بخش 5

اين مسائل يا در همه اش ، يا در بعضي اش دست هم دارد ؛ يعني اين را نمي توانيم نديده بگيريم .

البته متأسفانه عده اي امروز حساسيت پيدا كرده اند ، تا گفته مي شود دشمن ، اينها لجشان مي گيرد كه چرا مي گوييد دشمن ! دشمن هست . نمي شود شما دشمن را نديده بگيرد . هيچ كس يك ملت و يك جماعت را براي اينكه دشمن خود را نديده است ، خاكريزهاي دشمن را نديده است ، اسلحه دشمن را نديده است ، توطئه دشمن را نفهميده است ، ستايش نخواهد كرد . خود دشمن دارد به طور صريح مي گويد كه من دشمني مي كنم . خود دشمن دارد مي گويد كه من براي ايجاد اختلال در ايران بودجه مي گذارم . براي تشنج افكار در ايران راديو درست مي كنم . بي خود هم مردم ايران دو دسته بشوند ، ولي ما بگوييم نيست . اين ساده لوحي نيست ؟ بنابراين ، دست دشمن هم در كار است . ^{( 1 )}

2ـ غفلت و كوتاهي خودي ها

البته اگر ما بيدار باشيم و اشتباه نكنيم ، دشمن نمي تواند كاري بكند . پس اشتباه و غفلت و كوتاهي ما يقيناً يك جزء مهم و عنصر اساسي در موفقيت دشمن است .

من به تاريخ مراجعه مي كنم و دو نمونه را عرض مي كنم براي اينكه شما توجه كنيد كه اين مفاهيم مشتبه چه طور مي تواند يك

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . پرسش و پاسخ از محضر رهبر انقلاب ، مؤسسه فرهنگي و هنري قدر ولايت ، 1380 ، ج 1 ، ص 341 .

جامعه را دچار دو دستگي كند :

يك نمونه ، نمونه جنگ صفين است كه بعد از آنكه لشكر اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) بر لشكر معاويه غلبه ظاهري پيدا كردند ، آنها قرآن ها را سر نيزه كردند . ديدن قرآن ها در لشكر اميرالمؤمنين دو دستگي انداخت ؛ چون معناي آن كار اين بود كه بين ما و شما قرآن قرار دارد . عده اي متزلزل شدند و گفتند كه نمي شود ما با قرآن بجنگيم . يك دسته ديگر گفتند كه اصل جنگ اينها با قرآن است ؟ حالا جلد قرآن و صورت ظاهر قرآن را آورده اند ، اما دارند با معناي قرآن كه اميرالمؤمنيني است ، مي جنگند . بالاخره در سپاه مسلمين ، دو دستگي افتاد و تزلزل به وجود آمد . اين كار دشمن بود .

يك نمونه ديگر هم در همان جنگ اتفاق افتاد . بعد از آنكه حكميت بر اميرالمؤمنين تحميل شد ، عده اي از داخل اردوگاه اميرالمؤمنين كه اينها ديگر خودي بودند ، از بيرون نبودند ، بلند شدند و شعار دادند : « لا حكم الاّ لله ؛ يعني حكومت فقط از آنِ خداست . » بله معلوم است و در قرآن هم هست كه حكومت از آنِ خداست ، اما اينها چه مي خواستند بگويند ؟ اينها مي خواستند با اين شعار ، اميرالمؤمنين را از حكومت خلع كنند . اميرالمؤمنين نقشه آنها را افشا كرد . گفت كه حكم و حكومت مال خداست ، اما اينها اين را نمي خواهند بگويند . اينها مي خواهند بگويند « لا امرة الاّ الله » مي خواهند بگويند بايستي خدا بيايد مجسمه بشود و امور زندگي شما را اداره كند ؛ يعني اميرالمؤمنين نباشد ! اين شعار ،

عده اي را از اردوگاه اميرالمؤمنين خارج كرد و به آن جماعت بدبخت نادانِ غافلِ ظاهربين و احياناً مغرض ملحق كرد كه قضيه خوارج به وجود آمد . الان متأسفانه اين كارها دارد در جامعه ما مي شود . شعارهايي مطرح مي شود بعضي از اين شعارها ، روشن و خوب است ، اما دشمن از همان شعارها استفاده مي كند . ^{( 1 )}

3 . فتنه انگيزي بزرگان و رهبران سياسي مورد اعتماد مردم

يكي از چيزهايي كه وحدت ملي را تأمين مي كند ، اين است كه آن كساني كه سخنشان در ميان مردم ، حوزه تأثيري دارد يا مسئولند يا چهره موجه ديني اند ، چهره روحاني اند ، چهره سياسي اند ، در اظهارات خودشان كاري نكنند كه يك گروه و جناح از مردم ، دل هاشان نسبت به ديگران چركين شود . فتنه انگيزي نكنند . آن كساني كه زبان و قلمشان كار مي كند ، در درجه اول بايد اين را رعايت كنند كه آنچه مي گويند ، ايجاد بدبيني نكند ، مردم نسبت به يكديگر بدبين بشوند يا مردم نسبت به مسئولان بدبين بشوند . اين باز يك نوع فتنه سازي و گناه ديگري است . بعضي هم همتشان اين است كه با شايعه پردازي ، با جعل خبر ، با پرداخت هاي تقلب آميز خبر ـ ممكن است يك خبر اصلش هم راست باشد ، اما به نوعي آن را پردازش كنند تا مطلب دروغ و خلاف واقعي را در ذهن مخاطب القا كند ـ دل هاي مردم ،

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . پرسش و پاسخ از محضر رهبر معظم انقلاب ، مؤسسه فرهنگي و هنري قدر ولايت ، 1380 ، چ 1 ، صص 341 ـ 343 ، به نقل از : نماز جمعه ، 6/1/1379 .

جوانان و خوانندگان و شنوندگان خودشان را نسبت به مسئولان نظام بدبين كنند ، آنها را دچار ترديد كنند . اين كار چه فايده اي دارد ؛ جز كُند كردن حركت پيشرفت ملت و كشور ، هيچ فايده ديگري ندارد . جز اينكه مسئولان را در اين كار مردد كند ، مردم را نسبت به آينده نااميد كند و نيروي عظيم اميد را از مردم بگيرد ، هيچ فايده اي ندارد . بعضي سعي مي كنند افرادي را به همه نظام يا به برخي از مسئولان بدبين كنند ، در حالي كه اگر حقيقتاً سخن حقي وجود داشته باشد ، آن سخن حق ممكن است از طريقي به گوش مسئول يا مسئول مافوق او منتقل شود كه آثار خيلي بهتري هم داشته باشد . حادثه اي اتفاق مي افتد ، تروري مي شود ، جنايتي در جايي اتفاق مي افتد ، آن قدر حرف خلاف توهم آميز و حيرت آور براي خواننده از زبان كساني كه هيچ احساس مسئوليتي نمي كنند ، شنيده مي شود . آن كساني كه از واقعيت ها خبر دارند ، مي بينند كه چه قدر اينها يا دورند يا خودشان را عمداً از واقعيت دور نگه مي دارند . اينها چيزهايي است كه وحدت ملي را خدشه دار مي كند .

4ـ نقش موثر رسانه ها در اختلاف افكني و تفرقه

( يكي از مسائل داخلي ) مسئله وحدت است . عزيزان من ! يك ملت هر چه قدرتمند باشد ، هر چه ثروتمند باشد ، اگر اختلافات در بين آنها ريشه گرفت و آتش اختلافات مشتعل شد ، بدبخت و بيچاره خواهند شد . اختلافات كه گفته مي شود ، مقصود ، اختلاف سليقه نيست . اختلاف سليقه هست . اگر اختلاف خط ، اختلاف جهت ،

اختلاف مذاق باشد ، اشكالي ندارد . اختلافات ؛ يعني درگيري هاي سياسي كه فضا را متشنج مي كند . اينكه من گاهي از بعضي از روزنامه ها گله مي كنم ، به اين خاطر است . فوراً بعضي ها فريادشان بلند نشود كه « آزادي » محدود شد ؛ نه ، براي شعار آزادي ما بارها جان خودمان را در معرض مرگ قرار داده ايم ! كساني كه اهل دينند ، بيشتر از همه از آزادي دفاع مي كنند . بنابراين ، بحث « آزادي » نيست ؛ بحث اين است كه از اين آزادي كه وجود دارد و از انقلاب هم وجود داشته است ، كساني براي متشنج كردن فضا استفاده نكنند . انسان وقتي بعضي از روزنامه ها را نگاه مي كند ، مي بيند كأنّه اين عنوان هاي درشت را چه طور انتخاب كرده اند ، براي اينكه يك گروه را به جان يك گروه ديگر بيندازند . اين نقشِ همان بوق هاي تبليغاتي است ؛ اين بد است . روزنامه ها بايد كاري كنند كه دل ها را به هم نزديك كنند ؛ جناح ها را به هم نزديك كنند . اگر جناح هاي سياسي و گروه هاي سياسي واقعاً معتقد به يك مبنا و اصلي هستند ، بايد سعي كنند كه هر چه ممكن است ، در عمل ، خودشان را به گروه هاي رقيبشان نزديك كنند ، با هم مهربان كنند ، قضاياي گوناگون را با هم حل كنند ؛ نه اينكه اختلافات را همين طور دايم موج بدهند ، اوج بدهند ، بزرگ نمايي كنند ، بنويسند و بگويند . اين فضا را متشنج خواهد كرد .

اين درست همان نقشه اي است كه بوق هاي تبليغاتي خارجي و راديوهاي خارجي ـ كه اگر كسي گوش كرده باشد ، مي داند ـ

دارند ايفا مي كنند ؛ يعني به جان يكديگر انداختن دسته جات مختلف . ^{( 1 )}

از منظر رهبري ، دشمن به ويژه رسانه هاي خبري در كمين اين انقلاب الهي نشسته اند و هرجا بوي دو دستگي استشمام كنند ، در بزرگ نمايي ، آن تلاش مي كنند . ايشان مي فرمايد :

رسانه هاي خبري بيگانه كه مظهر تمايلات و سياست ها و نيّات خصمانه و اغراض خبيث سردمداران سياست هاي جهاني اند ، بر روي هر كلمه و هر اشاره اي كه از آن ، بوي اختلاف و دودستگي استشمام شود و يا بتوان چنين وانمود كرد ، شديداً حساسيت نشان داده و با بزرگ كردن نكته هاي ريز و مطرح ساختن استنباط هاي دروغين از گفته ها و نوشته ها در ايران ، به طور دايم در تلاشند كه شايد بتوانند تصويري مشوش و آلوده به اختلافات و زد و خورد داخلي از ايران اسلامي ـ كه بحمدالله برخوردار از وحدت و يك پارچگي كم نظيري است ـ به مردم ايران و جهان ارايه دهند و زمينه دو دستگي و نفاق را با اين وسوسه ها به وجود آورند . اينها همه نشانه آن است كه امروزه دشمن از همه راه ها براي تضعيف جمهوري اسلامي عاجز مانده و بدخواهانه در كمين اختلافات داخلي و شكست وحدت عمومي نشسته است .

ملت رشيد ايران و مسئولان و متصديان امور كشور و نمايندگان محترم مجلس ، گويندگان و نويسندگان ، بايد مانند

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . خطبه هاي مقام معظم رهبري در نماز جمعه تهران ، 4/10/1377 .

هميشه به اين طمع خام دشمن پاسخ مناسب را بدهند و وحدتي را كه صنع الهي و رحمت شامله حق بر ملت ايران است ، با همه وجود پاسداري كنند . ^{( 1 )}

* وحدت كلمه ، ضامن سلامت ، رشد و سربلندي جامعه اسلامي

يك خاطره از امام ( ره )

مقام معظم رهبري نقل مي كند :

بهار سال 1365 را ـ روزي كه امام در بستر بيماري بودند ـ فراموش نمي كنم . ايشان دچار ناراحتي قلبي شده بودند و تقريباً ده ، پانزده روزي در بستر بيماري بودند . در آن زمان من در تهران نبودم . آقاي حاج احمدآقا ـ آقازاده محترم ايشان ( حفظه الله و سلمه و ايده ) ـ به من تلفن كردند و گفتند سريعاً به آنجا بياييد ؛ فهميدم كه براي امام مسئله اي رخ داده است . آناً حركت كردم و پس از چند ساعت طي مسير ، خود را به تهران رساندم . اولين نفر از مسئولان كشور بودم كه شايد حدود ده ساعت پس از بروز حادثه ، بالاي سر ايشان حاضر شدم . در آن وقت ، برادر عزيزمان ، جناب آقاي هاشمي در جبهه بودند و هيچ كس ديگر هم از اين قضيه مطلع نبود .

روزهاي نگران كننده و سختي را گذرانديم . خدمت امام رفتم و

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . سيدعلي خامنه اي ، حديث ولايت ، تهران ، سازمان تبليغات اسلامي ، 1377 ، ج 4 ، صص255و256 .

هنگامي كه نزديك تخت ايشان رسيدم ، منقلب شدم و نتوانستم خودم را نگه دارم و گريه كردم . ايشان تلطف فرمودند و با محبت نگاه كردند . بعد چند جمله گفتند كه چون كوتاه بود ، به ذهنم سپردم ؛ بيرون آمدم و آنها را نوشتم . برادر عزيزمان ، آقاي صانعي هم در اتاق بودند . از ايشان كمك گرفتم تا عين جملات امام را بازنويسي كنم .

در آن لحظه اي كه امام ناراحتي قلبي پيدا كرده بودند ، ما به شدت نگران بوديم . وقتي كه من رسيدم ، ايشان انتظار و آمادگي براي بروز احتمالي حادثه را داشتند . بنابراين ، مهم ترين حرفي كه در ذهن ايشان بود ، قاعدتاً مي بايد در آن لحظه حسّاس به ما مي گفتند . ايشان گفتند : « قوي باشيد ، احساس ضعف نكنيد ، به خدا متكي باشيد ، « أَشِدّاءُ عَلَي الْكُفّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ » ^{( 1 )} باشيد و اگر با هم بوديد ، هيچ كس نمي تواند به شما آسيبي برساند . » به نظر من ، وصيت سي صفحه اي امام مي تواند در همين چند جمله خلاصه شود .

او واقعاً حكيم بود و مصداق كامل « صيرورت الانسان عالم عقليّا مضاهيا للعالم العيني » ^{( 2 )} محسوب مي شد . انسان احساس مي كرد كه تمام حقايق عالم در وجود او منعكس بود . او چيزهايي را به وضوح و روشني و با همان نورانيت نفساني و

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . فتح : 29 .

2 . الاسفار الاربعه ، ج1 ، ص20 .

نگاه رحماني و حكمت خودش ـ نه با استدلال و تمهيد مقدمات معمولي ـ مي ديد و مي فهميد كه ديگران عصا زنان ، خودشان را به آن نقطه مي رساندند .

اين مرد حكيم الهي مجرب دلسوزي كه چندين سال اين جامعه را اداره كرده بود ، مهم ترين مسئله را همين چند كلمه مي دانست كه يكي از آنها « رحماء بينهم » است . من وصيت حقيقي امام را تحقق همين نكات مي دانم . بايد بر سلايق پا گذاشت ؛ آنجا كه موجب جدا شدن از ديگران است ؛ چه رسد به هوا و هوس ها و انگيزه هاي مادي كه حالش معلوم است . ^{( 1 )}

زمينه ها و عوامل موثر بر وحدت و اتحاد ملي

1ـ همدلي و هماهنگي مسئولان

رهبر انقلاب ، از مسئولان قواي سه گانه مي خواهد تا با هم و در كنار هم باشند و هرگز به تضعيف يكديگر نپردازند ؛ زيرا با اين كار مي توانند هم منشأ خير و خدمت بيشتري باشند و هم محبوب و مقبول مردم شوند . ازاين رو از مسئولان مي خواهد :

هماهنگي ميان عناصر و مسئولان در هر كاري ، از مهم ترين عوامل موفقيت در اجراست . دستگاه اجرايي كشور ؛ يعني دولت به واسطه گستره و تنوع مأموريت ها و وظايف ، بيش از ساير دستگاه ها ، به هماهنگي و همكاري و هم دلي مسئولان و مديران

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . حديث ولايت ، ج1 ، صص 200ـ203 .

ارشد و مياني نيازمند است . نبايستي بخشي از بدنه اجرايي و مديريت كشور ، بخشي ديگر را خنثي نمايد . بدتر از آن ، اين است كه بخشي ، بخش ديگر را تضعيف نمايد . همين طور قواي سه گانه كشور از مجلس و دولت و دستگاه قضايي نياز به هماهنگي و عدم تضعيف يكديگر و يا مقابله با هم را دارند . نتايج تضعيف و مقابله بين قواي مختلف اداره كننده كشور ، خسارت بار و به زيان انقلاب و اصول آن و منافع ملي و مصالح مردم است . مدير و مسئول بايستي از اين حداقل بينش برخوردار باشد كه علاوه بر وظيفه وجداني و انساني و شرعي در ايجاد و حفظ هماهنگي با ساير اجزاي مسئوليت كشور ، حساسيت هاي موجود و وضعيت بين المللي ، هماهنگي را بيش از پيش ضروري و لازمه پيروزي و مقاومت در عرصه بين الملل مي سازد .

يك نكته ، انسجام و هماهنگي دولت است و پرهيز از اينكه بخشي از دولت ، بخش ديگري را تضعيف كند . اين مجموعه شما بايد واحد باشد . شماها بايد به معناي واقعي كلمه با هم همكاري كنيد . ^{( 1 )}

مسئولان در سطوح مختلف هم عرض مي كنم كه يكي از راه هاي موفقيتِ عملي و جا گرفتن در چشم مردم ، همكاري دستگاه هاي مختلف و همكاري قواي سه گانه است ؛ نبايد همديگر را تضعيف

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . راهبردهاي اساسي خدمت گزاري ، رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب ، مؤسسه فرهنگي و هنري قدر ولايت ، 1382 ، به نقل از : سخنان رهبري در ديدار با رئيس جمهور و هيئت وزيران به مناسبت آغاز هفته دولت ، 2/6/1378 .

بكنند . هيچ كس نبايد قواي مسئول مملكت را تضعيف بكند . هيچ كس نبايد مجلس شوراي اسلامي را تضعيف بكند . ممكن است شما از اظهارات يا از موضع گيري يك يا چند نماينده خرسند و خشنود نباشيد ، اما نبايد مجلس را تضعيف كرد . مجلس ، نهاد قانونيِ معتبري است مثل نهادهاي قانونيِ معتبرِ درجه يك ديگر . قوه قضاييه را نبايد تضعيف كرد . اگر كسي با حكم فلان دادگاه در فلان قضيه مخالف است ، نبايد قوه قضاييه را تضعيف بكند . بالاخره هر حكمي يك عده موافق و يك عده مخالف دارد . دولت را نبايد تضعيف كرد . ممكن است شما عملكرد فلان مسئول را نپسنديد يا چند ايراد بر او وارد بدانيد ، اما نهاد دولت و قوه مجريه نبايد تضعيف بشود . نهادهاي قانوني كه هر كدام در زير اين بناي شامخ ، يك ستون هستند ، باري را بر دوش دارند ؛ مجموعه اينهاست كه اين بناي باعظمت را سرپا نگه داشته است و يك ميليارد و چند صد ميليون مسلمان در اطراف عالم ـ آن كساني كه قوه فهميدن و ادراك كردن دارند ـ به آن نگاه مي كنند و احساس غرور مي كنند .

بعضي شوراي نگهبان را تضعيف مي كنند ؛ بعضي مجلس را تضعيف مي كنند ؛ بعضي قوه قضاييه را تضعيف مي كنند ؛ بعضي دولت را تضعيف مي كنند ؛ بعضي مجمع تشخيص را تضعيف مي كنند . اشكال داشتن به يك كار يا دو كار يا ده كار ـ كه بعضي از اين اشكال ها هم طوري است كه اگر توضيحي داده بشود ، ممكن است برطرف هم بشود ؛ ولو برطرف هم نشود ـ

موجب نمي شود كه ما نهادها را تضعيف كنيم . عده اي در دوره مجلس قبلي شعار مي دادند كه مجلس بايد منحل بشود ! انسان مي بيند گاهي همان صداها ، همان حرف ها و همان انگيزه ها ، يك روز به مجلس ، يك روز به قوه قضاييه و يك روز به قوه مجريه مي پيچند ؛ بدون اينكه استدلال درستي داشته باشند .

رهبر معظم انقلاب همواره به اين امر توجه داشته و در موارد متعدد ، حساسيت و اهميت اين مهم را گوشزد كرده است :

اقتدار ملت ايران هنگامي تأمين خواهد شد كه دستگاه هاي مسئول كشور با هم همكاري كنند . اگر در جايي ، نقطه اي هست كه براي سرنوشت كشور و ملت ، خطراتي را با خود دارد ، مسئوليتِ همه مسئولان كشور است كه با نهايت احساس مسئوليت و با كمال اتكال و اتكا به خدا و با قدرتي كه ملت به دست آنها داده است ، به آن نقطه برخورد كنند . همكاري بين سه قوه ، يكي از شرايط اصلي براي رفع مشكلات عمومي مردم است . ناهماهنگي هايي كه گاهي ديده مي شود ، به ضرر مردم است . همه بايد با هم همكاري كنند تا اقتدار ملت ايران تأمين شود . ^{( 1 )}

ايشان در جايي ديگر تاكيد مي كند :

ما بايد به آينده اميدوار باشيم و اين اميد را در مردم ايجاد كنيم . دشمن مي خواهد ما با يكديگر اختلاف داشته باشيم ، ولي ما بايد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . ديدار با مسئولان قوه قضائيه ، 7/4/1379 .

به صورت قاطع به دشمن تفهيم كنيم كه ترفندهاي او مؤثر نيست و در جمهوري اسلامي ، هم دستي و هم دلي ، براي مسئولان يك اصل است . اين وحدت و يك پارچگي را واقعاً يك اصل بدانيم و براي آن سرمايه گذاري كنيم و از اختلافات بگذريم .

من گمان نمي كنم در طول ده سال گذشته كه امام عزيزمان اين همه بيانات حكمت آميز ايراد كردند ، چيزي را به اندازه « وحدت » مورد تأكيد قرار داده باشند . يكي از دو يا سه موضوعي كه ايشان بيشترين تأكيد را مي كردند ، همين مسئله وحدت دل ها و وحدت زبان ها و وحدت راه ها و هم دستي و همگامي و هم دلي بوده است . ما اين مقوله را به منظور حفظ حرمت امام و تعظيم به روح او پاس بداريم و به عنوان يك هدف قطعي تلقي كنيم و با هر قيمتي درصدد تأمين آن باشيم .

ايشان در ذيل همين بحث ( وحدت و همدلي مسؤولان ) به بحث زمينه و عوامل وحدت مسؤولان اشاره و نكاتي را گوشزد كرده اند :

الف : هشياري مسئولان در مقابل نيروهاي نفوذي

انسجام ميان مسئولان نظام بيش از هر زمان ديگري لازم است . در فضاي آرام و صميمي بهتر مي توان به اهداف نظام دست يافت . قواي سه گانه به جاي اينكه نيرو و توان خود را به رفع اختلاف هاي نابجا ميان خود صرف كنند ، بايد با تمام قوا به مردم خدمت كنند و مراقب توطئه ها و

اختلاف افكني دشمنان باشند ؛ چون دشمنان اسلام از كوچك ترين فرصتي ، براي جداسازي صفوف متحد مردم و مسئولان ، بيشترين بهره را مي برند . رهبر معظم انقلاب از ابعاد اين توطئه ها سخن مي گويد و اتحاد و انسجام را تنها راه مبارزه با اين ترفندها معرفي مي كند :

چيزي كه لازم مي دانم در مورد مسئولان كشور تأكيد كنم ، در درجه اول ، انسجام و اتحاد كلمه است . مسئولان كشور بايد متحد باشند و حرفشان يكي باشد . يكي از توطئه هاي دشمن در چند سال اخير اين بوده است كه بتواند آدم هاي نامعتقد به آرمان اسلامي را در صفوف مسئولان بالاي كشور نفوذ دهد ؛ براي اينكه انسجام مديران ارشد كشور به هم بخورد . اين خطر بزرگي است . البته مديران كشور هم مثل بقيه مردم در هر مسئله اي آرا و عقايدي دارند و عقايد آنها براي خودشان محترم است ، اگر كسي در نظام جمهوري اسلامي در مسئوليتي مشغول كار است ، ولي آرمان هاي نظام جمهوري اسلامي را آن طوري كه امام بزرگوار ترسيم كرده است و در قانون اساسي تجسم پيدا كرده ، در دلش قبول ندارد ، اشغال آن پست براي او حرام شرعي است . آن جايي كه صحبت از مسائل اساسي نظام اسلامي است ، آن جايي كه وحدت دين و سياست مطرح است ، آن جايي كه اصول قانون اساسي مورد نظر است ، آن جايي كه الزام به تبعيت از دين و شريعت مطرح است ، اگر يك مسئول عقيده اي غير از اين دارد ، مي تواند شهروند جمهوري اسلامي باشد ـ مانعي ندارد ـ اما نمي تواند مسئول باشد ؛ به خصوص

مسئوليت هاي بالا . مديران ارشد ، نمايندگان مجلس و مسئولان عالي مقام قوه قضايي ، در عين حال كه مسئوليت مهمي در نظام جمهوري اسلامي دارند ، نمي توانند به آرمان هاي نظام جمهوري اسلامي و اصول قانون اساسي اعتقادي نداشته باشند ؛ چون اعتقاد انسان در عمل و گفتار او اثر مي گذارد .

ب : جلوگيري مسئولان از علني شدن اختلافات در افكار عمومي

رهبر معظم انقلاب ضمن هشدار در اين خصوص ، توصيه كرده اند :

آن جايي كه مسئولان در غير مسائل اصلي نظام ـ در مسائل كاري ، اداري ، فهم يك قانون ـ با هم اختلاف نظري دارند ، بايد اين اختلاف نظر جلوي چشم مردم قرار نگيرد و به كوي و بازار كشيده نشود . اختلاف نظر نبايد نشان دهنده اختلاف مسئولان باشد ؛ چرا ؟ چون مردم را مأيوس و نگران و دشمن را خوشحال مي كند . البته اختلاف بين مسئولان در فهم يك وظيفه ، يك چيز متوقع است . مثلا ممكن است رئيس جمهور محترم و رئيس محترم قوه قضاييه درباره نقطه اي از نقاط ، داراي دو ديد و دو بينش باشند و هر كدام هم براي خود استدلالي داشته باشند ؛ بسيار خوب ، اين راه حل دارد . در قانون اساسي راه حل اينها معين شده ا ست ؛ هماهنگ كننده سه قوه ، رهبر است ؛ رهبري مي تواند اين مشكلات را برطرف كند . معيار همكاري ، قانون اساسي است كه وظايف ، حُكم موارد اختلاف و تنازع ، و حَكم و مرجع را هم معلوم كرده است . در قانون اساسي ، قوه مجريه

وظايفي دارد كه مشخص است . مديريت هاي عمده كشور ، اداره همه امور اجرايي كشور ، هزينه كردن بودجه كلان كشور ، بر عهده قوه مجريه است .

البته ممكن است در بخشي از مسائلي كه اين سياست ها متضمن آن است ، مسئولاني نظرات دگرگونه اي داشته باشند . ايرادي ندارد . اينها مي آيند و نظرات خود را مطرح مي كنند . اتخاذ اين سياست ها هم يك روند بسيار معقول و منطقي دارد ؛ در دستگاهِ موظف اين كار در دولت ، طراحي مي شود و بعد درجه درجه بالا مي آيد تا به مجمع تشخيص مصلحت مي رسد . بنابراين ، تمام جوانب مراعات مي شود ؛ در عين حال ممكن است يك نفر مخالف باشد . ايرادي ندارد ، ليكن همچنان كه يك قانون تا وقتي قانون است ، مخالفت با آن جايز نيست ، سياست هم كه مضمون قانون اساسي است ـ مرتبه سياست ها از قانون بالاتر است ؛ در حد قانون اساسي است ـ تا وقتي تغيير پيدا نكرده است ، ولو كسي نظر ديگري داشته باشد ، نبايد بر طبق نظرِ خود عمل يا تبليغ كند . بحث در مجامع علمي و فني و تخصصي بسيار خوب است ، اما فضاسازي در كشور به شكلي كه اغواي افكار عمومي بشود ، غلط و برخلاف مصالح كشور است .

سياستي كه مطرح كردم ، يك سياست مهم كشور است . مسئولان بايد به سياست ها عمل كنند و منسجم باشند . انسجام ، مهم ترين شرط پيشرفت است . من به شما عرض كنم اگر دشمن ملاحظه كند كه در كشور ما يك گروه مؤمن ، متعهد ، منسجم ،

هم دل و كارآمد بر سر كار هستند ، نااميد مي شود و انگيزه او براي دشمني كم خواهد شد . آن كساني كه تفرقه بين مسئولان را تشويق مي كنند ، بفهمند دارند چه كار مي كنند . امروز سياست دشمنان كشور اين است كه بين مسئولان اختلاف بيندازند . ما از گروهك هايي كه يك سرشان در داخل است ، يك سرشان در خارج ، خبرهاي ويژه داريم . برنامه عمده اينها اين است كه بين مسئولان كشور ، با عنوان هاي چپ ، راست و عناوين ديگر اختلاف بيندازند . مردم وحدت مسئولان را مي خواهند . مردم هر جا ببينند مسئولان با هم هستند و هم دل و هم زبانند و يكديگر را تخريب نمي كنند ، خوشحال و اميدوار مي شوند ، اما دشمن به عكس ، نااميد مي شود . ^{( 1 )}

ج : حمايت از يكديگر در مواضع كلان نظام

رهبر انقلاب در خصوص اين رويكرد مي فرمايد :

يكي ديگر از عيوب و آفت ها ، عدم اتحاد كلمه است . لازم است مسئولان مواضع واحدي اتخاذ كنند به خصوص در مسائل جهاني و مسائل عمده كشور . وقتي اندك اختلافي در حرف مسئولان پيدا مي شود ، شما مي بينيد راديوهاي بيگانه چگونه اينها را بزرگ و چند برابر مي كنند . حتي آن جايي كه اختلافي نيست ، اختلاف را جعل مي كنند ؛ براي اينكه نشان دهند بين

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . در اجتماع بزرگ مردم اصفهان ، 8/8/1380 .

مسئولان اتحاد كلمه نيست . آنها از جمع منسجمي كه با هم كار كنند و هم دل باشند ، خيلي مي ترسند . خوش بختانه تركيب قانون اساسي ما راه حل مشكلات را معيّن كرده ؛ رهبري را به عنوان محور ، در نقطه مركزي همه مسئولان قرار داده ؛ اين امكان و فرصتِ خيلي بزرگي است تا مسئولان بتوانند با وحدت كلمه ، با همديگر كار كنند . ^{( 1 )}

امروز علاج دردهاي اين كشور اين است كه قواي سه گانه با وحدت كلمه و با همكاري با يكديگر ، برنامه هاي منظم و مرتبي را كه براي رسيدن به هدف هاي اين نظام و آسايش مردم مورد نظر است ، تعقيب كنند ؛ امروز اين وظيفه است . ^{( 2 )}

2ـ وحدت و همدلي گروه ها و جناح هاي سياسي

رهبر معظم انقلاب ، ضمن تاكيد بر حفظ و پاسداري از وحدت ، به نقش تاثيرگذار جناح هاي سياسي و همدلي آنها اشاره كرده و مي فرمايد :

اسلام و رهايي از نفوذ و سلطه قدرت هاي استكباري ، اين امكان را كه براي كمتر ملتي و كشوري پيش آمده ، در اختيار كشور ما و ملت ما قرار داده است ، ليكن شرط اساسي ، وحدت و يك پارچگي ملي است و اگر نباشد ، همه آنچه هست ، بيهوده خواهد بود . پس ، مرز ميان پيروزي همه جانبه ملت ما ، يا خداي

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . ديدار با جوانان اصفهان ، 12/8/1380 .

2 . در ديدار با كشاورزان ، 12/10/1380 .

نكرده ناكامي و هدر رفتن همه زحمات گذشته ، يك چيز بيش نيست و آن ، وحدت كلمه ميان مردم است . دشمن به همين دليل است كه براي شكستن وحدت ملت ، سرمايه گذاري مادي و معنوي هنگفتي كرده و مي كند .

گروه ها و جناح ها و اشخاص و دستگاه ها در هر منطقه كه تلاش خود را مضر به وحدت ملت ديدند ، بايد آن را متوقف سازند . در تمام حوادث بزرگ تاريخِ بيداري و مبارزات ملت ، هرجا شكست و نامرادي پيش آمده ، بر اثر شكسته شدن صف واحد ملت بوده است . ما امروز حق نداريم تجربه هاي گذشته را تكرار كنيم و هيچ عذر و بهانه اي براي صدور گفتار و علمي كه ناقض وحدت است ، پذيرفته نيست .

ملت ما بحمدالله در تمام دوران پس از انقلاب و در تمام حوادث مهم ، وحدت كلمه خود را پشت سر امام عظيم الشأن راحل ، با استحكام حفظ كرد و تعارض هاي گروهي و جناحي را به چيزي نگرفت و امروز هم بحمدالله به همين گونه است . ليكن صاحبان بيان و قلم و تريبون بايد توجه كنند كه تعارض ها و مناقشات گروهي ، نخستين ضررش آن است كه آنان را از توجه به مسايل مهم جهان و منطقه غافل ساخته و قهراً وظايف آنان در قبال ملت را از يادشان خواهد برد و ضرر بزرگ تر آنكه راه اين گونه افراد را از ملت جدا خواهد ساخت . ^{( 1 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . حديث ولايت ، ج5 ، ص300 .

رهبر معظم انقلاب ، براي نزديك تر شدن و همدلي بيش تر نخبگان و فعّالان سياسي ، بر پر رنگ كردن وجوه مشترك تاكيد بسيار كرده و مي فرمايد :

[ مسئله ديگر ] مربوط به مسايل سياسي جامعه و همين رقابت ها و برخوردهاي خطي است . به نظر من ، در اين زمينه آنچه كه ما بگوييم ، از آنچه كه امام فرمود ، كمتر و نارساتر است . در اين قضايا ، امام لبّ مطلب را بارها و بارها گفتند . واقعاً به خط امام برگرديم . دو گروهند ـ باشند ـ اما چرا با هم تعارض مي كنند ؟ مگر نمي شود نقاط مشترك را هم در قبال نقاط محال افتراق مورد توجه قرار داد ؟ چه اشكالي دارد جمع هايي كه با هم معارضند ـ جمع هاي روحاني ، جمع هاي دانشجويي ، جمع هايي كه در مجلس يا جاهاي ديگر هستند ـ هر چند وقت يك بار با همديگر بنشينند ، آن نقاط مشترك فيمابين خودشان را به زبان بياورند ؟ شما مگر در چند چيز با هم اختلاف داريد ؟ مگر نقاط اختلاف ، از نقاط اتفاق و وحدت نظر قوي تر و مهم تر است ؟ چه كسي چنين چيزي را گفته است ؟ چه كسي مي تواند اين حرف را ادعا بكند ؟

برو برادرت را مخفيانه پيدا كن ، هر چه مي خواهي ، به او بگو ؛ چرا با اين اختلاف افكني ، مردم و مخاطبان عمومي جامعه را دچار تشويش فكري مي كني ؟

الآن انتخابات در پيش است . جناح هاي مختلف بنشينند با يكديگر هم فكري و تبادل نظر و كار مشترك كنند و به هم نزديك شوند ؛

مگر نمي شود ؟ اتحاد و نزديك شدن به هم ، تنازل لازم دارد . نمي شود كه ما همان جاي خودمان بايستيم ، ديگري هم همان جاي خودش بايستد و بعد بگوييم كه به يكديگر نزديك بشويم . نزديكي به اين است كه يك قدم شما برداريد ، يك قدم هم او بردارد .

به نظر من ، اختلافات واقعي ، كمتر از تظاهر به اختلاف است . اين هم خودش نكته اي است . اختلاف و شكاف و جدايي واقعي بين برادران ، به مراتب كمتر از آن چيزي است كه بر زبان مي آورند . من نمي دانم اين حالت مبالغه گويي ما در حرف زدن ها و در اظهارات ، چرا متوقف نمي شود ؟ طوري حرف مي زنند كه آن خوش خيال هاي بيچاره اي كه در بيرون نشسته اند ، خيال مي كنند كه همين فردا اينها به هم مي پرند و عليه يكديگر اسلحه برمي دارند ! حرف ها اين گونه تند است .

اين حرف ها دشمنان را به طمع مي اندازد ؛ چرا اين گونه حرف مي زنيد ؟ دل هاي شما به هم نزديك تر از اين حرف هاست كه در اظهاراتتان نشان داده مي شود . اين هم مسئله بعدي بود كه به نظر من مسئله مهمي هم است و هر چه هم گفته بشود ، كم است . ^{( 1 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . حديث ولايت ، ج 7 ، صص 263 ـ 265 .

بخش دوم : انسجام اسلامي

بخش دوم : انسجام اسلامي

همان شرائط ، مقتضيات و دلايلي كه وحدت ملي را ضروري مي ساخت ، انسجام و اتحاد صفوف در عرصه جهان اسلام را در مقابل دشمنان قسم خورده و كينه توز ايجاب مي كند .

ضرورت و لزوم اين مهم در آموزه هاي وحي و سيره رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) به گونه اي است كه اهل بيت ( عليهم السلام ) در دوران طولاني خلافت اموي و عباسي به رغم همه مشكلات و مصائبي كه خود و شيعيان با آن روبه رو بودند ، هيچگاه صف خود را از ديگر مسلمانان جدا نكردند بلكه حضور فعال شيعيان را در صفوف آنان براي حفظ شوكت اسلامي و اتحاد و انسجام مسمانان ضروري و مأجور دانستند .

در امتداد آن سيره الهي و هوشمندانه ، رهبر معظم انقلاب اسلامي در كنار تاكيد بر ضرورت وحدت ملي ، همواره بر ضرورت مضاعف اتحاد مسلمانان و برادران شيعه و سنّي تاكيد ورزيده اند . در بخش دوم از ديدگاه هاي مقام معظم رهبري پيرامون "وحدت" ، به بررسي نقطه نظرات

ايشان در موضوع اتحاد و انسجام اسلامي مي پردازيم .

جايگاه و ضرورت وحدت مذاهب اسلامي

در ديدگاه رهبر معظم انقلاب ، همه مردم براي اتحاد تشيع و تسنن بايد تلاش گسترده اي انجام دهند :

. . . شعار وحدت مسلمين ، شعار درست و ضروري است و من از قديم اين اعتقاد و تفكر را داشتم و دارم و آن را يك مسئله استراتژيك مي دانم . يك مسئله تاكتيكي و مصلحتي هم نيست كه حال بگوييم مصلحت ما ايجاب مي كند كه با مسلمين غير شيعه ارتباطات داشته باشيم . مسلمانان به تدريج اين اختلافات مذهبي و طايفه اي را كم كنند و از بين ببرند ؛ چون در خدمت دشمنان است . ما با اين انگيزه صحيح مسئله وحدت مسلمين را در جمهوري اسلامي يك مسئله اساسي قرار داده ايم . امام بارها فرمودند ارگان هاي مختلف جمهوري اسلامي نيز بر اين اساس برنامه ريزي و طراحي و تلاش كردند و ماها هم سخنراني كرديم .

گناه تاريخي

امروز هر حركت تفرقه انگيز در دنياي اسلام ، گناهي تاريخي است . آنان كه عنودانه ، گروه هاي عظيمي از مسلمين را به بهانه هاي واهي تكفير مي كنند ؛ آنان كه با گمان هاي باطل ، به مقدسات فرقه هايي از مسلمين اهانت مي كنند ؛ آنان كه به

جوان هاي از جان گذشته لبنان كه مايه سربلندي امت اسلامي شدند ، از پشت خنجر مي زنند ؛ آنان كه براي خوش آمد امريكا و صهيونيست ها از خطر موهومي به نام هلال شيعي سخن مي گويند ؛ آنان كه براي شكست دولت مسلمان و مردمي در عراق ناامني و برادركشي را دامن مي زنند ؛ آنان كه دولت حماس را كه محبوب و منتخب ملت فلسطين است ، از هر سو زير فشار قرار مي دهند . . . چه بدانند و چه ندانند ، مجرماني به شمار مي روند كه تاريخ اسلام و نسل هاي آينده از آنان با نفرت ياد خواهند كرد و آنان را مزدوران دشمن غدار خواهد دانست . ^{( 1 )}

مفهوم وحدت اسلامي

اگر ما مي گوييم كه شيعه و سنّي در كنار هم قرار بگيرند ، يعني شيعه ، شيعه بماند ؛ سنّي هم سنّي بماند . ما چه موقع به عالم تسنن گفته ايم كه منظورمان از وحدت اين است كه شما شيعه بشويد ؟ ما چنين چيزي نگفته ايم . هر كس خواست شيعه بشود ، از طريق علمي و از راه مباحثات عالمانه شيعه بشود . آنها هم آزادند كه بروند كار خودشان را بكنند . ما نمي گوييم شما مذهبت را عوض كن ؛ ما مي گوييم شيعه و سنّي بايد هميشه سر عقل باشند ؛ همچنان كه بحمدالله در دروان انقلاب اسلامي ، در كشور ما مشاهده شد . نگذارند دشمن از اختلافات اينها

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 18/10/1385 .

سوءاستفاده كند . ^{( 1 )}

امر دوم ، تأكيد روزافزون بر مسئله وحدت است . سال ها پيش از انقلاب كه با بعضي از برادران اهل سنّت صحبت مي كردم ، به آنها مي گفتم كه اگر ما بخواهيم وحدت اسلامي تحقق پيدا بكند ، بايد خودمان را از گذشته ، جدا و قيچي كنيم . البته ، وحدت يعني همين كه پيروان اين دو مذهب با هم برادر باشند و احساس برادري كنند ؛ نه اينكه شيعه ، سنّي و سنّي ، شيعه بشود . نه ، مراد از وحدت اين نيست ، بلكه وحدت به معناي احساس برادري است و همين كه هر طرفي احساس كند كه ديگري هم مسلمان است و حق اسلامي او را برگردن خود احساس كند و متقابلا او هم به همين ترتيب عمل نمايد . من مي گفتم كه اگر بخواهيم اين كار را بكنيم ، بايد خودمان را از گذشته جدا كنيم . اگر به گذشته برگرديم ، دعواست . اين قدر بحث و تكذيب و تغليط و درگيري و خونريزي و اين طور چيزها اتفاق افتاده كه اگر نگاهي به گذشته بكنيم ، باز دعوا خواهد شد .

اگر كسي مخلصاًلِلّه احساس مي كند كه بايد امروز بين برادران ، برادري واقعي و عملي باشد ، بايد كوشش كند كه گذشته را به يادها نياورد ؛ والاّ او مي رود كتاب « احقاق الحق » را مي آورد و به رخ اين مي كشد و اين هم مي رود كتاب « تحفه اثني عشريه » را مي آورد و به رخ آن مي كشد ! هر دو هم به قدر كافي كتاب پر از طعن و دفع عليه همديگر نوشته اند ! اگر مابخواهيم گذشته را

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 11/7/1369 .