چرا امام على(ع) مرکز خلافت را از مدینه به کوفه منتقل کردند؟
در سال ۳۶ قمری(چنین روزی) امام علی(علیه السلام) به کوفه وارد می‌شوند و این شهر را به عنوان مقر حکومت خود انتخاب می‌کنند.
اين رويداد اين گونه صورت گرفت كه پس از پيروزي بر اصحاب جمل و پايان بخشيدن به فتنه بزرگي كه به بهانه خونخواهي عثمان انجام شده بود، پيروزمندانه وارد شهر بصره شدند و جنگجوياني از اهالي بصره كه برضد حكومت قانوني و اسلامي حضرت علي(عليه السلام) وارد جنگ شده و پس از شكست، زخمي، اسير و متواري شده بودند. همگي مورد عفو و بخشش كريمانه امام علي(عليه السلام) قرار گرفتند.
اهالي بصره، پس از فتنه اصحاب جمل با رغبت تمام با آن حضرت تجديد بيعت كرده و از همكاري برخي از مردم اين شهر با غوغا سالاران جمل اظهار شرمندگي و پشيماني كردند. به هر روي، آن حضرت پس از چند روز توقف در بصره و تقسيم بيت المال در ميان مردم و مداواي زخميان جنگ، عبدالله بن عباس را به حكومت اين شهر منصوب كردند و براي بار ديگر در جمع مردم بصره، خطبه اي خواندند و آنان را به پيروي از قوانين حكومت اسلامي فراخواندند. آن‌گاه اين شهر را ترك و به سوي كوفه عزيمت كردند. ورود امام علي(عليه السلام) به كوفه در سال 36 قمري با استقبال پرشور اهالي كوفه از آن حضرت همراه بود.
بسياري از ايشان درخواست كردند، در كاخ حكومتي اين شهر فرود آيند، اما آن حضرت از رفتن به كاخ حكومتي امتناع كردند و فرمودند: به جاي كاخ در فضاي باز فرود خواهم آمد. آن‌گاه به مسجد اعظم كوفه رفته و دو ركعت نماز به جا آوردند و براي اهالي كوفه كه براي زيارت آن حضرت و شنيدن صداي روح نوازش لحظه شماري مي‌كردند، خطبه اي تاريخي ايراد كردند.
در بيان علت انتخاب كوفه به مركز خلافت، ادله فراواني را تاريخ نويسان آورده اند كه مهم‌ترين آن به صورت ذيل است :
1- مدينه، مركز امتياز طلبي‌ها و ممتازاني شده بود كه هر يك براي خود داعيه‌هايي داشتند و اگر مانند زبير و طلحه مدعي خلافت نبودند، ولي مانند سعد بن ابي وقاص و عبدالله بن عمر كناره گيري كرده و مردم را از امام بيزار مي‌كردند و اين نوع توطئه‌ها در كنار امام (عليه السلام) سبب به هم ريختگي پايگاه اسلامي در دل حكومت اسلامي مي‌شد، اينجا بود كه امام با اين هجرت خود تمدن ديگري را بنا نهاد.
2- كوفه يك شهر بين‌المللي شده بود و بسياري از ساكنان آن يا سربازان مسلماني بودند كه پس از پيروزي بر روميان و ايرانيان دركوفه ساكن شده بودند يا خاندان و تيره‌هايي از ايرانيان بودند كه پس از گشوده شدن ايران به دست مسلمانان، بدان جا كوچ داده شده يا خود آن محيط ايراني را پذيرفته بودند و امام در اين فرصت به تصحيح روحيه انحرافي تبعيض نژادي مي‌پرداخت.
3- كوفه نسبت به متصرفات جديد مسلمانان از خراسان تا آفريقا و از شام تا يمن، مركزيتي نسبي داشت و زمامدار اين شهر، بهتر مي‌توانست، كشور را زير نظارت داشته باشد تا مدينه.