بخش 8

76

افراد مي‌توانند پس از احرام حج، پيش از رفتن به عرفات آن‌ها را بجا آورند:

* پيرمردان و پيرزناني كه در مراجعت از منا به خاطر ازدحام جمعيت از بجا آوردن اعمال ناتوان باشند يا نتوانند به مكه برگردند.

* بيماراني كه بعد از مراجعت از منا نمي‌توانند به خاطر ازدحام جمعيت، طواف كنند يا مي‌ترسند كه نتوانند.

* زناني كه مي‌ترسند به خاطر حيض يا نفاس پس از برگشت از منا نتوانند اين اعمال را بجا آورند و نمي‌توانند تا وقت پاك شدن صبر كنند.

* كساني كه مي‌دانند تا آخر ذي الحجة به جهتي نمي‌توانند اعمال مكه را انجام دهند.

خود آزمايي

1. پس از منا چه اعمالي در مكه بايد بجاي آورده شود؟

2.كيفيت طواف و نماز طواف و سعي در حج با عمره چه تفاوتي دارند؟

3. مراحل بيرون رفتن از احرام حج و حلال شدن محرمات احرام كدامند؟

4. آيا مي‌توان بين نماز طواف و سعي فاصله انداخت؟

77

درس دهم

محرمات احرام

هدف‌هاي آموزشي

انتظار مي‌رود با مطالعه اين درس:

ـ با محرمات ويژه آقايان در احرام آشنا شويم.

ـ با محرمات ويژه بانوان در احرام آشنا شويم.

ـ با محرمات مشترك بين بانوان و آقايان آشنا شويم.

ـ با برخي مسائل خاص مربوط به محرمات احرام آشنا شويم.

هنگام احرام، چه در عمره يا حج، بسياري از كارها بر مُحرم حرام است كه بايد از آن‌ها پرهيز كند كه فهرست اجمالي آن‌ها پيشتر در ضمن اعمال عمره تمتع گفته شد و اكنون توضيح داده مي‌شوند.

1. تقسيم محرمات احرام

كارهايي كه در حال احرام حرام است، به سه دسته تقسيم

مي‌شود:

78

* محرمات ويژه آقايان.

* محرمات ويژه بانوان.

* محرمات مشترك.

2. تقسيمي ديگر براي محرمات احرام

مجموع كارهايي كه بر محرم حرام است، از جهت كفاره‌دار بودن يا نبودن به دو دسته تقسيم مي‌شود:

الف) محرمات كفاره‌دار؛

ب) محرمات بدون كفاره.

3. محرمات ويژه آقايان

محرماتي كه تنها بر مردان محرم حرام است بدين شرح است:

* زير سايبان حركت كردن؛

* پوشاندن سر؛

* پوشيدن لباس دوخته؛

* پوشيدن كفش يا چيزي كه تمام روي پا را بپوشاند.

توضيح محرمات مخصوص آقايان

الف) با سايبان حركت كردن

1. مردان محرم هنگام حركت در مسير دو منزل مثلاً از ميقات تا مكه نبايد زير سايه حركت كنند.

2. زير سايه رفتن در بين راه، هنگام توقف در رستوران، يا حركت از

79

زير پل يا سقف پمپ بنزين و امثال آن اشكال ندارد.

3. زير سايه رفتن در منزلگاه اشكال ندارد.

4. به فتواي برخي از فقها، مردان محرم هنگام حركت در شب مي‌توانند ماشين سقف‌دار سوار شوند، ولي به فتواي عده‌اي ديگر از فقهاء جايز نيست.

5. به فتواي برخي از فقها، تمام شهر مكه و تمام عرفات و منا منزلگاه محسوب مي‌شود، پس هنگام جابه‌جا شدن در اين اماكن مي‌توانند چتر روي سر بگيرند يا ماشين سقف‌دار سوار شوند، ولي به فتواي عده‌اي ديگر جايز نيست.

ب) پوشاندن سر

1. مردان محرم نبايد در حال احرام، سر را بپوشانند، و فرقي در اين مسأله بين گذاشتن كلاه يا عرق‌چين بر سر يا انداختن چفيه يا حوله بر سر يا فرو بردن سر در آب نمي‌باشد.

2. گذاشتن دست‌ها بر سر و گذاشتن سر بر بالش براي خوابيدن اشكال ندارد.

ج) پوشيدن لباس دوخته

1. مردان بايد براي احرام، تمام لباس‌هاي دوخته را از تن بيرون آورند و در طول احرام نيز نبايد لباس دوخته بپوشند.

2. بستن هميان بر كمر، هرچند دوخته باشد اشكال ندارد.

3. سنجاق زدن به لباس احرام و وصل كردن بخشي از آن با بخشي ديگر به فتواي برخي از فقها اشكال ندارد.

80

د) پوشيدن كفش يا چيزي كه تمام روي پا را بگيرد

1. مرد مُحرم نبايد چيزي مانند كفش، جوراب و هرچيز ديگري كه تمام روي پا را مي‌گيرد بپوشد. ولي پوشيدن دمپايي بنددار كه تمام روي پا را نگيرد اشكال ندارد.

2. اگر لباس احرام يا چيز ديگري روي پا بيفتد و آن را بپوشاند اشكال ندارد، چون بين پوشيدن و پوشاندن فرق است.

توضيح محرمات مخصوص بانوان

الف) پوشاندن صورت

1. زن محرم نبايد تمام يا قسمتي از صورت خود را با نقاب و روبند و حتي چادر بپوشاند.

2. گذاشتن صورت روي بالش براي خوابيدن و گذاشتن دست‌ها بر صورت اشكال ندارد.

3. آويزان كردن چادر از جلوي صورت اگر با صورت فاصله داشته باشد اشكال ندارد.

ب) پوشيدن زيور

1. پوشيدن زيورآلات بر زن مُحرم حرام است، چه به قصد آراستن خود باشد يا بدون آن.

2. زيورهايي كه پيش از احرام به پوشيدن آن‌ها عادت داشته لازم نيست آن‌ها را براي احرام بيرون آورد، ولي نبايد آن را به مرد نشان دهد،

81

حتي به شوهرش.

محرمات مشترك احرام

در حال احرام برخي كارها بر مردان و زنان محرم حرام است كه به اختصار به آن‌ها اشاره مي‌شود:

1. استفاده از بوي خوش

استفاده از بوي خوش به گونه‌هاي زير در حال احرام جايز نيست:

* عطر زدن به بدن يا لباس؛

* پوشيدن لباسي كه بوي عطر مي‌دهد؛

* خوردن غذايي كه بوي خوش دارد؛

* بوييدن گل‌ها و سبزي‌هاي خوشبوي غير صحرايي.

خريد و فروش عطريات در حال احرام اشكال ندارد، ولي آن‌ها را نبويد، حتي براي امتحان.

2. نگاه در آينه

نگاه در آينه در حال احرام هرچند به قصد ديدن خود يا خودآرايي نباشد حرام است، ولي به فتواي برخي از فقها، نگاه كردن در آينه اگر براي زينت نباشد، اشكال ندارد.

نگاه كردن در دوربين عكاسي و فيلمبرداري و نيز عكس يا فيلم گرفتن در حال احرام اشكال ندارد.

3. زدودن مو از بدن

ـ در حال احرام، زدودن مو از بدن خود يا ديگري، به هر وسيله‌اي

82

باشد، هر چند كم، حرام است.

ـ اگر هنگام وضو يا غسل بدون قصد مويي كنده شود، اشكال ندارد.

4. كِرِم زدن و روغن ماليدن به بدن

ـ كرم زدن و روغن ماليدن به بدن در حال احرام هرچند خوشبو نباشد، حرام است.

ـ كرم زدن پيش از احرام اگر بوي خوش نداشته باشد يا بوي خوش آن تا وقت احرام باقي نمي‌ماند اشكال ندارد.

5. سرمه كشيدن به چشم

سرمه كشيدن به چشم در حال احرام حرام است. برخي از فقها تنها سرمه سياه را حرام مي‌دانند، ولي عده‌اي ديگر غير سياه را نيز حرام

مي‌دانند.

6. انگشتر به دست كردن براي زينت

در حال احرام اگر انگشتري براي زينت به دست كند حرام است، ولي انگشتري كه از پيش از احرام به دست داشته لازم نيست بيرون آورد.

7. جدال

جدال به معناي قسم خوردن به «الله» يا معادل آن به زبان ديگر است، چه براي اثبات مطلبي يا رد كردن آن.

8. فسوق

فسوق، دروغ و فحش و فخرفروشي به ديگران است، و از محرمات

83

احرام شمرده مي‌شود.

دستور دادن به ديگران اگر از روي فخرفروشي باشد حرام است وگرنه اشكال ندارد.

9. بيرون آوردن خون از بدن

ـ زخم كردن بدن يا خون گرفتن در حال احرام، حرام است. ولي خاراندن بدن اگر زخم نشود و خون گرفتن اگر براي تشخيص بيماري باشد اشكال ندارد.

ـ‌ محرم مي‌تواند از بدن ديگران خون بگيرد، مثلاً پزشك مُحرم از بدن بيمار خون بگيرد اشكال ندارد.

10. كشتن جانوران بدن

اين نيز يكي ديگر از محرمات احرام است و امروزه چندان مورد ابتلاء نيست.

11. ناخن گرفتن

چيدن و كوتاه كردن ناخن در حال احرام با هر وسيله‌اي باشد حرام است و فرقي بين ناخن دست يا پا نيست.

12.كشيدن دندان

كشيدن يا كندن دندان در حال احرام حرام است، ولي به فتواي برخي از فقها، اگر خون نيايد حرام نيست.

13. كندن درخت و گياه حرم

شهر مكه و اطراف آن تا حدود معيني «حرم» است كه داراي احكام

84

خاصي مي‌باشد، از جمله كندن و بريدن درخت و گياه آن حرام است.

اگر در حال راه رفتن به طور متعارف گياه كنده شود اشكال ندارد.

كندن درخت و گياه حرم اختصاص به افراد محرم ندارد، بلكه به محرم و غيرمحرم حرام است.

14. شكار

افراد محرم بايد از هرگونه شكار حيوان‌هاي صحرايي پرهيز كنند و نيز نشان دادن حيوان به شكارچي و نگه داشتن حيوان شكار شده نيز حرام است.

كشتن ملخ و امثال آن نيز حرام است، ولي حيوان‌هايي كه قصد اذيت دارند، مثل زنبور و عقرب اشكال ندارد.

15. عقد كردن زن براي خود يا ديگري

عقد كردن زن براي خود يا ديگري در حال احرام حرام است.

16. لذت‌هاي جنسي

در حال احرام هرگونه لذت شهواني از جنس مخالف حرام است، بنابراين زن و شوهر هرچند محرميت آن‌ها در حال احرام نيز باقي است، ولي هيچ‌گونه لذت جنسي از يكديگر حتي نگاه با شهوت جايز نيست، امّا نگاه و تماس بدني بدون لذت اشكال ندارد، ولي بوسيدن يكديگر و آميزش حرام است.

17. استمناء

85

در غير حال احرام جزء گناهان كبيره است و در حال احرام گناهش افزون‌تر است.

يادآوري: برخي از محرمات احرام كه براي زائران مبتلابه نيست گفتن آن‌ها در جلسات آموزشي نه تنها ضرورت ندارد، بلكه اتلاف وقت است.

خود آزمايي

1. كارهايي را كه در حال احرام حرام است به چند دسته مي‌توان تقسيم كرد؟

2. محرماتي كه تنها بر مردان محرم حرام است كدامند؟

3. آيا پوشيدن جوراب در احرام اشكال دارد؟ به چه دليل؟

4. محرمات مشترك در احرام كدامند؟

5. استفاده از بوي خوش در چه حالت‌هايي در احرام جايز نيست؟

86

87

درس يازدهم

كفارات محرمات احرام

هدف‌هاي آموزشي

انتظار مي‌رود با مطالعه اين درس:

ـ با كفاره محرمات در احرام آشنا شويم.

ـ با شرايط كفاره آشنا شويم.

ـ چگونگي مصرف كفاره را بدانيم.

در حال احرام برخي از كارها حرام است كه موارد هر يك و احكام آن‌ها گذشت.

برخي از اين محرمات كفاره نيز دارد و كفاره محرمات احرام غالباً همان حيوان‌هايي است كه به عنوان قرباني ذبح مي‌شود، يعني گوسفند يا گاو يا شتر و گاهي يك مدّ طعام كه تقريباً 750 گرم است.

1. ارتكاب سهوي محرمات احرام

هيچ‌كدام از محرمات احرام در صورت ارتكاب سهوي كفاره ندارد، به جز صيد.

88

يادآوري مي‌شود غالب محرماتي كه از زائران سر مي‌زند عمدي نيست، بلكه به جهت بي‌توجهي و فراموشي است.

2. برخي از محرماتي كه ممكن است اتفاق بيفتد و كفاره آن‌ها

بيشتر محرمات كفاره دارد از جمله كارهايي كه از زائران سر نمي‌زند و چنانچه سر بزند سهوي است كه كفاره ندارد، ولي برخي از آن‌ها كه ممكن است پيش آيد، و كفاره آن‌ها يك گوسفند است در اينجا مي‌آوريم:

1. استعمال بوي خوش؛

2. پوشيدن لباس دوخته؛

3. پوشاندن سر؛

4. زير سايه رفتن؛

5. قَسَم راست (سه مرتبه)؛

6. قَسَم دروغ (يك مرتبه).

3. سقوط حرمت و وجوب كفاره

حرمت عمل، حكم تكليفي است و وجوب كفاره، حكم وضعي است. چنانچه ارتكاب محرمات از روي ناچاري و با عذر باشد، حكم تكليفي برداشته مي‌شود، ولي حكم وضعي همچنان باقي است، يعني هرچند آن عمل به جهت معذور بودن مكلّف گناه محسوب نمي‌شود، ولي وجوب كفاره ساقط نمي‌شود؛ مانند:

* زير سايه رفتن يا ماشين سقف‌دار سوار شدن در حالي كه ماشين

89

ديگري وجود ندارد و براي زائر نيز اين امكان وجود ندارد تا با وسيله‌اي ديگر برود. در اين‌جا حركت زير سايبان حرام نيست، ولي كفاره يك گوسفند واجب است.

پوشيدن لباس دوخته براي كسي كه به جهت مشكلي ناچار است لباس دوخته بپوشد، مثل بيماري كه بايد جوراب يا دستكش طبي دوخته بپوشد.

* استفاده از كِرِم معطر براي كسي كه به جهت بيماري پوستي بايد در حال احرام نيز استفاده كند.

4. شرايط حيواني كه به عنوان كفاره ذبح مي‌شود

حيواني كه به عنوان كفاره ذبح مي‌شود لازم نيست شرايط حيوان قرباني را داشته باشد. مثلاً اگر حيوان لاغر هم ذبح كند كافي است، امّا احتياط مستحب است كه آن شرايط را نيز داشته باشد.

5. محل ذبح كفاره

محل ذبح كفاره محرمات احرام عمره، مكه است.

و محل ذبح كفاره محرمات احرام حج منا است و چنان‌چه در آن‌جا ذبح نكند و در محل خود ذبح كند، كفايت مي‌كند.

6. مصرف كفاره

مصرف كفاره محرمات احرام فقراء هستند، يعني بايد به افراد فقير داده شود. و فقير كسي است كه خرج سال خود را نمي‌تواند تأمين كند.

90

خود آزمايي

1. آيا محرمات احرام درصورت ارتكاب سهوي كفاره دارد؟

2. كفاره پوشيدن لباس دوخته چيست؟

3. محل ذبح كفاره محرمات احرام عمره كجاست؟

4. محل ذبح كفاره محرمات احرام حج كجاست؟

91

درس دوازدهم

عمره مفرده و احكام متفرقه عمره و حج

هدف‌هاي آموزشي

انتظار مي‌رود با مطالعه اين درس:

ـ با اعمال عمره مفرده آشنا شويم.

ـ تفاوت‌هاي عمره تمتع با عمره مفرده را بدانيم.

ـ شرايط استطاعت عمره مفرده را بدانيم.

ـ با احكام متفرقه عمره و حج آشنا شويم.

گاهي اوقات برخي از زائران پس از اتمام اعمال حج اقدام به انجام عمره مفرده مي‌كنند، لذا در پايان اين بحث مختصري از احكام عمره مفرده آورده مي‌شود.

1. تعريف عمره مفرده

عمره به معناي زيارت است و چون اين نوع از عمره جداي از اعمال حج، و خود به تنهايي اعمالي مستقل به شمار مي‌رود آن را عمره مفرده ناميده‌اند.

92

2. زمان عمره مفرده

عمره مفرده زمان خاصي ندارد و در طول سال هر وقت كه انسان به مكه مكرمه مشرف شود مي‌تواند عمره مفرده بجاي آورد، ولي در برخي اوقات بجا آوردن عمره مفرده جايز نيست؛ مثل:

* پس از اعمال عمره تمتع و پيش از احرام حج، در فاصله تقصير عمره تمتع و احرام حج.

* پس از اعمال منا و پيش از اعمال مكه.

* در فاصله كوتاه با عمره قبلي كه تفصيل آن خواهد آمد.

3. اعمال عمره مفرده

مجموع اعمال عمره مفرده هفت‌تاست و به اين ترتيب بجا آورده مي‌شود:

* احرام؛

* طواف عمره؛

* نماز طواف عمره؛

* سعي بين صفا و مروه؛

* تقصير؛

* طواف نساء؛

* نماز طواف نساء.

4. تفاوت‌هاي عمره تمتع با عمره مفرده

عمره تمتع

ـ به نيت عمره تمتع بجا آورده مي‌شود؛

93

ـ بايد در يكي از ميقات‌هاي پنج‌گانه محرم شود؛

ـ طواف نساء و نماز آن لازم نيست.

عمره مفرده

ـ به نيت عمره مفرده بجا آورده مي‌شود؛

ـ بايد در ميقات يا أدني الحل محرم شود؛

ـ طواف نساء و نماز آن لازم است.

5. استطاعت عمره مفرده (وجوب يا استحباب)

كسي كه استطاعت حج را ندارد، ولي استطاعت عمره مفرده را دارد، بنابر فتواي مشهور فقها بجا آوردن عمره مفرده بر او واجب نيست، يعني لازم نيست به عمره برود و كسي كه حج واجب بجا نياورده و به نيابت از ديگري به حج رفته، احتياط مستحب است پس از اعمال حج، عمره مفرده بجا آورد.

6. عمره مفرده تكراري و فاصله دو عمره

نسبت به فاصله دو عمره مفرده چند نظر فقهي وجود دارد:

الف) حداقل يك ماه بايد فاصله باشد و در كمتر از اين فاصله رجاءً مي‌تواند بجا آورد.

ب) حداقل بايد ده روز فاصله باشد.

ج) اگر دو عمره براي يك نفر نباشد، مثلاً يكي را براي خودش و ديگري را به نيابت شخص ديگري بجا آورد فاصله شرط نيست.

94

د) بين دو يا چند عمره فاصله شرط نيست.

احكام متفرقه عمره و حج

1. وظيفه معذوران

يكي از ويژگي‌هاي مهم احكام دين، تناسب آن‌ها با توانايي افراد است، يعني وظيفه هر يك از افراد نسبت به مسائل شرعي متناسب با قدرت و توانايي او مشخص شده است. بنابراين در اعمال عمره و حج، كساني كه عذري دارند و از بجا آوردن برخي از اعمال معذورند نيز به طور واضح مشخص شده است كه در اين بخش به بيان وظيفه چهار گروه از معذوران يعني بيماران و محصوران و مصدودان و بانوان معذور به عذر شرعي مي‌پردازيم.

وظيفه بيماران

هرچند بيماراني كه از بجاي آوردن اعمال عمره و حج عاجزند، مستطيع نيستند و حج بر آن‌ها واجب نيست، امّا چنانچه به حج رفتند يا در اثناء اعمال بيمار شدند، وظيفه آن‌ها بدين شرح است:

الف) احرام و وقوف در عرفات و مشعرالحرام را بايد خودشان بجا آورند، هرچند با وقوف اضطراري.

ب) بقيه اعمال را به كمك ديگران انجام دهند.

ج) چنانچه نتوانند با كمك ديگران اعمال را بجا آورند، نايب بگيرند.

وظيفه محصورشدگان

95

محصور، بيماري است كه نتواند به مكه برود يا نتواند اعمال عمره يا حج را بجا آورد. كسي كه محصور شده وظيفه‌اش بدين شرح است:

* اگر براي عمره محرم شده و نتواند به مكه برود، بايد قرباني يا پول آن را به‌وسيله شخص اميني به مكه بفرستد تا در آن‌جا ذبح كند.

* اگر براي حج محرم شده و نتواند به عرفات برود، بايد قرباني يا پول آن را به منا بفرستد تا در آن‌جا ذبح كند.

* در هر دو صورت با آن شخص قرار بگذارد كه در روز خاص و ساعت معيني آن حيوان را ذبح كند؛ در حج، روز عيد قربان را قرار بگذارد و در عمره تمتع، پيش از رفتن حجاج به عرفات.

* در روز قرار، پس از وقت معين شده كه حيوان را ذبح كرده‌اند، تقصير كند و از احرام خارج شود.

* و تنها براي طواف نساء نايب بگيرد تا برايش بجا آورند.

وظيفه مصدودها

مصدود كسي است كه دشمن يا شخص ديگري او را از بجا آوردن عمره يا حج باز داشته است. شخص مصدود بايد براي بيرون رفتن از احرام:

* در محلي كه مصدود شده يك شتر يا گاو يا گوسفندي را به قصد بيرون رفتن از احرام ذبح كند.

* پس از آن تقصير كند و با اين دو عمل از احرام خارج مي‌شود و طواف نساء نيز لازم نيست.

96

بانوان معذور به عذر شرعي

اگر براي بانوان عذر شرعي پيش آيد يعني حائض شوند، دو مشكل براي اعمال عمره و حجشان پيش مي‌آيد:

الف) وارد شدن به مسجدالحرام و توقف در مسجد شجره براي احرام.

ب) بجا آوردن طواف و نماز طواف.

بنابراين نسبت به ساير اعمال هيچ مشكلي از اين جهت ندارند، چون در آن‌ها طهارت شرط نيست و امّا وظيفه آن‌ها نسبت به توقف در مسجد شجره براي احرام:

* چنانچه بتوانند در حال عبور محرم شوند، همين‌گونه عمل

كنند.

* اگر نتوانند در حال عبور محرم شوند، در بيرون مسجد، محاذي مسجد يعني دو سمت راست يا چپ آن محرم مي‌شوند.

* و نيز مي‌توانند با نذر پيش از ميقات، مثلاً در مدينه محرم شوند.

و وظيفه آنان نسبت به طواف و نماز طواف نيز بدين شرح است:

* اگر بتوانند بايد صبر كنند تا پاك شوند و اين اعمال را بجا

آورند.

* و اگر نتوانند صبر كنند بايد براي اين اعمال نايب بگيرند و در برخي از موارد نيز وظيفه آن‌ها از حج تمتع به حج افراد مبدّل مي‌شود كه تفصيل آن‌ها در كتاب‌هاي فقهي آمده است.

97

2. فراموشي برخي از اعمال و حكم اعاده يا قضاي آن‌ها

چنانچه عملي از اعمال عمره يا حج فراموش شود، اعمال بعدي بجاي آورده شود، در برخي از موارد اعاده يا قضاي همان عمل كافي است، ولي در برخي از موارد، اعمال مترتبه نيز بايد اعاده شود. لذا به زائران توصيه شود چنانچه عملي را فراموش كردند يا متوجه شدند باطل بجا آوردند، حكم آن را جويا شوند و به وظيفه خود عمل كنند.

3. مستحبات مكه

ايام اقامت در مكه از فرصت‌هاي طلايي و ارزشمند عمر انسان محسوب مي‌شود كه نبايد اين فرصت را بيهوده گذراند يا به كارهاي بي‌ارزش يا كم ارزش مصروف داشت.

به جز اعمالي كه جزء واجبات عمره و حج شمرده مي‌شود، برخي

از كارها در مكه مكرمه مستحب است كه به برخي از آن‌ها اشاره مي‌شود:

الف) تلاوت قرآن كه تأكيد بسيار شده و ختم قرآن در مكه فضيلت بسيار دارد.

ب) طواف مستحب، با همان شرايطي كه در طواف واجب گفته

شد با اين تفاوت كه نماز اين طواف لازم نيست پشت مقام بجا آورده شود.

طواف مستحب را مي‌توان براي خود يا به نيابت از شخص ديگر، اعم از زنده يا مرده، يك يا چند نفر بجا آورد.

98

ج) طواف وداع؛ در آخرين لحظات اقامت در مكه و پيش از بيرون رفتن از آن مستحب است طواف و دعا بجا آورند.

د) زيارت قبور اولياي الهي از جمله قبر حضرت ابوطالب و خديجه در قبرستان حجون و مولدالنبي صلي الله عليه و آله نزديك مسجدالحرام و نماز در مساجد معروف مكه مثل مسجد جن و مسجدالراية و...

خود آزمايي

1. عمره مفرده به چه معني است.

2. تفاوت‌هاي عمره تمتع با عمره مفرده چيست؟

3. وظيفه معذوران در حج و عمره چيست؟

4. عمره مفرده در چه زماني انجام مي‌گيرد؟

5. مستحبات مكه مكرمه كدامند