احکام عاریه

احكام عاريه

٢٣٤٤ عاريه آن است كه انسان مال خود را به ديگري بدهد كه از آن استفاده كند و در عوض، چيزي هم از او نگيرد.

٢٣٤٥ لازم نيست در عاريه صيغه بخوانند و اگر مثلا لباس را به قصد عاريه به‏كسي بدهد و او به همين قصد بگيرد عاريه صحيح است.

٢٣٤٦ عاريه دادن چيز غصبي و چيزي كه مال انسان است ولي منفعت آن را به‏ديگري واگذار كرده مثلا آن را اجاره داده، در صورتي صحيح است كه مالك چيز غصبي يا كسي كه آن چيز را اجاره كرده بگويد به عاريه دادن راضي هستم.

٢٣٤٧ چيزي را كه منفعتش مال انسان است مثلا آن را اجاره كرده مي‏تواند عاريه بدهد. ولي اگر در اجاره شرط كرده باشند كه خودش از آن استفاده كند، نمي‏تواند آن را به ديگري عاريه دهد.

٢٣٤٨ اگر ديوانه و بچه مال خود را عاريه بدهند صحيح نيست، اما اگرولي بچه مصلحت بداند كه مال او را عاريه دهد و بچه آن مال را به دستور ولي به عاريه كننده برساند اشكال ندارد.

٢٣٤٩ اگر در نگهداري چيزي كه عاريه كرده كوتاهي نكند و در استفاده از آن هم زياده روي ننمايد و اتفاقا آن چيز تلف شود ضامن نيست ولي چنانچه شرط كنند كه اگر تلف شود عاريه كننده ضامن باشد يا چيزي را كه عاريه كرده طلا و نقره باشد،بايد عوض آن را بدهد.

٢٣٥٠ اگر طلا و نقره را عاريه نمايد و شرط كند كه اگر تلف شود ضامن نباشد، چنانچه تلف شود ضامن نيست.

٢٣٥١ اگر عاريه دهنده بميرد، عاريه گيرنده بايد چيزي را كه عاريه كرده به ورثه او بدهد.

٢٣٥٢ اگر عاريه دهند طوري شود كه شرعا نتواند در مال خود تصرف كند مثلا ديوانه شود عاريه كننده بايد مالي را كه عاريه كرده به ولي او بدهد.

٢٣٥٣ كسي كه چيزي عاريه داده هر وقت بخواهد مي‏تواند آن را پس بگيرد و كسي هم كه عاريه كرده هر وقت بخواهد مي‏تواند آن را پس دهد.

٢٣٥٤ اگر ظرف طلا و نقره را براي زينت اطاق عاريه بدهند اشكال ندارد،ولي اگر براي استفاده حرام بدهند باطل است.

٢٣٥٥ عاريه دادن گوسفند براي استفاده از شير و پشم آن و عاريه دادن حيوان نر براي كشيدن بر ماده صحيح است.

٢٣٥٦ اگر چيزي را كه عاريه كرده به مالك يا وكيل يا ولي او بدهد و بعدآن چيز تلف شود عاريه كننده ضامن نيست و در غير اين صورت ضامن است اگرچه مثلا آن را به جايي ببرد كه صاحبش معمولا به آنجا مي‏برده مثلا اسب را در اصطبلي كه صاحبش براي آن درست كرده ببندد.

٢٣٥٧ اگر چيز نجس را براي استعمال خوردن و آشاميدن عاريه دهد بايد نجس بودن آن را به كسي كه عاريه مي‏كند بگويد.

٢٣٥٨ چيزي را كه عاريه كرده بدون اجازه صاحب آن نمي‏تواند به ديگري اجاره يا عاريه دهد.

٢٣٥٩ اگر چيزي را كه عاريه كرده با اجازه صاحب آن به ديگري عاريه دهد،چنانچه كسي كه اول آن چيز را عاريه كرده بميرد يا ديوانه شود، عاريه دومي باطل نمي‏شود.

٢٣٦٠ اگر بداند مالي را كه عاريه كرده غصبي است بايد آن را به صاحبش برساند و نمي‏تواند به عاريه دهنده بدهد.

٢٣٦١ اگر مالي را كه مي‏داند غصبي است عاريه كند و از آن استفاده‏اي ببرد و در دست او از بين برود مالك مي‏تواند عوض مال را از او يا از كسي كه مال را غصب كرده مطالبه كند و نيز عوض استفاده‏هايي را كه عاريه گيرنده برده مي‏تواند ازاو مطالبه نمايد و يا از غاصب بگيرد و اگر عوض مال يا استفاده آن را از عاريه كننده بگيرد او نمي‏تواند چيزي را كه به مالك مي‏دهد از عاريه دهنده مطالبه نمايد.

٢٣٦٢ اگر نداند مالي را كه عاريه كرده غصبي است و در دست او از بين برود،چنانچه صاحب مال عوض آن را از او بگيرد او هم مي‏تواند آن چه را به صاحب مال داده از عاريه دهنده مطالبه نمايد، ولي اگر چيزي را كه عاريه كرده طلا و نقره باشد يا عاريه دهنده با او شرط كرده باشد كه اگر آن چيز از بين برود عوضش را بدهد نمي‏تواند چيزي را كه به صاحب مال مي‏دهد از عاريه دهنده مطالبه نمايد.