هدف از تالیف این کتاب و رسالت آن

هدف از تاليف اين كتاب و رسالت آن

بسم الله الرحمن الرحيم

1- ما در عصر خود شاهد تحول عظيمي هستيم، تحولي كه از يكي از بزرگترين اديان آسماني يعني‏ «اسلام‏» سرچشمه مي‏گيرد.

اسلام در عصر ما تولد نويني يافته، مسلمين جهان بيدار شده و به اصل خويش باز مي‏گردند، و حل مشكلات خود را كه در جاي ديگر نيافته‏اند، در تعليمات اسلام و اصول و فروع آن جستجو مي‏كنند.

دليل اين تحول چيست؟موضوع بحث جداگانه‏اي است، مهم اين است كه بدانيم آثار اين تحول عظيم در همه كشورهاي اسلامي، و حتي در بيرون جهان اسلام آشكار شده است، و به همين دليل بسياري از مردم دنيا مي‏خواهند بدانند كه اسلام چه مي‏گويد؟و چه پيام تازه‏اي براي مردم جهان دارد؟

در چنين شرايط حساسي وظيفه ماست كه اسلام را آن چنان كه هست‏ بدون هر گونه پيرايه و با تعبيراتي روشن و قابل درك براي عموم شرح دهيم و عطش مردمي را كه مي‏خواهند نسبت ‏به اسلام و مذاهب اسلامي آگاهي بيشتري پيدا كنند با بيان حقيقت فرو نشانيم و اجازه ندهيم كه ديگران به جاي ما سخن بگويند و به جاي ما تصميم بگيرند.

2- قابل انكار نيست كه در اسلام مانند ساير اديان، مذاهب مختلفي وجود دارد كه هر يك داراي ويژگيهايي در مسائل عقيدتي يا عملي مي‏باشند، ولي اين تفاوتها هرگز در آن حد نيست كه مانع از همكاري نزديك ميان پيروان اين آيين گردد. بلكه آنها مي‏توانند در سايه همكاري و همگامي موجوديت‏ خود را در برابر طوفانهايي كه از شرق و غرب مي‏وزد حفظ كنند و به مخالفان مشترك اجازه ندهند نقشه‏هاي خود را عملي سازند.

به يقين ايجاد اين تفاهم و تحكيم و تعميق آن، نياز به رعايت اصول و ضوابطي دارد كه از همه مهمتر اين است كه فرق اسلامي يكديگر را به خوبي بشناسند و ويژگيهاي هر يك براي ديگري روشن گردد، چرا كه تنها با شناخت‏ يكديگر مي‏توانند جلو سوء تفاهمها را بگيرند و راه همكاري را هموار سازند.

بهترين راه براي شناخت‏يكديگر اين است كه عقايد هر مذهبي را در فروع و اصول اسلام، از دانشمندان معروف و شناخته شده آن مذهب بگيرند چون اگر به سراغ ناآگاهان برويم، يا احيانا عقايد پيروان يك مذهب را از دشمنانشان بشنويم. حب و بغضها راه وصول به مقصد را مي‏بندد و تفاهم مبدل به دلسردي و جدايي مي‏شود.

3- با توجه به دو نكته بالا بر اين شديم كه عقايد اسلامي را در اصول و فروع به ضميمه ويژگيهاي مذهب شيعه، در اين كتابچه مختصر گرد آوري كنيم و نوشتاري تهيه شود كه داراي خصوصيات زير باشد:

1- فشرده و عصاره همه مطالب لازم در آن منعكس باشد و زحمت مطالعه كتابهاي متعدد را از دوش خوانندگان جستجوگر بردارد.

2- بحثها روشن و خالي از هر گونه ابهام باشد و حتي از به كارگيري اصطلاحاتي كه تنها به درد محيطهاي علمي و حوزوي مي‏خورد پرهيز شود، در عين حال اين كار چيزي از تعميق بحثها نكاهد.

3- با اين كه هدف ذكر عقايد است نه بيان دلايل آن، ولي در موارد حساس تا آن جا كه طبيعت چنين نوشتار فشرده‏اي اجازه مي‏دهد، بحثها آميخته با دلايلي از كتاب و سنت و دليل عقل باشد.

4- از هر گونه پرده پوشي و مجامله و پيشداوري خالي باشد، تا بتواند واقعيتها را آن چنان كه هست، منعكس نمايد.

5- موازين ادب و عفت قلم نسبت ‏به همه مذاهب در تمام بحثها مراعات گردد.

كتابچه موجود با رعايت نكات بالا در سفر بيت الله الحرام كه روح و جان صفاي بهتر و بيشتري دارد تهيه شد، سپس در جلسات متعددي با حضور جمعي از دانشمندان مورد بحث و بررسي دقيق قرار گرفت و تكميل شد. اميدواريم با اين كار موفق به رسيدن به اهدافي كه در بالا اشاره كرديم شده باشيم و ذخيره‏اي براي يوم المعاد گردد. در اين جا دست‏به درگاه قادر متعال برداشته عرضه مي‏داريم:

«ربنا اننا سمعنا مناديا ينادي للايمان ان آمنوا بربكم فآمنا ربنا فاغفر لنا ذنوبنا و كفر عنا سيئاتنا و توفنا مع الابرار» [1] .

محرم الحرام 1417

قم- مدرسة الامام امير المؤمنين (ع)

ناصر مكارم شيرازي

آثار عظمت و قدرت خداوند

خدا در قرآن

خداوند متعال پديد آورنده تمام جهان هستي است، و آثار عظمت و علم و قدرت او در جبين تمامي موجودات جهان، آشكار و هويداست، در درون وجود ما، در عالم جانداران و گياهان، در ستارگان آسمان، و عوالم بالا و در همه جا نمايان است.

ما معتقديم: هر چه در اسرار موجودات اين جهان بيشتر انديشه كنيم به عظمت ذات پاك او و وسعت علم و قدرتش آگاهتر مي‏شويم و با پيشرفت علم و دانش بشري هر روز درهاي تازه‏اي از علم و حكمت او به روي ما گشوده مي‏شود، و ابعاد انديشه ما را گسترش بيشتري مي‏دهد و اين تفكر سرچشمه عشق روز افزون ما نسبت ‏به او خواهد شد و هر لحظه ما را به آن ذات مقدس نزديك و نزديكتر مي‏سازد و در نور جلال و جمال او فرو مي‏برد.

قرآن مجيد مي‏گويد:

«و في الارض آيات للموقنين، و في انفسكم افلا تبصرون‏»، و در زمين آياتي براي جويندگان يقين است و در وجود خود شما (نيز آياتي است) آيا نمي‏بينيد؟». [1] .

ان في خلق السموات و الارض و اختلاف الليل و النهار لآيات لاولي الالباب، الذين يذكرون الله قياما و قعودا و علي جنوبهم و يتفكرون في خلق السموات و الارض ربنا ما خلقت هذا باطلا، مسلما در آفرينش آسمانها و زمين و آمد و رفت ‏شب و روز، نشانه‏هاي (روشني) براي خردمندان است- همانها كه خدا را در حال ايستاده و نشسته و آن گاه كه بر پهلو خوابيده‏اند ياد مي‏كنند، و در اسرار آفرينش آسمانها و زمين مي‏انديشند (و مي‏گويند:) بار الها!هرگز اينها را بيهوده نيافريده‏اي!». [2] .

بخشي از صفات جمال و جلال خداوي سبحان ذات پاك خداوند از هر عيب و نقص پاك و منزه است و آراسته به تمام كمالات مي‏باشد بلكه او كمال مطلق، و مطلق كمال است و به تعبير ديگر هر كمال و زيبايي در اين جهان است از ذات پاك او سرچشمه گرفته.

هو الله الذي لا اله هو الملك القدوس السلام المؤمن المهيمن العزيز الجبار المتكبر سبحان الله عما يشركون، هو الله الخالق البارئ المصور له الاسماء الحسني يسبح له ما في السموات و الارض و هو العزيز الحكيم، او خدايي است كه معبودي جز او نيست، حاكم و مالك اصلي اوست، از هر عيب پاك و منزه است، به كسي ستم نمي‏كند، امنيت‏بخش است، مراقب همه چيز است، قدرتمندي شكست ناپذير است كه با اراده نافذ خود هر امري را اصلاح مي‏كند، او شايسته عظمت است، و منزه است از آنچه همتاي او قرار مي‏دهند- او خداوندي است خالق، آفريننده‏اي بي سابقه، و صورتگري (بي نظير)، براي او نامهاي نيك (و هر گونه صفات كمال) است، آنچه در آسمانها و زمين است تسبيح او مي‏گويند و او عزيز و حكيم است‏». [3] .

و اين بخشي از صفات جمال و جلال اوست.

[1] سوره ذاريات، آيات 20 و 21.

[2] سوره آل عمران، آيات 190 و 191.

[3] سوره حشر، آيات 23 و 24.

ذات پاك خداوند نا متناهي است

او وجودي است ‏بي نهايت از هر نظر: از نظر علم و قدرت، حيات ابديت و ازليت و به همين دليل در زمان و مكان نمي‏گنجد، چرا كه زمان و مكان هر چه باشد محدود است، ولي در عين حال همه جا و در هر زمان حضور دارد چرا كه فوق زمان و مكان است.

و هو الذي في السماء اله و في الارض اله و هو الحكيم العلي، او كسي است كه در آسمان معبود است و در زمين معبود، و او حكيم و عليم است‏». [1] .

و هو معكم اينما كنتم و الله بما تعملون بصير، او با شماست هر جا كه باشيد و خداوند نسبت‏ به آنچه انجام مي‏دهيد بيناست‏». [2] .

آري او به ما از ما نزديكتر است، او در درون جان ماست و او در همه جاست، و در عين حال مكاني ندارد: و نحن اقرب اليه من حبل الوريد، و ما به او از رگ قلبش نزديكتريم،»! [3] .

هو الاول و الآخر و الظاهر و الباطن و هو بكل شي‏ء عليم، اوست آغاز و پايان، و پيدا و پنهان و او به هر چيز داناست‏». [4] .

بنابراين اگر در آياتي از قرآن مي‏خوانيم: ذو العرش المجيد، او صاحب عرش و داراي مجد و عظمت است‏». [5]  عرش در اين جا به معناي تخت‏بلند شاهانه نيست و نيز اگر در آيه ديگر مي‏خوانيم:

الرحمن علي العرش استوي، خداوند رحمان بر عرش قرار دارد». [6] .

هرگز به اين معني نيست كه او مكان خاصي دارد، بلكه حاكميت او را بر تمام عالم ماده و جهان ماوراء طبيعت ثابت مي‏كند. چرا كه اگر براي او مكان خاصي قائل شويم او را محدود كرده‏ايم و صفات مخلوقات را براي او ثابت نموده، و او را مانند ساير اشياء دانسته‏ايم، در حالي كه ليس كمثله شي‏ء، هيچ چيز همانند او نيست‏». [7] .

و لم يكن له كفوا احد، براي او هيچ گونه شبيه و مانندي وجود ندارد». [8] .

[1] سوره زخرف، آيه 84.

[2] سوره حديد، آيه 4.

[3] سوره ق، آيه 16.

[4] سوره حديد، آيه 3.

[5] سوره بروج، آيه 15.

[6] از بعضي از آيات قرآن استفاده مي‏شود كه كرسي خداوند تمام آسمان و زمين را فرا گيرد بنابراين عرش او بر تمام عالم ماده است. «وسع كرسيه السموات و الارض‏» (سوره بقره، آيه 255).

[7] سوره شوري، آيه 11.

[8] سوره توحيد، آيه 4.