چرا انتخابات خبرگان مهم است؟
رهبر انقلاب اسلامی مجلس خبرگان را «مهم‌ترین رکنِ نظام اسلامی» معرفی کردند و فرمودند: هیچ‌کدام از ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران به اهمیت این اجتماع نیست.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، پايگاه اطلاع‌رساني دفتر حفظ و نشر آثار آيت‌الله العظمي خامنه‌اي، جايگاه و نقش بي‌بديل «مجلس خبرگان رهبري» در انديشه‌ي رهبر انقلاب را با عنوان «چرا انتخابات خبرگان مهم است؟» منتشر كرد.
حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، مجلس خبرگان رهبري را به‌عنوان «مهم‌ترين ركنِ نظام اسلامي» معرفي كرده و بر جايگاه اثرگذار و بي‌بديل آن تأكيد كرده‌اند. ايشان در ديدار مردم قم با اشاره به اهميت جايگاه مجلس خبرگان فرمودند: «مجلس خبرگان بنا است كه رهبر انتخاب كنند؛ [اين] شوخي است؟ آن روزي كه رهبر فعلي در دنيا نباشد يا رهبر نباشد، بايد اينها رهبر انتخاب بكنند. چه كسي را انتخاب خواهند كرد؟ آيا كسي را انتخاب خواهند كرد كه در مقابل هجمه‌ي دشمن بِايستد، به خدا توكّل كند، شجاعت نشان بدهد، راه امام را ادامه بدهد؟ ... يا كسي را انتخاب ميكنند كه جور ديگري است؟ اين خيلي مهم است. كسي را شما ميخواهيد براي مجلس خبرگان انتخاب بكنيد كه در واقع، او رهبر را انتخاب خواهد كرد كه كليد حركت انقلاب در دست او است.»
به همين مناسبت پايگاه اطلاع‌رساني KHAMENEI.IR در يادداشتي از بيانات رهبر انقلاب به تبيين جايگاه مجلس خبرگان در نظام جمهوري اسلامي، وظيفه اين مجلس و ويژگي‌هاي افراد لايق براي عضويت در آن پرداخته است.
[*] خبرگان مهم‌ترين ركنِ نظام است
«اجتماع خبرگان رهبري در نظام جمهوري اسلامي، تعيين‌كننده‌ترين و مهم‌ترين ركن از اركان اين نظام است. هيچ‌كدام از اركان نظام جمهوري اسلامي -چه آنچه به تقنين و چه آنچه به اجرا و غير آنها ارتباط پيدا ميكند- از لحاظ تعيين‌كننده بودن و آثار ماندگاري باقي گذاشتن، به اهميت اين اجتماع نيست. اين معنا موجب ميشود كه مسؤوليت اين جمع و آحاد تشكيل‌دهنده‌ي آن، عظمت پيدا كند.»[1]
اين جملات رهبر معظم انقلاب اسلامي درباره‌ي مجلس خبرگان رهبري نمايانگر جايگاه بي‌بديل و تعيين‌كننده‌ي اين مجلس در ساختار سياسي جمهوري اسلامي است. نهادي كه با هيچ يك از اركان حكومتي قابل مقايسه نبوده و در سطحي بالاتر به نقش‌آفريني مي‌پردازد. اما دليل اين تأكيد ويژه بر جايگاه مهم خبرگان رهبري نسبت به ساير اركان نظام اسلامي چيست؟
با نگاهي به بيانات حضرت آيت‌الله خامنه‌اي مي‌توان به اين پرسش پاسخي روشن داد.
[*] متمايزكننده الگوي جمهوري اسلامي از ديگر الگوهاي سياسي
به تعبير رهبر انقلاب، مجلس خبرگان يكي از تمايزات نظام جمهوري اسلامي با ساير نظام‌هاي سياسي است:
«مسئله‌ي خبرگان و مجلس خبرگان يك مسئله‌ي بسيار مهم و استثنائي است؛ يكي از تمايزات نظام جمهوري اسلامي اين است.»[2]
براي فهمِ جايگاه خاص و متمايزكننده‌ي مجلس خبرگان در ساختار نظام اسلامي و چرايي آن بايد به مسئوليت‌هاي مهم و ويژگي‌هاي خاص اين نهاد نگاهي دقيق داشت. انتخاب‌هايي كه در اين مجلس توسط مردم و معتمدين آنان صورت مي‌پذيرد جايگاهي ويژه به اين مجلس بخشيده و آن را به «مظهر حضور مردم» و «مردم‌سالاري اسلامي» تبديل ميكند:
«دو انتخابات مهم در اين مجلس انجام ميگيرد: يكي انتخاب به‌وسيله‌ي مردم كه معتمدين خودشان را معيّن ميكنند و انتخاب ميكنند كه اين معتمدين عمده‌ي كارشان هم انتخابي است كه بعداً آنها خواهند كرد؛ انتخاب دوّم، [يعني] انتخاب رهبري. دو انتخاب در اينجا وجود دارد؛ يعني مجلس خبرگان مظهر حضور مردم و مظهر مردمي بودن و دخالت آراء مردم و سلايق مردم است؛ هيچ نهاد ديگري را ما به اين شكل نداريم كه دو انتخاب در دل آن وجود داشته باشد كه نشان‌دهنده‌ي اراده‌ها و نيّتهاي مستقل باشد. انتخاب دوّم هم انتخاب رهبري است... مظهر مردم‌سالاري اسلامي به‌طور كامل و تام و تمام در واقع اين مجلس است.»[3]
فيلم: چرا انتخابات خبرگان مهم است؟ دانلود نسخه موبايل | دانلود با كيفيت پايين | دانلود با كيفيت بالا
بر اين اساس مجلس خبرگان «پايه‌ي اسلامي جامعه و نظام» و «پشتوانه و ذخيره‌ي معنويِ عظيمِ نظام» است:
«تشكيل مجلس خبرگان، يكي از مظاهر حركت اسلامي و پايه‌ي اسلامي جامعه و نظام ماست.»[4] «مجلس خبرگان در حقيقت يك پشتوانه‌ي عظيمي براي نظام است؛ مثل صندوق ذخيره‌ي ارزىِ معنوىِ نظام. يك پشتوانه و يك ذخيره‌ي معنوي است.»[5]
[*] تضمين‌كننده تحقق اسلام در واقعيت زندگي
دو وظيفه‌ي مهمِ «تعيين رهبري» و «مراقبت نسبت به حفظ شرايط رهبري» برعهده‌ي خبرگان رهبري است كه با انجام درست آن، رهبري ديني و انقلابي در جامعه‌ي اسلامي «حفظ و استمرار» مي‌يابد:
«كار مجلس خبرگان بسيار مهم است. يك روز به كسي احتياج است كه رهبري و زعامت اين كشور را به دست گيرد؛ اين مجلس بايستي حاضر باشد. بعد هم بايستي مراقبت كند كه شرايط در كسي كه علم و عمل و تدبير و وجود شرايط در او را تشخيص داده است، حفظ شود. خبرگان، هم ابتدائاً و هم استدامتاً مسوولند كه مراقبت كنند، مراقب باشند و بفهمند. اينها وظايف بسيار مهمي است.»[6] «وظيفه‌ي حساس مجلس خبرگان عبارت از حفظ و استمرار بخشيدن رهبري ديني و انقلابي است.»[7]
«ملت در انتخاب خبرگان، بايد با بصيرت عمل كند. چشمهايتان را باز كنيد، از خدا مدد بخواهيد و ببينيد كه چه كساني را انتخاب مي‌كنيد. افراد صالح، مؤمن، لايق، افرادي كه مي‌توانند مصلحت دين و دنياي مردم را تشخيص بدهند، افرادي كه داراي تقواي كافي هستند و آنها را از لغزش باز مي‌دارد، افراد عالم، انقلابي و كساني را كه تجربه‌ي سالهاي گذشته نشان داده است كه در خط درست حركت كرده‌اند و راه درست را شناخته‌اند، انتخاب كنيد. اين، چيز خيلي مهمي است.»
توجه به نتايج و ثمرات عملي شدن وظايف خبرگان رهبري، زواياي جديدي از اثرگذاري‌هاي كلان اين نهاد در حاكميتِ جامعه‌ي اسلامي را نشان ميدهد. معيار قرار دادن «فقه و ارزشهاي اسلامي» در «تعيين رهبريِ نظام» توسط خبرگان به «حاكميّت ارزشهاي اسلامي» و «تحقّق اسلام در واقعيّت زندگي» منجر ميشود:
«[انتخاب رهبري] تفاوتش با ساير انتخابهاي جمعي اين است كه اينجا ملاك و معيار عبارت است از فقه؛ يعني ارزشهاي اسلامي. بنابراين انتخاب آنها انتخابي است براي حاكميّت ارزشهاي اسلامي، براي اجراي احكام اسلامي، براي تحقّق اسلام در واقعيّت زندگي. اديان الهي نيامده‌اند كه فقط در اذهان باقي بمانند؛ بايد در واقعيّت زندگي تحقّق پيدا كنند. خب، اين ابزار و وسايلي لازم دارد؛ اينجا اين ابزار، مجلس خبرگان است كه از اين طريق تضمين ميكند حاكميّت ارزشهاي الهي را و اجراي احكام الهي را و حاكميّت دين خدا را و حاكميّت اسلام را.»[8]
نگاه به مجلس خبرگان از اين منظر آن را به جايگاهي براي «هدايتِ مردم توسط علما در مقياس اجتماعي و حكومتي» و داراي «تأثيري ماندگار بر سرنوشت جامعه» تبديل كرده است:
«مجموعه‌ي خبرگان، مجموعه‌ي علماي صاحب‌نام و صاحب شأن در بين مردم، و مورد اعتماد مردم در همه‌ي قضايا، بخصوص در قضيه‌ي بسيار مهم رهبري و انتخاب رهبري و قضاياي مربوط به آن محسوب ميشود... نقش علماي دين در هدايت مردم، منحصر نميشود به هدايت در امور فرعي و مسائل شخصي و اينها. مهمتر از همه‌ي اينها، هدايت مردم است در مسئله‌ي عظيم اجتماعي و مسئله‌ي حكومت و مسئله‌ي نظام اسلامي و وظائفي كه مترتب بر اين هست در مقابله‌ي با حوادث جهاني... بنابراين علماي دين -كه از جمله‌ي برترين آنها، مجموعه‌ي خبرگان هستند- تأثير ماندگار و مستمري در حوادث جامعه و سرنوشت جامعه دارند.»[9]
بر اين اساس است كه تشكيل اين مجلس و آمادگي و «استقلال فكري» آن موجب سَرازير شدن «سكينه‌ي الهي» به جامعه ميشود:
«وقتي اين مجلس تشكيل ميشود و آمادگي خود و استقلال فكري خود و آگاهي خود را نشان ميدهد، اين موجب سكينه و آرامش در دلهاي مؤمنين ميشود؛ در واقع اين سكينه‌ي الهي، سَرريز ميشود از اين مجلس به داخل جامعه.»[10]
[*] افراد باتقوا، عالم و انقلابي را انتخاب كنيد
با دركِ نقش‌آفريني مجلس خبرگان رهبري به‌عنوان مهم‌ترين ركنِ نظام مي‌توان به اهميت و حساسيت‌ِ خاص انتخابات آن نيز پي برد تا آنجا كه حضرت آيت‌الله خامنه‌اي از آن به‌عنوان «مهم‌ترين و حساس‌ترين انتخابات كشور» تعبير ميكنند. اهميت اين انتخابات آنجا روشن‌تر ميشود كه به نقشِ رهبري به‌عنوان «كليددارِ حركت انقلاب» توجه كرده و اين نكته به‌درستي درك شود كه «آينده‌ي انقلاب اسلامي» و «ماندگاريِ» آن در گرو تشخيص و انتخاب درست و به‌موقع خبرگان است:
«اهميت انتخابات خبرگان -كه شايد هيچ كدام از انتخاباتهاي كشور به اين درجه‌ي از اهميت و حساسيت نباشد- در اين است كه با اين انتخابات، مردم افراد خبره‌ي مورد اعتماد خودشان را انتخاب ميكنند تا اينها آماده‌ي به كار باشند براي لحظه‌ي حساس فقدان رهبري در كشور.»[11] «آن روزي كه رهبر فعلي در دنيا نباشد يا رهبر نباشد، بايد اينها رهبر انتخاب بكنند. چه كسي را انتخاب خواهند كرد؟ آيا كسي را انتخاب خواهند كرد كه در مقابل هجمه‌ي دشمن بِايستد، به خدا توكّل كند، شجاعت نشان بدهد، راه امام را ادامه بدهد؟ آيا چنين كسي را انتخاب ميكنند يا كسي را انتخاب ميكنند كه جور ديگري است؟ اين خيلي مهم است. كسي را شما ميخواهيد براي مجلس خبرگان انتخاب بكنيد كه در واقع، او رهبر را انتخاب خواهد كرد كه كليد حركت انقلاب در دست او است؛ اين خيلي اهمّيّت دارد.»[12]
حقيقت اين است كه «ماندگاري انقلاب» و ادامه‌ي حركتِ انقلابي ملت ايران بر اساس «مكتب و خط امام خميني(ره)» در گرو عملكرد صحيح و زمان‌شناسانه‌ي خبرگان ملت است. چنانچه خبرگاني عالم و انقلابي به نمايندگي از مردم در مجلس خبرگان رهبري حضور داشته و عملكردي درست و به‌موقع داشته باشند، اين حركت ادامه خواهد يافت.
در اين چارجوب و با فهمِ دقيق اين حساسيت‌ها است كه رهبري، مردم را در اين انتخابات به عمل كردن براساسِ «بصيرت» و انتخاب افرادِ «صالح، مؤمن، داراي قدرت تشخيص، باتقوا، عالم و انقلابي» سفارش ميكنند:
«نكته‌يي كه مهم است، اين است كه ملت در انتخاب خبرگان، بايد با بصيرت عمل كند. چشمهايتان را باز كنيد، از خدا مدد بخواهيد و ببينيد كه چه كساني را انتخاب مي‌كنيد. افراد صالح، مؤمن، لايق، افرادي كه مي‌توانند مصلحت دين و دنياي مردم را تشخيص بدهند، افرادي كه داراي تقواي كافي هستند و آنها را از لغزش باز مي‌دارد، افراد عالم، انقلابي و كساني را كه تجربه‌ي سالهاي گذشته نشان داده است كه در خط درست حركت كرده‌اند و راه درست را شناخته‌اند، انتخاب كنيد. اين، چيز خيلي مهمي است.»[13]
[*] بستن درِ اميد به روي دشمن؛ علت مخالفت‌ها با مجلس خبرگان
حقيقت اين است كه «ماندگاري انقلاب» و ادامه‌ي حركتِ انقلابي ملت ايران بر اساس «مكتب و خط امام خميني(ره)» در گرو عملكرد صحيح و زمان‌شناسانه‌ي خبرگان ملت است. چنانچه خبرگاني عالم و انقلابي به نمايندگي از مردم در مجلس خبرگان رهبري حضور داشته و عملكردي درست و به‌موقع داشته باشند، اين حركت انقلابي ادامه يافته و درهاي اميد بر روي دشمنان بسته ميشود:
«همه‌ي چشمها به ايران دوخته شده بود كه امام بزرگوار ما، كي از دست اين مردم گرفته شود. براي آن روز نقشه‌ها كشيده و اميدها بسته بودند! ده سال منتظر آن روز نشسته بودند كه فرا برسد. روز چهاردهم خرداد 1368 از نظر دشمنان اين ملت و دشمنان انقلاب، يك روز بسيار مهم و تعيين‌كننده بود. مجلس خبرگان نگذاشت اين خلا به وجود آيد. البته آنها شخص حقيري مثل اين ناچيز را براي كشيدن اين بار سنگين انتخاب كردند. اين هم قضاي الهي بود؛ مايه‌ي شرمندگي اين بنده‌ي حقير بود؛ اما با قطع نظر از اين‌كه تعيين خبرگان متوجه چه كسي و چه شخصي بود، اين مطلب از نظر دشمن و دوست و در سطح عالم، بسيار اهميت داشت كه امام بزرگوار در شب چهاردهم خرداد، ملت ايران را به فراق خودشان مبتلا كردند و به جوار الهي رفتند. روز چهاردهم غروب نشده بود، كه مجلس خبرگان كار خودش را انجام داد و همه‌ي درهاي اميد را بر روي دشمنان بست. دشمن اين را ديده است. علت مخالفت دشمنان مستكبر جهاني با مجلس خبرگان اين است.»[14]
[1] - بيانات در ديدار اعضاي مجلس خبرگان 1369/4/25
[2] - بيانات در ديدار اعضاي مجلس خبرگان رهبري 1388/12/6
[3] - بيانات در ديدار رئيس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى 1394/6/12
[4] - بيانات در ديدار اعضاي مجلس خبرگان رهبري 1370/12/12
[5] - بيانات در ديدار اعضاي مجلس خبرگان 1385/6/9
[6] - بيانات در خطبههاي نمازجمعه 1377/8/8
[7] - پيام به مناسبت اولين اجلاس دوره‌ي سوم مجلس خبرگان 1377/12/3
[8] - بيانات در ديدار رئيس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى 1394/6/12
[9] - بيانات در ديدار اعضاي مجلس خبرگان رهبري 1388/12/6
[10] - بيانات در ديدار رئيس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى 1394/6/12
[11] - بيانات در خطبههاي نماز عيد سعيد فطر 1385/8/2
[12] - بيانات در ديدار مردم قم 1394/10/19
[13] - بيانات در ديدار جمعي از فرزندان ممتاز شاهد و جانبازان مشهد و تهران و استان كردستان 1369/6/21
[14] - بيانات در ديدار اقشار مختلف مردم 1377/7/29نسخه چاپي [نسخه قابل چاپ]