|
بخش چهارم : حجّ كودكان ، عمره مفرده و . . .
1ـ كودكان و اعمال عمره و حج
2ـ مستحبات مكّه مكرّمه
3ـ عمره مفرده 4 ـ نماز حجاج در مكه و مدينه
5 ـ مسائل متفرقه
كودكان و اعمال عُمره و حج
440چون برخي از بانوان فرزندان خردسال خود را در سفر حج و عمره به همراه دارند ، بخشي از احكام عمره و حجّ كودكان را به طور مختصر دراينجا مي آوريم : ( 1 )
441كودكان دو دسته اند :
1 ـ « مُميِّز » ، وآن كودكي است كه خوبوبدراتشخيص مي دهد و خودش مي تواند اعمال را به طور صحيح انجام دهد .
2 ـ « غير مُميِّز » ، كه به آن حدّ نرسيده است .
442كودك مُميِّز ، خودش مُحرم مي شود و اعمال را بجا مي آورد ، و در مواردي كه خودش نتواند انجام دهد ، سرپرست وي ( مثلاً پدر ) او را در انجام اعمال ياري مي دهد .
443و كودك غير مُميِّز ، كيفيّت اعمال او بدين گونه است :
1 ـ احرام : سرپرست وي لباس احرام بر او مي پوشاند و از طرف او نيّت احرام مي كند ، و اگر مي تواند لبيّك ها را به طور صحيح پاسخ دهد ، برايش مي گويد تا او هم بگويد ، و
1 ـ در چند مسأله از اين بحث فتواي مراجع معظم تقليد به دست نيامد .
اگر نمي تواند به طور صحيح پاسخ دهد ، خودش از طرف او
« لبيك ها » را مي گويد .
2 ـ طواف : بايد او را طواف دهد ، اگر كودك بتواند ، بايد خودش راه برود ، وگرنه او را حمل كرده ، طواف مي دهند . و براي طواف و نماز طواف ، اگر بتواند خودش وضو مي گيرد وگر نه بايد او را وضو دهند ( 1 ) يا او را در وضو كمك كنند و سرپرست وي از طرف او نيّت مي كند .
3 ـ نماز طواف : سرپرست وي نماز را از طرف او مي خواند .
4 ـ سعي : مانند طواف او را به سعي مي برند .
5 ـ تقصير : قدري از مو يا ناخن او را كوتاه مي كنند .
6 ـ احرام حجّ : سرپرست وي همانند احرام عمره ، او را به نيّت حجّ محرم مي كند .
7 ـ او را براي وقوف ، به عرفات و مشعر مي برند ، و سرپرست كودك از طرف او نيّت وقوف مي كند .
8 ـ در روز عيد قربان ، رمي جمره عقبه و قرباني را سرپرست وي از طرف او انجام مي دهد . 9 ـ اگر كودك ، پسر است واوّلين سفر حج اوست ، بنابر
1 ـ آية الله فاضل : در اعمالي كه نياز به وضو دارد احتياطاً طفل را وضو بدهد و خودش هم وضو بگيرد .
آية الله بهجت : احتياط آن است كه در حال طواف هر دو طهارت داشته باشند و نماز طواف را هر دو بخوانند .
احتياط واجب بايد سر او را بتراشد ( 1 ) و اگر سال اوّل او نباشد
مي تواند سر او را بتراشد يا تقصير كند و اگر دختر است تقصير كند .
10 ـ در شبهاي 11 و 12 ذي حجه ، كودك نيز بايد در منا باشد و سرپرست وي از طرف او نيت بيتوته كند .
11 ـ در روزهاي 11 و 12 ذي حجه ، سرپرست وي ، به نيّت او رمي جمرات را برايش انجام مي دهد .
12 ـ پس از برگشت به مكه ، ساير اعمال را مانند اعمال عمره بجا مي آورند .
( تحريرالوسيله ، ج1 ، ص371 ، م1 و مناسك ، م8 و13 وس104 و105 )
چند مسأله
444محرم كردن طفل و بردن او براي اعمال عمره ، مستحب است ولي واجب نمي باشد . بنابراين ، افرادي كه كودكان خود را براي زيارت همراه مي برند ، اگر بخواهند آنها را مُحرم كنند ، بايد كمال دقت را داشته باشند تا تمامي اعمالشان به طور صحيح انجام شود و با ناقص بودن اعمال ، مشكلي در آينده براي آنها پيش نيايد . ( مناسك ، م7 )
445كودكي كه براي حج محرم شده است ، بايد طواف نساء و
1 ـ آيات عظام خامنه اي ، فاضل ، تبريزي ، مكارم : در اين صورت نيز مي تواند سر او را بتراشد يا تقصير كند .
نماز آن را نيز بجا آورد ، و چنانچه انجام ندهد ، نمي تواند ازدواج كند . ( تحريرالوسيله ، ج1 ، ص453 ، م7 )
446پسر بچه اي كه خَتنه نشده است ، بنابر احتياط واجب ، طوافش صحيح نيست ، بنابراين بر اولياي كودكان است كه پسر بچه ختنه نشده را محرم نكنند . هر چند غير مميّز باشد .
( تحريرالوسيله ، ج1 ، ص431 ، الرابع )
447سرپرست طفل ، بايددر مدّت احرام ، او را از كارهايي كه بر مُحرم حرام است ، باز دارد ( 1 ) ( تحريرالوسليه ، ج1 ، ص371 ، م1 ، مناسك ، م10 )
448در حال طواف و سعي شرايط اين اعمال بايد مراعات شود ؛ مثلا در حال طواف بايد بدن و لباس كودك پاك باشد ( 2 ) و شانه چپ اوبه طرف كعبه باشد ( 3 ) و در حال طواف و سعي بيدار باشد . ( 4 ) لذا توصيه مي شود كساني كه نمي توانند نظارت كامل بر اعمال كودك داشته باشند ، آن عزيزان را محرم نكنند .
( مناسك ، ص526 ، س 13 و 14 )
1 ـ آيات عظام تبريزي ، سيستاني ، بهجت : اين حكم در مورد محرم كردن كودك غير مميّز است .
2 ـ آية الله تبريزي ، آن مقدار كه بتوانند ، بنابراحتياط طهارت او را رعايت كنند .
آية الله سيستاني :
رعايت طهارت بدن و لباس او لازم نيست .
3 ـ آية الله صافي : بنابر احتياط شانه چپ كودك نيز به طرف كعبه باشد .
4 ـ آية الله مكارم :
اگركودك مميزاست ودرابتداي سعي نيّت كرده اشكال ندارد .
آية الله تبريزي : بنابر احتياط واجب بايد بيدار باشد .
مستحبّات مكه معظَّمه
449آداب و مستحبات شهر مكه ـ بجز آنچه در اعمال عمره و حج بيان شد ـ از اين قرار است :
1 ـ زياد ذكر خدا كردن و خواندن قرآن .
2 ـ خواندن يك دور قرآن .
3 ـ خوردن از آب زمزم و بعد از خوردن اين دعا را بخواند :
« أللَّهُمَّ اجْعَلْهُ عِلْماً نافِعاً و رِزْقاً واسِعاً وَشِفاءً مِنْ كُلِّ داء وَسُقْم » .
و نيز بگويد : « بسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَالشُّكْرَ لِلّهِ » .
4 ـ نظر نمودن به كعبه و بسيار تكرار كردن آن .
5 ـ در هر شبانه روز ده مرتبه طواف كردن ؛ در اول شب سه طواف ، و در آخر شب سه طواف ، و پس از دخول صبح دو طواف ، و بعد ازظهر دو طواف .
6 ـ هنگام توقف در مكه به تعداد روزهاي سال ؛ يعني سيصد و شصت مرتبه طواف كند و اگر اين مقدار نشد پنجاه و دو مرتبه و اگر آن هم ممكن نشد هر مقدار كه بتواند . ( م1310 )
طـواف وِداع
450براي كسي كه مي خواهد از مكّه بيرون رود مستحب است طواف وداع انجام دهد . ( م1312 )
451 طواف وداع نيز هفت شوط است و انجام نماز آن هم مستحب است . ( م1312 )
452مستحب است كه از خداوند متعال توفيق مراجعت را بطلبد . ( م1312 )
عمره مُفرَده ( 1 )
453پس از انجام حج ، بجا آوردن عمره مفرده مستحب است ، ولي بين اين عمره و عمره تمتّع كه قبل از حج انجام شده ، حداقل بايد يك ماه فاصله باشد . و اگر در فاصله كمتر از يك ماه بخواهد ، عمره مفرده بجا آورد ، بنا بر احتياط واجب ، به قصد رجاء بجا آورد . ( 2 ) ( م1311 و 173 و 194 )
454اگر بخواهد چند عمره مفرده بجا آورد ، بين آنها نيز حداقل بايد يك ماه فاصله باشد . ( 3 ) ( م173 )
1 مفرده ؛ تك ، يگانه ، نوعي از عمره است كه به تنهايي و جداي از حج انجام مي شود .
2 ـ آيات عظام سيستاني ، فاضل ، مكارم : فاصله يك ماه شرط نيست ، بلكه در هر ماه قمري مي توان يك عمره انجام داد ؛ مثلا يك عمره در آخر ماه رجب و عمره دوّم در اوّل ماه شعبان باشد .
آية الله خامنه اي : فاصله معيني بين دو عمره شرط نيست ولي بنا بر احتياط در هر ماه فقط يك عمره براي خود مي تواند بجا آورد ، ولي آوردن عمره براي غير خود هر نفر يك عمره جايز است .
3 ـ آية الله تبريزي ، آية الله فاضل : بين عمره تمتّع و عمره مفرده فاصله شرطؤ
نيست گرچه بين اعمال عمره يا حج و بين عمره تمتّع و حج تمتّع نبايد عمره مفرده بجا آورد .
آية الله خامنه اي ، آية الله بهجت : بين دو عمره ، فاصله شرط نيست .
اعمال عمره مفرده
455اعمال عمره مفرده ، به ترتيب عبارت است از :
* احرام
* طواف
* نماز طواف
* سعي
* تقصير
* طواف نساء
* نماز طواف نساء ( م175 )
تفاوت عمره مفرده با عمره تمتّع
456عمره مفرده با عمره تمتّع ، در اعمال و شرايط و محرّمات ، فرقي ندارد ، مگر در چند چيز :
* * محل احرام عمره تمتّع ، يكي از ميقات هاي پنج گانه است ولي در عمره مفرده ، كسي كه در مكه است ، مي تواند از منطقه حرم بيرون رود و از آنجا محرم شود . گرچه مي تواند به ميقات برود . و اگر از بيرون به مكه مي رود و از
ميقات مي گذرد ، بايد از ميقات مُحرم شود .
* عمره تمتّع طواف نساء ندارد ولي عمره مفرده دارد .
* اعمال عمره تمتع بايد در ماه هاي حج ( شوال ، ذي قعده و ذي حجه ) انجام شود ، ولي عمره مفرده را در طول سال مي توان انجام داد .
* در عمره تمتع ، پس از تقصير ، تمام كارهايي كه به سبب احرام ، حرام شده بود حلال مي شود ولي در عمره مفرده ، پس از تقصير ، هنوز مرد و زن بر يكديگر حرام هستند و پس از طواف نساء و نماز آن ، حلال مي شوند . ( 1 )
( م176 ، 180 و 1325 )
457براي كسي كه در مكه است و براي احرام عمره مفرده به بيرون حرم مي رود ، بهتر است از « جِعرانه » يا « حُديبيّه » يا « تَنعيم » ( 2 ) محرم شود . ( م175 )
458كساني كه بيرون مكه در فاصله 16 فرسخ و بيشتر از آن
هستند و وظيفه شان حج تمتع است ، اگر استطاعت حج نداشته باشند هرچند استطاعت عمره مفرده داشته باشند ، عمره مفرده بر آنها واجب نيست . ( 3 ) ( م179 )
1 ـ آيات عظام فرقهاي ديگري نيز گفته اند كه جهت اختصار از آوردن همه آنها پرهيز شد .
2 جعرانه ، حديبيّه و تنعيم ، نام سه محلّ است ، اطراف مكّه .
3 ـ آية اللهمكارم : احتياط واجب است .
نماز حجاج در مدينه و مكّه
* در مدينه
459زائراني كه در مدينه منوره حداقل ده روز مي مانند نمازشان تمام است و رفتن به احد و مسجد قبا و مسجد ذوقبلتين اين مسأله را تغيير نمي دهد .
460زائراني كه كمتر از ده روز در مدينه مي مانند ، نمازهاي چهارركعتي را بايد دوركعتي بخوانند ، بجز در مسجدالنبي ( صلي الله عليه وآله ) كه حكم آن خواهد آمد . ( 1 ) ( م1316 )
* در مكّه
461حجاجي كه حداقل ده روز قبل از رفتن به عرفات در مكّه مي مانند ، نمازشان در مكه تمام است و چنين افرادي در عرفات و مشعر و منا نيز نمازشان تمام است . و پس از بازگشت از منا نيز در مكه نمازشان تمام است هرچند كمتر از ده روز اقامت داشته باشد . ( س1358 و 1359 ) 462كساني كه قبل از رفتن به عرفات كمتر از ده روز در مكه
1 حكم نماز در مسجد الحرام و مسجد النبي صفحه بعد خواهد آمد .
هستند ؛ مثلا اوايل ذي حجه وارد مكه شده اند ؛ بايد در مكه و در
عرفات ومشعر و منا نمازشان را شكسته بخوانند . و پس از بازگشت از منا اگر حداقل ده روز در مكّه اقامت دارند ، نمازشان تمام است وگرنه بايد نماز را در برگشت از منا هم شكسته بخوانند . ( همان )
* در مسجد الحرام و مسجد النبي ( صلي الله عليه وآله )
463مسافري كه بايد نمازهاي چهار ركعتي را شكسته بخواند مي تواند در مسجدالحرام و مسجدالنبي ( صلي الله عليه وآله ) ، آن نمازها را شكسته يا تمام بخواند ، و اين حكم اختصاص به مسجد اصلي ندارد و در جاهاي توسعه يافته مسجد هم جاري است . ( 1 ) ( م1316 )
464خارج شدن از مسجدالحرام يا مسجد النبي ( صلي الله عليه وآله ) هنگام شروع نماز جماعت جايز نيست و بر شيعيان واجب است كه در اين نماز جماعت ها شركت كنند . ( 2 ) ( م1313 )
1 ـ آيات عظام خامنه اي ، سيستاني ، فاضل ، مكارم ، صافي : مسافر در تمام مكّه و مدينه مي تواند نمازش را تمام يا شكسته بخواند .
آية اللهتبريزي : مسافر در مكه و مدينه قديم ( زمان پيامبر ) مي تواند نمازش را تمام يا شكسته بخواند .
آية اللهبهجت : مسافر در مسجدالحرام و مسجدالنبي مي تواند نماز را تمام يا شكسته بخواند ولي احتياط واجب آن است كه در جايي كه اوّل جزء اين مساجد نبوده و بعد به آن اضافه شده نمازش را شكسته بخواند .
2 ـ آية الله بهجت : اگر كار ضروري ندارند خارج نشوند و خوب است شركت كنند .
465شركت در نماز جماعت اهل سنت اختصاص به مسجدالحرام و مسجدالنبي ندارد و در ديگر مساجد هم از نماز واجب كفايت مي كند . ( 1 ) ( م1315 )
466سجده كردن بر سنگهايي كه هم اكنون مسجدالحرام
و مسجدالنبي ( صلي الله عليه وآله ) با آنها فرش شده است ، اشكال ندارد . ( م1314 )
467 در مسجدالنبي ( صلي الله عليه وآله ) سجده كردن روي فرشهاي مسجد مانع ندارد و مهر گذاشتن جايز نيست ( 2 ) و لازم نيست ( 3 ) در جايي كه
1 ـ آية الله سيستاني ، آية الله تبريزي : در صورتي كه قرائت حمد و سوره را براي خود آهسته انجام دهد ، كفايت مي كند و در نماز جمعه بعد از فراغ از آن ، نماز ظهر را اعاده كند .
2 ـ آية الله تبريزي : با وجود امكان سنگ فرش ، بايد به آنجا برود .
آية الله فاضل :
اگر مخالف تقيه نباشد و موجب هتك و انگشت نما شدن نشود ، بايد در محلي كه بتواند پيشاني او در سجده بر سنگهاي مسجد قرار گيرد سجده نمايد .
آية الله خامنه اي : اگر با فريضه تقيه منافات ندارد ، بايد بر سنگ فرش سجده كند .
آية الله بهجت : در صورتي كه بتواند بر چيزي كه سجده بر آن صحيح است سجده كند ، سجده بر فرش خلاف احتياط است .
3 ـ آية الله سيستاني : در صورت تمكن لازم است .
آية الله صافي :
اگر فرادي نماز مي خواند و ضرورتي نباشد نبايد به فرش سجده كند و اگر به جماعت مي خواند سجده بر فرش در مواردي كه به خاطر تقيّه ضرورت داشته باشد مانع ندارد .
سنگ است نماز بخوانند و لازم نيست حصير و مانند آن با خود ببرند ، ولي اگر مراعات كنند كه موجب توهين نشود و حصير براي جا نماز با خود داشته باشند و روي آن نماز بخوانند ، به طوري كه متعارف ساير مسلمين است اشكال ندارد ، ليكن تأكيد مي شود از عملي كه موجب هتك و انگشت نما شدن باشد ، اجتناب نمايند . ( م1334 و 1335 )
مسائل متفرّقه
468آوردن قرآن هايي كه در مسجدالحرام و مسجدالنبي ( صلي الله عليه وآله ) است بدون آن كه از متصدي آنها بگيرند جايز نيست و اگر از مسجد بيرون آورده باشند بايد برگردانده شود . ( س1346 )
469آوردن سنگ از صفا و مروه جايز نيست . ( 1 ) ( س1347 )
470اگر در منطقه حرم چيزي پيدا كند ، برداشتن آن كراهت شديد دارد ، بلكه احتياط ( 2 ) آن است كه برندارد . ( م1330 )
471اگر در منطقه حرم چيزي پيدا كند و بردارد ، پس اگر :
* قيمت آن از يك درهم كمتر باشد ، مي تواند به قصد آن كه
1 ـ آية اللهتبريزي : بنا بر احتياط جايز نيست .
آية اللهسيستاني : شكستن سنگ هاي صفا و مروه جايز نيست ، ولي برداشتن آن چه از آن جا جدا شده مانعي ندارد .
2 ـ آية الله فاضل ، آية الله مكارم : بنا بر احتياط واجب نبايد بردارد .
مِلك خودش باشد بردارد .
* قيمت آن يك درهم ( 1 ) يا بيشتر است ، ( 2 ) بايد تا يك سال اعلام كند تا صاحبش پيدا شود پس اگر صاحبش پيدا نشد ، مي تواند ( 3 ) آن را براي صاحبش به فقير صدقه بدهد ، يا براي صاحبش نگهداري كند ، تا پيدا شود . ( م1331 و 1332 )
الحمد لله اوّلا وآخراً
1 درهم ، يك واحد پولي نقره است كه ارزش آن ، امروزه ( تابستان 1383 هجري شمسي ) حدود 800 تومان است .
2 ـ آية اللهسيستاني ، آية الله صافي : بنا بر احتياط واجب بايد صدقه بدهد .
3 ـ آية اللهمكارم : هرگاه احتمال قابل توجه در مورد پيدا شدن صاحبش نمي دهد ، صدقه بدهد .
زيارت پيامبر اكرم ( صلي الله عليه وآله )
أَشْهَدُ أنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ ، وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ ، وَأَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللهِ ، وَأَنَّكَ مُحَمَّدُ بنُ عَبْدِاللهِ ، وَأَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ رِسالاتِ رَبِّكَ ، وَنَصَحْتَ لاُِمَّتِكَ ، وجاهَدْتَ فِيسَبيلِ اللهِ ، وَعَبَدْتَ اللهَ حَتّي أَتاكَ الْيَقينُ بالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ، وَأَدَّيْتَ الَّذيعَلَيْكَ مِنَ الْحَقِّ ، وَأَنَّكَ قَدْ رَؤُفْتَ بِالْمُؤْمِنِينَ ، وَغَلُظْتَ عَلَي الْكافِريِنَ ، فَبَلَغَ اللهُ بِكَ أَفْضَلَ شَرَفِ مَحَلِّ الْمُكَرَّمينَ ؛ اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذِياسْتَنْقَذَنا بِكَ مِنَ الْشِّرْكِ وَالضَّلالَةِ ، اَللّهُمَّ فَاجْعَلْ صلَواتِكَ وَصَلَوةِ مَلائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ ، وَعِبادِكَ الصّالِحِينَ ، وَأنْبِيائِكَ الْمُرْسَلِينَ ، وَأَهلَ السَّماواتِ وَالاْرَضِينَ ، وَمَنْ سَبَّحَ لَكَ يا رَبَّ الْعالَمِينَ مِنَ الاَْوَّلِينَ والاْخِرِينَ عَلي مُحَمَّد عَبْدِكَ وَرَسُولِكَ وَنَبِيِّكَ وَنَجِيبِكَ وَحَبيبِكَ وَخاصَّتِكَ وَصَفيِّكَ وَصَفْوَتِكَ وَخِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ ؛ اَللّهُمَّ أعْطِهِ الدَّرَجَةَ الرَّفيعَةَ ، وَآتِهِ الْوَسِيلَةَ مِنَ الْجَنَّةِ ، وَابْعَثْهُ مَقاماً مَحْمُوداً يَغْبِطُهُ بِهِ الاْوَّلُونَ وَالآخِرُونَ ؛ أَللّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ : ) وَلَوْ أنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أنْفُسَهُمْ جاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَاسْتَغفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ
تَوّاباً رَحيماً (
وَإنّيأَتَيتُكَ مُستَغْفِراً تائِباً مِنْ ذُنُوبي ، وَإِنّي
أتوَجَّهُ بِكَ إِليَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ رَبِّيورَبِّكَ لِيَغْفِرَ ليذُنُوبي . ( 1 )
زيارت حضرت فاطمه ( عليها السلام )
اَلسَّلامُ عَلَيكِ يا مُمْتَحَنَةُ قَدِ اْمتَحَنَكِ الَّذيخَلَقَكِ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَكِ ، فَوَجَدَكِ لِمَا امْتَحَنَكِ صابِرَةً ، وَنَحنُ لَكِ أَوْلياءُ ، صابِرُونَ وَمُصَدِّقُونَ لِكُلِّ ما أَتانا بِهِ أَبُوكِ صَلَّي اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ وأَتانا بِهِ وَصِيُّهُ ، فَإِنّا نَسْأَلـُكِ إنْ كُنّا صَدَّقْناكِ إلاّ اَلْحَقْتِنا بتَصْدِيقِنا لَهُما لِنُبَشِّرَ أنفُسَنا بِأَنـّا قَدْ طَهُرْنا بِوِلايَتِكِ .
اَلسَّلامُ عَلَيكِ يا بِنْتَ رَسُولِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ نَبِيِّ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ خَليلِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ أَمينِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ خَيْرِ خَلْقِ اللهِ ، أُشْهِدُ اللهَ وَرَسُولَهُ ومَلائِكَتَهُ أَنِّيراض عَمَّنْ رَضيتِ عَنْهُ ، ساخِطٌ عَلي مَنْ سَخِطْتِ عَلَيهِ ، مُتَبَرِّئٌ مِمَّنْ تَبَرَّأْتِ مِنْهُ ، مُوال لِمَنْ والَيْتِ ، مُعاد لِمَنْ عادَيْتِ ، مُبْغِضٌ لِمَنْ اَبْغَضْتِ ، مُحِبٌّ لِمَنْ أحْبَبْتِ ، وَكَفي بِاللهِ شَهيداً وَحَسيباً وَجازِياً وَمُثيباً . پس از آن ، بر پيامبر اكرم ( صلي الله عليه وآله ) وامامان ( عليهم السلام ) صلوات فرستاده شود . ( 2 )
1 ـ تهذيب الأحكام 6 : 6 ، كامل الزيارات : 16 ، ( مفاتيح : 629 ؛ ثواب الحجّ : 164 ) .
2 ـ المزار الكبير ص19 ، مفاتيح الجنان ص632 .
زيارت ائمه بقيع ( عليهم السلام ) ( 1 )
اَلسَّلامُ عَلَيْكُم أَئِمَّةَ الهُدي ، اَلسَّلامُ عَلَيْكُم أهْلَ التَّقْوي ، اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ أَيُّها الْحُجَجُ عَلي أَهْلِ الدُّنيا ، السَّلامُ عَلَيْكُم أيُّهاَ القُوّامُ فِيالْبَريِّةِ بِالقِسْطِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ أَهلَ الصَّفْوَةِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكُم آلَ رَسُولِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكُم أَهْلَ النَّجْوي ، أَشْهَدُ أنَّكُمْ قَدْ بَلَّغْتُمْ ونَصَحْتُمْ وَصَبَرْتُمْ فيذاتِ اللهِ ، وَكُذِّبْتُمْ وَأُسِيءَ إلَيْكُمْ فَغَفَرْتُمْ ، وَأَشْهَدُ أنَّكُمُ الاَْئِمَّةُ الرّاشِدُونَ الْمُهْتَدُونَ ، وَأَنَّ طاعَتَكُمْ مَفْرُوضَةٌ ، وَأَنَّ قَوْلَكُمُ الصِّدْقُ ، وَأَنَّكُمْ دَعَوْتُمْ فَلَمْ تُجابُوا ، وأَمَرْتُمْ فَلَمْ تُطاعُوا ، وَأنَّكُمْ دَعائِمُ الدِّينِ ، وَأرْكانُ الاْرْضِ ، لَمْ تَزالُوا بِعَيْنِ اللهِ يَنسَخُكُمْ مِنْ أَصْلابِ كُلِّ مُطَهَّر ، ويَنْقُلُكُمْ مِنْ أَرْحامِ الْمُطَهَّراتِ ، لَمْ تُدَنِّسْكُمُ الْجّاهِلِيَّةُ الْجَهْلاءُ ، وَلَمْ تَشْرَكْ فِيكُمْ فِتَنُ الأهْواءِ ، طِبْتُمْ وَطابَ مَنْبَتُكُمْ مَنَّ بِكُمْ عَلَينا دَيّانُ الدِّينِ ، فَجَعَلَكُمْ فِيبُيُوت أَذِنَ اللهُ أنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فيهَا اسْمُهُ وَجَعَلَ صَلاتَنا عَلَيْكُمْ رَحْمَةً لَنا وَكَفّارَةً لِذُنُوبِنا إِذِ اْختارَكُمُ
1 امام حسن مجتبي و امام زين العابدين و امام محمّد باقر و امام جعفر صادق ( عليهم السلام ) در قبرستان بقيع مدفونند .
اللهُ لَنا وَطَيَّبَ خَلْقَنا بِما مَنَّ عَلَينا مِنْ وِلايَتِكُمْ وَكُنّا عِنْدَهُ مُسَمِّينَ بِعِلْمِكُمْ ، مُعْتَرِفينَ بتَصْديقِنا إيّاكُمْ وَهذا مَقامُ مَنْ أسْرَفَ وَأَخْطَأَ وَاسْتَكانَ وَأَقَرَّ بِما جَني ، وَرَجي بِمَقامِهِ الْخَلاصَ وَأَنْ يَسْتَنْقِذَهُ بِكُمْ مُسْتَنْقِذُ اْلهَلْكي مِنَ الرَّدي ، فَكُونُوا لِيشُفَعاءَ فَقَدْ وَفَدْتُ إِليكُمْ إذْ رَغِبَ عَنْكُمْ أهْلُ الدُّنْيا ، وَاتَّخَذُوا آياتِ اللهِ هُزُواً ، وَاسْتَكْبَرُوا عَنها .
يا مَنْ هُوَ قائِمٌ لا يَسْهُوْ ، ودائِمٌ لا يَلْهُو ، وَمُحيِطٌ بِكُلِّ شَيْء ، لَكَ الْمَنُّ بِما وَفَّقْتَنِي ، وَعَرَّفْتَنِيبِما اَقَمْتَنيعَلَيْهِ إذْ صَدَّ عَنْهُ عِبادُكَ وَجَهِلُوا مَعْرِفَتَهُ ، واسْتَخَفُّوا بِحَقِّهِ ، وَمالُوا إلي سِواهُ ، وَكانَتِ الْمِنَّةُ مِنْكَ عَلَيَّ ، مَعَ أقْوام خَصَصْتَهُم بِما خَصَصْتَني بِهِ ، فَلَكَ الْحَمْدُ إذْ كُنْتُ عِنْدَكَ فيمَقاميهذا مَذْكُوراً مَكْتُوباً ، فَلا تَحْرِمْنِيما رَجَوْتُ ، وَلا تُخَيِّبْنيفيما دَعَوْتُ بِحُرْمَةِ مُحَمَّد وَآلِهِ الطّاهِرينَ وَصَلَّي اللهُ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد . ( 1 )
پس از آن براي خود دعا كن و بعد براي هر امام دو ركعت نماز زيارت بخوان ( جهت حفظ قداست ائمه بقيع ( عليهم السلام ) ، زائران عزيز نماز زيارت را در مسجد النبي ( صلي الله عليه وآله ) بخوانند و از خواندن نماز در قبرستان بقيع پرهيزكنند ) .
1 ـ مفاتيح الجنان ، تهذيب الاحكام ج6 ص80 ، كامل الزيارات ص55 .
اصطلاحات و لغات
اتمام : تمام كردن ، به پايان رساندن .
اثناء : وسط ، بين .
اِجحاف : ستم كردن ، زياده روي كردن .
اِحراز : به دست آوردن ، رسيدن به چيزي .
احوط : همان احتياط است كه اگر همراه با فتوا باشد احتياط مستحب و اگر همراه با فتوا نباشد ، احتياط واجب است .
اِزاله : برطرف كردن .
اعاده : كاري را دوباره انجام دادن ، تكرار كردن .
اعمال : جمع عمل ، كارها .
باذِل : بخشنده ، كسي كه چيزي را به كسي ببخشد .
بُطلان : باطل شدن .
تروك احرام : كارهايي كه در حال احرام بايد ترك شود ، محرّمات احرام .
حاشيه : كنار ، در اينجا به معناي پاورقي .
حجّ بذلي : حجّي كه با بخشش ديگري واجب شود .
حدّت : تندي ، خشم و غضب ، تيزي .
حدوث : پديد آمدن ، ايجاد شدن .
حَرَج : سختي ، دشواري ، تنگي و فشار .
حواشي : جمع حاشيه .
دالّ : دلالت كننده ، راهنمايي كننده .
ذبح : سربريدن .
ذِراع : قسمتي از دست انسان
از آرنج تا سر انگشتان .
ذمّه : عهده ، بر ذمّه بودن ، بر عهده بودن ، بر كسي لازم بودن .
رجاءً : به اميد مطلوب بودن و پاداش داشتن .
شاذروان : پيش آمدگي كنار ديوار كعبه .
شوط : دور .
عدول : بازگشت ، برگشتن .
عُرف : شناخته ، خوي و عادت ، آنچه ميان مردم متداول شده .
عُسر : سختي ، تنگدستي .
عُقلاء : جمع عاقل ، صاحبان خرد .
علم و عمد : با آگاهي و توجّه و با قصد .
قصد اجمالي : قصد و نيّتي كه قطعي نباشد .
ما في الذمّه : آنچه بر عهده است ، آنچه وظيفه انسان است .
محاذي : روبرو ، مقابل .
مُخيَّر : داراي اختيار .
مستلزم : چيزي كه لازمه چيز ديگر است ، آنچه كه چيز ديگري را لازم دارد .
مُسطح : هموار ، بدون پستي و بلندي .
مشقّت : سختي ، دشواري ، رنج .
مطالبه : درخواست .
مميّز : كسي كه خوب و بد را تشخيص مي دهد .
مُنجر : كشيده شده ، كشيده شده به جايي يا به سوي چيزي .
موالات : پي درپي ، بي فاصله .
مودّت : دوستي ، محبّت .
مؤكّد : تأكيد شده ، سفارش شده .
وثوق : اطمينان .
هتك : بي احترامي كردن ، رسوا ساختن كسي . |