وصیت ابوبکر و خلافت عمر

وضع سرزمين هاي اسلامي و عملكرد ائمه <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

سرزمين هاي اسلامي داراي چند مركز اصلي بود كه والي آنها را خليفه تعيين مي كرد. اسكندريه از آن جمله بود كه تمام بلاد آفريقا (كه اسلام آورده بودند) زير حكومتش بوده است. والي اسكندريه براي تمام افريقا قاضي تعيين مي كرد؛ بر شهرها والي مي گماشت؛ خراج شهرها به او مي رسيد؛ لشكر مي كشيد به شهرهايي كه فتح نشده بود و فتح مي كرد؛ و...

يكي ديگر از اين مراكز، كوفه بود. وقتي گفته مي شود كه وليد والي كوفه بود، بدين معنا نيست كه تنها واليِ شهر كوفه بوده است؛ واليِ كوفه، مركز حكومتش شهر كوفه بود، ولي عراق تا مدائن آن روز، بغداد تا موصل و كرمانشاه و ري و خراسان تا بعضي شهرهاي آسياي مركزي - كه بلاد شرقي اسلامي اش مي ناميدند - همه تحت حكومت واليِ كوفه بود. وليد براي آن شهرها، والي تعيين مي كرد، امام جمعه تعيين مي كرد، لشكر مي فرستاد براي شهرهاي مرزي اسلامي.

والي بصره نيز مركز حكومتش بصره بود، ولي حكومت شهرهاي جنوب غربي ايران وكشورهاي امروزه خليج فارس، بجز عربستان سعودي، را نيز داشت. تمام سرزمين هاي پهناور عربستان سعودي امروز، بجز مكه و مدينه و جَدّه و رياض، نيز جزو حكومت بصره بوده است. واليِ بصره حكومت بر دريا را نيز، تا هند، بر عهده داشت. شهرهاي هند كه فتح مي شد جزو حكومت بصره در مي آمد. بصره را بندر هند مي ناميدند، زيرا ارتباط اين منطقه با هند از اين بندر بوده است.

شام داراي دو مركز حكومت بوده است: يكي دِمَشق و ديگري حِمْص.

شام، يعني اردن، لبنان، فلسطين و سوريه امروز. اينها همه در قلمرو آن دو حكومت بوده است. اين منطقه را روم شرقي مي گفتند. در همه اين سرزمين ها، پنج شهر لشكرگاه مسلمانان بوده است: كوفه، بصره، دمشق، حمص، اسكندريه. اين شهرها، علاوه بر اين كه مركز حكومتي بودند، مركز لشكرگاه اسلامي هم بودند.

شايان توجّه است كه در تمامي لشكركشيهاي و جنگ هايي كه در زمان ابوبكر و عمر و عثمان انجام شد، ائمّه ما شركت نكردند؛ نه حضرت امير(ع)، نه امام حسن(ع) و نه امام حسين(ع)، هيچكدام شركت نكردند. ائمّه بعدي نيز، يعني حضرت سجّاد(ع) تا امام حسن عسكري(ع)، بر همان سنّت و سيره سَلَفِ صالح و آباء طاهرين خود رفتار كردند.