بخش 6

مطرح كنيم ، نمي شود به وحدت رسيد . بايد نگاه كنيم ، بگوييم : گذشته ، گذشته است « رحم الله معشر الماضين . » ما كاري به كار آنها نداريم . اگر آنها هر كاري كرده اند ، ما امروز مي خواهيم تكليف خودمان را بيننا و بين الله نگاه كنيم . بيننا و بين الله ، امروز ما بايد با همديگر توحيد كلمه و رفاقت و برادري داشته باشيم . اگر بخواهيم اين را عمل بكنيم ، بايد از گذشته صرف نظر كنيم . ^{( 1 )} منظور ما از وحدت ، هماهنگي و يك نوايي و هم صدايي است . ^{( 2 )}

ايشان در جاي ديگر توضيح مي دهند :

بايد معلوم كنيم كه مقصود ما از وحدت مسلمانان چيست ؟ آيا مقصود اين است كه مسلمانان از مذهب خود دست بردارند و به مذهب ديگري اعتقاد پيدا كنند و عمل نمايند ؟ نه ، مقصود اين نيست . ما وقتي به وحدت دعوت مي كنيم ، مقصود ما اين نيست كه فِرَق مسلمين ـ اعم از شيعه و سنّي ـ يا فِرَقي كه داخل تشيع و تسنن هستند ، موظف و مجبورند كه از عقيده خود دست بردارند و به عقيده سومي يا به عقيده طرف مقابل ، گرايش پيدا كنند . اين ، چيزي است كه به تحقيق و تفحص و مطالعه هر كسي وابسته است و بينه و بين الله تكليف اوست . بحث ما اين نيست .

ما نمي گوييم كه سنّي هاي عالم بيايند شيعه بشوند ، يا شيعه هاي عالم دست از عقيده شان بردارند . البته ، اگر يك سنّي يا هر كسي

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 5/10/1368 .

2 . 22/1/1369 .

تحقيق و تفحص كرد ، عقيده اش هرچه شد ، بايد بر طبق عقيده و تحقيق خودش عمل كند . تكليف او با خدايش است . حرف ما در هفته وحدت و به عنوان پيام وحدت اين است كه مسلمانان بيايند با هم متحد بشوند و با يكديگر دشمني نكنند . محور هم كتاب خدا و سنّت نبي اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) و شريعت اسلامي باشد . اين حرف ، حرف بدي نيست . اين حرف ، حرفي است كه هر عاقل بي غرض و منصفي ، آن را قبول خواهد كرد .

البته ، بعضي در بيان مطلب اشتباه مي كنند . وقتي كه آنها اين حرف ها را مي زنند ، شايد خيلي هم ساده نباشد . وقتي مي خواهند وحدت اسلامي را بيان كنند ، مي گويند كه در صدر اسلام ، نه شيعه و نه سنّي بود ؛ پس شيعه و سنّي غلط است ! نه ، اين حرف نادرست و سستي است . بحث سر اين نيست كه در صدر اسلام ، آيا شيعه و سنّي وجود داشت يا نه . بالاخره بعد از پيامبر ، آراي مسلمين متفاوت شد . يك عده در مسئله امامت نظري داشتند و عده اي نظر متفاوت ديگري داشتند . بعضي منبع احكام الهي را يك چيز و بعضي چيز ديگري دانستند . بنابراين ، در اصول و فروع ، از همان اول اختلافاتي بين مسلمانان به وجود آمد . اينكه ما بگوييم در صدر اسلام ، نه شيعه و نه سنّي بود ، حرف غلطي است . امروز اين حرف ، در حقيقت به معناي نفي كردن و از بين بردن معارف و فقه و محصول فرهنگي همه فرق مسلمين است . روي هر چه دست بگذارند ، مي گويند در صدر اسلام نبوده ، پس اين غلط است ! اين ، خودش حرفي شبيه

توطئه است . ^{( 1 )}

وحدت امر پيچيده اي است ؛ ايجاد اتحاد يك كار پيچيده است . اتحاد بين ملت هاي اسلامي ، با اختلاف مذاهب مي سازد ، با اختلاف شيوه هاي زندگي و آداب زندگي مي سازد ، با اختلاف فقه ها مي سازد . معناي اتحاد بين ملت هاي اسلامي اين است كه در مسائل مربوطه به جهان اسلام ، هم سو حركت كنند ، به يكديگر كمك نمايند و در داخل اين ملت ها ، سرمايه هاي خودشان راعليه يكديگر به كار نبرند . ^{( 2 )}

ما در مسئله وحدت ، جدي هستيم . ما اتحاد مسلمين را هم معنا كرده ايم . اتحاد مسلمين ، به معناي انصراف مسلمين و فرق گوناگون از عقايد خاص كلامي و فقهي خودشان نيست ؛ بلكه اتحاد مسلمين به دو معناي ديگر است كه هر دو آن بايد تأمين بشود : اول اينكه فرق گوناگون اسلامي ( فرق سنّي و فرق شيعه ) ـ كه هر كدام فرق مختلف كلامي و فقهي دارند ـ حقيقتاً در مقابله با دشمنان اسلام ، هم دلي و هم دستي و همكاري و هم فكري كنند . دوم اينكه فرق گوناگون مسلمين سعي كنند خودشان را به يكديگر نزديك كنند و تفاهم ايجاد نمايند و مذاهب فقهي را با هم مقايسه و منطبق كنند . بسياري از فتاواي فقها و علما هست كه اگر مورد بحث فقهي عالمانه قرار بگيرد ، ممكن است با مختصر تغييري ، فتاواي دو مذهب به هم نزديك شود . ^{( 3 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 19/7/1368 .

2 . 24/5/1374 .

3 . 24/7/1368 .

شعار اسلام ناب و اسلامي كه نظام اسلامي بر پايه آن به وجود آمد ، اين است كه مسلمانان با وجود اختلافشان در عقايد و در مباني مذهبي خود ، بايد اتحاد كلمه داشته باشند ؛ روي موارد اتفاقي تكيه كنند و از جريحه دار كردن احساسات يكديگر خودداري نمايند . اين فرهنگ ديني با اين معنا و با اين نگاه كه در آن ، آزادي و عدالت و مردم سالاري و بسط وحدت در دنياي اسلام و ميان امت اسلامي وجود دارد . ^{( 1 )}

حقاً وضع مسلمين از لحاظ تضادها و اختلافات مذهبي تأسف انگيز است . بسياري از توانايي هاي با ارزش علمي و فكري مسلمين در طول تاريخ ، صرف تعارض با يكديگر شده است . اشتباه نشود . اگر كسي براي اثبات مذهب علمي خود تلاش علمي بكند ، من آن را رد نمي كنم . هم شيعه ، هم سنّي ، هم هر مؤمن به نحله اي ، به عقيده اي و به طريقه اي حق دارد طريقه خودش را اثبات كند . اين چيز ديگري است . ما آن را رد نمي كنيم . آنچه كه ما رد مي كنيم تلاش براي معارضه ، كوبيدن ، اهانت كردن و نفي موجوديت طرف مقابل است . اين غلط است .

در بحث علمي ، طبيعي است كه هر كس عقيده اي دارد . اثبات آن عقيده ، به معناي نفي و رد عقايد ديگري و استدلال بر عقيده خود است . همه اينها مفهوم ، قابل درك و قابل تحمل است . همين بحث ها هم هميشه دامنه تفكر را گسترش مي دهد ، تعميق مي كند و پيش مي برد . مانعي ندارد ، ليكن آنجايي كه دو گروه ، هر دو

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 19/6/1382 .

منتسب به اسلام و هر دو معتقد به مباني اساسي واحد ، در مقابل هم صف آرايي مي كنند تا يكديگر را محو كنند يا ضرر بزنند يا جريحه دار كنند ، اين فاجعه است . ما از اين كار بايستي جلوگيري كنيم . ^{( 1 )}

مراد ما از وحدت اسلامي ، يكي شدن عقايد و مذاهب اسلامي نيست . ميدان برخورد مذاهب و عقايد اسلامي و عقايد كلامي و عقايد فقهي ـ هر فرقه اي عقايد خودش را دارد و خواهد داشت ـ ميدان علمي است ؛ ميدان بحث فقهي است ؛ ميدان بحث كلامي است و اختلاف عقايد فقهي و كلامي مي تواند هيچ تأثيري در ميدان واقعيت زندگي و در ميدان سياست نداشته باشد . مراد ما از وحدت دنياي اسلام ، عدم تنازع است : « و لا تنازعوا فتفشلوا » . تنازع نباشد ، اختلاف نباشد . ^{( 2 )}

توجه به وحدت شيعي

. . . ما وظيفه داريم در كنار آن شعار و عمل به وحدت ـ كه يك برنامه و يك عمل قطعي است ـ شيعه را در همه جاي عالم به عنوان يك مجموعه متصل و ملحق به جمهوري اسلامي جمع كنيم . وقتي ما شعار وحدت اسلامي مي دهيم ، چرا شعار وحدت شيعي ندهيم و در داخل شيعه ، به فكر ايجاد يك وحدت نباشيم ؟

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . حديث ولايت ، دفتر مقام معظم رهبري ، تهران ، سازمان تبليغات اسلامي ، 1377 ، ج 8 ، صص 77 و 78 .

2 . 30/5/1385 .

البته شيعه در نگاه وسيع تر ، شيعه اثني عشري ، شيعه زيدي و شيعه اسماعيلي را شامل مي شود كه اينها در دنيا هستند و مشتركات زياد و تأثيرات سياسي هم دارند ، ولي متفرقند . . . الان در هند و پاكستان و كشورهاي عربي ميليون ها شيعه وجود دارد و غالباً اقليت هايي هستند كه به آنان فشار مي آيد ؛ چه آن جاهايي كه مسلمين در فشارند ، چه آن جاهايي كه حتي مسلمين در فشار نيستند ، اما آنان در فشارند . بنابراين ، جايي لازم است كه از آنها حمايت بكند و آن اينجاست . اگر بخواهيم اين مركزيت را تثبيت و تحكيم كنيم ، بايد با شيعه دنيا تعارف داشته باشيم . آنان را بشناسيم ، بيايند ، بروند و بدانند كه با جايي ارتباط دارند . ما از اوايل انقلاب ، حتماً از اين كار غفلت داشتيم . اين كاري كه الان انجام مي گيرد ، كاري است كه خيلي دير دارد انجام مي گيرد . ^{( 1 )}

نسبت وحدت شيعه و سنّي و وحدت ملي

نه مي خواهيم بگوييم كه شيعه ، سنّي شود يا سنّي ، شيعه شود و نه مي خواهيم بگوييم كه شيعه و سنّي به قدر توان و مقدورات خودشان ، براي تحكيم عقايد خودشان كار علمي نكنند . اتفاقاً كار علمي ، بسيار خوب است و هيچ اشكالي ندارد . كتاب هاي علمي بنويسند ؛ در محيط هاي علمي ، نه در محيط هاي غيرعلمي ، آن هم با لحن هاي بد و غلط . بنابراين ، اگر كسي مي تواند منطق

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . حديث ولايت ، ج 4 ، صص 97 ـ 99 .

خود را ثابت كند ، ما جلوِ كار او را نبايد بگيريم . اما اگر كسي مي خواهد با حرف ، با عمل و با شيوه هاي گوناگون ، اختلاف ايجاد كند ، اين را ما فكر مي كنيم كه در خدمت دشمن است . هم سنّي ها بايد مراقب باشند و هم شيعه ها . « وحدت ملي » را كه ما گفتيم ، شامل اين هم مي شود . ^{( 1 )}

دشمنان وحدت و انسجام اسلامي

در عين اينكه دولت ها و قدرت ها و اداره كنندگان جهان براي مصالح دولت ها و مسائل سياسي خود ، به سمت وحدت پيش مي روند ، تمام تلاش هاي استكبار جهاني در جهت تضعيف ملت ها و به خصوص ملت اسلام و ايجاد اختلاف بين اينها به كار مي رود . شيعه و سنّي كه مسئله امروز نيست ؛ قرن هاست كه در اسلام ، شيعه و سنّي وجود دارد . در خود مذهب سنّي ، اشعري و معتزلي و مذاهب مختلف وجود دارد . در شيعه ، شش امامي و دوازده امامي و اخباري و اصولي وجود دارد . همان دسته بندي هايي كه در تسنن هست ، همان ها در تشيع هم وجود دارد . انواع و اقسام دسته بندي ها و فرقه بندي ها ، يا بر اثر سوءسياست و يا بر اثر سوءفهم و يا با دست مغرض و يا بر اثر جهالت به وجود آمده است . اينها كه جديد نيست ؛ اما شما نمي بينيد كه امروز در دنياي اسلام ، عليه وحدت مسلمين چه قدر تلاش مي شود . ^{( 2 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 6/1/1379 .

2 . 29/9/1368 .

رهبر معظم انقلاب در جايي ديگر به علت اساسي اين دشمني با جهان اسلام و مسلمانان اشاره كرده و فرموده اند :

امروز بيشترين منابع نفت كه بي اغراق به منزله خون براي تمدن كنوني جهان است ، در كشورهاي اسلامي است . حساس ترين مناطق سوق الجيشي عالم ، در اختيار مسلمانان است . بخش عظيمي از منابع زيرزميني كه براي بناي امروز و فرداي جهان مورد نياز ضروري است ، در اين كشورهاست . يك پنجم همه جمعيت دنيا متعلق به آنان است . بزرگ ترين بازار مصرف مصنوعات كشورهايي كه خود را بر مسلمانان تحميل كرده اند ، در دست آنان است . فرهنگ غني و ريشه دار و علوم و معارف آنان ، اولين گام هاي عروج به اوج دانش كنوني جهان را به غربي ها آموخته و حق حيات به گردن دانش و تمدن غرب دارند . ^{( 1 )}

ايشان در بيان ديگري فرمود :

امت اسلامي تنها به اين جرم كه چون در يك نقطه ثروتمند دنيا قرار گرفته است ؛ چون گردش چرخ تمدن كنوني دنيا متوقف بر امكاناتي است كه در اين نقطه از دنيا به وفور موجود است ، مورد طمع و دست اندازي قدرت ها قرار گرفته كه در اين راه هرگونه جنايتي را براي خودشان مجاز مي شمارند ؛ اين وضع

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 21/1/1376 .

امت اسلامي است !

براي به دست آوردن ثروت عظيم مسلمانان ، تنها راه چاره ، ايجاد تفرقه و جدايي بود كه به فرموده رهبري ، دشمن در اين كار توفيق نسبي داشته است :

در آن دوران هاي تلخ و سياه ، قدرت هاي مسلط غربي ، همه ابزارهاي فرهنگي و اقتصادي و سياسي و نظامي را براي تضعيف كشورها و ملت هاي مسلمان به كار گرفتند و تفرقه و فقر و جهل را بر آنان تحميل كردند . غفلت و تنبلي و ضعف نفس بسياري از رجال سياسي ، و مسئوليت ناپذيري بسياري از نخبگان فرهنگي ما به آنان كمك كرد و نتيجه ، غارت ثروت هاي ما ، تحقير و حتي انكار هويت ما و نابود شدن استقلال ما باشد . ما ملت هاي مسلمان روزبه روز ضعيف تر شديم و چپاولگران زياده خواه و سلطه طلب روزبه روز قوي تر .

دشمنان آن گاه كه كشورهاي اسلامي را به منافع داخلي خود مشغول كردند و آنان را آن گونه كه بايد و شايد ، از توجه به كشورهاي برادر بازداشتند ، قدم بعدي را در جداسازي بعضي از كشورهاي اسلامي از پيكر جهان اسلام برداشتند . سوگ مندانه بايد گفت انديشمندان اسلامي و به تبع آن ، مسلمانان ، در برابر اين كار واكنش جدي نشان ندادند . در نتيجه ، دشمن در اقدام خود گستاخ تر شد . ^{( 1 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 19/10/1384 .

ترفندهاي تفرقه انگيز دشمنان

1ـ تحريف انقلاب اسلامي و اهداف و آرمان هاي آن

اختلاف و نزاع و بعضاً زد و خورد بر سر مسائل كلامي و فقهي و فرقه اي ، از قرن اول اسلام همواره وجود داشته است ، ليكن در اين باب ، سخن تازه آن است كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران و گسترش فكر آن در سراسر آفاق اسلامي ، يكي از ترفندهاي استكبار در مقابله با اين موج همه گير اسلامي اين بوده است كه از سويي ، انقلاب اسلامي ايران را يك حركت شيعي به معناي فرقه اي آن و نه اسلامي به معناي عام معرفي كرده ، و از سوي ديگر ، در ايجاد نفاق و نقار ميان شيعه و سنّي سعي بليغ كنند . ما از آغاز با توجه به اين مكر شيطاني ، همواره اصرار بر وحدت فرق مسلمين داشته و كوشيده ايم اين فتنه گري را خنثي كنيم و بحمدالله با تفضل الهي توفيقات فراوان نيز داشته ايم كه يكي از آخرين آنها ، تشكيل « مجمع جهاني تقرب مذاهب اسلامي » است و هم اكنون در سراسر جهان اسلام ، علما و روشنفكران و شعرا و نويسندگان و عامه مردم از همه مذاهب اسلامي ، دوشادوش و با يك زبان و يك نفس ، از انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي ايران دفاع مي كنند . ^{( 1 )}

ايشان در جاي ديگر با اشاره به اين حقيقت ، گوشزد مي كند :

البته بعد از پيروزي انقلاب ، اختلاف افكني شدت پيدا كرده است ؛ چون از انقلاب اسلامي و حيات مجدد اسلام مي ترسند . اسلام

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 26/3/1370

قوي است . قوّت و معنويت اسلام آن چنان است كه اگر به شرايطش عمل بشود و واقعاً اسلام پياده گردد ، قدرت هاي دنيا و تخت ها را مي لرزاند . آنها از اين مي ترسند و به همين خاطر نمي خواهند بگذارند قوّت و معنويت اسلام زنده بشود . يكي از طرق مبارزه با اين پديده اي كه براي آنها به شدت ترسناك مي باشد ، همين است كه اينجا را از بقيه مسلمانان غيرشيعي دنيا ايزوله كنند و انقلاب ما را به عنوان يك انقلاب شيعي وانمود نمايند و دعواي بين شيعه و سنّي را هم تقويت كنند تا نتيجه اين بشود كه مسلمانان دنيا كه امروز به نام ما شعار مي دهند ، آن را متوقف كنند . ^{( 1 )}

2ـ تفرقه شيعه و سنّي ، سمّ مهلك دنياي اسلام

يكي از مهم ترين جنبه هاي اختلاف مسلمانان ، اختلاف ميان شيعه و سنّي است . دشمنان اسلام امروزه به اين نتيجه رسيده اند كه تنها حربه اي كه مي تواند ميان مردم مسلمان اختلاف ايجاد كند ، دامن زدن به مسئله شيعه و سنّي است . اين موضوع به اندازه اي اهميت دارد كه رهبر معظم انقلاب بارها و در مناسبت هاي گوناگون ، آن را گوشزد كرده و همواره مسلمانان را از توطئه خطرناك دشمنان آگاه ساخته است . ايشان در سخني مي فرمايد :

سهم مهلك دنياي اسلام ، تفرقه است . اين تفرقه ، ملت ها را از هم جدا مي كند ؛ دل ها را از هم جدا مي كند . الان دشمن ، و همين

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 5/10/1368 .

سرويس هاي جاسوسي اسرائيل و امريكا ، در عراق يك عده اي را تحريك مي كنند كه با شيعياني كه در عراق اكثريت را دارند ـ حالا امروز اكثريت دولت متعلق به آنهاست ـ مقابله و مبارزه كنند ؛ ناامني ايجاد كنند و اين ناامني را وسيله اي قرار مي دهند براي اينكه پاي خودشان را در عراق و در بغداد مستحكم كنند . امريكا براي ماندن در عراق ، بهانه لازم دارد و اين بهانه ، ناامني است . آنها براي اينكه دولت عراق نتواند به خدمات لازم بپردازد ، اين اوضاع ناامن را در كشور به وجود مي آورند تا بهانه داشته باشند كه بمانند . اختلافات را آنها به وجود مي آورند : دل سنّي را نسبت به شيعه ، دل شيعه را نسبت به سنّي آن چنان چركين مي كنند كه نتوانند با اين همه مشتركات كنار هم قرار بگيرند . اين ، كار دشمن است . چرا ما اين حقيقت را نمي فهميم ؟ ^{( 1 )}

ايشان در كلامي ديگر فرمود :

مسئله شيعه و سنّي يكي از ابزارهاي مهم دشمنان براي زمين گير كردن امت اسلامي است . هم سنّي ها بدانند ، هم شيعه ها بدانند ؛ همه در ايران و در دنياي اسلام اين را بدانند كه اختلاف شيعه و سنّي يكي از ابزارها و چماق هاي دشمن عليه امت اسلامي است . آنها هر جور بتوانند ، از اين ابزار استفاده مي كنند . آن روزي كه سني فلسطيني زير فشار است ، يك عده اي را با اين شعار ، با اين تبليغات كه اينها سنّي هستند ، شما شيعه

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 17/5/1385 .

هستيد ؛ سعي مي كنند نگذارند كمك كنند . امروز كه شيعه لبنان زير فشار است ، به يك عده اي مي گويند شما سنّي هستيد ، اينها شيعه هستند ؛ به آنها كمك نكنيد . آنها نه به شيعه احترامي مي گذارند ، نه به سنّي ؛ آنها با اصل اسلام طرفند . ^{( 1 )}

توجه به جنبه هاي مختلف سخنان رهبري ، عمق توطئه دشمنان را در گسترش دادن اختلاف ميان تشيع و تسنن چنين مي نماياند :

در عراق ، شيعه و سنّي قرن ها كنار هم زندگي كرده اند . چه قدر فاميل هاي شيعه و سنّي با هم خويشاوند و قوم و خويشند . در طول اين چند قرن گذشته ، هيچ وقت اختلافي به اين شكل مطرح نبوده است . زمان عثماني ها دولت و حكومت به شيعه زور مي گفتند و اذيت مي كردند و زمان صدام و زمان هاي ديگر هم كم و بيش همين طور بوده ، اما مردم شيعه و سنّي با هم كاري نداشتند . امروز مي خواهند مردم را به جان هم بيندازند . ^{( 2 )}

امروز انسان متأسفانه مي بيند كه حرف هاي امريكا و انگليس از زبان بعضي از سياست مداران دنياي اسلام تكرار مي شود . همان چيزي كه آنها مي خواهند ، اينها تكرار مي كنند و به آتش اختلاف شيعه و سنّي و اختلافات فرقه اي دنياي اسلام دامن مي زنند . اين ، درست بر طبق آن چيزي است كه دشمنان اسلام مي خواهند . بايد با اين كار مقابله كرد . ^{( 3 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 17/5/1385 .

2 . 21/7/1385 .

3 . 30/5/1385 .

اختلاف بين طرفداران دو عقيده بر اثر تعصبات ، يك امري است كه هست و طبيعي است و مخصوص شيعه و سنّي هم نيست . بين فرق شيعه ، خودشان ؛ بين فرق سنّي ، خودشان ؛ در طول زمان از اين اختلافات وجود داشته است . تاريخ را نگاه كنيد ، مي بينيد هم بين فرق فقهي و اصولي اهل تسنن ـ مثل اشاعره و معتزله ، مثل حنابله و احناف و شافعيه و اينها ـ هم بين فرق مختلف شيعه ، بين خودشان ، اختلافاتي وجود داشته است . اين اختلافات وقتي به سطوح پايين ـ مردم عامي ـ مي رسد ، به جاهاي تند و خطرناكي هم مي رسد ؛ دست به گريبان مي شوند . علما مي نشينند با هم حرف مي زنند و بحث مي كنند ، ليكن وقتي نوبت به كساني رسيد كه سلاح علمي ندارند ، از سلاح احساسات و مشت و سلاح مادي استفاده مي كنند كه اين خطرناك است . در دنيا اين هميشه بوده . هميشه هم مؤمنين و خيرخواهان سعي مي كردند كه مانع بشوند . علما و زبدگان ، تلاششان اين بوده است كه نگذارند سطوح غيرعلمي كارشان به درگيري برسد ، ليكن از يك دوره اي به اين طرف ، يك عامل ديگري هم وارد ماجرا شد و آن « استعمار » بود . نمي خواهيم بگوييم اختلاف شيعه و سني هميشه مربوط به استعمار بوده ، نه ، احساساتِ خودشان هم دخيل بوده . بعضي از جهالت ها ، بعضي از تعصب ها ، بعضي از احساسات ، بعضي از كج فهمي ها دخالت داشته ، ليكن وقتي استعمار وارد شد ، از اين سلاح حداكثر

استفاده را كرد . ^{( 1 )}

امروز اصرار استكبار در دنياي اسلام بر ايجاد تفرقه است . راه هاي ديگر را رفتند ، اما ناكام ماندند . شما ملاحظه كنيد امريكا در دو سه تصرفي كه در منطقه خاورميانه كرد ، در همه بي استثنا شكست خورد . نه در عراق ، نه در لبنان ، نه در افغانستان و نه در فلسطين ، آن مقصودي كه امريكاي مستكبر دنبال مي كرد ـ آن هم با هزينه هاي بسيار سنگين و انبوه ( پول ، سلاح ، نيروي انساني و سياست ) ـ براي اينكه بتواند مقاصد خودش را در اين چهار نقطه تحقق ببخشد ، نتوانست و در هر چهار نقطه ناكام ماند ؛ به مقصودهايش نرسيد و دارد سختي هاي شكست را مزمزه و احساس مي كند . يك روزي ـ سه ، چهار سال قبل ـ ما اين حرف ها را مي زديم ، اما امروز خود امريكايي ها مي گويند و خود سياست مدارانشان هم اين را تكرار مي كنند . بنابراين ، از راه هاي ديگر دستشان بسته شده است . ^{( 2 )}

استكبار مي خواست دولت ها را با نظام جمهوري اسلامي دشمن كند . بعضي از دولت ها هشيارانه فهميدند و نگذاشتند خواست استكبار عمل شود ، اما بعضي از دولت ها ، بدون توجه در اين دام استكباري غلتيدند . در سطوح ملت ها هم مسئله اختلافات فرقه اي و اختلافات شيعه و سنّي و اختلافات عقيدتي را مطرح كردند و افراد زيادي را واداشتند كه با گرفتن مزد ، عليه

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 25/10/1385 .

2 . 18/10/1385 .

جمهوري اسلامي يا عليه تشيع يا عليه برخي از عقايد ملت مسلمان ايران ، كتاب بنويسند و كتاب هاي زيادي نوشته شد . عده اي را هم وادار كردند با زبان خود آنها كه به اين كتاب ها و به اين اشكال ها و دشنام ها پاسخ دهند . متأسفانه هر دو طرف در اين دام افتادند . عزيزان من ! امروز در دنياي اسلام ، مسئله اين است . ^{( 1 )}

سياست استكبار ايجاد جنگ بين فلسطيني و فلسطيني است ؛ بين عراقي و عراقي است ؛ بين مسلمانِ شيعه و مسلمانِ سنّي است ؛ بين جامعه عربي و غيرعربي است . اين ، سياست هاي آشناست . اين را اول بايد همه علاج كنند . ما به سهم خود ، وحدت را بين امت اسلامي يك ضرورت مي دانيم . . . اينكه امام بزرگوار توانست اسلام را عزيز كند ، به بركت ايجاد احساس وحدت در بين مسلمين بود . مسلمان در اقصي نقاط عالم ، به نام امام حركت مي كرد . فكر نمي كرد كه « مذهب من چيست ؟ » « من سنّي ام ، او شيعه است » ، « او سنّي است ، من شيعه ام » . . .

اين حالت براي دشمن ، حالت مضري است . دشمن مي خواهد اين را بشكند . حال اگر دوست ، اين را بشكند چه ؟ اگر به جاي قدرت هاي استكباري ، خود من و شما ، با حرف زدنمان ، با نوشتنمان ، با گفتنمان ، اين وحدت را بشكنيم ، شيعه را از سنّي ، سنّي را از شيعه جدا كنيم ، چه مي شود ؟ بعد كه اينها از هم جدا شدند ، نوبت مي رسد به فرقه هاي سنّي ؛ اين فرقه را از آن فرقه ،

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 13/5/1375 .

اصحاب اين اصول را از اصحاب آن اصول ، اصحاب اين فروع را از اصحاب آن فروع . بعد نوبت مي رسد به شيعه ؛ اين فرقه را از آن فرقه ، اين دسته را از آن دسته ! مگر بر كسي ابقا مي كنند چرا ما بايد به خواست دشمن حركت كنيم ؟ اينكه امام اين قدر روي مسئله « وحدت » تكيه مي كردند ، براي اين است كه اين ، يك مسئله احساساتي نيست . اين يك مسئله عقلاني است . هر كس به مقدسات آن فرقه ديگر اهانت كند ، اگر با خشونت و اهانت با فرقه ديگر برخورد كند ، به هر اندازه كه برد كار او باشد ، به اين وحدت ضربه زده است ؛ هر كه مي خواهد باشد . ^{( 1 )}

در عين اينكه دولت ها و قدرت ها و اداره كنندگان جهان ، براي مصالح دولت ها و مسائل سياسي خود ، به سمت وحدت پيش مي روند ، تمام تلاش هاي استكبار در جهت تضعيف ملت ها و به خصوص ملت اسلام و ايجاد اختلاف بين اينها به كار مي رود . شيعه و سنّي كه مسئله امروز نيست ؛ قرن هاست كه در اسلام ، شيعه و سنّي وجود دارد . در خود مذهب سنّي ، اشعري و معتزلي و مذاهب مختلف وجود دارد . در شيعه ، شش امامي ، دوازده امامي و اخباري و اصولي وجود دارد . همان دسته بندي هايي كه در تسنن هست ، همان ها در تشيع هم وجود دارد . انواع و اقسام دسته بندي ها و فرقه بندي ها يا بر اثر سوء سياست و يا بر اثر سوءفهم و يا با دست مغرض و يا بر اثر جهالت به وجود آمده است . اينها كه جديد نيست ، اما شما

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 14/6/1372 .

ببينيد كه امروز در دنياي اسلام ، عليه وحدت مسلمين چه قدر تلاش مي شود . ^{( 1 )}

3ـ غدير و استفاده ابزاري

محور ديگري كه استكبار براي ايجاد تفرقه در جهان اسلام به آن توجه دارد ، شناخت حساسيت ها و مقدسات مذاهب مختلف است . دشمن با توجه به اين حساسيت ، عوامل خويش را وامي دارد تا به اين حساسيت ها دامن بزنند . گروهي از پيروان مذاهب نيز كه قدرت تجزيه و تحليل ندارند ، با تعصب خاص خود در خطر توطئه قرار مي گيرند و اختلافات مذهبي را تشديد مي كنند . رهبر معظم انقلاب در پرده برداري از اين توطئه مي فرمايد :

يك نكته كه در كنار اين لازم است پيروان اهل بيت ( عليهم السلام ) و نيز همه مسلمانان در نظر داشته باشند ، اين است كه ما از حادثه و واقعه غدير ـ كه نشانه عظمت اسلام و جامعيت اسلام است ـ به عنوان وسيله اي براي تضعيف اسلام استفاده نكنيم . اين را من بالخصوص امروز و اين روزها موظفم و مقيدم كه به همه ملت عزيزمان و همه مسلمان ها در هر نقطه دنيا عرض بكنم كه مراقب باشند امروز براي تضعيف اسلام ، دشمنان به دنبال همين نقطه خاص ، همين چيزي كه منشأ عظمت اسلام است ، هستند ؛ يعني مسئله شيعه و سنّي ، قبول غدير و انكار غدير .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 5/10/1368 .

دشمن مي خواهد مسئله غدير را يك مايه برادركشي و جنگ و خون ريزي قرار بدهد ، در حالي كه غدير مي تواند وسيله ائتلاف و برادري مسلمان ها با هم باشد . ^{( 1 )}

اين معنا مسلّم است كه قضيه غدير هيچ گونه جنگ و دعواي بين پذيرنده و نپذيرنده به وجود نمي آورد و اختلافات را ايجاب نمي كند . براي شيعيان هم همين طور است . شيعيان هم خدا را شكر كنند كه از طرف پروردگار به نعمت اين اعتقاد و معرفت متنعم شدند . آن برادرهايي هم كه اين حقيقت را قبول نكردند ، يا مراجعه نكردند ، يا اطلاع ندارند و يا نتوانستند ذهن هايشان را قانع كنند ، آنها هم اعتقادي ندارند . اين ، اختلاف و درگيري را ايجاب نمي كند . ^{( 2 )}

ايجاد اختلاف در عراق

امروزه دشمن ، تجربه تلخ افغانستان را اين بار با نقشه اي ديگر در عراق به كار گرفته است . بايد دانست همان گونه كه ميكروب ها بر بدن ناسالم زودتر تسلط مي يابند ، دشمنان نيز اگر كشوري را در دام اختلاف داخلي بيندازند و مردم آن سرزمين را تضعيف كنند ، روزبه روز بر دامنه توطئه هاي خود مي افزايند . آن گاه با برنامه ريزي غيرمستقيم ، مردم را درمقابل هم قرار مي دهند و تمام مقاصد خود را در پرتو اين توطئه شوم به دست مي آورند . رهبر انقلاب در مورد عراق مي فرمايد :

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 18/10/1385 .

2 . 18/10/1385 .

در عراق هم دارند همين مسئله مردم در مقابل مردم را دنبال مي كنند . واقعيت آنجا اشغالگراني است كه آمده اند و در همه امور ـ در دولت ، در مجلس ، در امور رياست جمهوري ، در امور نخستوزيري ، در امور ماليه ، در امور امنيت ـ دخالت هاي بي جا و بي مورد مي كنند و از همه اينها بدتر و خطرناك تر ، اينكه به حكم شواهد فراوان ، تروريسم را در عراق ترويج مي كنند . يعني قصد دارند به اسم شيعه و سنّي ، مردم را در مقابل مردم قرار دهند . سنّي را نسبت به شيعه به نحوي بدبين كنند ، شيعه را هم نسبت به سنّي به نحوي بدبين كنند . اين را به خون او تشنه كنند ، او را درصدد انتقام گيري از اين تحريك بكنند . اين سياست امريكايي ها در عراق است . امروز برادران عراقي ما به شدت به اتحادي احتياج دارند كه ناشي از درك اين حقيقت باشد كه دشمن مي خواهد واقعيت مردم در مقابل اشغالگر را به مردم در مقابل مردم در عراق تبديل كند . در كل منطقه هم همين طور است . اين سياست قديمي اختلافات مذهبي و فرقه اي ، امروز زنده شده است كه البته متخصص آن هم انگليسي ها هستند . اين كار را به امريكايي ها هم ياد دادند ؛ اختلاف افكني بين شيعه و سنّي ، به هر نحوي كه بتوانند . همه بايد متوجه باشند . ^{( 1 )}

4ـ تبليغات مسموم و استخدام نيروهاي نفوذي

دشمن با پول و طرح و تبليغ و خباثت فراوان مجهز است و

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 30/5/1385 .

متأسفانه در نقاطي از جهان ، كساني را مي يابد كه بتواند با تطميع و اغفال ، بر ذهن و زبان آنان تسلط يابد . لذا گاه به گاه در كشوري ، از يك سياستمدار و در كشور ديگري ، از يك عالم نما يا انقلابي نما شنيده مي شود كه به تشنيع و ناسزا به شيعيان يا به ملت ايران ـ كه بزرگ ترين انقلاب معاصر را به وجود آورده و به گونه اي بهت انگيز از آن دفاع كرده اند ـ زبان مي گشايد و قلم مي راند . يا در كشور مسلمان پاكستان ـ كه ملت آن ، در شمار عزيزترين ملت ها براي ما و هميشه در خط دفاع از اسلام و جمهوري اسلامي ايران بوده و هست ـ كساني كه با دلارهاي دشمنان اسلام و وحدت مسلمين ، جلسات داير مي كنند و كتاب و مقاله مي نويسند ، تا شيعه و تشيع اهل بيت پيامبر ( عليهم السلام ) را به باد حمله بگيرند و به مقدسات اهانت كنند . ^{( 1 )}

5ـ ترويج ملي گرايي و ناسيوناليسم

رهبر فرزانه انقلاب معتقد است كه سياستمداران استعمار ، با برجسته كردن تفاوت هاي ملي و نژادي ، هويت يك پارچه جهان اسلام را نشانه رفته اند . ازاين رو ، همگان را متوجه به اين توطئه مي كند :

امت اسلامي از ملت ها و نژادها و پيروان مذاهب گوناگون تشكيل يافته است . اين تنوع كه با پراكندگي جغرافيايي در بخش حساس و مهمي از كره زمين همراه است ، مي تواند خود ، نقطه

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 26/3/1370 .

قوتي براي اين پيكره عظيم به شمار آيد و ميراث و فرهنگ و تاريخ مشترك آنان را در گستره اي پهناور ، از كارآمدي بيشتر برخوردار سازد و انواع استعدادها و قابليت هاي انساني و طبيعي را در خدمت آن به كار گيرد . استعمار غربي از آغاز ورود به كشورهاي اسلامي ، همين نكته را مدنظر ساخته و يكسره به تحريك انگيزه هاي تفرقه افكن پرداخته است . سياستمداران استعمارگر به خوبي مي دانستند كه اگر هويت يك پارچه جهان اسلام شكل بگيرد ، راه بر سيطره سياسي و اقتصادي آنان بسته خواهد شد . پس در تلاشي همه سويه و بلندمدت ، به اختلافات در ميان مسلمانان دامن زدند و زير چتر اين سياست خبيثانه ، از غفلت توده هاي مردم و سست عنصري زمام داران سياسي و فرهنگي ، بهره برداري كردند و كار خود را در تسلط بر كشورهاي اسلامي پيش بردند . ^{( 1 )}

مرتب بايد خطرات تفرقه و اطماع استكباري ، دشمن را از ايجاد تفرقه و تقويت گرايش هاي طايفه اي تذكر بدهيم . مرتب مي خواهند گرايش هاي منفي را رواج بدهند . ما هم گرايش هاي مثبت داريم ، هم گرايش هاي منفي . گرايش مثبت اين است كه من خودم را وابسته به مجموعه اي مي دانم . گرايش منفي يا نافي آن است كه اين وابستگي خودم را به معناي لگدزدن به ديگران بدانم ، مثل ناسيوناليسم منفي يا نافي .

ما ناسيوناليسم را به معناي مثبتش قبول داريم . هركس بايد به

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 8/10/1385 .

ميهن خودش علاقه داشته باشد . مگر مي شود كسي از ميهن خودش دور باشد ؟ ناسيوناليسم به اين معنا چيز خوبي است ، اما به اين معنا كه چون من اهل اينجا هستم ، پس بايستي عليه همه ملت هاي ديگر توطئه كنم و بدخواه آنان باشم و عليه آنان كيد و مكر داشته باشم ، اين بد است ؛ يعني اثبات وابستگي من به اينجا به جزئيت من از خانواده عمومي و جهاني را نفي كند . معمولا اين ناسيوناليست ها وقتي كه گرايش ناسيوناليستي در يك جا خيلي قوي مي شود ، اين طوري هستند . علي ايّ حال ، توجه بكنيد كه اين ، آن را نقض نكند ؛ يعني در برنامه ها مورد توجه باشد . ^{( 1 )}

نتايج شوم و زيانبار تفرقه و جدايي ملت ها و دولت هاي اسلام

مهم ترين نتايج و پيامدهاي تفرقه در جهان اسلام از ديدگاه رهبر انقلاب را مي توان در موارد زير جستوجو كرد :

اكنون به مشكلات بزرگ اين مجموعه عظيم ـ يعني امت اسلامي ـ نظر بيفكنيم ؛ مشكلاتي كه موجب شده است اين واحد پر استعداد نتواند از آن همه امكانات استثنايي و كارساز بهره ببرد و در نتيجه ، ملت ها و كشورهاي اسلامي از قافله دانش بشري عقب و از ثروت عظيم مادي خود ، بي بهره و در مسابقه بزرگ فرهنگي جهان ، مقهور فرهنگ هاي بيگانه و در عرصه سياست بين المللي ، تابع ديگران و از لحاظ نظامي غالباً در معرض تجاوز و سركوب قدرت هاي استكباري بوده باشد . اين مشكلات كه

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . حديث ولايت ، ج4 ، صص 100 و 101 .

بيشتر بر اثر كوتاهي و غفلت يا بدكرداري و خيانت از درون امت اسلامي ، پديد آمده است ، فهرست طولاني را تشكيل مي دهد كه به عنوان رديف هاي اول آن مي توان اينها را برشمرد :

ـ « اختلافات فرقه اي » كه بيشتر به وسيله علماي سوء و نويسندگان مزدور ترويج و تشديد مي شود .

ـ « اختلافات قومي و ملي » ناشي از ملي گرايي افراطي كه بيشتر به دست روشن فكران وابسته دامن زده مي شود .

ـ « تسليم در برابر قدرت هاي مداخله گر » كه برخي كشورها را به اقمار قدرت هاي بزرگ بدل ساخته است .

ـ « تسليم در برابر فرهنگ فاسد غرب و حتي ترويج آن با انگيزه هاي سياسي يا عقيدتي » .

ـ بي اعتقادي و بي اعتنايي برخي از دولت ها به مردم خود و اراده و عقيده و نيازهاي آنان . و خودكامگي در برابر آنان .

ـ مرعوب بودن بسياري از شخصيت هاي سياسي و فرهنگي دنياي اسلام از قدرت هاي مسلط جهان و امروز مشخصاً از امريكا .

ـ « حضور دولت غاصب صهيونيستي در قلب منطقه اسلامي » كه خود عامل بسياري از مشكلات ديگر است .

ـ « ترويج جدايي دين از سياست » و معرفي اسلام به عنوان يك تجربه فردي كه هيچ كاري به مسائل زندگي از قبيل حكومت ، سياست و اقتصاد و غيره ندارد .

اينها و ده ها مشكل بزرگ و اساسي ديگر كه غالباً با وجود ريشه هاي تاريخي ، در صورتي كه رهبران سياسي و ديني

از خود اخلاص و همت و آزادگي نشان مي دادند ، قابل علاج مي بود ، منشأ گرفتاري هاي كنوني جهان اسلام شده و درپي خود ، فقر و جهل و تبعيض و فرودستي سياسي و عقب ماندگي و جنگ و ويراني و خرافه و تعصب به ارمغان آورده است . ^{( 1 )}

وجوب دفاع مسلمانان و جهان اسلام در برابر توطئه تفرقه افكني

آيا امت اسلامي در مقابل اين دست اندازي قدرتمندانه نمي تواند از خود دفاع كند ؟ جواب اين است كه چرا ، ما مي توانيم دفاع كنيم . ما ابزارهاي زيادي را براي دفاع از حق و موجوديت خود در اختيار داريم . ما جمعيت بزرگي هستيم . ما ثروت عظيمي داريم . ما انسان هاي برجسته و سرمايه معنوي داريم كه به مردم ما قدرت ايستادگي در مقابل زورگويان را مي دهد . ما فرهنگ و تمدن با سابقه اي داريم كه در دنيا كم نظير است . ما خيلي امكانات داريم . بنابراين ، بالقوه مي توانيم دفاع كنيم ، اما چرا دفاع نمي كنيم ؟ چرا عملا در ميدان ، كاري از ما برنمي آيد ؟ چون با هم متحد و يكي نيستيم ؛ چون به بهانه هاي گوناگون ما را از هم جدا كرده اند . لشكر منظم عظيم و مجهزي به نام امت اسلامي را به گروه هايي كه همّ و غمشان مقابله و مبارزه با هم ، ترسيدن از هم و تعرض به هم و پنجه زدن به صورت يكديگر است ، تقسيم كرده اند . در اين شرايط ، معلوم است كه اين لشگر كارآيي

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 4/2/1375 .