ادب زیارت از دیدگاه امام هادی علیه السلام
مؤسس، مدیر و مسئول تحقیقات مؤسسه امام هادی علیه‌السلام ضمن تشریح سند زیارت جامعه کبیره درباره ادعای برخی مبنی بر غلو خصوصیات ائمه(ع) در این زیارت پاسخ داد.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، حجت الاسلام والمسلمين سيدهادي رفيعي پور علوي، مؤسس، مدير و مسئول تحقيقات مؤسسه امام هادي عليه‌السلام به تشريح اين مسئله پرداخت كه چگونه سيره ائمه (ع) را مي‌توان به سبك زندگي مردم در عصر حاضر تبديل كرد.
وي عنوان كرد: همچنان كه امام شناسان و دانشمندان شيعه معتقد هستند ائمه(ع) همه نور واحد و يك نور هستند اما به مناسبت تغييراتي كه در شرايط محيطي و زندگي آنها پيش آمده هر كدام در يك بخش درخشندگي خاصي دارند؛ مثلاً امام سجاد(ع) در ادعيه و مناجات با خدا، امام صادق(ع) در مسائل معارف اسلامي و علمي، امام حسن(ع) در مسئله صلح و امام حسين(ع) در موضوع مبارزه.
لزوم تشخيص اين مسئله كه عصر و زمان ما مشابه كدام زمان از ائمه(ع) است
اين محقق و نويسنده تصريح كرد: زندگي ائمه(ع) هر كدام در يك جنبه برجستگي خاصي دارد كه مربوط به شرايط زماني است كه آن امام از آن طريق مردم را به سوي خداوند، توحيد و كمال سوق مي‌دادند. بنابراين هنر در اين زمان اين است كه تشخيص دهيم زمان ما مشابه كدام زمان از ائمه(ع) است.
وي با تأكيد بر اين مسئله كه در تبعيت از سيره اهل بيت(ع) حتماً بايد اين نكته را در نظر بگيريم، سؤال كرد: آيا دوران ما مانند امام حسن(ع) است يا امام حسين(ع)، ايا امام هادي(ع)؟
خط كلي زندگي همه ائمه(ع) مبناي توحيد است
آيت‌الله رفيعي‌پور علوي در ادامه تصريح كرد: يك خط كلي در زندگي همه ائمه ما بوده است و همه امامان اين خط را داشته‌اند (با تفاوت برخوردهاي اجتماعي و سبك زيست اجتماعي) و آن مسئله توحيد است و در هر شرايطي در زندگي 12 امام ما توحيد و عبوديت درخشش دارد. صلح آنها صلح الهي، جهاد آنها جهاد الهي، خطبه‌هاي علي(ع) دعاهاي الهي، دعاهاي امام سجاد و زيارت نامه‌هايي كه امام هادي(ع) آموزش مي‌دهد زيارت نامه‌هاي توحيدي و الهي است.
ريسمان حبل‌الله است نبايد تغيير كند؛ همه براي خدا كار كنيم
وي ادامه داد: پس اين خط را ما نيز بايد در زندگي خود دخالت داده همه كارهايمان از حوزه و دانشگاه گرفته تا اقتصاد و فرهنگ و قلم به دستانمان همه بايد براي خدا كار كنند و اين اصل موضوع است و تغيير زمان‌ها و مكان‌ها و رفتارها شكل ظاهري است كه تغيير مي‌كند اما ريسمان اصلي كه حبل‌الله است نبايد تغيير كند.
وي در ادامه سخنان خود با ابراز خرسندي از اينكه طي سال‌هاي اخير توجه به زيارت جامعه كبيره در كشور زياد شده‌است، به تحليل سند زيارت جامعه كبيره پرداخت و اظهار كرد: اين سند بسيار قوي است. اين زيارت در سه كتاب از كتاب‌هاي منتشر شده توسط مؤسسه امام هادي عليه‌السلام آورده شده است كه شامل كتاب جامع‌الزيارات معصومين جلد پنجم، موسوعه زيارات المعصومين جلد پنجم و در كتاب مهج الزيارات (صفحه 187). كه امتيازكتاب مهج الزيارات اين است كه در اين كتاب زيارات صحيح السند ذكر شده است و حتي يك زيارات مرسل و يا مجهول نمي‌توان يافت.
بررسي سنديت زيارت جامعه كبيره/ سندي بدون شك
آيت‌الله رفيعي‌پور علوي ضمن برشمردن يك يك راويان اين زيارت، تصريح كرد: نام يك يك راويان اين زيارت در كتاب‌هاي حديثي آمده است و در كتاب‌هاي رجالي راويان اين زيارت به عنوان راويان معتبر و مشهور و راست‌گو معرفي شده‌اند از سوي ديگر به حدي سند و متن زيارت جامعه كبيره قوي است كه حديث‌شناس بزرگ علامه مجلسي (ره) در بحار‌الانوار جلد 102(صفحه 144) وقتي زيارت جامعه كبيره را نقل مي‌كند تأكيد دارد كه اين زيارت از صحيح‌ترين زيارت‌ها از نظر سند است. بر همين اساس نمي‌توان در سند جامعه كبيره شكي كرد.
آيا در زيارت جامعه كبيره در خصوص اوصاف ائمه(ع) غلو شده است؟
وي به سخناني كه برخي در خصوص محتواي اين زيارت نامه مطرح و عنوان مي‌كنند كه در آن در خصوص اوصاف ائمه(ع) غلو صورت گرفته است نيز اشاره و در پاسخ به اين ادعاها، گفت: امام‌شناسي برخي ضعيف است و امامان را با انسان‌هاي معمولي مقايسه مي‌كنند در حالي كه امام درست است كه بشر است اما بايد در خصوص حضرت رسول و امامان گفت: فوق المخلوق و دون الخالق.
وي ادامه داد: امام مخلوق است اما از همه بشرها بالاتر است و ما ظرفيت اين را نداشته‌ايم كه امام هادي(ع) بيش از اين در خصوص ويژگي‌هاي ائمه صحبت كند؛ چون بشر در امام شناسي بيش از اين ظرفيت نداشته امام هادي(ع) نيز بيش از اين در خصوص اوصاف ائمه(ع) سخن نگفته است لذا مي‌بينيد اين زيارت را اول با تكبير آغاز مي‌شود.
آيت‌الله رفيعي‌پور علوي به نقل اين زيارت از شيخ صدوق نيز اشاره و عنوان كرد: اين زيارت را يك راوي و محدث ضعيف غير فقيه روايت نكرده است بلكه اين زيارت را يك عالم بزرگ به نام شيخ صدوق نيز نقل كرده است كه علاوه بر مقام محدث، فقيه، متكلم و عالم جامع بودن، در زندگيشان با غلو مبارزه كرده است. اين عالمي كه با غلو كنندگان مبارزه مي‌كرده خود اين زيارت را نقل مي‌كند پس در اين زيارت به نظر شيخ صدوق غلوي نيست و جالب اينكه هم اين زيارت را در كتاب فقيه خود(من لايحضره الفقيه) جلد دوم صفحه 608 (حديث 3215) نقل مي‌كند و همچنين در عيون اخبار الرضا جلد دوم صفحه 276 حدث 76 نقل مي‌كند.
وي افزود: از سوي ديگر كتاب فقيه كتابي است كه خود شيخ صدوق در مقدمه كتاب عنوان مي‌كند كه رواياتي كه در اين كتاب نقل كرده‌ام بين خدا و خود حجت مي‌دانم.
مدير و مسئول تحقيقات مؤسسه امام هادي عليه السلام در ادامه گفت: موسي بن عبدالله نخعي به امام هادي(ع) عرض مي‌كند كه اي فرزند پيامبر كلامي كه بليغ و كامل باشد را به من ياد بده تا با اين كلام بليغ و كامل بتوانم هر يك از شما را زيارت كنم بر همين اساس است كه اين زيارت زيارت جامعه معرفي شده چون هر امامي را با آن مي‌توان زيارت كرد.
ادب زيارت از ديدگاه امام هادي(ع)
آيت‌الله رفيعي‌پور علوي در ادامه به تشريح نحوه قرائت زيارت جامعه كبيره اشاره و عنوان كرد: در ابتداي اين زيارت نحوه زيارت ائمه و ادب زيارت به مردم آموزش داده مي‌شود و در آن آمده است كه وقتي مي‌خواهي وارد حرم مطهري شوي غسل بكن، وقتي به درب رسيدي بايست و شهادتين بگو و وقتي قبر امام را ديدي 30 بار تكبير بگو آرام آرام پيش‌برو و قدم‌ها را كوتاه بردار و بايست و 30 بار ديگر تكبير بگو و وقتي كنار قبر مطهر رسيدي 40 بار ديگر تكبير بگو كه مي‌شود 100 مرتبه؛ يعني زيارت با تكبير خدا شروع مي‌شود.
اين پژوهشگر با مطرح كردن اين سؤال كه آيا نبوت بدون الله است؟ تصريح كرد: اين زيارت در ادامه با سلام توحيدي و نبوي ادامه پيدا مي‌كند. ما همه امامان خدا را بايد گنجينه بسيار بزرگ علم الهي بدانيم پس زيارت جامعه كبيره با سلام آغاز مي‌شود آن هم سلامي كه در آن توحيد، نبوت و علم امام است و بخش دوم زيارت با سلام بر امامان هدايت‌گر آغاز مي‌شود.
براساس گزارش ايكنا، وي در پايان اظهار اميدواري كرد: محتواي اين زيارت همراه با قوت سند زيارت براي جامعه تبيين و نبود غلو در آن براي مردم تشريح شود.