آنکه شغلش مسافرت است یا سفر مقدمه شغل اوست

   احكام نماز

آنكه شغلش مسافرت است يا سفر مقدمه شغل اوست‏ 

 س 641: كسي كه سفر مقدمه شغل اوست، آيا در سفرنمازش تمام و روزه‏اش صحيح است يا آن كه اين حكم اختصاص به كسي دارد كه شغل او حتما مسافرت باشد؟ اين گفته مرجع تقليد حضرت امام خميني «قدس سره» كه مي‏فرمايد: كسي كه شغل او مسافرت است چه معنائي دارد؟ آيا كسي يافت مي‏شودكه خود سفر شغل او باشد؟ زيرا چوپان و راننده و ملوان و غير آن‏ها هم كارشان چوپاني و رانندگي و كشيتراني است و اصولا كسي كه سفر را به عنوان شغل خود برگزيده باشد، وجود ندارد.

 ج: كسي كه سفر مقدمه كار او است، اگر در خلال هر ده روز حداقل يك بار براي كار به محل كارش رفت و آمد نمايد، نمازش تمام و روزه‏اش صحيح است، و در كلمات فقهاء رضوان الله عليهم مراد از كسي كه شغل او مسافرت است، كسي است كه قوام كار او به سفر است مانند شغلهائي كه در سؤال ذكر شده است.

 س 642: نظر حضرتعالي درباره نماز و روزه كساني كه به مدت معيني بيش از يك سال در شهري براي كار اقامت مي‏كنند و يا سربازاني كه به مدت يك يا دو سال براي انجام خدمات سربازي در شهري مي‏مانند، چيست؟ آيا بعد از هر سفري بايد قصد اقامت ده روز كنند تا نمازشان تمام و روزه آنها صحيح باشد؟ و اگر قصد ماندن كمتر از ده روز را داشته باشند، نماز و روزه آنها چه حكمي دارد؟

 ج: اگر حداقل هر ده روز يكبار به خاطر شغل شان به محل كار سفر مي‏كنند، در غير سفر اول نمازشان تمام و روزه‏شان صحيح است، ولي در سفر اول، حكم ساير مسافرين را دارند، يعني تا قصد اقامت ده روز را نكرده‏اند، نماز آنان شكسته است و روزه‏شان صحيح نيست.

 س 643: نماز و روزه خلبانان هواپيماهاي جنگي كه بيشتر روزها از پايگاه‏هاي هوائي‏شان اقدام به پرواز كرده و مسافتي بسيار بيشتر از مسافت شرعي را مي‏پيمايند و مرتب اين عمل را تكرار مي‏كنند، چه حكمي دارد؟

 ج: حكم آنان همان حكم ساير رانندگان و ملوانان و خلبانان هواپيماهاست، يعني نماز آنها در سفر تمام و روزه‏شان صحيح است.

 س 644: آيا قبيله‏هائي كه يك يا دو ماه از قشلاق به ييلاق يا بر عكس منتقل مي‏شوند، ولي بقيه سال را در ييلاق يا قشلاق به سر مي‏برند، داراي دو وطن هستند؟ مسافرتهائي كه در ايام اقامت خود در يكي از اين دو مكان به مكان ديگر انجام مي‏دهند، از جهت قصر يا تمام بودن نماز چه حكمي دارد؟

 ج: اگر قصد نقل و انتقال هميشگي از ييلاق به قشلاق و بر عكس را دارند تا روزهائي از سال را در يكي و روزهائي را در ديگري بگذرانند و هر دو مكان را براي زندگي دائمي خود انتخاب كرده باشند، هر يك از آن دو مكان وطن آنان محسوب مي‏شود و بر آنان در آن دو مكان حكم وطن جاري مي‏گردد، و اگر فاصله بين آن دو به مقدار مسافت شرعي باشد، در راه سفر از يكي به ديگري، حكم ساير مسافرين را دارند.

 س 645: من كارمند يكي از ادارات دولتي شهر هستم. فاصله بين محل كار و محل سكونتم حدود سي و پنج كيلومتر است كه هر روز اين مسير را براي رسيدن به محل كارم طي مي‏كنم. اگر براي كار خاصي قصد كنم چند شب در شهر بمانم، نمازم چه حكمي دارد، آيا واجب است نماز را تمام بخوانم يا خير؟ به عنوان مثال هنگامي كه در روز جمعه براي زيارت اقوام به شهر سمنان مسافرت مي‏كنم، آيا واجب است نمازم را تمام بخوانم يا خير؟

 ج: اگر مسافرت به خاطر كاري كه هر روز براي آن سفر مي‏كنيد، نباشد، حكم سفر شغلي را ندارد، ولي اگر سفر بخاطر شغلي كه در محل كار داريد، باشد و در ضمنِ آن، اعمال خاصي از قبيل ديدن اقوام و دوستان را هم انجام مي‏دهيد و گاهي يك يا چند شب هم در آنجا مي‏مانيد، باعث تغيير حكم سفر شغلي نمي‏شود و نماز تمام و روزه صحيح‏است.

 س 646: اگر من در محل كارم پس از پايان وقت اداري و انجام كارهاي اداري كه به خاطر آن مسافرت كرده‏ام، به انجام كارهاي شخصي بپردازم. مثلا از ساعت هفت صبح تا دو بعد از ظهر كارهاي اداري را انجام دهم و از آن به بعد مشغول انجام كارهاي شخصي شوم، نماز و روزه‏ام چه حكمي دارد؟

 ج: انجام‏كارهاي خصوصي در سفر شغلي اداري بعد از پايان كار اداري، حكم سفر شغلي را تغيير نمي‏دهد.

 س 647: نماز و روزه سربازاني كه مي‏دانند بيش از ده روز در مكاني مي‏مانند، ولي از خود اختياري ندارند، چه حكمي دارد؟ اميدواريم فتواي حضرت امام «قدس سره» را هم بيان فرمائيد.

 ج: با اطمينان به اينكه ده روز يا بيشتر در يك مكان خواهند ماند، واجب است كه نماز خود را تمام بخوانند و روزه بگيرند. فتواي امام «قدس سره» هم همين است.

 س 648: نماز و روزه نيروهاي كادري كه در استخدام ارتش يا سپاه پاسداران انقلاب اسلامي هستند و بيشتر از ده روز در پادگان و بيشتر از ده روز در مناطق مرزي مي‏مانند، چه حكمي دارد؟ خواهشمندم فتواي حضرت امام «قدس سره» را هم بيان فرمائيد.

 ج: اگر قصد اقامت ده روز يا بيشتر را درمكاني دارند و يا مي‏دانند كه ده روز يا بيشتر آن مقدار در آنجا خواهند ماند، واجب است كه نماز خود را تمام بخوانند و روزه هم بگيرند. فتواي امام «قدس سره» هم همين است.

 س 649: در رساله عمليه امام خميني در بحث نماز مسافر، شرط هفتم، آمده است: «واجب است راننده در غير از سفر اول نماز خود را تمام بخواند ولي در سفر اول نمازش شكسته است هر چند طولاني باشد، آيا مقصود از سفر اول همان شروع حركت از وطن تا بازگشت به آن است يا با رسيدن به مقصد سفر اوّل تمام مي‏شود؟

 ج: اگر رفت و برگشت در نظر عرف، يك سفر محسوب شود مثل استادي كه از وطن براي تدريس به شهري سفر كرده و هنگام عصر يا فرداي آن روز به مبدء بر مي‏گردد، در اين صورت، رفت و برگشت سفر اوّل  محسوب مي‏شود. و در صورتي كه عرفا يك سفر نباشد مثل راننده‏اي كه براي حمل كالا به مقصدي حركت كرده و از آنجا به مكان ديگري براي حمل مسافر يا كالاي جديد سفر نمايد وسپس به وطن مراجعت مي‏كند كه در اين فرض، سفر اوّل با رسيدن به مقصد، تمام مي‏شود.

 س 650: كسي كه رانندگي ماشين شغل ثابت و دائمي او نيست، ولي براي مدت كوتاهي وظيفه رانندگي به او محول مي‏شود مثل سربازاني كه وظيفه رانندگي را در پادگانها و پاسگاهها و غير آنها بر عهده مي‏گيرند، آيا اين افراد حكم مسافر را دارند يا آنكه واجب است نماز خود را تمام خوانده و روزه بگيرند؟

 ج: اگر از نظر عرف، رانندگي ماشين در آن مدت موقت شغل آنها محسوب شود، حكم ساير رانندگان را خواهند داشت.

 س 651: اگر ماشينِ راننده‏اي بر اثر حادثه‏اي براي مدتي متوقف شود و راننده براي تعمير و خريد لوازم به شهر ديگري مسافرت نمايد، با توجه به اينكه با ماشين خود سفر نكرده، آيإ؛طط بايد در مانند اين سفر نمازش را تمام بخواند يا شكسته؟

 ج: اگر در اين سفر شغل او رانندگي نباشد و عرف هم اين سفر را سفر شغلي نداند، حكم ديگر مسافران را خواهد داشت.