نخستین فردی که کعبه را تبدیل به بتخانه کرد ادیان مردم مکه چه بوده است
عمرو بن لحی خزاعی پیش از ظهور اسلام نخستین فردی بود که کعبه معظمه را تبدیل به بتخانه کرده و بت‌های قبایل گوناگون را در آن قرار گذاشت و سرانجام پیامبر خدا(ص) و امیرمومنان(ع) بت ها را واژگون ساختند.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، جزيرة العرب زيستگاه حضرت آدم (ع) و فرزندان ايشان بوده و بر پايه پاره‌اي از روايات، بناي كعبه به دست وي انجام گرفته است. بازسازي كعبه به دست حضرت ابراهيم و سكونت خاندان ايشان در مكه و نقاط ديگر حجاز، در قرآن (بقره/۲، ۱۲۷) و ديگر منابع اسلامي بازتاب يافته است. نيز اين سرزمين محل زندگي دو قوم كهن ثمود و عاد در بخش شمالي بوده كه پيامبراني چون صالح و هود به سوي آن‌ها فرستاده شدند.
بت‌پرستي عمومي‌ترين باوري بوده كه در شبه جزيره نمودي ويژه داشته است. قبايل بت‌هاي ويژه خود داشتند و به نام برخي از بت‌هاي مشهور آن‌ها در قرآن اشاره شده است. (النجم/۵۳، ۱۹-۲۰) پيش از اسلام، بت‌پرستي در شبه جزيره بسيار گسترش يافت و هر خانه‌اي بتي ويژه خود داشت. كساني كه توان تهيه بت نداشتند، به نصب سنگي در مكان دلخواه و طواف پيرامون آن بسنده مي‌كردند.
كعبه در همه اديان آسماني در كانون توجه قرار داشته و مظهر يكتاپرستي بوده و حج به عنوان فريضه‌اي ديني در دوره‌هاي گوناگون شمرده مي‌شده است. در دوره نزديك به ظهور اسلام، چند عامل در رونق كعبه و مراسم حج نقش داشتند كه از جمله آن‌ها مي‌توان به اين عوامل اشاره كرد: تبديل كعبه به بت‌خانه‌اي بزرگ و حاوي بت‌هاي قبايل گوناگون به دست عمرو بن لحي خزاعي، ايجاد نظم نو در مكه و تقسيم وظايف مرتبط با حج (كليدداري، غذارساني و آب‌رساني به حاجيان) به دست قصي بن كلاب جد چهارم پيامبر (ص)، اعلام ممنوعيت نبرد و غارت در ماه‌هاي ذي‌قعده و ذي‌حجه و محرم و رجب. حج نيز به آميزه‌اي از سنت ابراهيمي و سنت‌هاي جاهلي تبديل شد. گزارش‌هايي از بي‌توجهي و تحريف در ماه‌هاي حرام در دوره‌هاي بعد در دست است. حج‌گزاري قبايل با هم تفاوت داشت و هر قبيله تلبيه ويژه خود را داشت. حج‌گزاران به دو گروه اهل حمس و اهل حل تقسيم مي‌شدند كه اختلافاتي در شيوه حج‌گزاري داشتند.
تقديس موجودات نامرئي يا خيالي مانند غول، جن و شيطان و نيز پرستش نياكان در برخي نقاط شبه جزيره وجود داشته است. برخي از مستشرقان به پشتوانه قرائني مانند نام‌هاي قبايل و افراد، به تقديس برخي از حيوانات و گياهان در شبه جزيره اشاره كرده‌اند. گروهي ديگر اين نظريه را نپذيرفته و با ارائه ادله‌اي به رد آن پرداخته‌اند. نگهداري سگي سياه در معبد رئام در صنعا و تقديس درختي بزرگ از جانب اعراب به نام ذات الانواط و پيدا شدن نقش گوزن در بسياري از آثار بر جاي مانده از دوره سبئيان، نمي‌تواند نشان پايداري اين سنت در دوره‌ها و مناطق گوناگون شبه جزيره باشد.
توجه به اجرام آسماني و پرستش ماه و خورشيد و زهره، پيشينه‌اي كهن در جنوب شبه جزيره داشته و در اين ميان، ماه از تقدس بيشتر برخوردار بوده است؛ به گونه‌اي كه در سده پنجم ق. م. ماه داراي معبدي ويژه نزديك شهر مأرب بوده كه بقاياي آن اكنون نيز موجود است.
دين‌هاي مسيحيت و يهوديت در شبه جزيره اصالتي نداشتند و به احتمال، ورود آن‌ها در دوره دوم حكومت حميريان (حك: ۳۷۸-۵۲۵م.) انجام گرفته است. مسيحيت از طريق مبشران نسطوري سوريه و حيره و نيز يعقوبي‌هاي حبشي وارد شبه جزيره شد و كليساهايي در عدن، ظفار، و نجران ساختند. امپراتور قسطنطين رومي نيز با هدف نفوذ سياسي ديني و دستيابي به منافع تجاري و براي رويارويي با نفوذ پارسيان با دو روش حمله نظامي و فرستادن مبشران، در ترويج مسيحيت در اين مناطق مؤثر بود.
سكونت يهوديان مهاجر در مناطقي چون يثرب، طائف، مكه، خيبر، فدك و تيماء گزارش شده است. حمله ابرهه به كعبه نيز با انگيزه تجاري و ديني صورت گرفت.
حنفاء نيز از ديگر گروه‌هاي ديني در شبه جزيره، به ويژه حجاز، بودند. پيشينه اين آيين به زمانه حضرت ابراهيم بازمي‌گردد. برخي از مردم در آن دوره، خود را پرستنده خداي ابراهيم مي‌دانستند. از تفصيل باورهاي اين گروه گزارشي در دست نيست. به علل تفاوت‌هاي بنيادين ميان افراد منتسب به اين گروه، وجه مشترك اين افراد را مي‌توان در مواردي از اين قبيل يافت: ترك بت‌پرستي و باور به خداي يگانه، در پيش گرفتن رفتارهاي ممتازي چون تفكر در آفرينش و خودداري از رفتارهاي ناپسند اجتماعي همچون شرب خمر، زنا، خوردن گوشت مي‌ته و خون.
با ظهور اسلام و سپس فتح مكه، كعبه معظمه به دست پيامبر خدا(ص) و اميرمومنان(ع) از بت پاك و منزه گشت.