پیشگفتار

پيشگفتار <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

مكتب تشيّع، عوامل و سوژه‏هاي مهمّي براي پيروزي در جهان دارد به همين جهت نه تنها توانسته با وجود دشمنان بسيار، خود را از گزند آنان حفظ نمايد، بلكه روز به روز نيز پيشرفت كرده و توانسته جوامع ديگر اسلامي را نيز از خواب غفلت بيدار كند. يكي از اين عوامل، برخورداري از عاشورا و فرهنگ آن است.

قيام حسيني و فرهنگ عاشورا جرقه خوبي براي بيداري ملت‏ها و انقلاب و ستيز آن‏ها در برابر ظالمان است، زيرا با ملاحظه شعارهاي حسيني‏عليه السلام كه با حماسه و عاطفه همراه است، مانند: «هيهات منّا الذلّة» و «مثلي لا يبايع مثله»، «إنّي أُريد أن آمر بالمعروف وأنهي عن المنكر» و غيره، بشر را نيرو بخشيده و در برابر ظالمان به حقوق ديگران و تحريف كنندگان اسلام ناب، قيام خواهند كرد. ما نمونه آن را در انقلاب اسلامي ايران و جنگ ايران و عراق و حتي در كشورهاي اسلامي و غير اسلامي مي‏بينيم.

در دسامبر 1984(1365 ه.ش) در دانشكده تاريخ دانشگاه تل آويو با همكاري مؤسسه مطالعاتي شيلوهه - كه يك مؤسسه مطالعاتي غير انتفاعي و مرتبط با صهيونيسم است - كنفرانسي با حضور سيصد شيعه‏شناس درجه يك جهان برگزار شد و در آن ظرف مدت سه روز سي مقاله ارائه گرديد. به قول مارتين كرامر، يكي از شيعه شناسان جهان كه دبير اين كنفرانس بود، هدف اصلي از برپايي اين كنفرانس، شناخت مفاهيم محوري در تمدن شيعه اثناعشري و بعد شناسايي انقلاب اسلامي به سال 57 در كشور ايران بود. افراد برجسته‏اي در اين كنفرانس شركت داشتند، امثال: دانيل برومبرگ، ماروين زونيس، مايكل ام جي فيشر، برنارد لوييس و خود مارتين كرامر و ديگر شيعه شناسان و شرق‏شناسان.

مقالاتي كه در اين كنفرانس ارائه شد صد در صد تفصيلي، تحقيقي و مبتني بر پيچيده‏ترين متن تحقيق و عميق‏ترين روش‏ها در بررسي دين و مكتب و تمدن بود. در سخنراني مقدماتي اين كنفرانس - كه آقاي «مارتين كرامر» ارائه كرد - هدف اصلي، شناسايي مفاهيم محوري در تمدن شيعه، به دليل شناخت انقلاب اسلامي ذكر شد. در اين كنفرانس بعد از بحث و تحليل بسيار، دو مفهوم مهم، محور بحث و بررسي و شناسايي واقع شد. از ديد اين شيعه شناسان، مفهوم محوري اوّل: آن نگاه سرخي است كه شيعيان به صحراي كربلا دارند و قدر مسلّم، خون شيعه در قيام‏هاي متعدّد، مستقيماً از صحراي كربلا در سال 61 هجري الهام گرفته.

در اين كنفرانس مسائلي درباره امام حسين‏عليه السلام ذكر شد كه از آن جمله مقاله‏اي است با عنوان «تشيّع به روايت امام خميني». نويسندگان اين مقاله دو نفر به نام‏هاي «مرو بن زونيس و دانيل برومبرك» بودند. در بخشي از اين مقاله آمده است: «تأكيد بر شهادت در عقيده امام خميني، نشان مي‏دهد كه شهادت نقش مهم و ويژه‏اي در تشيّع ايفا مي‏كند. اگر چه تفكّر سني با مفهوم شهادت بيگانه نيست، امّا اين مفهوم در اين تفكّر داراي مقام محوري نيست، زيرا اسلام سنّي از يك شخصيت مذهبي، مانند امام حسين‏عليه السلام كه در راه عقيده خود فدا شده باشد الهام نمي‏گيرد. امّا در تشيع اثناعشري موضوع شهادت امام حسين‏عليه السلام و تا حدّي شهادت ساير ائمه‏عليهم السلام يك موضوع محوري است. امام حسين‏عليه السلام با قرباني كردن جان خود در راه اسلام، تكليف نسل‏هاي بعدي شيعيان را مشخص كرده است. همه ساله در ماه محرّم و در روز عاشورا؛ يعني سالروز شهادت امام حسين‏عليه السلام با برگزاري مراسم پرشور و شرح وقايع جان‏گداز كربلا، خاطره شهادت او گرامي داشته مي‏شود. اين موضوع به آيين‏هاي تشيع مضموني فوق‏العاده و احساسي مي‏بخشد.»

در ميزگرد ديگري كه افرادي چون: ميشل فوكو، كلر برير، پير بلانشه - كه دو نفر از روزنامه‏نگاران برجسته فرانسوي بودند - حضور داشتند، درباره قيام امام حسين‏عليه السلام و نقش آن در تمدن شيعي مطالبي بسيار ظريف بيان شد؛ از آن جمله كلربرير گفت: «در ايران تظاهرات به معناي واقعي آن است و بهتر است از واژه «شاهد» استفاده كنيم. در ايران مردم از حسين حرف مي‏زنند، باري، اين حسين كيست؟...». [1] .

همان گونه كه گفته شد دشمنان با پي بردن به اهميّت واقعه كربلا و فرهنگ عاشورا و تأثيرات آن در شيعيان درصدد برآمده‏اند تا از هر راه ممكن جلوي تأثيرآن را گرفته و آثار آن را خنثي كنند. يكي از فعاليت‏هاي آنان ايجاد شبهه و تشكيك در رابطه با واقعه كربلا و امور مربوط به آن است. لذا جا دارد تا اين شبهات مورد بررسي دقيق قرار گرفته، با دلايل محكم پاسخ داده شود. ويژگي طرح حاضر كه بر همين اساس شكل گرفته است، بررسي مسائل مربوط به آن از ديدگاه كلامي - تاريخي است و سعي شده اصول اساسي اين بحث به صورت شفاف با دلايل مختلف به ويژه دلايل قرآني، روايي و عقلي ارائه، و قلمرو بحث طوري ترسيم شود كه زمينه بسياري از شبهات پيرامون اين واقعه عظيم، از بين برود.

اميد است اين حركت مورد توجه حضرت اباعبداللَّه حسين‏عليه السلام قرار گرفته و براي طالبان حق و حقيقت سودمند باشد.

از همه خوانندگان، به خصوص علما و انديشمندان مي‏خواهم تا كاستي‏ها را بر من ببخشايند و عيوب اين نوشتار را متذكر شوند.

در پايان از كليه كساني كه مرا در آماده‏سازي اين كتاب ياري دادند، قدرداني مي‏كنم و پاداش همه را از خداوند متعال خواستارم.

علي اصغر رضواني

 

 

[1] تهاجم يا تفاوت فرهنگي، حسن بُلخاري.