خداوند پس از آفریدن عقل چه گفت؟
عقل با ارزشترین نیرویی است که خداوند در وجود انسان قرار داده و دارای تقسیمات و مراتبی است.
واژه عقل در قرآن كريم به معناي فهم و ادراك آمده است و در روايات همان قوه تشخيص و ادراك و وادار كنندهي انسان به نيكي و صلاح و بازدارندهي وي از شر و فساد است.
پيامبر خدا(ص) در بيان جايگاه و ارزش عقل فرمودند: "جانمايه آدمي خرد اوست و كسي كه خرد ندارد دين ندارد1".
امام حسن مجتبي(ع) نيز ميفرمايند: "با خرد است كه هر دو سرا به دست ميآيد و هر كه از خرد محروم باشد، از هر دو سرا محروم شود2".
حال ببينيم در روايات و احاديث درباره آفرينش عقل چه بياني وجود دارد؟
امام صادق(ع) درباره اين كه عقل از چه چيزهايي آفريده شده است؟ ميفرمايند: "خداي بزرگ عقل را از چهار چيز آفريد: از دانايي و توانايي و روشنايي و مشيّت به امر. پس، آن را به دانايي، پايدار و در ملكوت، پاينده ساخت3".
ايشان همچنين فرمودند: "خداوند، جلّ ثناءُه، خرد را آفريد و آن نخستين موجود روحاني است كه خداوند از سمت راست عرش، از نور خويش آفريد 4".
در حديث ديگري ازامام باقر(ع) ذكر شده كه آن حضرت درباره اين كه خداوند هنگام آفريدن عقل چه فرمود؟ اينگونه ميفرمايند: "چون خداوند عقل را آفريد به او فرمود: رو كن و او رو كرد؛ سپس فرمود: برگرد و او برگشت. آن گاه فرمود: به عزّت و جلالم سوگند كه من آفريدهاي نيكوتر از تو نيافريدهام. تو را فرمان ميدهم و تو را نهي ميكنم (مخاطب امر و نهي من تو هستي)، تو را پاداش ميدهم و تو را به كيفر ميرسانم5".
ايسنا
منابع احاديث:
1- روضه الواعظين: 9 منتخب ميزان الحكمة: 390
2- كشف الغمّه: 2 / 197 منتخب ميزان الحكمة: 392
3- الإختصاص: 244 منتخب ميزان الحكمة: 390
4- الخصال: 589 / 13 منتخب ميزان الحكمة: 390
5- الكافي: 1 / 26 / 26، منتخب ميزان الحكمة: 392