احکام صلح

احكام صلح

٢١٦٠ صلح آن است كه انسان با ديگري سازش كند كه مقداري از مال يا منفعت مال خود را ملك او كند، يا از طلب يا حق خود بگذرد، خواه در برابر عوض باشد يا بدون عوض.

٢١٦١ دو نفري كه چيزي را به يكديگر صلح مي‏كنند بايد بالغ و عاقل باشند، و كسي آنها را مجبور نكرده باشد، و قصد صلح داشته باشند، و حاكم شرع هم آنان را از تصرف در اموالشان جلوگيري نكرده باشد.

٢١٦٢ لازم نيست صيغه صلح به عربي خوانده شود، بلكه با هر لفظ‏ي كه بفهماند باهم صلح و سازش كرده‏اند صحيح است.

٢١٦٣ اگر كسي گوسفندهاي خود را به چوپان بدهد كه مثلا يك سال نگهداري كند و از شير آن استفاده نمايد و مقداري روغن بدهد، چنانچه شير گوسفند را در مقابل زحمتهاي چوپان و آن روغن صلح كند صحيح است، ولي اگر گوسفند را يك ساله به چوپان اجاره دهد كه از شير آن استفاده كند و در عوض مقداري روغن بدهد اشكال دارد.

٢١٦٤ اگر كسي بخواهد طلب يا حق خود را به ديگري صلح كند، در صورتي صحيح است كه او قبول نمايد.

٢١٦٥ اگر انسان مقدار بدهي خود را بداند و طلبكار او نداند، چنانچه طلبكار طلب خود را به كمتر از مقداري كه هست صلح كند، مثلا پنجاه تومان طلبكار باشد و طلب خود را به ده تومان صلح نمايد، زيادي براي بدهكار حلال نيست، مگر آنكه مقدار بدهي خود را به او بگويد و او را راضي كند، يا طوري باشد كه اگر مقدار طلب خود را مي‏دانست باز هم به آن مقدار صلح مي‏كرد.

٢١٦٦ اگر بخواهند دو چيزي را كه از يك جنس، و وزن آنها معلوم است به يكديگر صلح كنند، در صورتي صحيح است كه وزن يكي بيشتر از ديگري نباشد، ولي اگر وزن آنها معلوم نباشد، اگر چه احتمال دهند كه وزن يكي بيشتر از ديگري است صلح صحيح است.

٢١٦٧ اگر دو نفر از يك نفر طلبكار باشند يا دو نفر از دو نفر ديگر طلبكار باشند و بخواهند طلبهاي خود را به يكديگر صلح كنند، چنانچه طلب آنان ازيك جنس و وزن آنها يكي باشد، مثلا هر دو ده من گندم طلبكار باشند، مصالحه آنان صحيح است، و همچنين است اگر جنس طلب آنان يكي نباشد، مثلا يكي ده من برنج و ديگري دوازده من گندم طلبكار باشد، ولي اگر طلب آنان از يك جنس و چيزي باشد كه معمولا با وزن يا پيمانه آن را معامله مي‏كنند، در صورتي كه وزن يا پيمانه آنها مساوي نباشد مصالحه آنان باطل است.

٢١٦٨ اگر از كسي طلبي دارد كه بايد بعد از مدتي بگيرد، چنانچه طلب خود را به مقدار كمتري صلح كند و مقصودش اين باشد كه از مقداري از طلب خود گذشت كند و بقيه را نقد بگيرد اشكال ندارد.

٢١٦٩ اگر دو نفر چيزي را با هم صلح كنند، با رضايت‏يكديگر مي‏توانند صلح را به هم بزنند، و نيز اگر در ضمن معامله براي هر دو يا يكي از آنان حق به هم زدن معامله را قرار داده باشند، كسي كه آن حق را دارد مي‏تواند صلح را به هم بزند.

٢١٧٠ تا وقتي خريدار و فروشنده از مجلس معامله متفرق نشده‏اند مي‏توانند معامله را به هم بزنند. و نيز اگر مشتري حيواني را بخرد تا سه روز حق به هم زدن معامله را دارد، و همچنين اگر پول جنسي را كه نقد خريده تا سه روز ندهد و جنس را تحويل نگيرد، فروشنده مي‏تواند معامله را به هم بزند، ولي كسي كه مال را صلح مي‏كند در اين سه صورت حق به هم زدن صلح را ندارد، و در هشت صورت ديگر كه در احكام خريد و فروش گفته شد، مي‏تواند صلح را به هم بزند.

٢١٧١ اگر چيزي را كه به صلح گرفته معيوب باشد مي‏تواند صلح را به هم بزند، ولي نمي‏تواند تفاوت قيمت صحيح و معيوب را بگيرد.

٢١٧٢ هرگاه مال خود را به كسي صلح نمايد و با او شرط كند كه اگر بعد از مرگ وارثي نداشتم بايد چيزي را كه به تو صلح كردم وقف كني، و او هم اين شرط را قبول كند، بايد به شرط عمل نمايد.