در چه مواردی روزه مسافر صحیح است؟
در آستانه ماه مبارک رمضان احکامی از «روزه‌داری و مسافرت» منتشر می‌شود.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج،هر چند روزه مسافري كه قصد اقامت ده روز در مكاني را ندارد صحيح نيست، ولي مراجع تقليد، مواردي را از عموم اين قاعده استثنا نموده‌اند، كه شرح آن چنين است:
1. مسافر مى‌تواند براى خواستن حاجت، سه روز در مدينه طيبه، روزه مستحبى بگيرد.[1] (هر چند قصد اقامتِ كمتر از ده روز در آن شهر را داشته باشد) و احتياط آن است كه اين سه روز، پشت سر هم بوده و در روزهاي چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه باشد.[2]
2. اگر حاجى توانايي قرباني نداشته باشد، يعنى نه حيوانى براى قربانى دارد و نه پول آن را، چنين شخصى بايد سه روز در سفر حج، و هفت روز پس از بازگشت (مجموعاً ده روز) روزه بگيرد. و آن سه روز را كه در سفر حج بجاى قربانى روزه مى‌گيرد بايد پشت سر هم بوده و بنا بر احتياط واجب از هفتم تا نهم ماه ذى الحجّه باشد.[3]
3. اگر فردي نذر كند روزه بگيرد و روز آن را معين نكند، نمى‌تواند آن را در سفر به جا آورد، ولي اگر نذر كند در روز معينى روزه بگيرد و در آن روز مسافر باشد، دو صورت دارد:
الف: اين‌گونه نذر كند كه مثلاً در روز جمعه كه مسافر هستم، روزه بگيرم، يا اينكه نذر كند در روز جمعه روزه بگيرم، چه مسافر باشم يا نباشم، در اين صورت موظف به انجام روزه در آن روز است هر چند مسافر باشد و روزه وي صحيح است.[4]
ب: اين‌گونه نذر كند كه مثلاً در روز جمعه روزه بگيرم، ولي هيچ قيدي درباره‌ي انجام آن در سفر نياورد. در اين صورت نيز عده‌اي از مراجع تقليد انجام روزه در سفر را صحيح شمرده‌اند،[5] ولي برخي فقها[6] در اين‌باره مي‌گويند:
بنابر احتياط تا ناچار نشده نبايد در آن روز به سفر رود و اگر در سفر باشد بايد قصد كند كه ده روز در جايى بماند و آن روز را روزه بگيرد و در صورتى كه روزه نگيرد لازم است روزه آن روز را قضا كند، ولي كفاره‌اي بر وي واجب نيست.[7]
پي نوشت‌ها:
[1]. امام خميني، توضيح المسائل (محشّي)، گردآورنده: بني‌هاشمي خميني، سيد محمدحسين، ج1، ص 953، دفتر انتشارات اسلامي، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
[2]. آيات عظام: مكارم فاضل خوئى، تبريزى، سيستانى، زنجانى.
[3]. آيات عظام بهجت، تبريزى، خويى: (سه روز اول را مى‌تواند پس از شروع به اعمال عمرۀ تمتّع از اول ماه ذى حجه بگيرد)؛ آيات عظام گلپايگانى و صافى: (اين 3 روز بايد يا كاملًا قبل از عيد قربان قرار گيرد، در هفتم، هشتم و نهم، و يا پس از بازگشت از منىٰ تا آخر ذى حجه)؛محمودى، محمد رضا، مناسك حج (محشّٰى)، ص 508 - 509، تهران، نشر مشعر، ويرايش‌جديد، 1429 ه ق.
[4]. آيت الله بهجت: (بنا بر احتياط واجب روزۀ مستحبى را در سفر به نيت رجاء بايد گرفت)؛ آيت الله شبيري: (لازم نيست اين نذر قبل از رفتن به مسافرت باشد، بلكه مى‌تواند بعد از شروع سفر نذر كند كه در همان سفر روزه بگيرد).
[5]. آيات عظام: امام خميني، خامنه‌اي، فاضل، سيستاني، خوئى، تبريزى، صافي؛ آيات عظام: سيستاني، خوئى، صافي و تبريزى: (هر چند بهتر آن است كه تا ناچار نشود مسافرت نكند و اگر در سفر است قصد اقامت نمايد).
[6]. آيات عظام: گلپايگانى، نورى، اراكي، مكارم، شبيري.
[7]. ر.ك: امام خميني، توضيح المسائل (محشّي)، ج1، ص 951 - 952.
منبع: اسلام كوئست