یادداشت مقابله با داعش یک تکلیف جهانی است
• رئوف پیشدار
از منظر حقوق بين الملل و در تطبيق با مصداق‌هاي فصل «تهديد» از منشور ملل متحد، اقدامات گروه تروريستي داعش در عراق و سوريه كه قطعا بايد انتظار آنرا داشت تا بخش‌هاي ديگري از منطقه را متاثر كند، نقض صريح حقوق بين الملل و منشور ملل متحد و بخصوص فصل هفتم اساسنامه آن است.
در حقوق بين الملل «تجاوز» داراي مفهوم گسترده و پوشش دهنده مصداق‌هاي بسياري است كه از تهديد تا عمل را در بر مي‌گيرد. حقوق بين الملل صراحت دارد، هر عضوي از جامعه بين الملل كه به صورت بالقوه و يا بالفعل در معرض تجاوز قرار داشته باشد، حق آنرا خواهد داشت تا براي احقاق حقوق خود به نهادهاي جهاني از جمله شوراي امنيت سازمان ملل و نهادهاي قضايي بين الملل مانند ديوان بين المللي دادگستري شكايت ببرد وجامعه جهاني در برابر آن تعهداتي دارد كه اعمال مساعي لازم براي پيشگيري از تجاوز و در صورت وقوع، دفع آن از جمله آنهاست.
«حفظ صلح و امنيت بين المللي و بدين منظور به عمل آوردن اقدامات دسته جمعي موثر براي جلوگيري و بر طرف كردن تهديدات عليه صلح و متوقف ساختن هرگونه عمل تجاوز، يا ساير كارهاي نافض صلح و فراهم آوردن موجبات تعديل و حل و فصل اختلافات بين المللي، يا وضعيت هايي كه ممكن است منجر به نقض صلح گردد، با شيوه‌هاي مسالمت آميز و بر طبق اصول عدالت و حقوق بين الملل» يك اصل اساسي در منشور ملل متحد است كه مقاصد اصلي آن بر اين پايه استوار مي‌باشد. در منشور ملل متحد براي همهٔ حاكميت‌ها در سطح جهان (حتي آنهايي كه عضو سازمان ملل نيستند) اصل تساوي حاكميت به عنوان يك اصل بنيادي ديده شده و ترتيباتي توصيه گرديده تا همهٔ كشورها بتوانند از ياري‌ها و پشتيباني ملل متحد براي برقراري صلح جهاني استفاده كنند.
بند ۳ از ماده ۲منشور ملل متحد فصل مقاصد و اصول، حكم و ايجاد تعهد مي‌كند كه «كليه اعضا اختلافات بين المللي خود را به وسايل مسالمت آميز به طريقي كه صلح و امنيت بين المللي و عدالت به خطر نيافتد ' حل خواهند كرد.» و در بند ۴ از ماده ۲ همين منشور كليه اعضا را مكلف مي‌سازد تا «در روابط بين المللي خود از تهديد به زور يا استفاده از آن عليه تماميت ارضي يا استقلال سياسي هر كشوري يا از هرروش ديگري كه با مقاصد ملل متحد مباينت داشته باشد» خودداري كنند. از جمله ترتيباتي كه اعضاي ملل متحد درمنشور آن براي حفظ صلح و امنيت بين المللي ديده اند، در بند اول از ماده ۲۴منشور (فصل وظايف و اختيارات شوراي امنيت) اشاره به اين مهم دارد كه: «به منظور تامين اقدام سريع و موثر از طرف ملل متحد، اعضاي آن مسئوليت اوليه حفظ صلح وامنيت بين المللي را به شوراي امنيت واگذار مي‌نمايند و موافقت مي‌كنند كه شوراي امنيت در اجراي وظايفي كه به موجب اين مسئوليت برعهده دارد، از طرف آنها اقدام نمايد.»
شيوه عمل و اختيارات ديده شده براي شوراي امنيت در اين خصوص در مواد بعدي همين فصل از منشور ملل متحد آمده است كه براي مطالعه بيشتر مي‌توان به آن رجوع نمود. با اين توضيح، مي‌توان مصداق هايي را در وضعيت امروز جهان ديد كه بالقوه مخل صلح و امنيت جهاني دانسته مي‌شود.
جهان امروز دغدغه‌هاي زيادي دارد كه اساسي‌ترين آنها امنيت است. براي عموم واضح و روشن است كه آنچه امروزدرعراق و سوريه مي‌گذرد، حاصل كاشته قدرت‌هاي شيطاني و شرور و شركا و عوامل آنها در منطقه مي‌باشد كه دامن خود آنها را نيز گرفته است.
آنطور كه «بان كي مون» دبيركل سازمان ملل هفته گذشته و بدنبال جلسه شوراي امنيت سازمان ملل براي بررسي بحران عراق و سوريه گفت و خواست؛ انتظار مي‌رود كه جهان يك سياست واحد در مقابله با تروريست‌هاي داعش اتخاذ كند كه شكل آن مي‌تواند همانطور كه اشاره رفت، يك همكاري و هماهنگي جهاني درقالب منشور ملل متحد و مستند به فصل هفتم آن باشد.
در حال بايد همهٔ كشورها جهان و بخصوص كشورهاي منطقه توجه كنند كه پيامدهاي آنچه در عراق و سوريه مي‌گذرد، محدود به اين كشور نخواهد بود و آنهايي كه براي تلاشي كامل‌تر عراق و حتي سوريه نقشه كشيده اند، بايد بدانند كه حاصل آن قطعات خواهد بود كه گلوي همهٔ كشورهاي منطقه و حتي برون از آنرا خواهد گرفت و هيچ كس نمي‌تواند لقمه اي از آنرا فرو ببرد.