بخش 5

 

 

 

 

 

تَقْصير

 

]184[پس از سعي بايد تقصير كند; يعني قدري از ناخن يا موي سر خود را بچيند و احتياط مستحب(1) است به چيدن ناخن اكتفا نكند بلكه قدري از مو را نيز بچيند كه با اين عمل، اعمال عمره تمتّع به پايان مي رسد. (م888)

]185[پس از تقصير، هرچه به واسطه احرام بر انسان حرام شده بود، حلال مي شود. بجز حرام بودن زن و مرد بر يكديگر كه آن هم پس از طواف نساء و نمازش، حلال مي شود. (م893)

]186[تقصير نيز مانند ساير اعمال عمره، از عبادات است و بايد به قصد اطاعت دستور خداوند و بدون هرگونه ريا و خودنمايي انجام شود. (م889)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية اللهمكارم: احتياط واجب است.

آية اللهسيستاني: احتياط واجب است و اگر خواست ناخن بگيرد پس از كوتاه كردن مو باشد.

زمان تقصير

]187[زمان تقصير، بعد از سعي وقبل ازطواف نساء است، گرچه لازم نيست فوراً تقصير كند، ولي تا وقتي كه تقصير
نكرده است، هيچ يك از محرّمات احرام بر او حلال نمي شود. (م890 و 891)

 

مكان تقصير

]188[تقصير مكان معيني ندارد، گرچه اكنون متعارف است كه بعد از سعي در مكان مروه تقصير مي كنند. (س898 و 904)

(بانوان اگر در جايي كه مردان نامحرم حضور دارند تقصير مي كنند، مواظب باشند، نامحرم موي آنها را نبيند)

 

دو مسأله:

]189[در تقصير، كندن مو كافي نيست. بلكه بايد مو را بچيند و كوتاه كند به هر وسيله اي كه باشد، با قيچي، ناخن گير يا وسيله اي ديگر. (م894)

]190[كسي كه خودش تقصير نكرده، نمي تواند موي شخص ديگري را بچيند ولي چيدن ناخن اشكال ندارد. (م1146)

طواف نساء و نماز آن

طواف نساء و نماز آن

 

]191[كيفيّت طواف نساء و نماز آن، مانند طواف عمره و نماز آن است ولي بايد به نيّت طواف نساء و نماز طواف نساء انجام شود. (م1174)

]192[طواف نساء و نماز آن اختصاص به مردان ندارد، بلكه بر تمام كساني كه عمره مفرده بجا مي آورند، واجب است، حتي كودكاني كه عمره مفرده بجا مي آورند لازم است طواف نساء و نماز آن را بجاآورند. (م1181)

]193[اگر زن طواف نساء را بجا نياورد شوهرش بر او حرام است و اگر ازدواج نكرده باشد، ازدواج حرام است. (م1181 و 1182)

]194[پس از سعي، لازم نيست فوراً طواف نساء را بجا آورد و تأخير انداختن آن تا چند روز بعد هم اشكال ندارد ولي تا زماني كه طواف نساء و نماز آن را بجا نياورد، همچنان شوهرش بر او حرام است. (س1206)

]195[طواف نساء بايد بعد از سعي و تقصير انجام شود و بدون عذر جايز نيست مقدّم بدارد و اگر مقدّم داشت بايد اعاده كند تا ترتيب بين اعمال حاصل شود. (م1183)

]196[مقدّم داشتن طواف نساء و نماز آن بر سعي در حال

ضرورت اشكال ندارد; مثلا خانمي كه خوف آن دارد حائض شود
و نتواند تا وقت پاك شدن صبر كند، مي تواند پس از طواف و نماز آن، طواف نساء و نماز آن را بجا آورد و سپس سعي كند.(1) ولي چنانچه حائض شد، بازهم احتياط مستحب(2) است كه پس از سعي، نايب بگيرد كه برايش طواف نساء و نمازش را بجا آورد. (م1184)

]197[اگر سهواً يا به جهت ندانستن مسأله، طواف نساء را قبل از سعي بجا آورد، طواف و سعيش صحيح است(3) ولي احتياط مستحب است طواف را دوباره انجام دهد. (م1185)

]198[بعد از بجا آوردن طواف نساء و نماز آن، شوهر حلال مي شود و ازدواج براي دختر جايز مي گردد. بنابراين هر آنچه به واسطه احرام حرام شده بود حلال مي گردد، مگر صيد در حرم(4) و كندن درخت و گياه حرم، كه اين دو براي همه كس حرام است، چه مُحرم و چه غير مُحرم.(5) (م1179)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية اللهسيستاني: جايز نيست قبل از سعي طواف نساء را انجام دهد و اگر نتوانست در مكه بماند تا پاك شود، مي تواند از مكه خارج شود و بنا بر احتياط واجب براي طواف نساء نايب بگيرد.

2 ـ آية اللهمكارم: احتياط واجب است.

3 ـ آية اللهتبريزي: بنا بر احتياط واجب بايد آنها را پس از سعي، اعاده كند.

4 ـ آية الله سيستاني، آية الله تبريزي: بنا بر احتياط واجب، صيد همچنان حرام است تا روز سيزدهم ذي حجه، هرچند در خارج حرم.

5 به مسأله 185 نيز مراجعه شود.

 

 

صفحه سفيد

 

 

بخش دوّم

 

 

محرّمات احرام

 

 

1 ـ محرّمات كفّاره دار

2 ـ محرّمات بدون كفّاره

3 ـ احكام محرّمات احرام

 

محرّمات احرام

صفحه سفيد

 

 

 

 

 

 

 

 

در بخش اوّل كتاب، فهرست محرّمات احرام را آورديم و
در اين بخش به بيان احكام آن دسته از محرماتي كه بيشتر مورد ابتلاي زائران است مي پردازيم. برخي از اين محرّمات
در حالت عادي (غير احرام) جايز و برخي حرام است. بديهي است كه انجام دسته دوم در حال احرام گناهش بيشتر از حالت
عادي است.

محرمات كفاره دار

]199[ برخي از اين محرمات علاوه بر اين كه گناه است، كفاره هم دارد، ولي برخي ديگر كفاره ندارد و محرمات كفاره دار و كفاره آنها بدين شرح است:

 

محرّمات كفاره دار

رديف كار حرامكفّاره

1   استعمال بوي خوش (عطريات)   يك گوسفند(به احتياط واجب)(1)

2   گرفتن تمام ناخنهاي دست ها   يك گوسفند

3   گرفتن تمام ناخنهاي پاها   يك گوسفند

4   گرفتن كمتر از ده ناخن   براي هر كدام يك مدّ طعام

5   كندن درخت بزرگ حرم   يك گاو (به احتياط واجب)(2)

6   كندن درخت كوچك حرم   يك گوسفند(به احتياط واجب)

7   كندن قسمتي از يك درخت حرم   قيمت آن

8   قسم راست خوردن سه مرتبه وبيشتر   يك گوسفند(3)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . آية الله سيستاني: اگر چيز خوشبويي بخورد يا چيزي را بپوشد كه اثر بوي خوش از سابق در آن مانده باشد بنابراحتياط واجب بايد يك گوسفند كفاره بدهد ولي در غير اين دو مورد احتياط مستحب است.

2 . آية الله تبريزي: كفاره كندن درخت از بيخ، قيمت همان درخت و كفاره قطع مقداري از آن قيمت همان مقدار است.

آية الله سيستاني: بنابر احتياط كفاره كندن هر درختي، قيمت همان درخت است.

آية الله زنجاني: كندن درخت حرم، يك گاو كفاره دارد و فرقي بين درخت بزرگ و كوچك نيست.

3 . آية الله بهجت: اگر سه مرتبه پي درپي باشد ولي اگر پي درپي نباشد محلّ تأمّل است.

رديف كار حرامكفّاره

9   قسم دروغ، يك مرتبه   يك گوسفند(1)   
10   قسم دروغ، دو مرتبه   يك گاو(2)   
11   قسم دروغ، سه مرتبه   يك شتر(3)

12   كندن دندان   يك گوسفند(به احتياط واجب)(4)

13   زدودن موي زير هر دو بغل   يك گوسفند

14   زدودن موي زير يك بغل   يك گوسفند(بنابراحتياط واجب)(5)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . آية الله زنجاني: قسم دروغ چنانچه با توجه به دروغ بودن، عمداً صورت گيرد، به احتياط واجب يك شتر كفاره دارد.

2 . آية الله سيستاني: كفاره قسم دروغ در مرتبه دوم، دو گوسفند و در مرتبه سوم، يك گاو است.

آية الله تبريزي: در مرتبه اوّل يك گوسفند، و در مرتبه دوّم بنابر احتياط يك گوسفند ديگر و در مرتبه سوّم يك گاو كفّاره بدهد.

آية الله فاضل: در مرتبه اول يك گوسفند كفاره بدهد و احتياط واجب آن است كه در مرتبه دوّم يك گاو و در مرتبه سوّم يك شتر كفاره بدهد.

3 . آية الله بهجت: در مرتبه سوّم مخيّر است بين كفّاره دادن يك گاو و يا يك شتر.

يادآوري: اگر كفّاره هر بار قسم خوردن را پرداخته باشد ـ تفصيلي دارد كه در مناسك مراجع آمده است.

4 . آية الله بهجت، تبريزي، سيستاني، خامنه اي: اگر كندن يا كشيدن دندان سبب بيرون آمدن خون نباشد حرام نيست.

5 . آية الله زنجاني: بنابر احتياط مستحب.

آية الله مكارم: اين حكم واجب است.

آية الله فاضل: سه فقير را اطعام كند.

رديف كار حرامكفّاره

15   زدودن موي سر   يك گوسفند (بنابر احتياط واجب)(1)

16   جماع (آميزش) و استمناء   يك شتر(باتفصيلي كه دركتب فقهي آمده است)(2)

 

]200[ اگراز روي فراموشي، برخي از محرمات احرام را انجام دهد، كفّاره بر او واجب نيست مگر صيد كه در هر صورت كفّاره دارد. و صيد هر حيواني كفّاره خاصّي دارد كه احكام و مسائل آن مفصّل است و چندان مورد نياز زائران نيست بدين جهت از آوردن آنها خودداري شد.

]201[ كفّارات محرمات احرام، بايد به فقراء و مساكين داده شود. و كفّاره دهنده نبايد از گوشت حيواني كه به عنوان كفّاره ذبح كرده بخورد.

]202[ شرايطي كه براي قرباني حج لازم است(3) در حيواني كه به عنوان كفاره ذبح مي شود شرط نيست، بنابراين، حيوان لاغر يا ناقص هم كفايت مي كند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . آية الله زنجاني: بنابر احتياط مستحب.

2 . كفاره جماع (آميزش) و استفاده شهواني از جنس مخالف و استمناء و عقد كردن زن، در بسياري موارد، يك شتر است كه تفصيل آن در كتب مفصّل فقهي و مناسك مراجع آمده است.

3 ـ شرايط قرباني حج در مسأله 1023 مناسك امام خميني(قدس سره) آمده است.

]203[ كفاره دهنده نمي تواند از گوشت حيواني كه به عنوان كفاره ذبح مي كند بخورد(1) ولي از قرباني حج و قربانيِ مستحبي اشكال ندارد.

 

محرّمات بدون كفّاره

 

]204[ كارهايي كه در حال احرام حرام است ولي كفاره ندارد، بدين شرح است:

1 ـ سرمه كشيدن اگر بوي خوش ندارد.(2)

2 ـ نگاه كردن در آينه.(3)

3 ـ پوشيدن آنچه روي پا را مي گيرد.(4)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية الله تبريزي: عيبي ندارد كه مقداري را خودش بخورد و قيمت آن را به فقرا بدهد.

آية الله سيستاني، آية الله فاضل: احتياط آن است كه خودش نخورد.

2 . آية الله تبريزي: اگر سرمه سياه را به قصد زينت بكشد، بنابراحتياط واجب كفاره اش يك گوسفند است.

3 . آيات عظام خامنه اي، تبريزي، سيستاني، مكارم، بهجت: نگاه به آينه بدون قصد زينت حرام نيست.

4 . آية الله فاضل، آية الله تبريزي: بنابر احتياط واجب يك گوسفند كفاره آن است.

آية الله سيستاني: در پوشيدن چكمه ومانندآن كفّاره اي واجب نيست ولي اگر عمداً جوراب و مانند آن بپوشد بنابر احتياط يك گوسفند كفاره بدهد.

4 ـ فسوق.

5 ـ جدال، قسم راست كمتر از سه مرتبه.

6 ـ انگشتر به دست كردن براي زينت.

7 ـ حنا بستن.

8 ـ پوشيدن زيور.

9 ـ روغن ماليدن به بدن (مانند كِرِم)، اگر بوي خوش نداشته باشد.(1)

10 ـ پوشاندن صورت براي بانوان.(2)

11 ـ بيرون آوردن خون از بدن.(3)

12 ـ كشتن حشرات تَن مانند كك.(4)

13 ـ قطع گياه حرم.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . آية الله تبريزي: بنابر احتياط واجب در صورت علم و عمد يك گوسفند و در صورت جهل اطعام يك فقير كفاره دارد.

آية الله مكارم: بنابر احتياط كفاره آن يك گوسفند است.

2 . آية الله صافي: بايد يك گوسفند كفاره بدهد.

آية الله تبريزي: بنابر احتياط واجب بايد يك گوسفند كفاره بدهد.

آية الله بهجت: نقل شده كه يك گوسفند كفاره دارد.

3 . آية الله تبريزي: بنابر احتياط كفاره آن يك گوسفند است.

4 . آية الله بهجت، آية الله تبريزي: بنابراحتياط واجب بايد يك مشت طعام به فقير كفاره بدهد.

 

 

احكام مُحرّمات احرام

 

* استعمال عطريّات

]205[استفاده از انواع عطرها; مانند مشك، عنبر(1) در حال احرام جايز نيست. (پنجم از محرمات احرام)

]206[عطرزدن به بدن يا لباس و پوشيدن لباسي كه بوي عطر مي دهد، هرچند قبلا به آن عطر زده باشند، جايز نيست. (م335)

]207[ بوييدن گلهاوسبزي هاي خوشبو، نيزحرام است.(2) (م338)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية الله تبريزي، آية الله بهجت: پرهيز از غير زعفران، عود، عنبر، مشك و ورس احتياط مستحب است. (آية الله بهجت، عود را ذكر نكرده اند).

آية اللهسيستاني: استعمال هر ماده اي كه براي خوشبو كردن بدن يا لباس يا خوراك يا غير آن مورد استفاده قرار مي گيرد چه استعمال به بوييدن باشد يا خوردن يا ماليدن به بدن و لباس يا رنگ كردن يا بخور دادن و احتياط واجب آن است كه از شامپو و صابون و سيگاري كه بوي خوش دارد نيز اجتناب كنند.

2 ـ آية الله سيستاني: اين حكم مخصوص گياهاني است كه براي بوييدن مورد استفاده واقع مي شود، چه از آن عطر گرفته شود چه نشود.

آية الله صافي، آية الله مكارم: بنا بر احتياط واجب از تمام گلها بايد پرهيز كرد.

به حاشيه مسأله قبل نيز مراجعه شود.

آية الله خويي، آية الله بهجت: بنا بر احتياط واجب از هر بوي خوش پرهيز كنند.

آية الله خامنه اي: بنا بر احتياط واجب از بوييدن هر چيز معطري كه به آن عطر گفته نمي شود، نيز پرهيز كنند.

]208[خوردن غذايي كه در آن چيزي است كه بوي خوش مي دهد، مثل زعفران جايز نيست. (م336)

]209[بنا بر احتياط مستحب مُحرم بايد از دارچين، زنجبيل، هل و مانند اينها نيز پرهيز كند.(1) (م339)

]210[خوردن وبوييدن ميوه هاي خوشبو; مانندسيبوبه اشكال ندارد، هرچند احتياط مستحب(2) است كه آنها را نبويند. (م340)

]211[اگر مُحرم ناچار شود، لباسي را كه بوي خوش مي دهد بپوشد، يا غذاي خوشبو را بخورد، بايد(3) بيني خود را بگيرد كه بوي خوش به آن نرسد. (م337)

]212[گرفتن بيني از بوي بد حرام است(4) ولي تند رفتن و فرار كردن از آن اشكال ندارد. (م341)

]213[خريد و فروش عطريات در حال احرام اشكال ندارد ولي

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية اللهسيستاني: اينها نيز حرام است.

به حاشيه مسأله قبل نيز مراجعه شود.

2 ـ آية الله خامنه اي، آية الله سيستاني: احتياط واجب.

3 ـ آية الله تبريزي، آية الله خامنه اي: بنابر احتياط لازم.

4 ـ آية اللهتبريزي: بنا بر احتياط واجب حرام است.

نبايد آنها را براي امتحان ببويد يا استفاده كند. (م342)

]214[استفاده از صابون و شامپوهاي خوشبو در حال احرام جايز نيست(1). (م496)

 

* نگاه در آينه

]215[يكي از محرمات احرام، نگاه كردن در آينه است به قصد آرايش و زينت كردن. و احتياط واجب آن است كه بدون قصد(2)زينت هم به آينه نگاه نكند. (هشتم از محرمات احرام و م368)

]216[نگاه كردن به اجسامِ صافِ صيقل داده شده و آب زلال كه تصوير در آن پيداست اشكال ندارد.(3) (م364)

]217[عينك زدن در حال احرام اگر زينت نباشد(4) اشكال
ندارد. (م365)

]218[اگر محرم در اتاقي كه ساكن است آينه باشد و بداند كه گاهي چشم او سهواً به آينه مي افتد اشكال ندارد ولي احتياط

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آيات عظامخامنه اي، بهجت، سيستاني: بنابر احتياط واجب حرام است.

2 ـ آيات عظام سيستاني، خامنه اي، مكارم، تبريزي، بهجت: بدون قصد زينت و آرايش اشكال ندارد.

3 ـ آية الله خامنه اي، آية الله مكارم: اگر به قصد تزيين نباشد.

آية اللهسيستاني: اجسام صيقلي ديگري كه خاصيت آينه را داشته باشد حكم آينه را دارد.

4 ـ آية اللهفاضل، آية اللهبهجت: اگر به قصد زينت نباشد اشكال ندارد.

مستحب است كه آن را بردارد يا چيزي روي آن بيندازد. (م367)

]219[در نگاه به آينه فرقي نيست كه تصوير خود را ببيند يا نبيند.(1) (س497)

]220[در حال احرام تصويربرداري با دوربين عكاسي يا فيلم برداري، چون معلوم نيست، نگاه به آينه باشد، اشكال ندارد. (س498)

 

* انگشتر به دست كردن و پوشيدن زيور براي زينت

]221[اگر براي استحباب انگشتر به دست كند اشكال ندارد.(2) (سيزدهم از محرمات احرام)

]222[اگر انگشتر را، نه براي استحباب و نه براي زينت
به دست كند; مثلا خاصيت طبّي داشته باشد، اشكال ندارد. (م387)

]223[اگر چيزي بپوشد، كه زيور به حساب آيد، هرچند قصد زينت و خودآرايي نداشته باشد، حرام است.(3) (م391)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ به حواشي مسائل قبل مراجعه فرماييد.

2 ـ آية الله مكارم: انگشتر زينتي به هر قصد باشد حرام است.

آية الله خامنه اي: بنا بر احتياط واجب از هر كاري كه زينت حساب شود، پرهيز كند، هرچند قصد زينت نكند.

3 ـ آية اللهسيستاني: انگشتر به دست كردن براي زينت، بنابر احتياط واجب جايز نيست ولي براي استحباب و يا نگهداري آن اشكال ندارد.

]224[انگشتر و زيورهايي كه قبلا مي پوشيده، لازم نيست،(1)براي احرام از تن بيرون آورد. (م392)

]225[زيورهايي كه قبلا مي پوشيده، هرچند براي احرام لازم نيست از تن بيرون آورد ولي نبايد به مرد نشان دهد، حتّي به شوهر خودش.(2) (م393)

 

* حنا بستن

]226[درحال احرام حنابستن، چه به قصد زينت و خودآرايي باشد وچه بدين قصد نباشد ولي زينت به حساب آيد، حرام است.(3) (م388)

]227[اگر قبل از احرام حنا ببندد، چه به قصد زينت و آرايش باشد، چه بدون چنين قصدي و چه اثرش تا وقت احرام باقي بماند

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية الله فاضل: اگر قصد زينت و خودآرايي با آنها را نداشته باشد، لازم نيست بيرون آورد.

آية الله مكارم: ولي آن را بپوشاند.

2 ـ آية اللهسيستاني: نسبت به شوهر و مرداني كه با او محرم هستند، بنا بر احتياط مستحب نشان ندهد.

3 ـ آية الله خامنه اي، آية الله سيستاني: حنا بستن و هر كاري كه زينت به حساب آيد بنا بر احتياط واجب حرام است.

آية الله بهجت: حنا بستن اگر براي زينت باشد جواز آن مورد تأمّل است.

آية الله تبريزي، آية الله مكارم: حنا بستن در صورتي كه زينت گفته شود حرام است.

يا نماند، اشكال ندارد(1) ولي احتياط خوب است. (م389)

 

* روغن ماليدن به بدن

]228[در حال احرام، ماليدن روغن به بدن; مثلا كِرِم زدن، هرچند بوي خوشي نداشته باشد، حرام است. (م395)

]229[روغني كه بوي خوش دارد(2)، اگر اثر آن تا وقت احرام باقي مي ماند، قبل از احرام نيز نبايد استعمال كند. (م396)

]230[در حال احرام، خوردن روغن اگر بوي خوش نداشته باشد، اشكال ندارد. (م398)

]231[در حال ناچاري و نياز; مثلا براي مداوا، استفاده از روغن اشكال ندارد. (م397)

 

* زدودن مو از بدن

]232[در حال احرام چيدن و زدودن مو از بدن حرام است و فرقي بين اين موارد نيست:

ـ كم باشد يا زياد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية اللهصافي: در صورتي كه اثرش تا حال احرام باقي مي ماند بنا بر احتياط بايد خودداري كند.

آية الله مكارم: اگرقصدش ادامه زينت براي حال احرام باشد اشكال دارد.

2 ـ آية الله سيستاني: اگر در آن عطر نباشد ولي خودش خوشبو باشد اشكال ندارد.

ـ از بدن خودش يا از بدن ديگري.

ـ چيدن باشد يا تراشيدن يا كندن.

ـ از موي سر باشد يا جاي ديگر بدن.

(شانزدهم از محرمات احرام و مسأله 401 و 404)

]233[اگر هنگام وضو يا غسل، بدون قصد، مويي كنده شود اشكال ندارد. (م403)

]234[زدودن مو در حال ناچاري اشكال ندارد،(1) مثل موي چشم اگر اذيت مي كند. (م402)

 

* ناخن گرفتن

]235[يكي از محرمات احرام ناخن گرفتن است و در اين مسأله فرقي ميان موارد ذيل نيست:

ـ ناخن دست باشد يا پا.

ـ تمام ناخن را بچيند يا مقداري از آن را.

ـ بچيند يا كوتاه كند يا بكند.

ـ با قيچي بچيند يا چاقو يا وسيله اي ديگر. (م454 تا 456)

]236[چيدن ناخن درحال ناچاري اشكال ندارد;مثل آنكه مقداري ازآن افتاده باشدوقسمت باقيمانده آن موجب آزار انسان باشد.(2) (م454)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية اللهصافي: گناه ندارد ولي كفاره دارد.

2 ـ آية اللهصافي: ولي كفاره دارد و كفاره آن، يك مُدّ طعام است.

آية اللهتبريزي، آية اللهبهجت: ولي كفاره آن يك مشت طعام است.

* پوشاندن صورت

]237[زن مُحْرم نبايد تمام يا قسمتي از صورت خود را با نقاب يا روبند و مانند اينها بپوشاند. و صورت به مقداري كه در وضو شسته مي شود بايد باز باشد. (هيجدهم از محرمات احرام)

]238[قسمتي از صورت، حكم تمام صورت را دارد و در حال احرام نبايد آن را بپوشاند.(1) (م429)

]239[در اين موارد پوشاندن صورت جايز است:

* گذاشتن صورت روي بالش، براي خوابيدن،

* گذاشتن دستها روي صورت.

* پايين انداختن چادر يا جامه اي كه بر سر افكنده تا مقابل چانه، براي رو گرفتن از نامحرم.(2) (م 430، 431 و 433)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية اللهتبريزي، آية اللهسيستاني: بنا بر احتياط واجب.

آية اللهخامنه اي: پوشاندن گوشه هايي از بالا يا پايين صورت يا دو طرف آن به طوري كه پوشاندن صورت بر آن صدق نكند مانع ندارد، چه در نماز چه در غير آن.

آية اللهمكارم: پوشاندن بخشي از صورت به طوري كه نقاب و بُرْقَعْ به آن نگويند جايز است.

2 ـ آية اللهتبريزي: احتياط آن است كه قسمت پايين آمده را به وسيله دست يا چيز ديگر از صورت خود دور نگه دارد.

آية اللهصافي: بايد با دست يا چيز ديگري آن را از صورت دور نگه دارد.

آية الله سيستاني: و در جايي كه نامحرم نيست، اينگونه پوشش نيز جايز نيست.

]240[احتياط مستحب است كه وقتي چادر يا جامه را از سر پايين مي اندازد، با دست يا چيز ديگري از صورت خود دور نگه دارد كه به صورت نچسبد.(1) (م434)

]241[زن مُحْرم هنگام نماز خواندن براي آنكه يقين كند تمام سر را پوشانده است، واجب است مقداري از صورت را نيز بپوشاند، ولي واجب است(2) بعد از نماز فوراً آن قسمت از صورت را كه پوشانده است، باز كند. (م432)

]242[احتياط واجب آن است كه زن مُحْرم صورت خود را با حوله خشك نكند.(3) (س، 506)

]243[بانوان، در حال احرام براي پوشيدن و بيرون آوردن

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية الله بهجت، آية الله مكارم: نگه داشتن آن ازچسبيدن به صورت لازم نيست.

آية الله تبريزي: احتياط واجب است.

آية اللهصافي: بايد با دست يا چيز ديگري، آن را از صورت دور نگه دارد.

2 ـ آية الله بهجت، آية اللهمكارم: واجب نيست.

آية الله تبريزي، آية الله سيستاني: احتياط واجب آن است كه پس از نماز آن را بردارد.

3 ـ آية اللهفاضل: جايز نيست.

آية الله خامنه اي: اگر حوله را بر روي همه صورت بيندازد اشكال دارد و در غير اين صورت مانعي ندارد.

آية اللهمكارم: مانعي ندارد.

آية اللهصافي: به طوري كه صورت پوشيده نمي شود خشك كند.

آية اللهبهجت: اگر تدريجي باشد مانعي ندارد.

مقنعه از سر، بايد سعي كنند، صورتشان پوشيده نشود(1) ولي اگر سهواً پوشيده شود اشكال ندارد. (س، 507)

 

* بيرون آوردن خون از بدن(2)

]244[در حال احرام زخم كردن بدن، خراشيدن آن كه باعث بيرون آمدن خون شود، خون گرفتن و حتي مسواك زدن(3) كه سبب زخم شدن لثه ها بشود حرام است. (م451)

]245[بيرون آوردن خون از بدن ديگران، مثل خون گرفتن پزشك مُحرم از بدن بيمار يا كشيدن دندان او ـ هرچند خون بيايد(4) ـ اشكال ندارد. (س524)

]246[خاراندن بدن و مسواك كردن دندانها، اگر خون بيرون نيايد و خمير دندان خوشبو بكار نبرد، مانعي ندارد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية اللهمكارم: اين مقدار مانعي ندارد.

آية الله سيستاني: پوشيدن مقنعه كه مقداري از اطراف صورت را مي پوشاند به احتياط واجب جايز نيست.

به حاشيه مسأله 238 نيز مراجعه شود.

2 ـ آية اللهسيستاني: بنا بر احتياط واجب جايز نيست.

3 ـ آية اللهمكارم: بنابر احتياط مستحب ترك شود.

آية اللهتبريزي، آية اللهسيستاني: مسواك كردن عيبي ندارد اگرچه بداند خون خارج مي شود.

آية اللهبهجت: بنابر احتياط واجب.

4 ـ آية الله مكارم: در فرض خون ريزي مكروه است.

]247[بيرون آوردن خون از بدن خود در حال ناچاري; مثلا براي تشخيص بيماري اشكال ندارد. (م452)

]248[تزريق آمپول در حال احرام مانعي ندارد، ولي اگر سبب بيرون آمدن خون از بدن مي شود تزريق نكند،(1) مگر در صورت نياز و ضرورت. (س، 487)

 

* كشيدن دندان

]249[كشيدن يا كندن دندان، هر چند خون نيايد، بنابر احتياط(2) واجب بر شخص مُحرم حرام است.(3) (م468)

]250[كشيدن دندان در حال ناچاري مانعي ندارد، ولي بنابر احتياط واجب كفّاره دارد.(4) (همان)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية اللهمكارم: مكروه است.

آية اللهسيستاني: بنا بر احتياط جايز نيست، مگر در حال ضرورت.

2 ـ آية الله مكارم: اگر خون بيرون نيايد حرام نيست، ولي احتياط مستحب است كه بدون خونريزي هم دندان نكشد.

آية الله صافي: حرام است.

3 ـ آية الله تبريزي، آية الله سيستاني: بعيد نيست اين عمل جايز باشد.

4 ـ آية اللهخامنه اي: كشيدن دندان بدون خونريزي نه حرام است و نه كفاره دارد و در صورتي كه كشيدن دندان ضرورت پيدا كند و منجر به خونريزي شود، احتياط مستحب آن است كه يك گوسفند كفاره بدهد.

آية اللهبهجت: كندن دندان در صورتي كه موجب خون آمدن شود حرام است ولي كفاره ندارد و اگر موجب خون آمدن نشود و يا كندن دندان ضرورت داشته باشد مانعي ندارد.

* فُسوق

]251[فسوق; يعني دروغ گفتن، فحش دادن و فخرفروشي(1) به ديگران. (م372)

]252[آنچه در بين مردم متعارف است كه مُحرم به ديگري دوستانه دستور مي دهد، يا درخواست مي كند; مثلا مي گويد: «يك ليوان آب به من بدهيد»، كه همراه با فخرفروشي به ديگران نمي باشد، اشكال ندارد. (س، 527)

* جِدال

]253[قسم خوردن به «الله»، يا ترجمه آن به زبان ديگر; مثلا به «خدا» در مقام اثبات يا ردّ چيزي «جدال» است و از محرّمات احرام شمرده شده است. (م373)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آية اللهتبريزي: فخر كردن بر ديگران اگر براي اثبات فضيلت و برتري براي خود باشد كه توهين ديگري را دربر داشته باشد اين عمل خود بخود حرام است.

آية اللهمكارم: بنا بر احتياط واجب فخر فروشي نيز از فسوق است.

آية اللهسيستاني: فخر كردن اگر مستلزم اهانت و تحقير مؤمن باشد هميشه حرام است و در حال احرام حرمتش مؤكّد است و اگر چنين نباشد اشكالي ندارد حتي در حال احرام.