بخش 5
درس سیزدهم: مطهّرات 1. مطهّرات 2. اقسام آب‌ها احکام آب مضاف اقسام آب مطلق 3. چگونگی پاک شدن نجاست با آب 4. آب‌های لوله‌کشی و پاک شدن چیز نجس با آن‌ها 5. پرهیز از وسواس خود آزمایی درس چهاردهم: نماز مسافر و نماز قضا 1. قصر و اتمام 2. شرایط سفر و شکسته شدن نماز 3. قصد ده روز و مسائل مربوط به آن 4. نماز در مکه و مدینه و در مسجدالحرام و مسجدالنبی9 5. حکم نماز قبل از رفتن به عرفات 6. نماز قضا 7. آیا رعایت ترتیب در قضا کردن نمازها لازم است؟ 8. در دو مورد بجا آوردن قضای نماز واجب است 9. حالت‌های مختلف انسان نسبت به نماز قضا 10. نماز قضای پدر 11. خواندن نماز قضا به جماعت 12. نماز قضا در سفر و چگونگی آن 13. زائران و نمازهای قضا خودآزمایی درس پانزدهم: احکام نماز جمعه 1. اهمیت نماز جمعه 2. شرایط صحیح بودن نماز جمعه 3. واجبات نماز جمعه 4. مستحبات نماز جمعه 5. وظیفه نمازگزاران جمعه 6. آداب روز جمعه خودآزمایی درس شانزدهم: احکام قرآن و مسجد 1. احکام قرآن 2.
|
|
|
2. آب مضاف چه نوع آبي است؟
3. آيا مي‌توان با آب مضاف وضو گرفت؟
4. انواع آب مطلق كدامند؟
5. مقدار آب كر حداقل چقدر است؟
|
|
|
|
|
|
درس چهاردهم
نماز مسافر و نماز قضا
اهداف آموزشي
انتظار مي‌رود با مطالعه اين درس:
ـ بدانيم كه تحت چه شرايطي بايد نماز را شكسته خواند.
ـ بدانيم در چه مكان‌هايي بايد نماز را كامل يا شكسته بخوانيم.
ـ با احكام نماز در مكه و مدينه و قبل از رفتن به عرفات آشنا شويم.
ـ احكام مربوط به نماز قضا را بدانيم.
ـ با نماز قضا در سفر و چگونگي آن آشنا شويم. 1. قصر و اتمام
انسان بايد در سفر، نمازهاي چهارركعتي را دوركعت (يعني شكسته) بجا آورد، به شرط آن كه مسافرتش از هشت فرسخ كه حدود
45 كيلومتر است كمتر نباشد.
|
|
|
2. شرايط سفر و شكسته شدن نماز
الف. اگر مسافر از جايي كه نمازش تمام1 است ـ مثل وطن ـ حداقل چهارفرسخ مي‌رود و چهار فرسخ برمي‌گردد نمازش در اين سفر هم شكسته است.
ب. كسي كه به مسافرت مي‌رود، زماني بايد نمازش را شكسته بخواند كه حداقل به مقداري دور شود كه ديوارهاي آن‌جا را نبيند2 و اذان آن‌جا را هم نشنود (اين فاصله را حد ترخّص مي‌گويند) و چنان‌چه قبل از آن‌كه اين مقدار دور شود بخواهد نماز بخواند بايد تمام بخواند.
ج. اگر از محلي مسافرت مي‌كند كه خانه و ديوار ندارد، وقتي به جايي برسد كه اگر آن محل ديوار داشت، از آن‌جا ديده نمي‌شد، بايد نماز را شكسته بخواند.
د. اگر به جايي مي‌رود كه دو راه دارد، يك راه آن كمتر از هشت فرسخ و راه ديگر آن هشت فرسخ يا بيشتر باشد، اگر از راهي كه هشت فرسخ است برود، بايد نماز را شكسته بخواند و اگر از راهي كه هشت فرسخ نيست برود بايد نماز را چهارركعتي بخواند.
3. قصد ده روز و مسائل مربوط به آن
در اين مكان‌ها نماز تمام است:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 . به نماز چهاركعتي، نماز تمام گفته مي‌شود در مقابل نماز دوركعتي.
2 . به نظر برخي از فقها، به قدري دور شود كه اهالي آن‌جا او را نبينند.
|
|
|
الف. در وطن.
ب. در جايي كه مي‌داند و يا بنا دارد ده روز بماند.
ج. در جايي كه سي روز با ترديد مانده؛ يعني معلوم نبوده است كه مي‌ماند يا مي‌رود، در اين صورت بايد بعد از سي روز نماز را تمام بخواند.
مسافري كه قصد كرده ده روز در محلي بماند، اگر بيشتر از ده روز در آن جا بماند، تا وقتي مسافرت نكرده است، بايد نمازش را تمام بخواند و لازم نيست دوباره قصد ماندن ده روز كند.
اگر مسافر از قصد ده روز برگردد:
الف: قبل از خواندن نماز چهار ركعتي از قصد خود برگردد: بايد نماز را شكسته بخواند.
ب: بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتي از قصد خود برگردد: تا وقتي كه در آن‌جا هست بايد نماز را تمام بخواند.
4. نماز در مكه و مدينه و در مسجدالحرام و مسجدالنبي صلي الله عليه و آله
الف. اگر مدت اقامت زائران در مدينه منوره ده روز يا بيشتر باشد، بايد نماز را تمام بخوانند، هرچند بين ده روز به مسجد قُبا، قبلتين، مساجد خندق يا اُحُد بروند، چون به سبب توسعه شهر، اين اماكن به شهر متصل شده است.
ب. مسافري كه نمازش شكسته است در اماكن زير مي‌تواند نماز را تمام يا شكسته بخواند:
* مسجدالحرام؛
|
|
|
* مسجدالنبي صلي الله عليه و آله 1؛
* مسجد كوفه؛
* حرم امام حسين عليه السلام ؛
ج. حكم مسأله قبل اختصاص به مسجد قديم ندارد، بلكه در قسمت‌هاي توسعه يافته جديد هم مسافر مي‌تواند نماز را تمام يا شكسته بخواند.
د. حكم مسأله قبل اختصاص به نماز دارد و شخص مسافر نمي‌تواند در آن‌جا روزه بگيرد، ولي در مدينه منوّره، مسافر مي‌تواند براي برآمدن حاجت سه روز روزه مستحب بگيرد.
ه . در سفري كه نماز شكسته است، روزه هم صحيح نيست، مگر آن‌كه بعد از ظهر به مسافرت برود كه روزه آن روز صحيح است و يا قبل از ظهر به وطن يا جايي كه مي‌خواهد ده روز بماند برسد و مبطلي هم انجام نداده باشد، بنابراين كسي كه در غير وطن كمتر از ده روز مي‌ماند، نمي‌تواند روزه بگيرد.
و. در سفر، نماز قضا مي‌توان خواند، هر چند نماز چهار ركعتي، ولي روزه قضا نمي‌توان گرفت.
5. حكم نماز قبل از رفتن به عرفات
حجاجي كه پيش از رفتن به عرفات وارد مكّه مي‌شوند دو دسته‌اند:
الف. قبل از رفتن به عرفات (روز عرفه)، ده روز يا بيشتر در شهر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 . به نظر برخي از فقها، مسافر در تمام شهر مكّه و مدينه مي‌تواند نماز را تمام بخواند.
|
|
|
مكه اقامت مي‌كنند؛ مثلاً روز 25 ذيقعده وارد مكه شده‌اند: بايد قبل
از رفتن به عرفات و هم‌چنين در عرفات و مشعر و پس از بازگشت
به مكه نماز را تمام بخوانند، چون فاصله هيچ‌كدام از اين اماكن با شهر مكه چهار فرسخ نمي‌باشد.
ب. قبل از گذشت ده روز از اقامت در مكه، بايد به عرفات بروند مثلاً روز سوّم ذي‌حجّه وارد مكّه شده‌اند: بايد قبل از رفتن به عرفات، مشعر و مني، در آن اماكن نماز را شكسته بخواند، و پس از برگشت به شهر مكه اگر ده روز يا بيشتر مي‌مانند، بايد نماز را تمام بخواند، و چنان‌چه كمتر از ده روز مي‌مانند، نمازش شكسته است.
6. نماز قضا
»نماز قض«، نمازي را گويند كه بعد از وقت خوانده مي‌شود.
انسان بايد نمازهاي واجب را در وقت خود بخواند و چنان‌چه بدون عذر نمازي از او قضا شود، گناهكار است و بايد توبه كرده و قضاي آن را هم بجا آورد.
7. آيا رعايت ترتيب در قضا كردن نمازها لازم است؟
قضاي نمازهاي يوميه لازم نيست به ترتيب خوانده شود؛(1( مثلاً كسي كه يك روز نماز عصر و روز بعد نماز ظهر را نخوانده، لازم نيست اول نماز عصر و بعد از آن نماز ظهر را قضا كند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 . به فتواي برخي از فقها، مراعات ترتيب در قضاي نمازهاي يوميّه لازم است.
|
|
|
8. در دو مورد بجا آوردن قضاي نماز واجب است
الف. نماز واجب را در وقت آن، نخوانده باشد.
ب. بعد از وقت متوجه شود نمازي كه خوانده است باطل بوده.
كسي كه نماز قضا دارد، نبايد در خواندن آن كوتاهي كند، ولي واجب نيست فوراً آن را بجا آورد.
9. حالت‌هاي مختلف انسان نسبت به نماز قضا
* مي‌داند نماز قضا ندارد: چيزي واجب نيست.
* شك دارد نماز قضا دارد يا نه: چيزي واجب نيست.
* احتمال مي‌دهد نماز قضايي داشته باشد: مستحب است احتياطاً قضاي آن را بجا آورد.
* مي‌داند نماز قضا دارد، ولي شماره آن‌ها را نمي‌داند؛ مثلاً نمي‌داند چهار تا بوده يا پنج تا: چنان‌چه كمتر را بخواند كافي است.
* اگر شماره آن‌ها را مي‌دانسته ولي فراموش كرده است؛ اگر مقدار كمتر را بخواند كفايت مي‌كند.
* شماره آن را هم مي‌داند: بايد قضاي همان تعداد را بجا آورد.
10. نماز قضاي پدر
الف. تا انسان زنده است اگرچه از خواندن نماز خود عاجز باشد، شخص ديگري نمي‌تواند نمازهاي او را قضا كند.
ب. پس از مرگ پدر، نماز و روزه‌هايي را كه بجا نياورده باشد بر پسر بزرگ‌تر واجب است آن نماز و روزه‌ها را قضا كند، و احتياط
|
|
|
مستحب است نماز و روزه‌هايي را كه از مادرش1 قضا شده است بجا آورد.
ج. حالت‌هاي مختلف پسر بزرگ‌تر نسبت به نماز قضاي پدر:
1. مي‌داند، پدر نماز قضا داشته است و:
* تعداد آن را هم مي‌داند: بايد آن‌ها را قضا كند.
* تعداد آن را نمي‌داند: اگر مقدار كمتر را بجا آورد كافي است.
* شك دارد كه خودش بجا آورده است يا نه: بنابر احتياط واجب بايد قضا كند.
2. شك دارد كه پدر، نماز قضا داشته است يا نه: چيزي بر او واجب نيست.
د. اگر پسر بخواهد نماز پدر يا مادر را بخواند، بايد به تكليف خود عمل كند؛ مثلاً نماز قضاي صبح و مغرب و عشا را بايد بلند بخواند.
ه . اگر پسر بزرگ‌تر، پيش از آن‌كه نماز و روزه پدر را قضا كند، از دنيا برود، بر پسر دوم چيزي واجب نيست.
11. خواندن نماز قضا به جماعت
نماز قضا را با جماعت مي‌توان خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد يا قضا، و لازم نيست هر دو، يك نماز را بخوانند؛ مثلاً اگر نماز قضاي صبح را با نماز ظهر يا عصر امام بخواند اشكال ندارد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 . به فتواي برخي از فقها، قضاي نماز مادر نيز بر پسر بزرگ او واجب است.
|
|
|
12. نماز قضا در سفر و چگونگي آن
الف. اگر مسافري كه بايد نماز را شكسته بخواند، نماز ظهر يا عصر يا عشا، از او قضا شود، بايد آن را دو ركعتي بجا آورد، اگرچه در غير سفر بخواهد قضاي آن را بجا آورد.
ب. در سفر نمي‌توان روزه گرفت، حتي روزه قضا، ولي نماز قضا مي‌توان بجا آورد.
ج. اگر در سفر بخواهد نمازهايي را كه در غير سفر قضا شده است بجا آورد، بايد نمازهاي ظهر و عصر و عشا را چهار ركعتي قضا كند.
د. نماز قضا را در هر وقتي مي‌توان بجا آورد؛ يعني قضاي نماز صبح را مي‌توان ظهر يا شب خواند.
13. زائران و نمازهاي قضا
آنان كه نماز قضا دارند، فرصت را از دست ندهند و اوقات فراغت خود را بيهوده نگذرانند، و بيش از مقدار نياز وقت خود را در بازارها و مغازه‌ها تلف نكنند، و نمازهاي قضاي خود را بجاي آورند، كه اين وظيفه واجب آن‌هاست، و بايد بدان عمل كنند و چه بهتر كه اين عبادت‌ها در اماكن مقدسي هم‌چون مسجدالحرام و مسجدالنبي صلي الله عليه و آله انجام شود، كه افزون بر عمل به واجب شرعي از پاداش بيشتري نيز بهره‌مند خواهند شد.
خودآزمايي
|
|
|
1. در چه شرايطي انسان مي‌تواند نمازهاي چهارركعتي را دو ركعت بخواند؟
2. حد ترخص را توضيح دهيد.
3. در چه مكان‌هايي نماز تمام خوانده مي‌شود؟
4. مسافري كه نمازش شكسته است در كدام اماكن مي‌تواند نماز را تمام يا شكسته بخواند؟
5. در چه شرايطي در سفري كه نماز شكسته است، روزه صحيح مي‌باشد؟
6. حالت‌هاي مختلف انسان نسبت به نماز قضا كدامند؟
7. آيا مي‌توان نماز قضا را به جماعت خواند؟
|
|
|
|
|
|
درس پانزدهم
احكام نماز جمعه
اهداف آموزشي
انتظار مي‌رود با مطالعه اين درس:
ـ با اهميت نماز جمعه آشنا شويم.
ـ شرايط صحيح بودن نماز جمعه را بدانيم.
ـ با واجبات و مستحبات نماز جمعه آشنا شويم.
ـ با آداب بجا آوردن نماز جمعه آشنا شويم. 1. اهميت نماز جمعه
يكي از اجتماعات هفتگي مسلمانان »نماز جمعه« است، و نمازگزاران در روز جمعه مي‌توانند به جاي نماز ظهر، نماز جمعه بخوانند.
امام خميني رحمت الله در اهميت نماز جمعه چنين نگاشته‌اند:
»نماز جمعه و دو خطبه آن، مانند حج و نماز عيد فطر و قربان، از مراسم بزرگ مسلمانان است، ولي متأسفانه، مسلمانان از وظايف مهم سياسي اين عبادت، غافل و ناآگاهند، در صورتي كه انساني، با اندك
|
|
|
مطالعه و دقت در احكام كشوري، سياسي، اجتماعي و اقتصادي اسلام در مي‌يابد كه اسلام دين سياست است و كسي كه دين را از سياست جدا مي‌داند، ناداني است كه نه اسلام را مي‌شناسد و نه سياست را.«
2. شرايط صحيح بودن نماز جمعه
الف. تمام شرايطي كه در نماز جماعت بايد رعايت شود، در نماز جمعه هم معتبر است.
ب. نماز جمعه بايد به جماعت برگزار شود و فُرادا صحيح نيست.
ج. حداقل تعداد افراد براي برپايي نماز جمعه، پنج نفر مي‌باشد؛ يعني يك نفر امام، و چهار نفر مأموم.
د. بين دو نماز جمعه، حداقل بايد يك فرسخ فاصله باشد.
3. واجبات نماز جمعه
نماز جمعه دو ركعت است، مانند نماز صبح، ولي دو خطبه دارد كه توسط امام جمعه، قبل از نماز ايراد مي‌شود.
4. مستحبات نماز جمعه
الف. خواندن حمد و سوره با صداي بلند (توسط امام جمعه).
ب. خواندن سوره »جمعه« بعد از حمد، در ركعت اول (توسط امام جمعه).
ج. خواندن سوره »منافقون« پس از حمد در ركعت دوم (توسط امام
|
|
|
جمعه).
د. خواندن دو قنوت، يكي در ركعت اول، پيش از ركوع و ديگري در ركعت دوم، پس از ركوع.
5. وظيفه نمازگزاران جمعه
الف. بنابر احتياط واجب بايد به خطبه‌ها گوش دهند.
ب. احتياط مستحب است از سخن گفتن بپرهيزند، و چنان‌چه سخن گفتن، سبب از بين رفتن فايده خطبه‌ها و يا گوش ندادن به آن‌ها شود، ترك آن واجب است.
ج. احتياط مستحب است، شنوندگان، هنگام ايراد خطبه‌ها، رو به امام جمعه بنشينند، و بيش از مقداري كه در نماز اجازه داده شده به اطراف نگاه نكنند.
6. آداب روز جمعه
شب و روز جمعه داراي اهميت و فضيلت خاصي است، اعمال خير نيز در اين شب و روز از ثواب بيشتري برخوردار است. علاوه بر آداب كه تحت عنوان »آمادگي براي نماز جمعه« گفته شد موارد ذيل در روز جمعه مستحب است:
الف. زيارت امام حسين عليه السلام ؛
ب. زيارت امام زمان عليه السلام كه زيارت‌نامه خاصي نيز براي اين روز وارد شده است؛
|
|
|
ج. خواندن دعاي ندبه؛
د. صلوات بر محمّد و آل محمد؛ هزار مرتبه و در روزهاي ديگر
صد مرتبه.
ه . صدقه دادن به فقرا؛
و. هديه دادن به خانواده؛
ز. آموختن مسائل ديني و معارف اسلامي؛
ح. زيارت قبور مؤمنان؛
ط. خوردن انار؛
ي. خواندن دعاي سمات در آخر روز جمعه.
ك. غسل جمعه؛ اين غسل ثواب بسيار زيادي دارد و وقت آن تا ظهر روز جمعه است و چنان‌چه انسان تا ظهر موفق نشد، بعد از ظهر نيز مي‌تواند انجام دهد.
خودآزمايي
1. امام خميني رحمت الله در باره اهميت نماز جمعه چه مطالبي فرموده‌اند؟
2. شرايط صحيح بودن نماز جمعه كدام است؟
3. واجبات نماز جمعه را نام ببريد.
4. مستحبات نماز جمعه چيست؟
5. واجبات نماز جمعه را بنويسيد.
6. نمازگزاران جمعه چه وظايفي دارند؟
|
|
|
7. آداب روز جمعه كدام است؟
|
|
|
درس شانزدهم
احكام قرآن و مسجد
اهداف آموزشي
انتظار مي‌رود با مطالعه اين درس:
ـ با چگونگي لمس قرآن آشنا شويم.
ـ با چگونگي نوشتن روي صفحات قرآن آشنا شويم.
ـ آداب تلاوت قرآن را بدانيم.
ـ با احكام مسجد آشنا شويم.
ـ آداب حضور در مسجد را بدانيم.
ـ با كارهاي مستحب و مكروه در مسجد آشنا شويم.
ـ چگونگي طهارت مسجد را بدانيم. 1. احكام قرآن
الف. قرآن هميشه بايد پاك و تميز باشد و نجس كردن خط و ورق قرآن حرام است، و اگر نجس شود بايد فوراً آن را آب بكشند.
ب. اگر جلد قرآن نجس شود و بي‌احترامي به قرآن باشد بايد آن را آب بكشند.
|
|
|
2. لمس خطوط قرآن
الف. رساندن جايي از بدن به نوشته قرآن، براي كسي كه وضو ندارد حرام است.
ب. در تمام اين موارد لمس كردن خطوط قرآن بدون وضو حرام است:
* در نوشته قرآني فرقي بين آيات و كلمات بلكه حروف و حتي حركات آن نيست.
* در چيزي كه قرآن بر آن نوشته شده است، بين كاغذ و زمين و ديوار و پارچه، فرقي نيست.
* در نوشته قرآني فرقي نيست كه با قلم نوشته شده باشد يا چاپ يا گچ و يا چيز ديگر.
* اگر نوشته قرآني در قرآن هم نباشد، لمس كردن آن حرام است. پس اگر آيه‌اي از قرآن در كتاب ديگري نوشته شده باشد، بلكه اگر كلمه‌اي از آن در كاغذي باشد، يا نصف كلمه‌اي از آن از برگ قرآن يا كتاب ديگري بريده شده باشد، باز هم لمس آن بدون وضو حرام است.
3. مواردي كه لمس نوشته قرآن به حساب نمي‌آيد
الف. لمس آن از پشت شيشه، يا پلاستيك.
ب. لمس ورق قرآن و جلد آن و اطراف نوشته‌ها (گرچه مكروه است).
ج. ترجمه قرآن، به هر لغتي باشد، مگر اسم خداوند كه به هر لغتي
|
|
|
باشد، لمس آن براي كسي كه وضو ندارد حرام است، مانند كلمه »خد«.
د.كلماتي كه مشترك بين قرآن و غير قرآن است مانند »مؤمن«، »الذين« اگر نويسنده به قصد قرآن نوشته باشد لمس آن بدون وضو حرام است.
4. نوشتن چيزي روي صفحات قرآن
قرآن‌هاي مساجد، معمولاً وقف است و تصرف در مال موقوف حتّي با نوشتن مطالبي بر آن، حرام است افزون بر اين‌كه اين‌گونه كارها سبب برخي از مشكلات براي مؤمنين و توهين ديگران به پيروان مكتب
اهل بيت عليهم السلام خواهد شد و برخي نوشته‌ها بي‌احترامي به قرآن نيز هست.
5. آداب تلاوت قرآن
تلاوت قرآن ثواب بسيار زيادي دارد و در برخي اماكن و اوقات ثواب بيشتري دارد، از جمله در شهر مكّه، و در ماه رمضان سفارش بيشتري شده است و چنان‌چه كسي در اين موارد بتواند يك دور كامل قرآن را بخواند بهتر است.
براي تلات قرآن آدابي ذكر كرده‌اند كه از جمله آن‌هاست:
الف. با طهارت بودن. هر چند دست به خط و ورق قرآن نزند.
ب. رو به قبله نشستن موقع تلاوت قرآن.
ج. به ترتيل خواندن، نه تند و با صداي بسيار بلند و نه كند و صداي
|
|
|
بسيار آهسته.
د. تدبّر و تفكر در معاني قرآن.
ه . رعايت احترام قرآن.
قرآن، مقدس و مورد احترام است و هرگونه عملي كه سبب بي‌احترامي به آن باشد حرام است از جمله:
الف. گذاشتن قرآن در جايي كه بي‌احترامي است.
ب. گذاشتن قرآن بر چيزي كه بي‌احترامي است.
ج. نوشتن قرآن با چيزي و بر چيزي و به گونه‌اي كه بي‌احترامي باشد.
د. سوزاندن قرآن و حتي آياتي از قرآن كه در غير قرآن نوشته شده است.
ه . انداختن و پرتاب كردن قرآن و حتي گذاشتن قرآن بر روي زمين در صورتي كه بي‌احترامي به آن باشد.
7. احكام مسجد
الف. نماز خواندن در مساجد مستحب است، بلكه حاضر نشدن در مسجد، خصوصاً براي همسايگان مسجد ـ در صورتي كه عذري مثل بارش برف و باران نباشد ـ مكروه است.
ب. تعطيل كردن مسجد مكروه است، و مستحب است انسان نماز را در مسجدي بخواند كه نمازگزار ندارد تا تعطيل نشود. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه سه چيز در قيامت از مردم شكايت مي‌كنند:
|
|
|
اول، مسجد متروكي كه اهالي آن‌جا در آن نماز نمي‌خوانند؛ دوّم، عالمي كه بين عدّه‌اي جاهل قرار دارد و از او استفاده نمي‌كنند؛ سوم، قرآني كه متروك مانده و غبار گرفته است و آن را تلاوت نمي‌كنند.
ج. زياد رفتن به مسجد مستحب است. از پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله روايت شده كه هر كس به مسجد رود از وقتي كه روانه مسجد مي‌شود تا به خانه برمي‌گردد، براي هر قدم كه برمي‌دارد ده حَسَنه نوشته مي‌شود.
8. احكام نجس شدن مسجد
الف. نجس كردن زمين و سقف و بام و طرف داخل ديوار مسجد حرام است.
ب. احتياط واجب آن است كه طرف بيرون ديوار مسجد را هم نجس نكنند، مگر آن‌كه واقف، آن را جزو مسجد قرار نداده باشد.
ج. نجس كردن فرش مسجد نيز بنابر احتياط واجب حرام است.
د. اگر مسجدي را غصب كنند و به جاي آن، خانه و مانند آن بسازند كه ديگر به آن مسجد نگويند، باز هم بنابر احتياط واجب نجس كردن آن حرام و تطهير آن واجب است.
9. خوابيدن در مسجد
خوابيدن در مسجد مكروه است و اگر بي‌احترامي به مسجد باشد جايز نيست.
|
|
|
9. آداب حضور در مسجد
اين كارها درباره مسجد مستحب است:
* زودتر از همه به مسجد رفتن و ديرتر از همه از مسجد بيرون آمدن؛
* چراغ مسجد را روشن كردن؛
* تميز كردن مسجد؛
* هنگام وارد شدن، ابتدا پاي راست را داخل مسجد گذاشتن؛
* هنگام بيرون آمدن از مسجد اوّل پاي چپ را بيرون گذاشتن؛
* خواندن دو ركعت نماز تحيّت و احترام مسجد؛
* خوشبو كردن خود و پوشيدن بهترين لباس‌ها براي رفتن به مسجد؛
اين كارها درباره مسجد مكروه است:
* عبور از مسجد، به عنوان محل عبور؛ بدون آن‌كه در آن‌جا نماز بخواند؛
* انداختن آب دهان و بيني در مسجد و اگر بي‌احترامي باشد، حرام است؛
* خوابيدن در مسجد، مگر در حال ناچاري؛
* فرياد زدن در مسجد و صدا را بلند كردن، مگر براي اذان؛
* خريد و فروش در مسجد؛
* سخن گفتن از امور دنيا؛
* رفتن به مسجد براي كسي كه سير يا پياز خورده و بوي دهانش مردم را آزار مي‌دهد؛
* همسايه مسجد اگر عذري نداشته باشد مكروه است در غير مسجد نماز بخواند؛
|
|
|
* مستحب است، انسان با كسي كه در مسجد حاضر نمي‌شود، غذا نخورد. در كارها با او مشورت نكند، همسايه او نشود، از او زن نگيرد و به او زن ندهد؛
ترتيب اوليت مساجد براي نماز خواندن از نظر ثواب
1. مسجد الحرام.
2. مسجد النبي صلي الله عليه و آله .
3. مسجد كوفه.
4. مسجد بيت المقدس.
5. مسجد جامع هر شهر.
6. مسجد محله.
7. مسجد بازار.
* براي زن‌ها نماز خواندن در خانه بهتر است، ولي اگر بتوانند كاملاً خود را از نامحرم حفظ كنند، بهتر است در مسجد نماز بخوانند.
* نماز در حرم امامان عليهم السلام مستحب، بلكه بهتر از مسجد است و نماز در حرم اميرالمؤمنين عليه السلام برابر دويست هزار نماز است.
10. ضرورت رعايت نظافت و تطهير مسجد
الف. برطرف كردن نجاست از مسجد واجب است و فرقي در اين مسأله بين داخل، سقف و پشت بام و حتي طرف داخل ديوار مسجد نيست. يعني هر جاي مسجد نجس شود بايد تطهير شود يا به گونه‌اي ديگر نجاست برطرف گردد.
|
|
|
ب. بنابر احتياط واجب، اگر طرف بيرون ديوار مسجد نجس شود، برطرف كردن نجاست از آن واجب است، مگر آن‌كه واقف طرف بيرون را جزو مسجد قرار نداده باشد.
ج. هنگامي كه انسان از نجاست مسجد مطلع شد، فوراً بايد آن را تطهير كند، پس نبايد به قدري معطل كند كه عرفاً بگويند تأخير كرده است.
د. برطرف كردن نجاست از مسجد، واجب كفايي است و
اختصاص به كسي كه مسجد را نجس كرده يا سبب نجس شدن آن شده ندارد، بلكه بر همه افرادي كه مي‌توانند مسجد را تطهير كنند واجب است.
ه . اگر فرش مسجد نجس شود، بنابر احتياط واجب بايد آن را تطهير كنند ولي چنان‌چه به واسطه آب كشيدن خراب مي‌شود و بريدن يا تراشيدن جاي نجس بهتر است، بايد محل نجس را بتراشند يا ببرند و اگر كسي كه مي‌بُرد يا مي‌تراشد خودش نجس كرده باشد، بايد آن را اصلاح كند.
و. اگر انسان نتواند مسجد را تطهير كند يا كمك لازم داشته باشد و پيدا نكند، تطهير مسجد بر او واجب نيست، ولي اگر بي‌احترامي به مسجد باشد بنابر احتياط واجب، بايد به كسي كه مي‌تواند آن را تطهير كند اطلاع دهد.
11. مسأله طهارت و نجاست در مسجدالحرام و مسجدالنبي صلي الله