|
فصل نهم : سعي
* امام خميني(رحمه الله): واجب است بعد از بجا آوردن نماز طواف، سعي كند بين صفا و مروه كه دو كوه معروفند(م 825).
واجبات سعي
1ـ نيّت.
2ـ هفت مرتبه بين صفا و مره باشد.
3ـ شروع از صفا.
4ـ ختم به مروه.
5ـ در وقت رفتن به مروه يا صفا، متوجّه آنجا باشد.
در سعي توجّه به طرف مقابل:
* لازم است: (امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام).
* لازم نيست، مي تواند عقب يا به پهلو برود: (آية الله زنجاني).
* امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام: واجب است در وقت رفتن به طرف مروه متوجّه به آنجا و وقت رفتن به صفا متوجه به آن باشد پس اگر عقب عقب برود يا پهلو را به طرف صفا و مروه كند و برود باطل است. لكن نگاه كردن به چپ و راست بلكه گاهي به پشت سر اشكال ندارد. (م 837).
* آية الله گلپايگاني و آية الله صافي:(نگاه به پشت سر) در صورتي كه سينه و شانه ها در حال رفتن به مروه يا صفا باشد يا در حال توقف به پشت سر برگردد(همان).
* آية الله زنجاني: توجّه به كوه مقابل هنگام سعي كردن لازم نيست هر چند مطابق احتياط استحبابي است. اگر به پهلو سعي كند مانعي ندارد، بلكه چنانچه عقب عقب نيز برود ظاهراً صحيح است(ص 141 م 555).
* س ـ شخصي به جهت كنترل همراهان خود در حين سعي گاهي به عقب برمي گشته و بدون توجّه مجدّداً همان مساحت را طيّ مي كرده آيا سعي او صحيح است؟
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، گلپايگاني(رحمه الله)، صافي، بهجت، صانعي و نوري: اشكال دارد و بايد سعي را اعاده كند. (م 877).
* آيات عظام: خوئي(رحمه الله)، مكارم و تبريزي: اشكال ندارد. (همان).
* آية الله سيستاني: مگر اين كه جاهل قاصر باشد يا مقدار اضافي را به قصد سعي انجام ندهد. (همان).
موالات در سعي
* احوط معتبر است. (آيات عظام: خوئي(رحمه الله)، تبريزي، فاضل، سيستاني و مكارم).
* معتبر نيست. (آيات عظام: امام خميني، اراكي، گلپايگاني(رحمهم الله)، صافي، بهجت، نوري و صانعي).
* س ـ آيا موالات در تمام اشواط سعي معتبر است و يا اختصاص به بعضي دارد؟
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، صافي، صانعي و نوري: در سعي موالات معتبر نيست مگر شوط اوّل تمام نشده باشد كه در صورت فوات موالات، احتياطاً از سر بگيرد. (م 884).
* آية الله خوئي(رحمه الله) و آية الله تبريزي: احوط اعتبار موالات عرفيه بين اشواط سعي است. (همان).
* آية الله فاضل و آية الله سيستاني: بنابر احتياط واجب موالات عرفيه لازم است. (همان).
* آية الله مكارم: احتياط واجب آن است كه در غير موارد استثناء شده موالات عرفيه رعايت شود. (همان).
* آية الله گلپايگاني(رحمه الله): موالات در سعي معتبر نيست. (همان).
* آية الله بهجت: دليلي بر اعتبار موالات در سعي در غير شوط اوّل نيست. (همان).
قطع سعي
* س ـ اگر سعي را در وسط دور اوّل رها كند و بلافاصله سعي را از سر بگيرد وظيفه اش چيست؟ اگر اين عمل را در دور دوّم يا چهارم انجام دهد حكم آن چيست؟
* آية الله بهجت: مانعي ندارد. (استفتا).
* آية الله مكارم: رها كردن آنچه بجا آورده از سعي و طواف و اعراض از آن و از سر گرفتن آن ها اشكالي ندارد. (همان).
* آية الله فاضل: اگر قبل از شوط چهارم سعي را قطع كرده و بعد از به هم خوردن موالات عرفيه سعي را شروع كرده است سعي او صحيح است والاّ سعي او اشكال دارد و بايد اعاده كند. (همان).
* آية الله سيستاني: سعي او به احتياط واجب باطل است مگر اينكه جاهل قاصر باشد. (همان).
* آية الله تبريزي: مانعي ندارد ولكن اين عمل خلاف احتياط است و چنانچه موالات فوت نشده همان سعي را تمام كند. (همان).
* آية الله نوري: اين عمل درست نيست اگر مي خواهد سعي را از سر بگيرد سعي اوّل را به آخر برساند بعد از آن سعي را از سر بگيرد. (همان).
* آية الله صانعي: اشكال ندارد و سعي از سرگرفته شده مجزي است. (همان).
تأخير سعي
تأخير سعي بدون عذر:
* جواز تا شب و عدم جواز تا روز بعد: (امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام).
* در صورت تأخير گناه كرده است: (آية الله مكارم).
* در صورت تأخير اعاده طواف و نماز. (آية الله خويي(رحمه الله) و آية الله تبريزي).
* احوط عدم جواز تا شب: (آية الله وحيد).
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، گلپايگاني(رحمه الله)، خامنه اي، سيستاني، بهجت، صافي، نوري، صانعي و فاضل: جائز است تأخير سعي از طواف و نماز آن بدون عذر تا شب گرچه احتياط در تأخير نينداختن است. (م 839) ولي جايز نيست بدون عذر تا روز بعد تأخير بيندازد. (م 840).
* آية الله مكارم: ولي اگر تأخير انداخت، سعي او باطل نخواهد شد هر چند گناه كرده است. (م 840).
* آية الله تبريزي: تأخير تكليفاً جايز است ولي بايد طواف و نماز را اعاده نمود. (م 839).
* آية الله زنجاني: تأخير سعي از طواف تا شب جايز است ولي تأخير آن براي روز بعد بدون ضرورت جائز نيست و اگر طواف در اوائل شب انجام گرفته باشد تأخير آن تا روز بعد جائز نيست. (ص 137 م 539 و 540).
* آية الله خويي(رحمه الله): اگر تأخير انداخت، طواف و نماز را اعاده نمايد. (م 840).
* آية الله وحيد: احوط تأخير نينداختن سعي است تا شب بدون ضرورت. (ص 144 م 340).
ابتداء سعي
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، گلپايگاني(رحمه الله)، صافي، خامنه اي، فاضل، زنجاني و تبريزي: احتياط آن است كه ابتداء كند از جزء اوّل صفا و از آنجا شروع به سعي كند و در صورتي كه روي كوه برود و همانطور بنحو متعارف سعي كند كفايت مي كند. (م 829).
* آية الله خوئي(رحمه الله): بلكه لازم است(همان).
* آية الله مكارم: واجب است فاصله ميان دو كوه را طي كند و بايد توجه داشت كه هم اكنون قسمتي از كوه صفا و مروه را مفروش كرده اند و تنها قسمتي از كوه نمايان است و لازم نيست به قسمت نمايان كوه برود بلكه همين اندازه كه به قسمت سر بالايي برسد كافي است. (همان).
* آية الله صانعي: از طرف پايين صفا، نه از طرف بالاي كوه صفا.(همان).
* آية الله سيستاني: بايد تمام مسافت بين دو كوه پيموده شود و بالا رفتن از كوه لازم نيست گرچه احتياط مستحبّ است. (م 829).
* آية الله بهجت: واجب است ابتداء كند از جزء اول صفا به آنكه پاشنه پا را بچسباند به جزء اوّل مسافت. (همان).
شروع سعي از مروه
* س - اگر از مروه شروع و به صفا ختم كرده و بعد فهميده است وظيفه او چيست؟ بخصوص اگر تقصير كرده باشد؟
* امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام: بايد سعي را اعاده كند و اگر
تقصير نكرده، تقصير كند. (م 858).
و اگر در بين سعي هم بفهمد كه از مروه شروع كرده، بايد آن را رها كرده و از صفا شروع كند. (م 828).
* آيات عظام: سيستاني، خويي(رحمه الله)، گلپايگاني(رحمه الله)، تبريزي و صافي: در فرض تقصير دو مرتبه بايد تقصير كند. (همان).
* آية الله فاضل: اگر با اعتقاد به صحت تقصير كرده، تقصير اعاده ندارد، مگر از باب احتياط، و در غير اين صورت بايد تقصير را اعاده كند. (همان).
* آية الله مكارم: اگر آن دور را كه از مروه شروع كرده ناديده بگيرد و بقيه را تكميل كند، بعيد نيست كفايت كند. (م 828).
* فتواي آية الله خامنه اي در م 828 (و اگر در بين سعي...) يافت نشد. (همان).
شك در اشواط سعي
* امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام: اگر در مروه شك كند كه هفت دفعه رفت و آمد كرده يا زيادتر مثل اينكه شك كند بين 7 و 9، اعتنا نكند. و اگر قبل از رسيدن به مروه شك كند كه اين دور 7
است يا كمتر، ظاهراً سعي او باطل است. و همچنين است هر شكي كه به كمتر از 7 تعلق بگيرد. مثل شك بين 1 و 3 يا 2 و 4 و
هكذا. (م 852).
سعي در طبقه فوقاني
* اشكال دارد: (امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام).
* احتياطاً ترك شود: (آية الله تبريزي).
* س ـ سعي از طبقه دوّم فعلي كه بالاتر از كوه صفا و مروه مي باشد جائز است يا نه؟
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، گلپايگاني(رحمه الله)، فاضل، تبريزي، نوري، صافي و صانعي: اشكال دارد. (م 876).
* آية الله مكارم: طبقه دوّم كه فعلا وجود دارد ميان دو كوه نيست (و سعي در آنجا اشكال دارد). (م 856).
* آية الله خوئي(رحمه الله): اگر دو طرفش ولو قبلا كوه صفا و مروه بوده و فضاي بدون كوه نبوده صحيح است. (م 876).
* آية الله زنجاني: سعي بين صفا و مروه از طبقه فوقاني كه به دو كوه نمي رسد صحيح نيست. (ص 141 م 559).
* آية الله بهجت: در صورتي كه احراز شود كه سعي بين صفا و مروه واقع مي شود كفايت مي كند. (م 876).
* آية الله سيستاني: مجزي نيست. (همان).
ادامه سعي در حال شك
* امام خميني، آيات عظام: اراكي، بهجت، خامنه اي، سيستاني، صانعي و نوري: اگر بعد از شك، در حال ترديد به سعي خود ادامه داد
و بعد از انجام مقداري از آن، يقين به عدد پيدا كرد و با يقين باقي سعي را انجام داد، سعي او صحيح است(م 886).
* آية الله فاضل: در فرض سؤال صحّت سعي محل اشكال است و احتياط واجب در اعاده است.
* آية الله خوئي:... سعي در حال شك مجزي نبوده، لذا احتياط اعاده سعي است.
* آية الله تبريزي: با شك در عدد اشواط سعي باطل است و بايد اعاده كند.
* آيات عظام گلپايگاني، صافي، مكارم: اگر به رجاء كشف حال ادامه داده(سعي او صحيح است).
14 مرتبه سعي
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، خوئي(رحمه الله)، گلپايگاني(رحمه الله)، صافي، صانعي، فاضل و نوري: كسي كه مي دانسته بايد هفت مرتبه بين صفا و مروه سعي كند و با همين نيت از صفا شروع كرده ولي رفت و برگشت را يك مرتبه حساب كرده و در نتيجه چهارده مرتبه سعي نموده احتياط آن است كه سعي را اعاده كند اگر چه اقوي كفايت همان سعي است. (م 854).
* آية الله مكارم: اين احتياط ترك نشود. (همان).
* آية الله بهجت و آية الله خامنه اي: سعي صحيح است. (همان).
* آية الله سيستاني: اگر جاهل قاصر بوده سعيش صحيح است و اگر مقصّر بوده صحّتش اشكال دارد. (همان).
زيادي سهوي سعي
* امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام: اگر از روي فراموشي زياد كند بر سعي چه كمتر از يك مرتبه يا بيشتر، سعي او صحيح است و بهتر آن است كه زايد را رها كند. اگر چه بعيد نيست كه بتواند آن را به هفت مرتبه برساند.(م 844)
* آيات عظام خويي(رحمه الله)، سيستاني و بهجت: اگر زيادي يك شوط باشد مستحب است آن را به هفت برساند.(همان)
فراموش كردن سعي
سعي را فراموش كرده و تقصير كرده است:
* از احرام خارج شده و هر وقت يادش آمد بجا آورد: (آيات
عظام: امام خميني، اراكي، گلپايگاني(رحمهم الله)، مكارم، صافي، بهجت، تبريزي، نوري،
صانعي و وحيد).
* بنابر احتياط تقصير را اعاده نمايد. (آيات عظام: زنجاني، سيستاني، خويي(رحمه الله) و فاضل).
* س ـ اگر كسي سعي را به طور كلّي فراموش كرد و تقصير نمود تكليف او چيست؟
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، گلپايگاني(رحمه الله)، صافي، صانعي، نوري و مكارم: از احرام خارج شده و هر وقت يادش آمد سعي را بجا آورد. (م 882).
* آية الله بهجت: هر گاه سعي از روي فراموشي ترك شود هر وقت ياد او بيايد بايد بجا آورد هر چند ياد آمدنش پس از فراغت از اعمال حج باشد. و كسي كه شخصاً نتواند يا برايش مشقت داشته باشد بايستي نائب بگيرد و حجش در هر دو صورت صحيح خواهد بود. (ص 123 م 344). همچنين آية الله تبريزي (ص 143 م 344)، آية الله وحيد (ص 144 م 338).
* آية الله سيستاني: بنابر احتياط تقصير را پس از سعي اعاده كند و يك گاو كفاره بدهد. (م 882).
* آية الله زنجاني: هر وقت متوجّه شود آن را اعاده مي كند و بنابر احتياط واجب تقصير را اعاده كند و تا اعاده تقصير، از محرّمات اجتناب كند. (ص 144 م 574).
* آية الله خوئي(رحمه الله): از احرام خارج نشده وتقصير را اعاده نمايد(م 882).
* آية الله فاضل: بنابر احتياط تقصير را پس از سعي اعاده كند، و بنابر احتياط قبل از اعاده تقصير، محرّمات احرام را مراعات كند ولي كفّاره ثابت نيست. (همان).
استراحت در سعي
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، گلپايگاني(رحمه الله)، نوري، صافي و صانعي: جايز است به جهت استراحت و رفع خستگي نشستن يا خوابيدن بر صفا يا مروه يا بين آن ها، و لازم نيست عذري داشته باشد بنابر اقوي. (م 838).
* فتواي آية الله خامنه اي نسبت به (لازم نيست عذري داشته باشد بنابر اقوي) يافت نشد. (همان).
* آيات عظام: اراكي(رحمه الله)، خويي(رحمه الله) و بهجت: احوط ترك جلوس است مابين صفا و مروه بدون عذر. (همان).
* آيات عظام: سيستاني، تبريزي و فاضل: بنابر احتياط بايد به مقداري باشد كه موالات عرفيه به هم نخورد. (همان).
* آية الله مكارم: احتياط واجب رعايت موالات عرفيه در سعي است (استراحت خيلي طولاني نشود) (همان).
* آية الله سيستاني: احتياط مستحب ترك نشستن در وسط راه است مگر براي كسي كه خسته شده است. (همان).
فصل دهم : تقصير
تقصير:
* تخيير بين گرفتن ناخن و چيدن مو: (آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، و ساير آيات عظام).
* احتياط واجب عدم اكتفا به گرفتن ناخن: (آية الله مكارم و آية الله سيستاني).
* امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام: واجب است بعد از آنكه سعي كرد تقصير كند. يعني قدري از ناخن ها يا قدري از موي سر يا شارب يا ريش را بزند. و بهتر آن است كه اكتفا به زدن ناخن نكند، و از موي، قدري بزند بلكه موافق احتياط است. در تقصير نيز قصد قربت لازم است. (م 9 ـ 888).
* آية الله مكارم: احتياط واجب آن است كه اكتفا به زدن ناخن نكند. (همان).
* آية الله زنجاني: بهتر آن است كه براي تقصير كردن، مو زدن را انتخاب كند. بلكه مطابق احتياط استحبابي است. (ص 147).
* آية الله سيستاني: بنابر احتياط واجب اكتفا به آن نكند و اگر خواست ناخن بگيرد پس از كوتاه كردن مو باشد. (م 888).
* فتواي آية الله خامنه اي: در مورد (بهتر آن است كه اكتفا به زدن ناخن نكند) يافت نشد. (همان).
* آية الله گلپايگاني: قيد(و بهتر آن است كه اكتفا به ناخن...) ندارد(همان).
توضيح: واجب نيست تقصير بلافاصله بعد از سعي انجام شود.
محل تقصير
* امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام: لازم نيست تقصير در محل كوه مروه انجام گيرد بلكه در هر جا مي تواند تقصير كند. چه در منزل يا جاي ديگر. (م 898).
فراموش كردن تقصير
فراموشي تقصير تا احرام حج ـ فديه يك گوسفند:
* مستحب: (آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، خامنه اي، سيستاني، مكارم و زنجاني).
* احتياط واجب: (آيات عظام: وحيد، گلپايگاني، اراكي(رحمهم الله)، صافي، فاضل و نوري).
* احتياط: (آيات عظام: خويي، تبريزي، بهجت و صانعي).
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، خامنه اي، سيستاني و مكارم: اگر تقصير را فراموش كند تا وقتي كه احرام حج را ببندد عمره اش صحيح است و مستحب است فديه يك گوسفند، و احتياط آن است كه فديه بدهد(م 890).
* آيات عظام: خوئي(رحمه الله)، تبريزي و بهجت: بنابر احتياط يك گوسفند كفاره بدهد. (همان).
* آية الله وحيد: اقوي عدم كفّاره است گرچه كفّاره دادن يك گوسفند احوط است. (ص 149 م 352).
* آيات عظام: گلپايگاني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، فاضل، صافي و نوري: بنابر احتياط واجب يك گوسفند فديه بدهد. (م 890).
* آية الله زنجاني: احتياط مستحب آن است كه يك قرباني فديه بدهد. (ص 148 م 588).
* آية الله صانعي: بلكه احوط است. (م 890).
تقصير كردن از ديگري
* امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام:... ازاله موي ديگري نيز قبل از خارج شدن از احرام جايز نيست، ولو براي تقصير، ولي مي تواند ناخن ديگري را براي تقصير بگيرد(م 1146).
* آية الله بهجت:و بعيد نيست (با ازاله موي ديگري) تقصير واقع و موجب احلال شود هر چندبا فعلي كه بر غيرحرام است انجام گيرد(همان).
* آية الله سيستاني: و مجزي نيز نمي باشد. (همان).
تراشيدن سر بعد از عمره تمتع
* س ـ بين عمره تمتع و حج تمتع كه جايز نيست سر بتراشد آيا سر تراشيدن كفاره دارد يا نه؟
* امام خميني(رحمه الله): ماشين كردن سر مانع ندارد ولي نبايد سر را بتراشند. و از ماشين كردني كه مثل تراشيدن است، بايد اجتناب شود علي الاحوط (م 912) و كفّاره ثابت نيست(م 913).
* آية الله گلپايگاني(رحمه الله) و آية الله صافي: بايد يك گوسفند كفاره بدهد بنابر احتياط هر چند جاهل يا ناسي باشد. (همان) ولي آية الله گلپايگاني(رحمه الله) در مجمع المسائل ج 1 / 465 م 43 مي فرمايد: در صورت علم به مسأله يك گوسفند كفّاره دارد و در صورت جهل و نسيان كفاره ندارد. (همان).
* آية الله مكارم: احتياط يك گوسفند به عنوان كفّاره است. (همان).
* آية الله خوئي(رحمه الله) و آية الله تبريزي: اگر عمره تمتع در ماه شوال انجام داده تراشيدن سر تا 30 روز بعد از عيد فطر (جايز) است و اگر بعد از آن باشد بنابر احتياط نبايد بتراشد و در صورت تراشيدن با علم و عمد بنابر احتياط يك گوسفند كفّاره بدهد. (همان).
* آية الله وحيد: اگر بعد از 30 روز از ماه شوال عمداً سر بتراشد حكم به عدم جواز مشكل است، ولي احتياطاً يك گوسفند كفّاره بدهد. (ص 149 م 353).
* آية الله سيستاني: بعد از عمره تمتع بنابر اظهر سر تراشيدن نيز حلال مي شود. اگر چه احوط ترك آن است پس از گذشت 30 روز از عيد فطر، و احتياط مستحب آن است كه در صورت انجام آن از روي عمد و علم يك قرباني كفاره بدهد. (همان).
* آية الله صانعي: بنابر احتياط مستحب سر را نتراشد(م 893).
* آية الله زنجاني: احتياط مستحب آن است كه در بين عمره تمتع و حج تمتع سر نتراشد ولي حرام نيست. (ص 152 م 604).
* آية الله اراكي(رحمه الله): بنابر احتياط واجب تراشيدن سر جايز نيست و اگر تمام سر را تراشيد كفّاره آن بنابر احتياط واجب يك گوسفند است (م 913).
* آية الله فاضل: سر تراشيدن نيز مانعي ندارد(همان).
* آية الله بهجت: ظاهر عدم حرمت احرامي آن است و حرمت به جهت منافات با وجوب توفير، محلّ تأمّل است. (م 893).
فصل يازدهم : خروج از مكّه بعد از عمره تمتع
خروج از مكه
* احتياط واجب عدم جواز مگر به احرام حج: (آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، زنجاني و صانعي).
* به اطراف و توابع مكه جايز است: (آيات عظام: تبريزي، فاضل، سيستاني و مكارم).
* جايز است: (آيات عظام: نوري، خامنه اي، فاضل و بهجت)
* جواز در حال حرجي بدون احرام: (آية الله گلپايگاني(رحمه الله) و آية الله صافي).
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله) و صانعي: خروج از مكّه بعد از عمره تمتع جايز نيست علي الاحوط، مگر در مورد ضرورت كه در اين صورت هم بايد محرم شود به احرام حج و خارج شود. (م 918 و نيز 910، 911، 916 و 920).
* آية الله خامنه اي: جايز است براي كسي كه اطمينان دارد با خارج شدن از مكه، حج او فوت نمي شود بعد از انجام عمره تمتع و قبل از احرام حج از مكه بيرون رود، اگر چه احتياط مستحب آن است كه نقطه در مورد ضرورت و نياز خارج شود(م 910). همچنين آية الله فاضل(همان).
* آية الله نوري: اگر اطمينان دارد كه مي تواند برگردد و به اعمال حج در موقع خود برسد، جايز است. (م 920).
* آية الله بهجت: در صورتي كه اعمال حج تفويت نشود خروج از مكّه مانعي ندارد، مي توانند مانند: حَطّاب، حشّاش بدون احرام بروند و برگردند. (م 910).
* آية الله خوئي(رحمه الله): خارج شدن به اطراف و توابع مكه مانع ندارد. (م 916).
* آية الله مكارم: اين مقدار (در حال ضرورت) ضرر ندارد و احرام لازم نيست. (م 918).
* آية الله سيستاني: منظور از مكه همه شهر توسعه يافته است، پس رفتن به مناطق جديد اشكال ندارد(همان).
* آية الله وحيد: خروج از مكه بعد از عمره تمتع جايز نيست مگر براي حاجتي كه در اين صورت اگر ترس فوت اعمال حج را نداشته باشد، بايد محرم شود به احرام و خارج شود. (ص 63 م 148).
* آية الله گلپايگاني(رحمه الله) آية الله صافي: اگر محرم بودن براي چنين شخصي حرجي باشد بدون احرام نيز مي تواند خارج شود. (م 918).
* آية الله تبريزي: بيرون رفتن از مكه بعد از عمره يا در اثناء آن كه حرام شده، بيرون رفتن به جاي ديگر است. امّا رفتن به اطراف و نواحي مكّه مانعي ندارد. (همان).
* آية الله زنجاني: پس از عمره تمتع خروج از مكه و حوالي آن بدون احرام جايز نيست. بنابر اين خروج به مني جايز است ولي خروج به عرفات اشكال دارد مگر در صورتي كه حاجتي دارد و نمي تواند با احرام خارج شود. (ص 151 م 600).
خروج از مكّه بعد از مني
* س ـ آيا بعد از انجام اعمال مني، قبل از انجام اعمال مكّه مي توان از مكّه خارج شد يا خير؟
* امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام: مانع ندارد. (م 1202).
* آية الله فاضل و آية الله تبريزي: احتياط واجب اين است كه تا اعمال حج تمام نشده از مكّه خارج نشوند. آية الله فاضل: مگر اين كه اطمينان داشته باشد كه براي اتمام اعمال برمي گردد(همان).
* آية الله خوئي(رحمه الله): جايز نيست(همان).
* آية الله بهجت: خلاف احتياط است(همان).
|