امامان دوازده گانه در تورات ‌

امامان دوازده گانه در تورات <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

ابن كثير گويد: در توراتي كه در دست اهل كتاب است موضوعي آمده كه معناي آن چنين است: «خداوند متعال ابراهيم(ع) را به وجود اسماعيل(ع) بشارت داد و فرمود: اسماعيل را زيادتي بخشم و نسل او را گسترده گردانم و در بين آنان دوازده نفر از بزرگان و فرزانگان قرار دهم.»

و گويد: «ابن تيميه گويد: اينان كه به وجودشان بشارت داده شده، همان است كه در حديث جابر بن سمره آمده و مقرر گرديده تا در ميان امت پراكنده باشند و اينكه قيامت برپا نگردد مگر آنكه موجود شده باشند، و بسياري از يهودياني كه به اسلام مشرف شده اند، اشتباه كرده و پنداشته اند آنان همان كساني اند كه فرقه رافضه [شيعيان دوازده امامي] به سوي آنان دعوت كرده و از ايشان پيروي مي كنند.»[1] .

مؤلف گويد: بشارت مورد اشاره در «سفر پيدايش» تورات امروزين، باب [17، شماره 18 - 20] اصل عبري چنين است:

قي ليشماعيل بيرختي أوتو قي هفريتي أوتو قي هربيتي بمئود شنيم عسار نسيئيم يوليد قي نتتيف لگوي گدول.»[2] .

ترجمه: اسماعيل را مبارك ساخته و جداً او را بهره مند و پربار و كثير و گسترده گردانم، دوازده عدد امام از او پديد آيد و او را به امت بزرگ و عظيمي تبديل خواهم كرد.

اين بخش از تورات اشاره به آن دارد كه، مباركي و پرباري و كثرت افراد تنها در نسل اسماعيل(ع) است.

واژه «شنيم عسار» يعني: دوازده نفر، كه لفظ «عسار» در اعداد تركيبي كه معدود آن مذكر باشد، مي آيد و معدود در اينجا «نسيئيم» و مذكر است و با اضافه شدن «يم»[3]  در آخر آن معناي جمع مي دهد. مفرد آن «ناسي» يعني: امام و پيشوا و رئيس است.[4] .

و اما سخن خداوند به ابراهيم(ع) در همان بخش نيز، يعني عبارت «في نتنيف لگوي گدول»، واژه «في نتنيف» مركب است از «في» كه حرف عطف است، و «ناتن»كه فعل است و به معناي: قرار مي دهم، و «يف»كه ضمير است و در آخر فعل آمده به اسماعيل(ع) باز مي گردد، يعني: او را [چنين]قرار مي دهم.[5]  و اما لفظ «گوي» به معناي امت و مردم است، و «گدول»[6]  به معناي «كبير و عظيم»[7]  و تمام جمله يعني: «او را امت كبير و بزرگي گردانم.»

از مجموع اين فقره روشن مي گردد كه مقصود از «كثرت و بركت» در نسل اسماعيل(ع) دقيقاً؛ رسول خدا محمد(ص) و اهل بيت آن حضرت(ع) مي باشند، و آنانند كه دنباله و امتداد نسل اسماعيل(ع) هستند. زيرا، خداوند متعال به ابراهيم(ع) فرمود: از سرزمين نمرود خارج شده و به شام برود. آن حضرت نيز، همراه با همسرش ساره و لوط به فرمان خدا هجرت كردند و در سرزمين فلسطين فرود آمدند.

خداوند متعال ثروت ابراهيم(ع) را بسيار فزوني بخشيد. ابراهيم گفت: «خداوندا من با اين مال بدون اولاد چه كنم؟» خداي متعال به او وحي كرد: «من فرزندان تو را به قدري كثير و بسيار گردانم كه به تعداد ستارگان باشند.» در آن زمان هاجر كنيزك ساره بود و او را به ابراهيم(ع) بخشيد، هاجر از ابراهيم(ع) باردار شد و اسماعيل(ع) را براي او به دنيا آورد. سن ابراهيم(ع) در آن حال 86 سال بود.[8] .

قرآن كريم در ضمن دعاي ابراهيم(ع) و درخواست او از خداي متعال، به اين حقيقت روشن اشاره كرده و مي فرمايد: ابراهيم گفت:

ربَّنا إنّي أَسكَنتُ مِن ذُرّيّتي بِوادٍ غَير ذي زَرعٍ عِندَ بَيْتك المُحرّم ربَّنا لِيُقيموا الصَّلاه فَاجْعَل أَفئِده مِنَ النّاس تَهوي إليهم وَ ارْزُقهم مِن الثَّمراتِ لَعلَّهم يَشكرون[9] ؛پروردگارا! من برخي از ذريه خود را در بياباني خشك، در كنار خانه محترم تو جاي دادم تا نماز را به پاي دارند. پروردگارا! دلهائي از مردمان را به سوي آنان بگردان و آنان را از ثمرات روزي ده باشد كه سپاس گويند.

اين آيه كريمه تأكيد مي كند كه ابراهيم(ع) برخي از ذريه و نسل خود را كه اسماعيل و فرزندان متولد او در مكه بودند، در كنار خانه خدا جاي داد و از خداي متعال درخواست كرد تا رحمت و هدايت بشر در طول تاريخ را بر عهده ذريه و فرزندان او قرار دهد، خداوند نيز دعوتش را پذيرفته و آن را در نسل او، محمد(ص) و دوازده امام(ع) قرار داده است.

امام باقر(ع) در اين باره فرموده است: نَحنُ بَقيّه تِلكَ العِتره وَ كانَت دَعوه ابراهيم لَنا؛ ماييم بقيه آن [ذريه و] عترت و دعاي ابراهيم(ع) براي ما بود.[10] .

[1] تاريخ ابن كثير، ج 6، ص 249 - 250.

[2] عهد قديم، سفر التكرين، باب 17، ش 20، ص 23-23.

[3] المعجم الحديث: عبري عربي، ص 316.

[4] همان، ص 360.

[5] همان، ص 84 و 317.

[6] المعجم الحديث، عبري - عربي، ص 317-84.

[7] همان.

[8] تاريخ يعقوبي، ج 1، ص 25-24، نشر مؤسسه نشر فرهنگ اهل البيت(ع)، قم.

[9] سوره ابراهيم، آيه 37.

[10] آنچه در اصل عبري تورات و تعليقه آن آمده، آن را از مقاله استاد احمد الواسطي در مجله توحيد نشريه سازمان تبليغات اسلامي، تهران، ش 54 [ص 128-127] نقل كرديم.