ادعای آسوشیتدپرس درباره آمار جان باختگان منا

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، از زمان وقوع اين حادثه، كشورهاي مختلفي از جمله ايران انجام تحقيقات جدي را در راستاي شفاف سازي و شناسايي عاملين حادثه خواستار شده اند. اين در حالي است كه دولت رياض تاكنون اطلاعات بسيار كمي را در اختيار رسانه ها قرار داده و در اعلام تعداد واقعي قربانيان، كوچك نمايي مي كند.
بنابراين گزارش، فاجعه منا در ۲ مهر ۱۳۹۴ برابر با ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵ ميلادي و ۱۰ ذيحجه ۱۴۳۶ قمري همزمان با عيد قربان در مراسم رمي جمرات در «خيابان ۲۰۴» نزديك تقاطع آن با «خيابان ۲۲۳»، در منطقه منا، شهر مكه، عربستان سعودي رخ داد.ازدحام حجاج باعث كشته شدن دست‌كم ۲٬۲۳۶ نفر شد.هنوز آمار دقيق تلفات اين حادثه رسماً اعلام نشده است. مقامات رسمي عربستان ۲ روز پس از وقوع حادثه تعداد جانباختگان را ۷۶۹ نفر اعلام كردند. بر اساس مجموع آمار استخراج‌شده از گزارش‌هاي جداگانه‌ي كشورها، تعداد فعلي جانباختگان ۲٬۴۲۷ نفر است.
تعداد جانباختگان ايراني در اين حادثه ۴۶۴ نفر اعلام شده كه از اين تعداد ۱۳ نفر مفقودند و ۴۹ نفر هم در قبورالشهداي مكه دفن شده‌اند.ايران با ۴۶۴ جانباخته، بيشترين كشته شناسايي‌شده را در آسيا داشته‌است. بر اساس آمار به دست آمده، مالي با ۳۰۸، نيجريه با ۲۷۴، مصر با ۱۹۰، بنگلادش با ۱۳۷ و اندونزي با ۱۲۹ جانباخته پس از ايران بيشترين تلفات را داشته‌اند.
اين واقعه مرگبارترين رويداد تاريخ حج است. واقعه سال ۱۹۹۰ ديگر حادثه حج با بيش از هزار كشته بود كه در آن ۱۴۲۶ زائر جان باختند. رويداد سال ۱۹۹۰ هم در مسير رمي جمرات اتفاق افتاد. رمي جمرات چندين بار ديگر نيز چندصد كشته به‌جا گذاشته‌است؛ از جمله، در سال ۲۰۰۶ ميلادي، بيش از ۳۶۰ نفر از حجاج بر اثر ازدحام جمعيت هنگام اجراي مراسم رمي جمرات كشته شدند.
كمترين آمار گزارش شده از تلفات ۲٬۲۳۶ نفر است در حالي كه خبرگزاري آسوشيتد پرس كشته شدن ۲٬۴۱۱ نفر را تأييد كرده است. رسانه‌هاي ايراني نيز به نقل از سعيد اوحدي، رئيس سازمان حج و زيارت، شمار كلي جانباختگان را حدودا ۷۷۰۰ نفر گزارش كرده‌اند و با استناد به آمار غيررسمي و مشاهدات ميداني اعلام كرده‌اند اين آمار به بيش از ۸۰۰۰ نفر خواهد رسيد.
برخي خبرگزاري‌هاي ايراني و غيرايراني در تاريخ ۷ مهر اعلام كردند كه معاون وزير بهداشت عربستان، حمد بن محمد الضويلع، طي خبري در پايگاه رسمي وزارت بهداشت عربستان مجموع آمار كشته شدگان اين حادثه را بر اساس عكس‌هاي دريافت شده از جانباختگان فاجعه، ۴۱۷۳ نفر ذكر كرده بود. اين خبر كه بعدا از جانب منابع رسمي تكذيب و از سايت وزارت بهداشت عربستان حذف شد، بازتاب گسترده‌اي در رسانه‌هاي فارسي‌زبان داشت. سي‌ان‌ان عربي نيز ضمن بيان اين كه در اين خبر از واژه‌ي «كشته‌شدگان» استفاده شده است و رسانه‌هاي عربستان از اين واژه براي قربانيان حج استفاده نمي‌كند، درستي اين خبر را تاييد نكرد. پايگاه خبري اينترنشنال بزينس تايمز نيز احتمال داد كه اين خبر ممكن است به دست يك هكر در سايت وزارت بهداشت عربستان قرار گرفته باشد.
برخي پايگاه‌هاي خبري در تاريخ ۲۳ مهر ۱۳۹۴ آمار جانباختگان فاجعه‌ منا را به استناد سندي كه ادعا مي‌شود از وزارت بهداشت عربستان افشا شده، ۷۴۷۷ نفر اعلام كردند. پايگاه خبري مصري البديل نيز اين آمار را تاييد كرده است.
اين گزارش مي افزايد: آمارهاي مختلف در مورد تعداد حادثه ديدگان فاجعه منا همچنان ادامه دارد اين در حالي است كه مهر به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس شمار قربانيان منا را ۳ برابر رقم اعلامي عربستان اعلام كرد در حالي كه دولت رياض همچنان سعي بر كوچك‌نمايي حادثه تاسف بار حج امسال دارد. آمار جديدي كه از سوي خبرگزاري «آسوشيتد پرس» ارائه شده است، شمار قربانيان حادثه منا را ۲۴۴۱ نفر اعلام كرده كه سه برابر رقم ادعا شده از سوي دولت رياض است.
رقم اعلام شده از سوي آسوشيتد پرس با تكيه بر گزارش هاي تهيه شده از سوي رسانه هاي رسمي و اظهارات مقام هاي دولتي ۳۶ كشور از مجموع ۱۸۰ كشوري كه شهروندانشان در حج امسال حضور داشته اند، به دست آمده است. اين در حالي است كه عربستان سعودي تعداد قربانيان حادثه منا را ۷۶۹ نفر اعلام كرده و از ۲۶ سپتامبر تا كنون تغييري در آن ايجاد نكرده است.
بر اساس گزارش آسوشيتد پرس، ايران بيش از هر كشور ديگري در اين حادثه متضرر شده است. شمار حاجيان ايراني قرباني شده در صحراي منا، ۴۶۴ نفر اعلام شده و بعد از آن به ترتيب كشور مالي با ۳۰۵ نفر و نيجريه با ۱۹۰ قرباني قرار دارند. بنگلادش، اندونزي، هند، كامرون و پاكستان نيز كشورهايي هستند كه طبق گزارش آسوشيتد پرس شمار قربانيان آنها بين ۱۰۲ تا ۱۳۷ نفر اعلام شده است. با توجه به اينكه آمار اعلام شده توسط آسوشيتدپرس با آنچه در واقع بوده نيز مغايرت دارد ولي نشان دهنده كذب بودن آمارهاي اعلامي آل سعود است.
يادآور مي شود: روزنامه الديار، حركت كاروان محمد بن سلمان، جانشين وليعهد سعودي، پسر شاه و وزير دفاع سعودي در مركز مِنا، علت احتمالي تغيير حركت زائران كعبه در سرزمين منا گفته است. سرلشكر منصور التركي سخنگوي رسمي وزارت كشور عربستان، در پاسخ به اين مسئله گفت: «بعضي‌ها تلاش مي‌كنند كه حادثه ازدحام در منا را به عبور كاروان‌ها نسبت دهند؛ و اين اولين‌بار نبوده و درست نيست و هيچ ربطي بين بخش‌هاي اقامت مسؤلان عالي‌رتبه و بين مكان اين حادثه وجود ندارد. برنامه‌ريزي ما بسيار دقيق است و تمامي اماكني كه مربوط به اداي رسوم حج مي‌شود را در بر مي‌گيرد... هر سال با مسؤلان كاروان‌هاي عازم حج كشورهاي گوناگون تقسيم كار مي‌كنيم و براي توضيحات در مورد برنامه رمي جمرات كه طرح‌ريزي كرده‌ايم، با آنان كنفرانس برگزار مي‌كنيم و حوادث در لحظه روي مي‌دهد و اگر به كم‌كاري و خللي در برنامه‌هايمان مواجه شديم در برطرف كردن آن درنگ نمي‌كنيم...».
رسانه‌هاي ايران، ويديويي در يوتيوب با عنوان «عبور كاروان امير خالد فيصل، امير منطقه مكه از منا»، كه در سه سال قبل از اين حادثه در آن سايت بارگذاري شده‌بود را براي پوشش تصويري اين خبر به نمايش گذاشتند.
مقامات عربستان، اعلام كردند كه ازدحام و تبعيت‌نكردن زائران از دستورالعمل‌ها علت اصلي حادثه بوده‌است، فارس مي‌نويسد، بسته‌شدن يك مسير و هدايت زائران به مسيري كه در آن بسته بود، نشان مي‌دهد علت اصلي حادثه، تصميم غلط برگزاركنندگان مراسم بوده‌است.
به گفته يك شاهد عيني ايراني، حادثه در خياباني كه عمدتاً ايراني‌ها، افريقايي‌ها، هندي‌ها و پاكستاني‌ها به سمت جمرات حركت مي‌كنند كاملا وضعيت غيرعادي محسوس بوده و به‌هم‌خوردن حال حجاج از ازدحام، ترافيك، نبود آب آشاميدني و بسته‌بودن راه‌هاي خروجي خيابان به‌سمت جمرات شرايط ايجاد مرگ حجاج را رقم زد.
سي‌ان‌ان تداخل بين گروه حاجياني كه از رمي جمرات بازمي‌گشتند و كساني به سمت آن مي‌رفتند و فشاري كه اين دو دسته از طريق هل‌دادن به هم وارد مي‌كردند را علت وقوع اين حادثه عنوان كرده‌است. هم‌چنين، عجله‌داشتن حجاج براي رفتن به رمي جمرات در ساعات آغازين روز و جمعيت زياد و گرماي شديد (۴۳ درجه) از عوامل مؤثر بر وقوع اين فاجعه ياد شده‌است.
وال‌استريت جورنال، طي گزارشي از به‌هم‌ريختگي وزارت حج عربستان به‌عنوان مسئول اصلي برگزاري مراسم حج و استعفاي دست‌كم پنج تن از مقامات ارشد وزارت حج در چند ماه گذشته به‌علت اختلافات داخلي با معاون وزير جديد خبر داده‌است. به نوشته اين روزنامه، اين مقامات، كه ده‌ها سال تجربه داشته‌اند، اعضاي واحدي موسوم به واحد اعزام بوده‌اند، كه وظيفه‌اش سازماندهي حركت زوار از منا به جمرات است.