احکام ضامن شدن

احكام ضامن شدن

٢٣١٠ اگر انسان بخواهد ضامن شود كه بدهي كسي را بدهد، ضامن شدن او در صورتي صحيح است كه به هر لفظ‏ي اگر چه عربي نباشد به طلبكار بگويد: كه من ضامن شده‏ام طلب تو را بدهم، و طلبكار هم رضايت‏خود را بفهماند ولي راضي بودن بدهكار شرط نيست.

٢٣١١ ضامن و طلبكار بايد مكلف و عاقل باشند و كسي هم آنها را مجبور نكرده باشد و نيز بايد در حال بالغ شدن سفيه نباشد كه مال خود را در كارهاي بيهوده مصرف كنند ولي اگر بعد از بالغ شدن سفيه شده باشند و حاكم شرع آنان را از تصرف جلوگيري نكرده باشد، اشكال ندارد و كسي كه به واسطه ورشكستگي حاكم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگيري كرده بابت طلبي كه دارد ديگري نمي‏تواند ضامن او شود.

٢٣١٢ هرگاه براي ضامن شدن خودش شرطي قرار دهد، مثلا بگويد: "اگر بدهكار قرض تو را نداد من مي‏دهم"، احتياط واجب آن است كه به ضامن شدن او ترتيب اثر ندهند.

٢٣١٣ كسي كه انسان ضامن بدهي او مي‏شود بايد بدهكار باشد، پس اگر كسي بخواهد از ديگري قرض كند تا وقتي قرض نكرده انسان نمي‏تواند ضامن او شود.

٢٣١٤ در صورتي انسان مي‏تواند ضامن شود كه طلبكار و بدهكار و جنس بدهي همه متميز باشد يعني مبهم يا مردد نباشد. پس اگر دو نفر از كسي طلبكار باشند و انسان بگويد: "من ضامن هستم كه طلب يكي از شماها را بدهم"، چون معين نكرده كه طلب كدام را بدهد، ضامن شدن او باطل است. و نيز اگر كسي از دو نفر طلبكار باشد و انسان بگويد: "من ضامن هستم كه بدهي يكي ازآن دو نفر را به تو بدهم"، چون معين نكرده كه بدهي كدام را مي‏دهد، ضامن شدن او باطل مي‏باشد. و همچنين اگركسي از ديگري مثلا ده من گندم و ده تومان پول طلبكار باشد و انسان بگويد: "من ضامن يكي از دو طلب تو هستم" و معين نكند كه ضامن گندم است‏يا ضامن پول، صحيح نيست.

٢٣١٥ اگر طلبكار طلب خود را به ضامن ببخشد، ضامن نمي‏تواند از بدهكار چيزي بگيرد و اگر مقداري از آن را ببخشد، نمي‏تواند آن مقدار را مطالبه نمايد.

٢٣١٦ اگر انسان ضامن شود كه بدهي كسي را بدهد نمي‏تواند از ضامن شدن خود برگردد.

٢٣١٧ ضامن و طلبكار مي‏توانند شرط كنند كه هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را به هم بزنند.

٢٣١٨ هرگاه انسان در موقع ضامن شدن، بتواند طلب طلبكار را بدهد اگرچه بعد فقير شود طلبكار نمي‏تواند ضامن بودن او را به هم بزند و طلب خود را از بدهكار اول مطالبه نمايد و همچنين است اگر در آن موقع نتواند طلب او را بدهد ولي طلبكار بداند و به ضامن شدن او راضي شود.

٢٣١٩ اگر انسان در موقعي كه ضامن مي‏شود نتواند طلب طلبكار را بدهد و طلبكار در آن وقت نداند و بعد ملتفت‏شود مي‏تواند ضامن بودن او را به هم بزند.

٢٣٢٠ اگر كسي بدون اجازه بدهكار ضامن شود كه بدهي او را بدهد نمي‏تواند چيزي از او بگيرد.

٢٣٢١ اگر كسي با اجازه بدهكار ضامن شود كه بدهي او را بدهد، مي‏تواند مقداري را كه ضامن شده از او مطالبه نمايد. ولي اگر به جاي جنسي كه بدهكار بوده جنس ديگري به طلبكار او بدهد نمي‏تواند چيزي را كه داده از او مطالبه نمايد، مثلا اگر ده من گندم بدهكار باشد و ضامن ده من برنج بدهد نمي‏تواند برنج را از او مطالبه نمايد، اما اگر خودش راضي شود كه برنج بدهد اشكال ندارد.