احكام نماز جماعت
١٣٩٩ مستحب است
نمازهاي واجب خصوصا نمازهاي يوميه را به جماعت
بخوانند ودر نماز صبح و مغرب و عشا خصوصا براي
همسايه مسجد و كسي كه صداي اذان مسجد را ميشنود
بيشتر سفارش شده است.
١٤٠٠ در روايتي وارد
شده است كه اگر يك نفر به امام جماعت اقتدا كند هر
ركعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد و
اگر دو نفر اقتدا كنند هر ركعتي ثواب ششصد نماز
دارد و هر چه بيشتر شوند ثواب نمازشان بيشتر
ميشود تا به ده نفر برسند و عده آنان كه از ده
گذشت اگر تمام آسمانها كاغذ و درياها مركب و
درختها قلم و جن و انس و ملائكه نويسنده شوند،
نميتوانند ثواب يك ركعت آن را بنويسند.
١٤٠١ حاضر نشدن به
نماز جماعت از روي بياعتنايي جايز نيست و سزاوار
نيست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.
١٤٠٢ مستحب است
انسان صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند. و نماز
جماعت از نماز اول وقت كه فرادي يعني تنها خوانده
شود، بهتر است. و نيز نماز جماعتي را كه مختصر
بخواند، از نماز فرادي كه آن را طول بدهند، بهتر
ميباشد.
١٤٠٣ وقتي كه جماعت
بر پا ميشود مستحب است كسي كه نمازش را فرادي
خوانده دوباره با جماعت بخواند و اگر بعد بفهمد كه
نماز اولش باطل بوده نماز دوم او كافي است.
١٤٠٤ اگر امام يا
ماموم بخواهد نمازي را كه به جماعتخوانده دوباره
با جماعت بخواند، در صورتي كه جماعت دوم و اشخاص
آن غير از اول باشد، اشكال ندارد.
١٤٠٥ كسي كه در نماز
وسواس دارد و فقط در صورتي كه نماز را با جماعت
بخواند از وسواس راحت ميشود، بايد نماز را با
جماعت بخواند.
١٤٠٦ اگر پدر يا
مادر به فرزند خود امر كند كه نماز را به جماعت
بخواند چون اطاعت پدر و مادر واجب است، بنابر
احتياط واجب بايد نماز را به جماعت بخواند و قصد
استحباب نمايد.
١٤٠٧ احتياط واجب آن
است كه نماز عيد فطر و قربان را در زمان غيبت امام
عليهالسلام با جماعت نخوانند، ولي به قصد رجاء
مانع ندارد و نمازهاي مستحبي را هم نميشود به
ماعتخواند مگر نماز استسقاء كه براي آمدن باران
ميخوانند.
١٤٠٨ موقعي كه امام
جماعت نماز يوميه ميخواند هر كدام از نمازهاي
يوميه را ميشود به او اقتدا كرد ولي اگر نماز
يوميهاش را احتياطا دوباره ميخواند فقط در صورتي
كه ماموم احتياطش با امام يكي باشد ميتواند به او
اقتدا كند.
١٤٠٩ اگر امام جماعت
قضاي نماز يوميه خود را ميخواند ميشود به او
اقتدا كرد، ولي اگر نمازش را احتياطا قضا ميكند
يا قضاي احتياطي نماز كس ديگر را ميخواند اگر چه
براي آن پول نگرفته باشد اقتداي به او اشكال دارد
ولي اگر انسان بداند صورت اقتداي به او اشكال
ندارد.
١٤١٠ اگر انسان
نداند نمازي را كه امام ميخواند نماز واجب يوميه
استيا نماز مستحب نميتواند به او اقتدا كند.
١٤١١ اگر امام در
محراب باشد و كسي پشتسر او اقتدا نكرده باشد
كساني كه دو طرف محراب ايستادهاند و به واسطه
ديوار محراب امام را نميبينند،نميتوانند اقتدا
كنند، بلكه اگر كسي هم پشتسر امام اقتدا كرده
باشد اقتدا كردن كساني كه دو طرف او ايستادهاند و
به واسطه ديوار محراب امام را نميبينند اشكال
دارد، بلكه باطل است.
١٤١٢ اگر به واسطه
درازي صف اول، كساني كه دو طرف صف ايستادهاند
امام را نبينند ميتوانند اقتدا كنند و نيز اگر به
واسطه درازي يكي از صفهاي ديگر، كساني كه دو طرف
آن ايستادهاند، صف جلوي خود را نبينند، ميتوانند
اقتدا نمايند.
١٤١٣ اگر صفهاي
جماعت تا درب مسجد برسد كسي كه مقابل درب پشت صف
ايستاده نمازش صحيح است، و نيز نماز كساني كه
پشتسر او اقتدا ميكنند، صحيح ميباشد ولي نماز
كساني كه دو طرف او ايستادهاند و صف جلو را
نميبينند، اشكال دارد، بلكه باطل است.
١٤١٤ كسي كه
پشتستون ايستاده، اگر از طرف راستيا چپ به واسطه
ماموم ديگر به امام متصل نباشد نميتواند اقتدا
كند. بلكه اگر از دو طرف هم متصل باشد، ولي از صف
جلو حتي يك نفر را هم نبيند، جماعت او صحيح نيست.
١٤١٥ جاي ايستادن
امام بايد از جاي ماموم بلندتر نباشد ولي اگر مكان
امام مقدار خيلي كمي بلندتر باشد، اشكال ندارد. و
نيز اگر زمين سراشيب باشد و امام در طرفي كه
بلندتر است بايستد در صورتي كه سراشيبي آن زياد
نباشد و طوري باشد كه به آن زمين مسطح بگويند
مانعي ندارد.
١٤١٦ اگر جاي ماموم
بلندتر از جاي امام باشد در صورتي كه بلندي به
مقدار متعارف زمان قديم باشد مثل آن كه امام در
صحن مسجد و ماموم در پشت بام بايستد اشكال ندارد،
ولي اگر مثل ساختمانهاي چند طبقه اين زمان باشد،
جماعت اشكال دارد.
١٤١٧ اگر بين كساني
كه در يك صف ايستادهاند بچه مميز يعني بچهاي كه
خوب و بد را ميفهمد فاصله شود، چنانچه ندانند
نماز او باطل است، ميتوانند اقتدا كنند.
١٤١٨ بعد از تكبير
امام اگر صف جلو آماده نماز، و تكبير گفتن آنان
نزديك باشد كسي كه در صف بعد ايستاده، ميتواند
تكبير بگويد ولي احتياط مستحب آن است كه صبر كند
تا تكبير صف جلو تمام شود.
١٤١٩ اگر بداند نماز
يك صف از صفهاي جلو باطل است، در صفهاي بعد
نميتواند اقتدا كند، ولي اگر نداند نماز آنان
صحيح استيا نه، ميتواند اقتدا نمايد.
١٤٢٠ هرگاه بداند
نماز امام باطل است مثلا بداند امام وضو ندارد،
اگر چه خود امام ملتفت نباشد، نميتواند به او
اقتدا كند.
١٤٢١ اگر ماموم بعد
از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده، يا كافر بوده،
يا به جهتي نمازش باطل بوده، مثلا بي وضو نماز
خوانده، نمازش صحيح است.
١٤٢٢ اگر در بين
نماز شك كند كه اقتدا كرده يا نه، چنانچه در حالي
باشد كه وظيفه ماموم است، مثلا به حمد و سوره امام
گوش ميدهد بايد نماز را به جماعت تمام كند، و اگر
مشغول كاري باشد كه هم وظيفه امام و هم وظيفه
ماموم است مثلا در ركوع يا سجده باشد، بايد نماز
را به نيت فرادي تمام نمايد.
١٤٢٣ انسان در بين
نماز جماعت ميتواند نيت فرادي كند.
١٤٢٤ اگر ماموم به
واسطه عذري بعد از حمد و سوره امام نيت فرادي كند،
لازم نيستحمد و سوره را بخواند، ولي اگر پيش از
تمام شدن حمد و سوره نيت فرادي نمايد، بايد مقداري
را كه امام نخوانده بخواند.
١٤٢٥ اگر در بين
نماز جماعت نيت فرادي نمايد، بنابر احتياط واجب
نبايد دوباره نيت جماعت كند. ولي اگر مردد شود كه
نيت فرادي كند يا نه، و بعد تصميم بگيرد نماز را
با جماعت تمام كند، نمازش صحيح است.
١٤٢٦ اگر شك كند كه
نيت فرادي كرده يا نه، بايد بنا بگذارد كه نيت
فرادي نكرده است.
١٤٢٧ اگر موقعي كه
امام در ركوع است، اقتدا كند و به ركوع امام برسد،
اگر چه ذكر امام تمام شده باشد، نمازش به طور
جماعت صحيح است و يك ركعتحساب ميشود، اما اگر به
مقدار ركوع خم شود و به ركوع امام نرسد، نمازش به
طور فرادي صحيح ميباشد و بايد آن را تمام نمايد.
١٤٢٨ اگر موقعي كه
امام در ركوع است اقتدا كند و به مقدار ركوع خم
شود و شك كند كه به ركوع امام رسيده يا نه، نمازش
صحيح است و فرادي ميشود.
١٤٢٩ اگر موقعي كه
امام در ركوع است اقتدا كند و پيش از آن كه به
اندازه ركوع خم شود، امام سر از ركوع بردارد،
ميتواند نيت فرادي كند، يا صبر كند تا امام براي
ركعت بعد برخيزد و آن را ركعت اول نماز خود حساب
كند و لي اگر برخاستن امام به قدري طول بكشد كه
نگويند اين شخص نماز جماعت ميخواند، بايد نيت
فرادي نمايد.
١٤٣٠ اگر اول نماز
يا بين حمد و سوره اقتدا كند و پيش از آن كه به
ركوع رود امام سر از ركوع بردارد، نماز او به طور
جماعت صحيح است، و بايد ركوع كند و خود را به امام
برساند.
١٤٣١ اگر موقعي برسد
كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است چنانچه
بخواهد به ثواب جماعت برسد، بايد بعد از نيت و
گفتن تكبيرة الاحرام بنشيند و تشهد را با امام
بخواند ولي سلام را نگويد و صبر كند تا امام سلام
نماز را بدهد، بعد بايستد و بدون آن كه دوباره نيت
كند و تكبير بگويد، حمد و سوره را بخواند و آن را
ركعت اول نماز خود حساب كند.
١٤٣٢ ماموم نبايد
جلوتر از امام بايستد، و اگر مساوي او هم بايستد،
اشكال دارد و به احتياط واجب بايد كمي عقب تر از
امام بايستد، اگر چه قد او بلندتر از امام باشد،
كه در ركوع و سجود سرش جلوتر از امام باشد.
١٤٣٣ در نماز جماعت
بايد بين ماموم و امام پرده و مانند آن كه پشت آن
ديده نميشود فاصله نباشد، و همچنين است بين انسان
و ماموم ديگري كه انسان به واسطه او به امام متصل
شده است ولي اگر امام، مرد و ماموم زن باشد چنانچه
بين آن زن و امام يا بين آن زن و ماموم ديگري كه
مرد است و زن به بواسطه او به امام متصل شده است
پرده و مانند آن باشد اشكال ندارد.
١٤٣٤ اگر بعد از
شروع به نماز بين ماموم و امام يا بين ماموم و كسي
كه ماموم به واسطه او متصل به امام است پرده يا
چيز ديگري كه پشت آن را نميتوان ديد فاصله شود،
نمازش فرادي ميشود، و صحيح است.
١٤٣٥ اگر بين جاي
سجده ماموم و جاي ايستادن امام به قدر گشادي بين
دو قدم فاصله باشد اشكال ندارد، و نيز اگر بين
انسان به واسطه مامومي كه جلوي او ايستاده و انسان
به وسيله او به امام متصل است به همين مقدار فاصله
باشد نمازش اشكال ندارد، و احتياط مستحب آن است كه
جاي سجده ماموم با جاي كسي كه جلوي او ايستاده هيچ
فاصله نداشته باشد.
١٤٣٦ اگر ماموم به
واسطه كسي كه طرف راستيا چپ او اقتدا كرده به
امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد،
چنانچه به اندازه گشادي بين دو قدم هم فاصله داشته
باشند نمازش صحيح است.
١٤٣٧ اگر در نماز
بين ماموم و امام يا بين ماموم و كسي كه ماموم به
واسطه او به امام متصل است بيشتر از يك قدم بزرگ
فاصله پيدا شود نمازش فرادي ميشود و صحيح است.
١٤٣٨ اگر نماز همه
كساني كه در صف جلو هستند تمام شود يا همه نيت
فرادي نمايند، اگر فاصله به اندازه يك قدم بزرگ
نباشد نماز صف بعد به طور جماعت صحيح، و اگر بيشتر
از اين مقدار باشد فرادي ميشود و صحيح است.
١٤٣٩ اگر در ركعت
دوم اقتدا كند قنوت و تشهد را با امام ميخواند و
احتياط آن است كه موقع خواندن تشهد انگشتان دست و
سينه پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند كند و
بايد بعد از تشهد با امام برخيزد و حمد و سوره را
بخواند و اگربراي سوره وقت ندارد، حمد را تمام كند
و در ركوع يا سجده خود را به امام برساند، يا نيت
فرادي كند و نمازش صحيح است، ولي اگر در سجده به
امام برسد، بهتر است كه احتياطا نماز را دوباره
بخواند.
١٤٤٠ اگر موقعي كه
امام در ركعت دوم نماز چهار ركعتي است اقتدا كند،
بايددر ركعت دوم نمازش كه ركعتسوم امام است، بعد
از دو سجده بنشيند و تشهد را بهمقدار واجب بخواند
و برخيزد، و چنانچه براي گفتن سه مرتبه تسبيحات
وقت ندارد،يك مرتبه بگويد و در ركوع يا سجده خود
را به امام برساند.
١٤٤١ اگر امام در
ركعتسوم يا چهارم باشد و ماموم بداند كه اگر
اقتدا كند و حمد را بخواند به ركوع امام نمي رسد،
بنابر احتياط واجب بايد صبر كند تا امام به ركوع
رود، بعد اقتدا نمايد.
١٤٤٢ اگر در
ركعتسوم يا چهارم امام اقتدا كند، بايد حمد و
سوره را بخواند و اگر براي سوره وقت ندارد بايد
حمد را تمام كند و در ركوع يا سجده خود را به امام
برساند، ولي اگر در سجده به امام برسد بهتر است كه
احتياطا نماز را دوباره بخواند.
١٤٤٣ كسي كه ميداند
اگر سوره را بخواند در ركوع به امام نمي رسد، بايد
سوره را نخواند، ولي اگر خواند نمازش صحيح است.
١٤٤٤ كسي كه اطمينان
دارد كه اگر سوره را شروع كند يا تمام نمايد به
ركوع امام مي رسد، احتياط واجب آن است كه سوره را
شروع كند يا اگر شروع كرده تمام نمايد.
١٤٤٥ كسي كه يقين
دارد، اگر سوره را بخواند به ركوع امام مي رسد،
چنانچه سوره را بخواند و به ركوع نرسد نمازش صحيح
است.
١٤٤٦ اگر امام
ايستاده باشد و ماموم نداند كه در كدام ركعت است
ميتواند اقتدا كند ولي بايد حمد و سوره را به قصد
قربت بخواند و اگر چه بعد بفهمد كه امام در ركعت
اول يا دوم بوده نمازش صحيح است.
١٤٤٧ اگر به خيال
اين كه امام در ركعت اول يا دوم استحمد و سوره
نخواند و بعد از ركوع بفهمد كه در ركعتسوم يا
چهارم بوده نمازش صحيح است. ولي اگر پيش از ركوع
بفهمد بايد حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد
فقط حمد را بخواند و در ركوع يا سجده خود را به
امام برساند.
١٤٤٨ اگر به خيال
اين كه امام در ركعتسوم يا چهارم استحمد و سوره
را بخواند و پيش از ركوع يا بعد از آن بفهمد كه در
ركعت اول يا دوم بوده نمازش صحيح است.
١٤٤٩ اگر موقعي كه
مشغول نماز مستحبي است جماعت بر پا شود چنانچه
اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت
برسد، مستحب است نماز را رها كند و مشغول نماز
جماعتشود بلكه اگر اطمينان نداشته باشد كه به
ركعت اول برسد مستحب است به همين دستور رفتار
نمايد.
١٤٥٠ اگر موقعي كه
مشغول نماز سه ركعتي يا چهار ركعتي است جماعت بر
پا شود چنانچه به ركوع ركعتسوم نرفته و اطمينان
ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد،
مستحب است به نيت نماز مستحبي نماز را دو ركعتي
تمام كند و خود را به جماعت برساند.
١٤٥١ اگر نماز امام
تمام شود و ماموم مشغول تشهد يا سلام اول باشد
لازم نيست نيت فرادي كند.
١٤٥٢ كسي كه يك ركعت
از امام عقب مانده وقتي امام تشهد ركعت آخر را
ميخواند ميتواند برخيزد و نماز را تمام كند و يا
انگشتان دست، و سينه پا را به زمين بگذارد و
زانوها را بلند نگه دارد و صبر كند تا امام سلام
نماز را بگويد و بعد برخيزد.
|