بخش 9

199

بيانات در ديدار كارگزاران و مسؤولان حج

( 16/12/1375هـ . ش . )

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمْ

همه ي منافع در حج لحاظ شده است

اولا : به شما برادران و خواهران محترم ، خوشامد عرض مي كنم و از زحمات ارزشمندتان در تدارك حج براي ملت مؤمن و خدا دوست و حقيقت طلب ايران ، صميمانه سپاسگزارم .

ثانياً : همه ي مسلمين بايد به خاطر فريضه ي حج ، شكرگزارِپروردگارباشند . فريضه ي حج با اين وضعي كه در اسلام مقرر شده است ـ كه همه ي مذاهب اسلامي هم ، تقريباً در كيفيت آن متّفق القول و متّحد الرأي هستند ـ يك گنجينه ي عظيم ، يك ذخيره ي تمام نشدني ويك سرچشمه ي هميشه فياض براي مسلمين است . درحج ، هم دنيابراي مسلمانان است و هم آخرت . هم تربيت فردي و تهذيب نفساني است و هم تربيت اجتماعي و سياسي . علاوه بر اين ، احساس اخوت هست ، احساس وحدت و يگانگي هست ، نظم و ترتيب هست ، نشان دادن عظمت اسلام به غيرمسلمين وتقويت ورحيه ي مسلمين به خاطر
مشاهده ي عظمت اسلامي هم هست . نهايتاً اين كه ، حج مجمعي براي متحد كردن آراء
و دلها در زمينه هاي گوناگون است . همه چيز در اين مجموعه ملاحظه شده است .
آن جا كه قرآن كريم به منافع اشاره مي كند و مي فرمايد : لِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ ، ^{( 1 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . حج : 28

200

مقصودش فقط منفعت معنوي نيست ، فقط مسأله ي شخصي نيست ، فقط جنبه ي روحي و
رواني يا جنبه ي عبادي نيست و يا فقط جنبه ي دنيايي و تجارت نيست ؛ بلكه همه چيز است . سياست است ، اقتصاد است ، معنويت است ، روحيه ي فردي است ، روحيه ي جمعي است و اقتدار جهاني است . همه چيز در اين واجب الهي قرارداده شده است . لذا شما ملاحظه مي كنيد اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) از جمله وظايف مهمي كه در مجموعه ي اسلام در كنار قرآن لحاظ مي كند ، يكي هم حج است . مي فرمايد : « اللَّهَ اللَّهَ فِي بَيْتِ رَبِّكُمْ » ^{( 1 )} ؛ همان طور كه مي فرمايد : « اللَّهَ اللَّهَ فِي الْقُرْآنِ » ^{( 2 )} . يك رهبر دلسوز و دين شناس كه هنگام وفات خود مايل است حرفي بزند كه در طول تاريخ ، دنياي اسلام از آن استفاده كند ، طبعاً بر روي قرآن تكيه مي كند ، چون قرآن محور اصلي اين دين مقدس است . لذا در كنار « اللَّهَ اللَّهَ فِي الْقُرْآنِ » ، « بَيْتِ رَبِّكُمْ » را نيز عنوان مي كند . پيداست كه تأثير حج و اجتماع عظيم و شگفت آور و بي نظير آن ، تأثيري ژرف و عميق و ماندگار است . بنابراين همه ي مسلمانان بايد به خاطر اين نعمت موهوب ، از خداي متعال سپاسگزار باشند و شكر اين نعمت بگويند .

شكر نعمت ، عمل هم لازم دارد

البته شكر نعمت ، فقط به زبان يا به زبان و دل نيست . شكر ، عمل هم لازم دارد . عمل شاكرانه اين است كه انسان با نعمت خداي متعال به گونه اي رفتار كند كه او اراده فرموده است . اگر با اين نعمت ، طبق اراده ي الهي رفتار شد ، باقي مي ماند ، و الاّ زايل مي گردد . بحمدالله و المنّه ، مسلمين در طول تاريخ ، از جهت جنبه ي ظاهري ، حج را حفظ كرده اند . لذا اين نعمت براي آنها باقي و ماندگار است . لكن از جنبه ي قدرشناسيِ معنوي ، شكر كاملي نسبت به اين نعمت انجام نگرفته است . بنابراين بركتِ اين جنبه از واجب عظيم ، از بيشتر مسلمانان سلب شده و لذاست كه از حج ، استفاده نمي كنند .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . نهج البلاغه / وصيتنامه ي امام علي ( عليه السلام ) .

2 . همان مدرك .

201

دنياي اسلام مورد تهاجم است

امروز دنياي اسلام مورد تهاجم است . در هر جا كه منافع استكبار جهاني ، اندك معارضه اي با روش و حرف و حضور اسلامي در يك كشور اسلامي يا غير اسلامي دارد ، به شدت عليه مسلمين نقشه كشي و فعاليت مي كند . اين فعاليت يا به شكل جنگ است ، يا به شكل مسلط كردن سياسيون وابسته ي فاسد است ، يا به شكل فشارهاي گوناگون امنيتي و سياسي است و يا به شكل فشارهاي تبليغاتي و اقتصادي و غيره است . استكبار با همه ي دنياي اسلام ، رفتار خصمانه دارد . البته در كشور ما ، با اسلام در جمهوري اسلامي ، با مردم مسلمان و جامعه ي اسلامي ، رفتارش خشن تر و همه جانبه تر است كه عللش هم معلوم است . علي ايّ حال اگر به دقت نگاه كنيد ، خواهيد ديد كه استكبار در همه جاي دنياي اسلام ، هر جا بتواند چنگي مي زند و دنداني نشان مي دهد .

استكبار با فكر اسلامي برخورد مي كند

استكبار ، علاوه بر اينها ، با فكر اسلامي هم ـ كه به شكل مدرنش ، جديد است ـ برخورد مي كند . در واقع دنياي استكبار ، امروز با استعانت عوامل صهيونيست يا دوستان صهيونيستها ، هر چه بتواند ، عليه فكر اسلامي و دنياي اسلام به فعاليت مي پردازد . آنها به زبان مي گويند ما با اسلام دشمني نداريم و با مسلمانان مخالف نيستيم . اما تاكنون چه كسي توانسته است به انسانهاي بدسابقه و دروغگو ، به صرف قول ، اعتماد پيدا كند ؟ قولي كه با عمل يكي نيست ، قولي كه به طور واضح در عمل نقض مي شود ، اعتباري ندارد . آنها در مصاحبه هاي خود عنوان مي كنند كه با اسلام و مسلمين ، مخالفتي نداريم . پس مخالفت چيست ؟ امروز هر كس به صحنه ي تبليغات جهان و برخوردهاي استكبار ، صهيونيستها ، عوامل رسانه هاي جمعي امريكايي و امثال آن نگاه كند ، خواهد ديد كه يكي از خطوط اصلي تلاش آنها ، ضديّت و معارضه با اسلام است . براي ما به شكل واضحي اثبات شده است و دلايل روشن و متقني وجوددارد كه آنها هر طور بتوانند با اصل اسلام ، مخالفت مي كنند .

202

ايجاد تفرقه و اختلاف توسط استكبار

در زمينه ي انواع مخالفت ، يك بخش از اعمال خصومت ، ايجاد تفرقه و اختلاف است كه استكبار بر روي آن به شدت تكيه دارد . به هرجاي دنيا كه بنگريد ، عامل تفرقه اي مشغول فعاليت است . هنگامي كه به كاوش مي پردازيد ، متوجه مي شويد كه اين عامل تفرقه با يك يا ده واسطه ، به ايادي خبيث استكبار منتهي مي شود . تفرقه بين قوميتها ، تفرقه بين ملتها و تفرقه بين مذاهب از طرف استكبار در همه جاي دنيا رواج دارد . امروز استكبار كار را به جايي رسانده است كه با پول و تشويق و تدبير و نقشه ريزي خود و ايادي اش ، بعضي از مسلمين در جاهايي بعضي ديگر از همكيشان خود را تكفير مي كنند و آنها را كافر مي دانند . اصلا تحريك تعصّبها يكي از رؤوس برنامه ي آنها در مخالفت با اسلام است . ديگر از اين بالاتر چه مخالفتي وجود دارد ؟ انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي آمد و يكي از اولين پيامهاي اين انقلاب و امام بزرگوار اين انقلاب ، وحدت بين مسلمين بود ؛ آن هم وحدت عاطفي ، نه وحدت ديني . يكي شيعه است ، يكي سنّي است و يكي شش امامي است ؛ هر كس مذهب خودش را داشته باشد . در بين شيعه ، فِرَق مختلفي وجوددارد ؛ همانگونه كه در بين اهل سنّت ، فِرَق مختلفي ديده مي شود . مسأله اي نيست . اما از لحاظ سياسي و عاطفي ، همه با هم در مقابل دشمن ، متّفق و يكدل باشند . دشمن مي خواهد فِرَق مختلف مسلمان را با هم دچار اختلاف و تفرقه كند . مي خواهد بأس اينها را بين خودشان قراردهد . نيّت دشمن اين است كه نيروهاي فِرَق مسلمان صرف معارضه ي دروني بين خودشان شود . به خواسته ي دشمن ، نبايدتن در داد .

وحدت ؛ يكي از پيامهاي بزرگ انقلاب

وحدت بين مسلمين يكي از پيامهاي بزرگ انقلاب بود كه انصافاً بسيار موفق شد . امام بزرگوار در اين ميدان ، يكي از درخشانترين موفقيتها را به دست آورد . اما دشمنان به مرور به توطئه و وسوسه و خنّاسي پرداختند . آنها هنوز هم كاري مي كنند كه دلهاي فِرَق مسلمان را نسبت به همديگر پر از كينه كنند . امروز هر كس كه موجب جدايي دلهاي

203

مسلمانان و فِرَق اسلامي از يكديگر شود ، در حالي كه در مقابل دشمنان دين و دشمنان اسلام و دشمنان قرآن ، احتياج به وحدت و همدلي دارند ، به همان اندازه ي تلاش خود ، نسبت به اسلام و مسلمين خيانت آشكار كرده است . اين را همه بايد بفهمند .

مسؤوليت حج چيست ؟

در چنين حالتي كه دشمن ، با اسلام به مخالفت پرداخته و به خصوص روي تفرقه بين مسلمين ، سرمايه گذاري مي كند ، مسؤوليت حج چيست ؟ ببينيد حج در چنين شرايطي چقدر مي تواند معني دار ، رسا ، پرسود ، دست رد كوبنده به تمام ترفندهاي دشمن و خنثي كننده ي نقشه هاي استكبار و صهيونيست باشد . حج ، اين گونه است . چرا بعضي نمي خواهند از اين نعمت الهي ، آن چناني كه خدا اراده كرده است ، استفاده شود ؟ ! چرا نمي خواهند دلها به هم نزديك شود ، ذهنها روشن گردد ، دشمنان اسلام معرفي شوند و مسلمين نسبت به دشمنان اسلام ابراز نفرت و انزجار كنند و از آنها بيزاري و برائت جويند ؟ چرا ؟ حج فرصت عظيم و بزرگ و ذي قيمتي است كه استفاده از آن صرفاً به نفع يك گروه مسلمان يا يك ملت خاص هم نيست . فايده اش براي همه ي مسلمانان است و به همه برمي گردد و همه از آن سود مي برند . دشمن وقتي مي خواهد عليه ما فعاليت كند ، مگر ملاحظه ي ما را مي كند كه بدمان نيايد ؟

چرا ما بايد ملاحظه ي دشمن را بكنيم كه بدش نيايد ؟ استكبار وقتي مي خواهد ما رابه جان يكديگر بيندازد ، وقتي مي خواهد اسلام را خرافي و زشت جلوه دهد ، مگر ملاحظه ي خوش آمدن و بدآمدن مسلمانان را مي كند ؟ ما وقتي كه مي خواهيم بگوييم استكبار دشمن اسلام و مسلمين است ، چرا بايد ملاحظه ي او را بكنيم ؟ ! يكي از بي نهايت افتخارات امام بزرگوار ما ، مسأله ي حج و احياي حج ابراهيمي و اسلامي است . افتخار مردم مسلمان ما نيز چنين حجي است .

عزت اسلامي را حفظ كنيد

شما خدمتگزار چنين حجّي هستيد ، پس قدر آن را بدانيد . مردمي كه به حج مشرف

204

مي شوند ، قدر اين نعمت بزرگ را بدانند و عزت اسلامي ؛ عزت ناشي از برافراشتن پرچم اسلام در ايران اسلامي را ، حفظ كنند . مبادا رفتار حاجي ايراني به گونه اي باشد كه عزت اين نظام و انقلاب و شكوه و عظمتي كه به اسلام در اين جا داده شده است ، خداي نكرده اندكي مخدوش شود . بعضي اشخاص ملاحظه نمي كنند . بعضي اشخاص مسائل شخصي خودشان را ، روح مصرفي خودشان را و موارد گوناگوني از اين قبيل را برمصالح يك ملت ، بر آبروي يك كشور ، بر آبروي اسلام و بر آبروي پرچم برافراشته ي جمهوري اسلامي ترجيح مي دهند . اين رويّه خوب نيست ، مصلحت نيست . همه بايد ملاحظه و توجه كنند . حُجّاج عزيز ما در بين خودشان به افرادي كه مي بينند ملاحظه ي مصالح اسلام و انقلاب را نمي كنند ، تذكردهند . چنين تذكري مسلماً مصداق نهي از منكر است . البته خداي متعال ، تفضّلات خود را بر كساني كه در راه او و براي او كار مي كنند و به عبادت و تلاش مي پردازند ، قطعاً و بلاشك نازل خواهد فرمود . اين اميدواري وجوددارد كه وجود مقدّسِ وليّ عصر ( ارواحنافداه ) در اين محشر عظيم مردمي ـ حج ـ حضور خود و تفضّلات خود را بر دلهاي مستعد و روحهاي آماده ، نازل فرمايد و از اين درياي رحمت و لطف ، هر كسي بتواند انواع مختلف بهره را ببرد . پروردگارا ! به حق محمد و آل محمد ، حج را بر همه ي مسلمين و مسلمات در سراسر عالم مبارك گردان . به ملت عزيز ما هم ، حج را مبارك كن .

وَ السَّلامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ

205

پيام به مناسبت برگزاري مراسم حج

( 21/1/1376هـ . ش . )

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمْ

الحمدلله رب العالمين والصّلاة والسّلام علي سيدنا محمّد و آله الطاهرين . قال الله الحكيم :

 وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَأَمْناً وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِيمَ مُصَلًّي وَعَهِدْنا إِلي إِبْراهِيمَ وَإِسْماعِيلَ أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطّائِفِينَ وَالْعاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ

روزهاي عيد و ميعاد

اين روزها بار ديگر خانه ي خدا ميزبان خيل عظيم دلهاي پر شور و شوقي است كه از سراسر جهان در آن كعبه ي اميد گرد آمده اند ؛ ميليونهايي كه در سايه ي عبوديت خالص حضرت احديت ، احساس وحدت و جمعيت مي كنند ؛ چشمهايي كه با گلاب اشك خود ، قدمگاه پيامبر عظيم الشأن ( صلّي الله عليه وآله ) و اولياء خدا ( عليهم السلام ) و مجاهدان و بزرگان اسلام را شستشو مي دهند ؛ جانهايي كه در پرتو معنويت بيت الله الحرام و حريم تربت مصطفوي ( صلّي الله عليه وآله ) ، نورانيت و صفا مي يابند ؛ دستهاي به دعا برافراشته يي كه قافله ي نياز و حاجت را روانه ي درگاه بي نياز مي كنند ؛ دردمنداني كه بر در سراي طبيب ، علاج دردهاي مزمن جهان اسلام را مي جويند و در آن ، همدرداني از هر نژاد و زبان و رنگ و از هر گوشه ي عالم مي يابند ؛ ضعيفان تنها مانده يي كه در آن جا احساس قدرت و عظمت مي كنند . اين روزها بار ديگر پيكره ي عظيم امت اسلام ، نمايي از ابهت و شكوه خود را در برابر چشم كساني كه دچار غفلت از آنند ، مي گذارد ؛ دوستان را اميدوار و دشمنان را

206

بيمناك مي سازد . ابر رحمت و حكمت بر تشنگان مي بارد ، دلهاي افسرده يي را طراوت مي بخشد ، و مغزهاي راكدي را به شكفتن و انديشيدن وا مي دارد .

آري ، اين روزها براي جهان اسلام و امت اسلامي روزهاي عيد و روزهاي ميعاد است و بجاست كه مسلمين در همه جاي گيتي و به ويژه حجاج بيت الله الحرام ، ساعتها و لحظه هاي آن را براي تعبد و تعقل ، مغتنم بشمارند و آنان كه به فرصت گرانبهاي حج و زيارت دست يافته اند ، با دستاني پر از رحمت و حكمت الهي ، و با تصميم و اراده يي تازه براي آينده ي خود و امت اسلامي ، به ديار خويش باز گردند .

جنبه ي فردي و اجتماعي حج

در ميان فرايض ديني ، حج بزرگترين فريضه يي است كه در آن هر دو جنبه ي فردي و اجتماعي به شكلي نمايان ، گنجانيده شده است .

در جنبه ي فردي ، هدف ، تزكيه و رسيدن به صفا و نورانيت و پيراستگي از زخارف بي ارزش مادي و فراغت با خويشتن معنوي و انس با خداي متعال و ذكر و تضرع و توسل به حضرت حق است ، تا آدمي به عبوديت ـ كه صراط مستقيم الهي به سوي كمال است ـ راه يابد و در آن گام بردارد .

در اين بخش ، تنوع فرصتها و آزمايشگاهها به حدي است كه هر گاه كسي با توجه و تدبر از آن عبور كند ، بي گمان دستاوردي گرانبها خواهد داشت ؛ فرصت احرام و تلبيه ، فرصت طواف و نماز ، فرصت سعي و هروله ، فرصت وقوف در عرفات و مشعر ، فرصت رمي و قرباني و فرصت ذكرالله كه همچون فضاي سرشار از روح و حيات ، در همه ي اين مراحل ، گسترده شده است . مجموعه ي اين فرصتها مي تواند براي هر فرد ، دوره ي كوتاهي از رياضت شرعي و تمرين زهد و سِلم و حلم و برخي خلقيات پسنديده ي ديگر نيز باشد .

در جنبه ي اجتماعي ، حج در ميان همه ي فرايض اسلامي بي همتا است ؛ زيرا مظهري از قدرت و عزت و اتحاد امت اسلامي است . هيچ فريضه ي ديگري بدين سان به آحاد مسلمان ، درباره ي مسايل امت اسلامي و جهان اسلام ، درس و عبرت نمي آموزد و

207

آنان را در روحيه و واقعيت ، به قدرت و عزت و وحدت نزديك نمي كند . تعطيل اين بخش از حج ، بستن سرچشمه يي از خيرات به روي مسلمين است كه از هيچ رهگذر ديگري نمي توانند بدان دست يابند .

قدرت ملي ؛ كليد همه ي كاميابي ها

قدرت ملي براي جوامع بشري ، كليد همه ي كاميابيها و وسيله ي لازم براي رسيدن افراد جامعه به حيات طيبه است . مقصود از قدرت ملي آن است كه جامعه و كشور ، از اخلاق ، علم ، ثروت ، نظام سياسي كارآمد و عزم و اراده ي عمومي برخوردار باشد . درست است كه جوامع قدرتمند ، اگر فاقد هدايت و نظارت و اجراي عدالت باشند ، همان ثروت و علم ، آنان را به طغيان خواهد كشانيد و اخلاق و اراده ي آنان را زايل كرده ، مسير آنان را به سمت انحطاط رقم خواهد زد ـ همان طور كه امروز در كشورهايي همچون امريكا و غيره ، نشانه هاي آن ديده مي شود ـ ولي فقدان آن تواناييها و اقتدارها ، بلاي انحطاط اخلاقي و سياسي را بسي سريعتر بر جان كشورها مي اندازد و دنيا و آخرت و علم و اخلاق و همه چيز را از ملتها مي ستاند . از آن روست كه تعاليم سياسي و اجتماعي اسلام ، همه در جهت آن است كه ملل اسلامي به اقتدار و سيادت علمي و اخلاقي و سياسي و روحي و مادي دست يابند . و امروز همه ي رهبران هوشيار ملتهاي جهان در صددند كه از هر امكان و ذخيره يي كه مي تواند آنان را قدرتمند كند ، بهره گيرند .

امت اسلامي ؛ فاقد عزت و قدرت بين المللي

امت بزرگ اسلامي با وجود عِده و عُده ي خود ، فاقد عزت و قدرت در سطح بين المللي است ؛ چگونه بايد عزت و قدرت شايسته ي خود را به دست آورد ؟ همه ي آحاد مسلمان ، بخصوص زمامداران و مسؤولان كشورهاي اسلامي و علما و روشنفكران و شخصيتهاي مسلمان ، بايد همواره اين سؤال را در ذهن و زبان خود داشته و به دنبال پاسخ آن باشند .

امروز بيشترين منابع نفت كه بي اغراق به منزله ي خون براي تمدن كنوني جهان

208

است ، در كشورهاي اسلامي است . حساسترين مناطق سوق الجيشي عالم ، در اختيار مسلمانان است . بخش عظيمي از منابع زيرزميني كه براي بناي امروز و فرداي جهان مورد نياز ضروري است ، در اين كشورها است . يك پنجم همه ي جمعيت دنيا متعلق به آنان است . بزرگترين بازار مصرف مصنوعات كشورهايي كه خود را بر مسلمانان تحميل كرده اند ، در دست آنان است . فرهنگ غني و ريشه دار و علوم و معارف آنان ، اولين گامهاي عروج به اوج دانش كنوني جهان را به غربيها آموخته و حق حيات به گردن دانش و تمدن غرب دارند . با اين همه ، مسلمانان ، امروز در سطح جهان ، در روند عمومي سياست جهاني ، در تصميم گيريهاي بزرگ عالم و در تعيين نظام همبستگي جهاني ، هيچ نقشي ندارند ؛ و از اين بالاتر ، بسياري از كشورهاي اسلامي در سياست ملي خود ، دنباله رو و محكوم يكي از چند دولت مستكبر و زورگوي جهانند ؛ دولتهاشان دست نشانده و ضعيف النفس ، ملتهاشان دچار اختناق يا بي خبري ، و علما و روشنفكرانشان دستخوش ترس و تغافل و عشق به راحتي . . . و نتيجه آن شده است كه سرمايه هاي آنان بر باد مي رود ؛ جايگاه سياسي آنان به اشاره ي دولتهاي مستكبر تعيين مي شود ؛ و عِده و عُده ي آنان به حساب نمي آيد ؛ و امت بزرگ اسلامي كه امروز بايد از همه ي موجودي خود براي كسب عزت و اقتداري كه مستحق آن است ، برخوردار شود ، بدين گونه از بخش عظيمي از عِده و عُده ي خود محروم مي ماند و دشمن اسلام و مسلمين ، از آن به زيان اسلام و مسلمين استفاده مي كند .

وضع كنوني جهان اسلام و حوادث محنت باري كه در هر گوشه ي آن ، زندگي را بر ميليونهاي اسلامي تلخ و دشوار كرده است ، فاجعه ي بي نظير فلسطين مغصوب ، محنت تاريخي مسلمانان بالكان ، اوضاع كشمير و افغانستان ، اوضاع انفجار آميز خليج فارس ، وضع اقليتهاي مسلمان در برخي از كشورهاي اروپايي ، همه و همه شواهد گوياي اين حقيقت تلخند .

جبهه ي خودي نتوانسته از همه ي امكانات خود استفاده كند

جهان اسلام در همين هفته هاي اخير شاهد آن بود كه دولت ايالات متحده دو بار

209

پياپي ، رأي شوراي امنيت سازمان ملل را بر محكوميت رژيم صهيونيستي براي ويران سازي خانه هاي مسلمانان بخش شرقي بيت المقدس ، وتو كرد ؛ و اين همان امريكاست كه بخش عظيمي از ثروت و قدرت خود را از موجودي كشورهاي عربي مسلمان كسب مي كند و دولتهاي بسياري از اين كشورها ، صريحاً دوستي و احترام و ثروت خود را ، بلكه بخشهايي از خاك خود را تقديم آن كرده اند . چرا امريكا در مقابل اين دوستيهاي قولي و عملي ، حتي يك بار هم حاضر نيست در مسأله ي فلسطين ، ميل و خواست آنان را رعايت كند . بي شك هيچ دولتمرد عرب و مسلمان نمي تواند در برابر تجاوزهاي اخير رژيم صهيونيست كه ياد آور و دنباله ي جنايات پنجاه ساله ي آن رژيم است ، و حتي مخالف قرارهايي است كه به نام صلح در سالهاي اخير بسته شده است ، بي تفاوت باشد و از آن خشمگين نشود ، ولي چرا دوستي و وفاداري ديرين دولتمردان عرب با امريكا ، كمترين تأثيري در روند روزافزون حمايت امريكا از رژيم غاصب نمي گذارد ؟ درست است كه دولت كنوني امريكا بيش از اسلاف خود به صهيونيستها سرسپردگي نشان مي دهد ؛ ولي كِي و كجا اتفاق افتاده است كه دولتهاي متعاقب امريكا ، دوستان عرب خود را با برادران صهيونيستِ خود برابر بشمارند و يك بار هم كه شده ، غاصبان صهيونيست را از خود ناراضي كنند ؟

در اين باب ، سخنان گريه آور بسيار است و حديث غفلت و احياناً خيانت خوديها و استكبار و خباثت بيگانگان و دشمنان ، چيزي نيست كه در اين گفتار مختصر بگنجد ؛ آنچه اين جانب مي گويم ، آن است كه جفاي دشمن به خاطر آن است كه جبهه ي خودي نخواسته است از همه ي نيرو و امكان خود استفاده كند و عِده و عُده ي خود را به مصاف دشمن بياورد .

امت بزرگ اسلامي ؛ بزرگترين پشتوانه ي جهان اسلام

بزرگترين پشتوانه ي جهان اسلام ، امت بزرگ اسلامي است ؛ يعني ملتهاي مسلمان كه وحدت و اتفاق و تفاهم آنها و غريو رعد آساي اعتراض آنها و قدرت انديشه و بازوي كار و ثروت طبيعي و خداداده ي آنها ، مي تواند دل هر دولت مستكبر را آب ، و

210

گوش او را كر ، و پشت او را خم كند .

حج ، مظهري و نمونه يي از اين پشتوانه ي عظيم و تمام ناشدني و غير قابل شكست را در برابر چشم ما مي گذارد .

اين جاست كه معناي حقيقي فرياد برائت در حج آشكار مي گردد ؛ و چنين است كه غريو دستجمعي مسلمانان در برائت از مشركين ، در حج روح مي دمد و مضمون مي بخشد .

آيا اكنون هيچ مسلماني مي تواند در اين سخن حكيمانه شك كند كه « حج بي برائت ، حج نيست » ؟

ملتهاي مسلمان بدانند كه اگر با هم باشند ، دست خدا با آنها است و دست خدا مقتدرتر از هر پديده ي قدرتمند در عالم وجود است . و دولتهاي مسلمان بدانند كه ملتهاي آنان ، قويترين پشتيبان در مقابله با بيگانگان پر توقع و متجاوز و غارتگر و بيرحمند . اگر ملتها به صحنه راه داده شوند ، اگر به ملتها اعتماد شود ، اگر با ملتها صادقانه عمل شود ، دولتها آن چنان اقتداري خواهند يافت كه نه در ميدان نبرد لازم است از دشمني بترسند ، و نه در عرصه ي بناي كشور و زندگي عمومي لازم است به بيگانه يي احساس نياز كنند .

امروز دولت و ملت ايران به بركت همين يگانگي است كه با توكل به خدا در برابر زورگوييهاي امريكا ايستاده اند و تهديدهاي مكرر او آنان را تكان نمي دهد و چنان احساس قدرت مي كنند كه با تكيه بر حقانيت خود و با وجود فشارهايي كه به وسيله ي ايادي استكبار ، از همه طرف بر آنان وارد مي آيد ، آينده را درخشان و راه خود را روشن و دلهاي خود را سرشار از اميد و اطمينان مي يابند .

ميعاد بزرگ حج را مغتنم بشماريد

برادران و خواهران عزيز در همه جاي جهان ! ميعاد بزرگ حج را مغتنم بشماريد ؛ آشنايي و الفت ميان خود را در آن تحكيم بخشيد ؛ از سرنوشت يكديگر با خبر شويد ؛ از تجربه هاي يكديگر درس بگيريد ؛ راز ايستادگي و ثبات جمهوري اسلامي و ملت بزرگ

211

ايران را از آنان بشنويد .

در حج به صداي بلند اعلام اتحاد كنيد ؛ به صداي بلند بيزاري خود را از جبهه ي استكبار و ظلم و نفاق فرياد كنيد ؛ علما و روشنفكران و شخصيتهاي سياسي و علمي خود را به تبادل نظر با يكديگر فراخوانيد ؛ حمايت عمومي خود را از ملت مظلوم فلسطين و طلبكاري خود را نسبت به مسأله ي فلسطين ، به گوش دشمن برسانيد .

تجربه ي ذي قيمت ايران براي دولتها و ملتهاي مسلمان

برخلاف تبليغات مغرضانه ي دشمنان ، ملت ايران حج را جايگاه رفيعي براي رشد آگاهي امت اسلام مي شمارد و از حضور خود به نفع همه ي جهان اسلام ـ و نه فقط منافع خود ـ بهره مي طلبد . ملت ايران حامل تجربه ي گرانقيمتي براي همه ي كشورهاي اسلامي است . اين ملت عظيم الشأن توانسته است به بركت حاكميت اسلام ، در همه ي عرصه ها به موفقيتهاي بزرگ دست يابد ؛ استقلال سياسي و اقتصادي و فرهنگي خود را كه در دوران طاغوت يكسره از دست رفته بود ، به دست آورد و حفظ كند ؛ عظمت و شوكت اسلام را در مواجهه با قضاياي جهاني نشان دهد ؛ از مرزهاي خود در برابر تهاجم چندين ساله يي كه با فكر و سلاح و پول دشمنان اسلام به راه افتاده بود ، به طور كامل دفاع كند ؛ پس از جنگ هشت ساله ، كشور را بازسازي كند و معجزه ي انقلاب را در نوسازي زيربنايي كشور نشان دهد ؛ در مجموعه ي جهاني ، جايگاهي عزيز و رفيع به دست آورد ؛ دولتهاي مردمي و منتخب خود را يكي پس از ديگري در كشور بر سر كار آورد ؛ كاروان علم و تحقيق و پيشرفت صنعتي و كشاورزي را به راه اندازد و گامهاي بلندي در راه توسعه ي كشور بر دارد ؛ در سياست جهاني ، صريحاً از مواضع حقي كه بدان مؤمن است ، دفاع كند ؛ مسأله ي فلسطين را در صدر مسائل جهان اسلام دانسته و علي رغم امريكا و صهيونيزم كه خواسته اند اين مسأله به فراموشي سپرده شود ، به طور مداوم آن را در همه جا و همه وقت مطرح سازد ؛ به مردم مظلوم بوسني كمكهاي مؤثر برساند ؛ در همه ي قضاياي محنت بار ملل اسلامي ، دست ياري به سوي آنان دراز كند و با وجود فشارهاي روز افزون استكبار و تهديدهاي مداوم امريكا ، با صلابت و قدرت ، در اين راهها به جلو رود . اين تجربه ي

212

ذيقيمتي براي همه ي دولتها و ملتهاي مسلمان است .

اين جانب با صدق و خلوص ، دست دوستي به طرف همه ي دولتهاي مسلمان دراز مي كنم و به آنان براي همكاري و همفكري در راه رفع هموم دنياي اسلام خوش آمد مي گويم و به همه ي ملتهاي مسلمان متواضعانه عرض مي كنم كه قدر خود و قدر اسلام و احكام نوراني قرآن را بدانند .

بازگشت به اسلام ؛ درس بزرگ امام خميني ( قدس سره )

درس بزرگ امام راحل عظيم الشأن ما ( قدس سره ) ، بازگشت به خود ، بازگشت به اسلام و شناختن قدر خود و قدر ذخاير معنوي بي شمار خود بود . ملت ايران با عمل به اين درس ، در راه سعادت قدم نهاد و در آن ، مراحل متعددي را طي كرد و همچنان در آن راه پوياست . راه ملتهاي ديگر نيز به سعادت ، چيزي جز اين نيست .

اگر چنين شود ، دولت غاصب صهيونيست ، توان مقاومت در برابر قدرت امت اسلامي را نخواهد داشت و ايالات متحده بيش از اين جرأت بازي با سرنوشت ملت فلسطين و استهزاي دولتهاي عرب را نخواهد يافت .

اگر چنين شود ، دولتهاي عرب خود را مجبور نخواهند پنداشت كه بر خلاف حق و برخلاف واقع ، ملت فلسطين را ناديده بگيرند و مسأله ي فلسطين را به دست فراموشي بسپرند و با ايجاد رابطه ي سياسي و اقتصادي با رژيم غاصب و متجاوز ، صهيونيستها را به ميان جوامع عربي راه دهند و بدين آساني حصاري را كه مي تواند رژيم صهيونيست را به مرور خفه كند ، از گرد او برچينند .

ما شك نداريم كه در آينده ي نه چندان دور ، عاقبت ملت فلسطين در سايه ي فداكاري خود و آگاهي دنياي اسلام ، به حق مغصوب خود دست خواهد يافت و بيگانه ي متجاوز و ستمگر را از خانه ي خود بيرون خواهد افكند ؛ ولي تصميم و اراده ي دولتها و ملتهاي مسلمان به فضل الهي خواهد توانست اين آينده را تسريع كند و از محنتهاي آن بكاهد .

در خاتمه ، همه ي حجاج عزيز را به اغتنام فرصت گرانبهاي حج براي خودسازي

213

شخصي و آينده سازي اجتماعي دعوت مي كنم و اميدوارم همه ي مسلمانان جهان ، بخصوص ملتهايي را كه گرفتار حوادث تلخ و شدتهاي زندگي اند ، به دعاي خير ياد كنند و اين حقير را هم از دعاي خير فراموش نكنند . « والسّلام الله علي بقية الله في أرضه و عجّل الله تعالي فرجه » .

وَ السَّلامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُه            

علي الحسيني الخامنه ئي                  

دوم ذيحجة الحرام 1417 برابر با بيست ويكم فروردين ماه 1376

214

بيانات در ديدار با مسؤولان و كارگزاران مراسم حج

( 8/2/1376هـ . ش . )

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمْ

سپاسگزاري از پروردگار متعال

من هم تشكر مي كنم ؛ اولا از پروردگار متعال سپاسگزاري مي كنم كه بحمدالله امسال هم دل ملت ايران را با يك حج باشكوه و موفق و سرشار از افتخار ، شاد كرد . هر سفر كه كاروان حجاج ، مشرّف مي شوند و برمي گردند ، فضايي از احساس اعتزاز به اسلام و به جمهوري اسلامي در كشور به وجود مي آيد ؛ بحمدالله امسال هم اين فضا بود ـ شايد از جهاتي بهتر و بيشتر از سالهاي قبل ـ از جناب عالي ^{( 1 )} و از همه ي آقايان محترمي هم كه تشريف دارند ، و از كساني كه در اين جلسه نيستند و هر كدام به نحوي دست اندركار برگزاري اين حركت عظيم بودند ، به سهم خودم صميمانه تشكر مي كنم .

خداوند ان شاءالله شما و همه ي آقايان عزيز را موفق و محفوظ بدارد ؛ ان شاءالله بتوانيد سالهاي متمادي اين برنامه ي بزرگ را با همين روند و همين جهت و ان شاءالله خيلي بهتر اجرا كنيد .

حج ؛ يكي از آيات لطف الهي به ايران

به نظر من يكي از آيات لطف الهي به ايران ، همين حج است ؛ چون همچنان كه در طول زمان ـ چه نسبت به اصل اسلام ، از طرف دشمنان اسلام ، و چه نسبت به مذهب

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . خطاب به آقاي ري شهري .

215

اهل بيت و پيروان اهل بيت ، از طرف دشمنان اين جريان ـ فشارهايي وجود داشته است كه حيات و اصل موجوديت آنها را تهديد مي كرده ، امروز هم عليه هر اظهار وجود و هر نشانه ي حضوري از جمهوري اسلامي ، دشمنهاي فراواني هستند كه به طور دايم مشغول تعامل و تهاجم اند .

و همچنان كه خداي متعال در طول تاريخ ، جريان حق را از لابلاي اين همه ماجراها ـ يعني اسلام را و مذهب اهل بيت و پيروان اهل بيت را از ميان موانعش ـ به سلامت عبور داده و روزبه روز هم آنها را تقويت كرده است ، بحمدالله نظام مقدس اسلامي و اين ملت مؤمن را هم همين گونه از لابلاي همه ي اين موانع و مشكلات ، با دست قدرت خود ، جوري كه براي اهلش قابل پيش بيني نيست و بسيار فوق انتظار آنهاست ، عبور داده و مي دهد و آنها را به سمتي هدايت مي كند كه براي آنها به عنوان هدف متكامل و متعالي مفروض است ؛ و آنها را دارد پيش مي برد و حركت مي دهد .

بايد ايمان و تسليم ما در برابر خدا بيشتر شود

تعجب من از اين نيست كه خداي متعال ، ملت ايران و جمهوري اسلامي را حمايت مي كند ؛ چون خودش فرموده :  إِنَّ اللهَ يُدافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا . از اين صريحتر چه مي خواهيد ؛ اينها كه  الَّذِينَ آمَنُوا هستند ديگر . اگر كسي در هر چيز جمهوري اسلامي و مردم مسلمان ايران شك كند ، در ايمانشان كه نمي تواند شك بكند ، چرا خداي متعال  إِنَّ اللهَ يُدافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا را ـ اين وعده ي صريح واضح روشن را ـ در اين جا تحقق نبخشد ؟ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللهِ قِيلاً ؛ آيا چه كسي مي تواند صادقتر از خداي متعال وعده بدهد ؟ ! پس بايد حمايت بكند ؛ اين تعجب ندارد .

تعجب از كساني است كه اين اعتماد را ندارند ! تعجب از كساني است كه اين خوش بيني و اميد را در دلهاي خودشان ، به زور از بين مي برند ! من مي بينم كه متأسفانه كساني واقعاً با تشبّث به بهانه هاي واهي ، اين اميد را كه اميد حقي و اميد صدقي است ، كأنه مي خواهند با دست خودشان در دلهايشان از بين ببرند ! چرا ؟

اين راه خدا و وعده ي خداست ؛ بايد همين طور بشود . اگر اين گونه نمي شد ، جاي

216

تحليل و توجيه و استدلال و دفاع بود ـ كه بگوييم خدا فرموده است دفاع مي كند ، حالا چرا دفاع نمي كند ـ اما خدا فرموده است كه دفاع مي كند ، دارد هم دفاع مي كند . اين ديگر تأملي ندارد ، بايد هم بكند ؛ يعني كسي كه طلبكار نيست ، تكليف هم براي خدا معين نمي كنيم ، خودش فرموده است ، طبيعت امر اين است ديگر ، غير از آنچه كه فرموده ، چيزي نيست .  قالُوا هذا ما وَعَدَنَا اللهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللهُ وَرَسُولُهُ وَما زادَهُمْ إِلاّ إِيماناً وَتَسْلِيماً .

از هر حجي ، از هر حادثه و هر قضيه يي كه در تاريخ جمهوري اسلامي پيش مي آيد ـ كه بحمدالله همه ي آنها هم در جهت حقانيت جمهوري اسلامي تمام مي شود ـ بايد ايمان و تسليم ما در مقابل خداي متعال ، بيشتر بشود ؛ وعده ي خدا همين است ، خدا هم درست فرمود ، صَدَقَ اللهُ وَرَسُولُهُ .

حج ؛ مظهر حمايت الهي از جمهوري اسلامي

علي ايّ حال بحمدالله حج ، مظهر حمايت الهي از نظام جمهوري اسلامي است . اين برائت هم واقعاً يكي از بركات بزرگ حج است ؛ اگر حج نبود ، كجا مي خواست برائتِ دسته جمعيِ مسلمين انجام بگيرد ؟ ! من تعجب مي كنم ، كجا جاي اين بود كه اين آهنگِ برخاسته ي از دلهاي امت اسلامي كه بالاخره وجود دارد ـ اين غريوي است كه دلهاي مسلمين ، انباشته ي از آن است ـ ظهور پيدا مي كرد ؟ ! غير از حج ، واقعاً جايي وجود ندارد .

اگر چه به نام اسلام ، اجتماعات و مجتمع هايي هست ، اما هيچ كدام از آنها حج نيست كه مركز همه ي مردم ـ مثابةً للناس ـ محل اجتماع و رجوع آحاد مردم و آحاد ناس باشد . خداي متعال حج را اين گونه قرار داده است . برائت ، مربوط به حج است و يكي از آن احكام حكيمانه ي اسلام كه ما هم مي فهميم و عقل به حكمتش مي رسد ، همين است ؛ كه خداي متعال اين را در حج قرار داده است .

بحمدالله امسال هم برائت شما به طور مضاعف انجام گرفت ؛ هم شما برائت را انجام داديد ، هم ديگران انجام دادند . عيبي هم ندارد ، ما مي خواهيم برائت در حج انجام بگيرد ؛ مضاعف هم انجام بگيرد ، چه بهتر . ديگران هم انجام بدهند ، ما خوشحاليم .

217

بحمدالله انجام شد ، خيلي خوب و مايه ي عزت اسلام بود . ما هم اميدواريم كه ان شاءالله خداي متعال از شما به احسن وجه ، قبول كند . حقيقتاً زحمات آقايان مشكور است ؛ من صميمانه تشكر مي كنم .

آن شكوه و عظمت اسلامي كه حج ما دارد ، بحمدالله آن رسايي و بلاغي كه حج ما دارد ، بر اثر جنبه هاي معنوي است ، والا جنبه هاي مادي و ظاهري و تشريفات ، كمترين اثر را دارد ـ اگر نگوييم بعضي اوقات ، جنبه ي تعويق و مانع و عايق هم دارد .

به هرحال از زحمات جناب عالي و آقايان مجتهدين ، علما ، بزرگان و زحمت كشان اين راه ، حقيقتاً صميمانه تشكر مي كنم . خداوند ان شاءالله به همه ي شماها اجر بدهد . همچنين از همه ي كاركنان سازمان حج ، آقاياني كه در آن جا مشغول هستند ، صميمانه تشكر مي كنم ؛ اين تشكر ما را به آقايان هم ابلاغ بفرماييد . ان شاءالله خداي متعال از آنها شكرگزار باشد و قلب مقدس ولي عصر از آنها راضي باشد .

وَ السَّلامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُه

218

پيام به حجاج بيت الله الحرام

( 12/1/1377هـ . ش . )

بسم الله الرحمن الرحيم

الحمدلله ربّ العالمين والصّلاة والسّلام علي البشير النذير والسّراج المنير سيّدنا ابي القاسم المصطفي محمّد

و علي آله الأطيبين الطاهرين و علي الخيرة من أصحابه المنتجبين

موسم حج ؛ مژده ي بزرگترين ديدار ساليانه ي مسلمانان

موسم حج با مژده ي بزرگترين ديدار ساليانه ي مسلمانان ، از راه رسيده است ، و بجاست اگر صدها هزار دل مشتاق كه در اين موسم ، مجال بهره مندي از فيض لقاء خواهند داشت ، پيوسته در جوش و شور و هيجان آماده سازي خويش باشند ، و ميليونها مسلمان آرزومند كه امسال در فهرست بهره مندان نهاده نشده اند ، به ياد لحظه لحظه ي ايّام سعادتمندان و دعا براي خود و آنان ، دل و ذهن خويش را رنگين و معطر سازند ، و همه ي مسلمانان صاحبدل به گونه يي در ايام حج ، با حج و شعائر و آيات جلال و جمال آن سپري كنند .

مراسم حج در هر سال ، يك حادثه ي بزرگ است كه رواست اگر در آن ايام معلومات ، مركز اصليِ فكر و توجه و انديشه و احساس مردم در سراسر جهان اسلام باشد ؛ و هركس بسته به جايگاه روحي و فكري و سياسيش ، به نوعي بدان بينديشد و با آن بسر برد . و بديهي است كه بهره مندان از فيض حج ، در مركز اين تكليف و توقعند ؛ و چون جسم و جان و انديشه و تلاش آنان آميخته به حج و بركات و آثار آن است ، شايسته است

219

كه بيشترين بهره ي معنوي و روحي و فردي و اجتماعي را از آن به دست آورند ، و ان شاءالله چنين خواهد بود .

معرفت ؛ نخستين هديه ي حج

اگرچه بركات حج ، همه ي جنبه هاي حيات بشري را فرا مي گيرد و اين باران رحمت بي دريغ ، از خلوت دل و انديشه ي آدمي تا عرصه ي سياست و اجتماع و قدرت ملّي مسلمانان و تعاون ميان ملتهاي مسلمان را ، بارور و سرزنده و برخوردار از شور زندگي مي سازد ، ليكن شايد بتوان گفت كه كليد اين همه ، « معرفت » است ؛ و نخستين هديه ي حج به كسي كه مايل است چشم خود را به حقايق بگشايد و از نيروي خداداده ي « فهم پديده ها » بهره بگيرد ، همان معرفت و شناخت منحصر بفردي است كه عادتاً جز در حج ، در اختيار خيل عظيم مسلمانان قرار نمي گيرد ، و هيچ پديده ي ديني ديگري نمي تواند مجموعه ي شناختهايي را كه در مراسم حج ، قابل وصول است ، يكجا در اختيار امت اسلامي قرار دهد .

اين معرفت ، عبارت است از مجموعه يي از شناختها كه از جمله ي آنهاست :

شناخت خود به عنوان يك فرد

شناخت خود به عنوان يك فرد ، شناخت خود به عنوان جزيي از مجموعه ي عظيم امت اسلامي ، شناختِ نمونه و نمايي از آن امت واحده ، شناخت عظمت و رحمت خدا ، و شناخت دشمن .

شناخت خود به عنوان يك فرد ، به معني تأمل در وجود خويش و شناخت ضعفها و تواناييهاي آن است .

آن جا كه تعيّنات مادي و تشخّص به مال و مقام و نژاد و عنوان و زيور و لباس ، رنگ مي بازد و آدمي جدا از آن مايه هاي تمايز ، در كنار صدها هزار انسان ديگر به طواف و سعي و نماز و افاضه و وقوف مي رود ، و فقير و غني ، و حاكم و محكوم ، و تحصيل كرده و امّي ، و سياه و سفيد ، همه با يك لباس و در يك جايگاه ، رو به سوي خدا مي كنند و دست

220

نياز به سوي او مي گشايند و خود را در برابر مركز جمال و عظمت و قدرت و رحمت مي يابند ، هر انسان با تدبّري مي تواند ضعف و تهيدستي خود را در برابر خدا ، و علوّ و اقتدار و عزت خود را در اتصال به خدا ، بخوبي بشناسد ، توهّم باطل و غرورانگيز درباره ي هستي ضعيف خود را به دور افكند ، و شيشه ي كبر و خودپسندي را ، كه مايه ي زشت ترين خُلقيات و رفتارهاي او است ، به خاك بكوبد ، و از سوي ديگر حلاوت ارتباط با معدن عظمت و به او پيوستن و از بتهاي دروني خويش گسستن را بيازمايد و بچشد .

اين شناخت اساسي كه جوهر همه ي عبادات و مضمون همه ي مناجاتها و راز و نيازهاي اولياي خداست ، آدمي را صيقل و صفا مي بخشد و او را براي ديگر شناختها ، مستعد و بر پيمودن همه ي راههاي كمال ، توانا مي سازد . در زندگي عادي ، گرفتاريهاي دنيوي و سرگرمي افراطي به تكاپوي مادّي و درگيريها و جدالهاي تمام نشدني در زندگي روزمرّه ي انسانها ، دل را غافل و مشغول مي سازد و او را از اين معرفت روشن بازداشته ، دچار تار عنكبوت توهّم و گمانهاي باطل مي سازد و دل را به تكدّر و تيرگي مي كشاند ؛ و حج علاج قاطع اين گرفتاري است .

شناخت خود به عنوان جزيي از مجموعه ي امت اسلامي

شناخت خود به عنوان جزيي از مجموعه ي امت اسلامي ، به معني نگرش به مجموعه ي حاجيان و به همه ي ملتها و سرزمينهايي است كه مردم خود را به طواف خانه ي خدا فرستاده اند . نگرش به كلّ حجاج و در آئينه ي اين جمع متراكم ، نگرش به امت بزرگ اسلامي است كه امروزه از دهها ملت و صدها ميليون انسان در سراسر جهان تشكيل شده ، و از مهمترين امكانات مادي و معنوي براي حيات و رفاه اجتماعي برخوردار است و همه ي بشريت و تمدن صنعتي با همه ي حجم مادّيش ، به آن و منابع عظيم آن و بازارهاي رايج آن و ميراث فرهنگي و علمي آن ، محتاج و از آن بهره مندند .

شناخت خود به مثابه ي جزيي از اين واقعيت عظيم ، حجگزار را با پيوندي عاطفي و واقعي با برادران و خويشاوندانش متصل مي كند ؛ و افسون جدايي را كه سالهاست

221

دستهاي استعمار ديروز و استكبار امروز ، به نام نژاد و زبان و مذهب و ملي گرايي مي دمند ، باطل مي سازد .

سردمداران جهانِ طبقاتي ، يعني سياستمداراني كه همّت گماشته اند جهان را هميشه در دو قطب قوي و ضعيف ، يا مستكبر و مستضعف نگهدارند ، و مركز قدرت را به زيان ملتهاي مستضعف ، ميان خود تقسيم كنند ، از دو قرن پيش تا امروز ، از وحدت امت اسلامي بيمناك بوده و بر سر راه آن مانع تراشيده اند ! همان كساني كه در دهه ي حاضر ، با قتل عام مسلمانان بالكان ، يا تبعيض و بي عدالتي نسبت به اقليتهاي مسلمان اروپا ، يا بي تفاوت ماندن در برابر اينها ، عزم مسيحي كردن يكسره ي اروپا را آشكار ساختند ، از يكپارچه شدن دنياي اسلام با عنوانهاي اهانت آميز ياد كردند و در تبليغ و عمل ، از آن جلوگيري نمودند .

تقويت اين احساس در فرد ، كه وي عضوي از پيكر بزرگ امت است و هدايت درست آن ، بايد بتواند بر همه ي آن ترفندهاي تفرقه ساز ، غلبه كند ؛ و ضمن اين كه هويت ملّي و فرقه يي را در بخشهاي گوناگون امت اسلامي پاس مي دارد ، از فوايدي كه در يكدلي و اتحاد است ، همه ي اين مجموعه ي بزرگ را بهره مند سازد و عزّت و اقتدار و خير كثيري را كه در يكپارچگي امت اسلامي نهفته است ، شامل همه ي اجزا و اعضاي آن كند .

طواف و سعي و نمازهاي جماعت و همه ي حركات و سكنات دستجمعي در حج ، اين درس را به حجگزار مي رساند و آن را در اعماق وجود او نفوذ مي دهد .

شناخت نمونه و نمايي از امت واحده

شناخت نمونه و نمايي از آن امّت واحده ، به معني گامي عملي در راه تحقق آن آرزوي بزرگ ـ يعني اتحاد اسلامي ـ و در نهايت سر بركشيدن قدرت واحده ي اسلامي در ميدان سياست جهاني است . ديدن توده هاي عظيم حجگزار از نقاط گوناگون عالم ، و با زبانها و رنگها و نژادهاي گوناگون ، افق ديد مسلمان را گسترش مي دهد و از مرزهاي شخصي و قومي و ملّي فراتر مي برد ، و وظيفه ي اسلاميِ رفتار برادرانه ، وي را با آنان به

222

تعارف و همزباني و همدلي مي كشاند ، خبرهاي اختصاصي ملتها را به سراسر جهان اسلام مي بَرَد و توطئه ي تبليغاتي دشمن را كه هميشه ، و امروز بيش از هر زمان ، دست اندركار قلب حقيقت و دروغ سازي و شايعه پراكني است ، خنثي مي كند و فاصله هاي مكاني و زباني و پنداري را از ميان برمي دارد . با تبيين موفقيت يك ملت ، در دل ملتهاي ديگر ، اميد مي دمد و با تشريح تجربه ي يك كشور ، كشوري ديگر را مجرّب مي سازد . احساس انزوا و تنهايي را از افراد و ملتها مي زدايد و ابّهت دشمن را در چشم آنان مي شكند ، مصيبتهاي بزرگ يك كشور را براي ديگران شرح مي دهد و آنان را به فكر علاج آن مي افكند .

توقف حجگزاران در موسم حج در يك نقطه ، و بخصوص وقوف در عرفات و مشعر و مَبيت در مني ، همگي ، زمينه هاي مستعد اين شناختِ كارساز و كارآمدند .

شناخت عظمت و رحمت خداوند در حج

شناخت عظمت و رحمت خداوند در حج ، به معني تأمل در پايه گذاري اين خانه است كه درعين حال ، هم خانه ي خداست و هم خانه ي مردم ؛ إِنَّ أَوَّلَ بَيْت وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًي لِّلْعَلَمِينَ . ^{( 1 )}

هم جايي است كه انسان نيازمند ، بدان روي مي كند و هم نقطه يي است كه عظمت آيين الهي در آن جلوه گر مي شود . آميزه يي از شكوه و عظمت و صفا و سادگي ، يادگاري از نخستين نداي توحيد ، و جايگاهي براي تحقق وحدت كلمه . هم نشاندار جاي پاي مجاهدان صدر اسلام ، كه غريبانه در آن مبارزه كردند و مظلومانه از آن هجرت نمودند و فاتحانه و مقتدرانه بدان بازگشتند و آن را از نشانه هاي جاهليت عرب پيراستند ؛ و هم معطّر به نَفَس نيايشگران و جاي سجده ي متعبدان و دست نياز ثناگويان . هم مَطلَع خورشيد اسلام در آغاز و هم مشرق طلوع مهدي موعود در انجام . هم پناهگاه دلهاي رميده و هم اميد بخش جانهاي به ستوه آمده !

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . آل عمران : 96

223

تشريع فريضه ي حج و ترتيب مناسك آن ، هم نشانه ي عظمت است و هم آيت رحمت . با اين شناخت است كه دلها به مشاهده ي كعبه ي شريف در مسجدالحرام منقلب مي شود و بيراهه ها به صراط مستقيم مي پيوندد و انسانها دگرگونه مي شوند .

شناخت دشمن

شناخت دشمن ، محصول همه ي آن شناختها و متمم و مكمّل آنهاست . بدون آن ، دل و ذهن مسلمان ، مخزني بي حصار است كه از دستبرد راهزن و خائن و غارتگر ، مصون نيست . در خودِ اعمال حج ، رَمي جمرات ، نماد دشمن شناسي و دشمن ستيزي است ؛ و پيامبر مكرّم اسلام ( صلّي الله عليه وآله ) ، اذان برائت را در حج سر داد و آيات برائت را از حنجره ي امير مؤمنان ( عليه السلام ) در مراسم حج تلاوت فرمود . اگر جهان اسلام و امت اسلامي ، روزي از وجود دشمنان جرّار فارغ گردد و چنين چيزي ممكن شود ، برائت نيز بي فلسفه خواهد بود . ولي با وجود دشمنها و ستيزه گريهاي كنوني ، غفلت از دشمن و بي مبالاتي به برائت ، خطايي بزرگ و پُرخسارت است .

اگر آن شناختهاي پيشين به دست آيد ، دشمن جهان اسلام نيز شناخته مي شود . هر پديده ، يا شخص ، يا حكومتي و نظامي كه مسلمانان را از هويت اسلاميشان بيگانه كند ، يا به تفرّق و پراكندگي بكشاند ، يا به كسب عزت و عظمت اسلامي بي اعتنا ، يا از آن مأيوس سازد ، كاري دشمنانه مي كند ؛ و اگر خود ، دشمن نيست ، سرانگشت دشمن است !

ياد و نشان دشمن نبايد مورد غفلت قرار گيرد

شيطان درقرآن ، تعبيري ازنيروهاي شرآفرين و فساد آفرين و انحطاط آفرين است كه در صف مقابل انبيا قرار مي گيرد ؛  وَكَذلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيّ عَدُوًّا شَياطِينَ الاِْنسِ وَالْجِنِّ . ^{( 1 )} و در سراسر قرآن ، ياد و نشان شيطان تكرار شده و در تمام طول مدت نزول وحي ، از آن نام برده شده است . اين بدان معناست كه ياد و نشان دشمن ، هرگز نبايد مورد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . انعام : 112

224

غفلت جوامع مسلمان قرار گيرد .

امروز بيشترين تلاش شيطان كه همان جبهه ي سياسي استكبار است ، مصروف آن مي شود كه مسلمانان را از آينده ي خود ، نوميد و به ذخيره ي گرانبهاي فرهنگ و دانش خود ، بي اعتنا سازد . هر پديده يي كه به مسلمانان جهان ، اميد ببخشد و آنان را به فكر بناي آينده بر پايه ي اسلام بيفكند ، در چشم استكبار ، بشدت منفور و مبغوض است . دشمني شيطان بزرگ با ايران اسلامي ، از آن است كه تشكيل جمهوري اسلامي و اداره ي كشوري پهناور ، با جمعيتي انبوه و با ثروت مادي و معنوي بي پايان ، به مسلمانان ، نويد عزت و عظمت اسلامي مي دهد و فروغ اميد را در دلهاي آنان زنده مي كند .

نشانه هاي اميد در رفتار ملتهاي مسلمان

در نوزده سالي كه از تشكيل جمهوري اسلامي در ايران گذشته است ، همه ي جهان ، نشانه هاي اميد را در رفتار ملتهاي مسلمان ديده اند و مي بينند و هرچه گردونه ي زمان ، به پيش رفته و تدابير دنياي استكبار در برابر اين موج بلند و دنباله دار ، بيشتر شكست خورده ، اين اميد بيشتر شده است .

بيداري فلسطينيان و آغاز مجاهدتهاي آزادي طلبانه ي آنان با شعارهاي اسلامي در برابر صهيونيستهاي غاصب ، بيداري ملتهاي مسلمان در اروپا و تشكيل كشور مسلمان بوسني ـ با وجود فاجعه ي خونباري كه به دست ، يا با سكوت رضايت آميز اروپاييان براي آنان پيش آمد ـ به حكومت رسيدن معتقدانِ به حاكميت اسلام در تركيه و الجزاير ، از راههاي معمول دموكراسي غربي ـ كه البته در هر دو مورد ، با كودتا و دخالت قدرتهاي نامشروع و خصومت دشمنان جهانيِ قدرت اسلام ، موفقيت آنان نيمه كاره ماند ـ تشكيل حكومت بر پايه ي مباني اسلامي در سودان ـ كه با وجود كارشكنيهاي خارجي ، بحمدالله همچنان در راه اقتدار اسلامي به پيش مي رود ـ زنده شدن شعارهاي اسلامي در بسياري از كشورهاي مسلمان ـ كه سالهاي متمادي اين شعارها در آن فراموش شده بود ـ و مثالهاي متعدد ديگر ، همه و همه ، نشانه هاي تأثير عميق و روزافزون ولادت جمهوري اسلامي در ايران ، بر سراسر جهان اسلام و امت اسلامي است .

225

دشمني استكبار با ايران ، بغض آلودتر شده است

دشمني استكبار ، به همين نسبت با ايران اسلامي ، روزبه روز سخت تر و بغض آلودتر شده است ! پس از شكست توطئه هاي پياپي نظامي و اقتصادي و سياسي و تبليغاتي ، استكبار جبهه ي تازه يي گشوده كه تاكنون نيز بر ضدّ ايران اسلامي فعال است . اين جبهه ، يك جبهه ي جنگ تبليغاتي است ؛ و هدف آن ، متهم كردن ملت و دولت ايران و بر اثر آن ، خاموش كردن فروغ اميد در دل ملتهاي مسلمان است ! در اين جنگ تبليغاتي ، اين طور وانمود مي شود كه ملت ايران ، از حركت عظيم انقلاب و شعارهاي آن و از حاكميت اسلام و قرآن ، پشيمان شده و مسؤولان كشور ، به اسلام و انقلاب پشت كرده اند ! و به عنوان شاهد و نمونه ، ادعا مي شود كه دولت ايران ، در صدد ايجاد روابط دوستانه با دولت امريكا است ! انكار مكرر اين ادعا از سوي مسؤولان كشور و تأكيد هميشگي آنان بر عشق و پايبندي به اسلام و انقلاب و خط امام راحل ( قدس سره ) مانع از آن نيست كه دستگاههاي تبليغاتي و حتي مسؤولان سياسي استكبار و بخصوص رژيم مستكبر امريكا ، ادعاي خود را با زبانها و شيوه هاي گوناگون ، تكرار كنند و آن را در تفسيرها و خبرها و گزارشهاي جهاني ، مخصوصاً در سطح جهان اسلام ، بيش از پيش ، تكرار نمايند !

شناخت دشمن در حج ، به معني شناخت اين روشها و انگيزه هاي آن ، و برائت در حج ، به معني افشاي توطئه ي دشمن و اِعلام بيزاري از آن است .

ملت ايران حيات دوباره ي خود را بازيافته است

ملت و دولت ايران ، با انقلاب عظيم خود كه به رهبري امام خميني عظيم الشأن ( قدس سره ) و ادامه ي خطّ و راه او ، پرچم عظمت اسلام و ايران را برافراشت ، عزت و استقلال ملّي خود و حيات دوباره ي تاريخي خود را بازيافته است . به بركت انقلاب اسلامي ، ملت ايران از فساد روزافزون و انحطاط علمي و اخلاقي و استبداد سياسي و وابستگي به امريكا نجات يافت و نشاط زندگي و سازندگي را دوباره به دست آورد . از حاكميت مهره هاي نوكر مآب و بي كفايت و غيرامين و فاسق و بدكار و مستبد و ظالم ، خلاص شد و حكومتي مردمي و مديراني دلسوز و كاردان و مؤمن و امين يافت . سرنوشت كشور و

226

منابع ملّي وثروتهاي خداداده اش را ، كه به وسيله ي بيگانگان غارت مي شد ، خود به دست گرفت . نيروي ابتكار و سازندگي را كه بر اثر ضعف و فساد پادشاهان خائن و وابسته ، سالها به خمودگي و ركود كشيده شده بود ، در خود زنده كرد و در همه ي ميدانهاي علمي و عملي ، به جبران دو قرن عقب افتادگي ، گامهاي بلند برداشت و براي آينده نيز همت بلند و عزم قاطع و فكر روشن را با تجربه ي دوران نوزده ساله ، چراغ راه ساخته است .

اسلام و انقلاب اسلامي و امام كبير آن ، حق حيات ، بر گردن ايراني و ايران دارند ، و ملت و دولت ما اين حقيقـت را از ياد نخواهد بـرد و اين راه روشـن و صراط مستقيم را از دست نخواهد داد .

خصومتهاي رژيم امريكا با ايران و ايراني

رژيم امريكا از اولين سالهايي كه در نيم قرن پيش در صحنه ي سياسي ايران قدم نهاد ، به ايران و ايراني جفا و خيانت كرد ، از رژيم فاسد و ضدمردمي پهلوي حمايت كرد ، دولتهاي وابسته و ضعيف و نوكرمآب را بر سر كار آورد ، اراده ي خود را بر ملت ما تحميل و منابع ملي را غارت كرد ، ثروت عظيمي از اين ملت را از طريق معاملات خسارتبار نفت و سلاح ، ربود ، نيروهاي مسلّح ايران را در قبضه ي خود گرفت ، دستگاه ضدّ امنيتي شاه و شكنجه گران آن را آموزش داد ، موجب اختلاف ميان ملت ايران و بسياري از ملتهاي مسلمان ، از جمله اعراب شد ، فساد و فحشا را در ايران ترويج كرد ، با رژيم شاه در سركوب نهضت اسلامي در مقاطع گوناگون ، همكاري و آن را راهنمايي كرد !

و پس از آن كه علي رغم مجموعه ي آن جبهه ي ظلمت و كفر و طغيان ، انقلاب اسلامي به پيروزي رسيد ، از نخستين روزهاي تشكيل جمهوري اسلامي ، انواع دشمنيها و كارشكنيها و تهاجمها و توطئه ها را بر ضد ايران و ملت انقلابي آن ، به كار بست ! از كمك فعال به رژيم عراق در جنگ هشت ساله ، تا فعاليت براي محاصره ي اقتصادي كامل ايران ، تا كمك به عناصر خائن و فراري ، تا تبليغات دايمي در همه ي دستگاههاي تبليغي مربوط به خود ، تا آتش بياري در اختلافات منطقه يي ، و سعي وافر براي ايجاد

227

اختلاف ميان ايران و همسايگانش ، تا تلاشهاي براندازي و تروريستي به وسيله ي مزدبگيران سازمان سيا ، تا فعّاليت شديد براي جلوگيري از انعقاد قراردادهاي اقتصادي ميان ايران و كشورهاي گوناگون جهان ، تا دهها حركت موذيانه و تهديدآميز ديگر در همه ي جبهه ها و همه ي زمينه هاي ممكن !

اين فهرست كوتاهي از طومار بلند خصومتهاي رژيم امريكا با ايران و ايراني است . و البته همه مي دانند و خود سردمداران رژيم امريكا بيش از همه بتلخي مي دانند كه رژيم امريكا در اغلب اين زمينه ها شكست خورده و ناكام مانده و در انزوا قرار گرفته است ! و ملت ايران به كمك الهي و به بركت اقتدار و عزتي كه از اسلام و انقلاب به دست آورده ، در بيشتر اين موارد توانسته طعم زهرآگين شكست و ناكامي را به دشمن خود بچشاند .

با توجه به اين حقايق روشن ، چگونه ممكن است كه ملت و دولت ايران ، به سوي دشمني كه هنوز هم با دلي پركينه و كامي تلخ از شكستهاي پي درپي ، درصدد ضربه زدن به ايران و ايراني است ، دست دوستي دراز كند و فريب لبخند زهرآگين دشمن را كه همين امروز هم با خنجري زهرآلود ، در دست وي همراه است ، بخورد ؟ !

پايبندي به اصول عزت ، حكمت و مصلحت

جمهوري اسلامي ثابت كرده است كه در پي تشنّج آفريني در روابط خود با كشورها نيست ، و به روابطي برابر كه با سه اصل عزت و حكمت و مصلحت ، در سياست خارجي منطبق باشد ، علاقمند و پايبند است ؛ و ثابت كرده است كه در اين روابط ، منافع مادي و معنويِ كشور و رعايت مصلحت و عزت ملت عظيم الشأن ايران و صيانت از آرامش و سِلم در فضاي سياسي جهان ، شاخص و راهنماي اصلي اوست .

روابط ما با همسايگان و با ديگر كشورهاي جهان ـ از جمله با كشورهاي اروپا ـ دليلي گويا و روشن است ، و تلاش هميشگي ما براي گفتگوهاي برادرانه با كشورهاي مسلمان ـ كه بحمدالله هم اكنون شاهد نتايج شيرين تعدادي از آنها هستيم ـ در برابر چشم مردم جهان است ؛ ليكن در كنار اين همه ، شناخت دشمن و هشياري و سرسختي در برابر آن را نيز دستورالعمل هميشگي خود ساخته و به اغواي شياطين ، فريب نخورده است ، و

228

ان شاءالله از اين پس نيز نخواهد خورد .

و دشمن صهيونيست را كه دولتي غاصب و اشغالگر در سرزمين اسلامي فلسطين برپا كرده ، هرگز به رسميت نخواهد شناخت و اعتقاد خود به لزوم محو آن دولت اشغالگر و تشكيل دولتي از مردم خود كشور فلسطين را ، هرگز پنهان نخواهد كرد . همچنين امريكا را كه شيطان بزرگ و رأس فتنه ي استكبار است ، تا وقتي به روشهاي كنوني خود پايبند است ، دشمن خود به حساب خواهد آورد و دست دوستي به سوي او دراز نخواهد كرد .

چند توصيه به حجاج بيت الله الحرام

برادران و خواهران عزيز از سراسر جهان اسلام و حجّاج عزيز ايراني ! با استعانت از خداي بزرگ ، بكوشيد تا معرفت را كه از بزرگترين دستاوردهاي حج است ، در همان گستره يي كه تبيين شد ، به دست آوريد و با شناختهاي تازه يي در زمينه هاي ياد شده ، به كشور خود بازگرديد و آن را دستمايه ي تلاش و حركت خود براي آينده بسازيد . در اين موسم ، بخصوص ، محنت مسلمانان كوزوو را كه دنباله ي سرگذشت خونبار مناطق بالكان و تجربه ي ديگري از نوع تجربه بوسني و هرزگوين است ، با يكديگر بازگو كنيد . براي پيروزي و نجات آن مردم مظلوم ، دعا و در راه كمك به آنها اقدام كنيد . همچنين براي مسلمانان ديگر مناطق محنت زده ي اسلامي ، چاره جويي و دعا كنيد و اصلاح امور مسلمانان را از قدرت و رحمت مطلقه ي الهي ، مطالبه نماييد .

اميد است همگي با حج مقبول و دستي پُر از دستاوردهاي معنوي و اخلاقي و سياسي ، به خانه هاي خود برگرديد . والسّلام علي بقية الله في أرضه و عجّل الله فرجه .

وَ السَّلامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُه      

علي الحسيني الخامنه ئي            

سوم ذيحجة الحرام 1418 برابر با دوازدهم فروردين ماه 1377