بخش 6

بوسيدن

مسأله 329 ـ اگر بدون شهوت همسرش را ببوسد حرام نيست و كفاره ندارد ، ولي اگر با شهوت همسرش را ببوسد و مني از او خارج شود بايد يك شتر كفاره بدهد ، و اگر مني از او خارج نشود يك گوسفند كفاره بدهد .

مسأله 330 ـ شخص محّل مي تواند همسر محرم خود را ببوسد ، ولي اگر فرد محرم لذت ببرد نبايد اجازه بدهد .

لمس كردن

مسأله 331 ـ اگر همسر خود را با شهوت لمس كند يا بازي كند و انزال شود بنابر احتياط واجب بايد يك شتر كفاره بدهد ، و اگر انزال نشود كفاره آن يك گوسفند است .

مسأله 332 ـ كسي كه محرم نشده يا محّل شده مي تواند همسر خود را اگر چه محرم باشد لمس كند يا

124

با او بازي كند ، ولي اگر شخص محرم لذت ببرد نبايد اجازه بدهد .

نگاه كردن

مسأله 333 ـ اگر محرم بدون شهوت به همسر خود نگاه كند اشكال ندارد ، ولي اگر با شهوت نگاه كند حرام است ، و اگر مني از او خارج شود بنابر اقوي بايد يك شتر كفاره بدهد .

مسأله 334 ـ اگر محرم به زن يا مرد اجنبي نگاه كند و مني از او خارج شود اقوي آن است كه اگر متمول است يك شتر و اگر متوسط الحال است يك گاو و اگر فقير است يك گوسفند كفاره بدهد .

عقد كردن

مسأله 335 ـ بر محرم جايز نيست كسي را براي ديگري يا خود عقد كند يا شاهد بر عقد باشد ، و فرقي نمي كند كه زن و مرد يا يكي از آنها محرم باشند يا محّل .

125

مسأله 336 ـ محرم مي تواند شهادت بدهد كه دو نفر عقد كرده اند ، هر چند خلاف احتياط استحبابي است .

مسأله 337 ـ بنابر احتياط واجب شخص محرم نمي تواند خواستگاري كند .

مسأله 338 ـ رجوع كردن به زني كه در طلاق رجعي است براي شخص محرم مانعي ندارد .

مسأله 339 ـ اگر محرم براي خود كسي را عقد كند چنانچه عالم به مسأله باشد ديگر نمي تواند با او ازدواج كند . اما اگر از روي جهل بوده هر چند عقد باطل است ولي موجب حرمت ابدي نمي شود . ولي مستحب است ديگر با او ازدواج نكند .

مسأله 340 ـ اگر فردي ديگري را به ازدواج محرم درآورد و محرم با او همبستر شود اگر هر سه عالم به حكم و موضوع باشند ، يعني بدانند عقد كردن محرم حرام است و اين شخص محرم است ، هر يك بايد يك شتر كفاره بدهند . حتي اگر عاقد و همسر محرم نباشند .

مسأله 341 ـ ظاهراً در احكام سابق فرقي بين عقد دائم و عقد موقت وجود ندارد .

126

استمناء

مسأله 342 ـ استمناء حرام است و اگر به جهت استمناء مني خارج شود . بايد يك شتر كفاره بدهد . و حكم آن مثل حكم آميزش است كه گذشت . و در اين مسأله فرقي بين زن و مرد وجود ندارد .

پوشاندن سر براي مردان

مسأله 343 ـ مرد نبايد تمام سر يا قسمتي از آن را با پارچه يا لباس و كلاه بپوشاند .

مسأله 344 ـ احتياط واجب آن است كه سر را با غير پوشاك نيز ـ مانند حنا گِل يا دارو و امثال آن ـ نپوشاند يا چيزي مانند بار بر سر نگذارد .

مسأله 345 ـ بر محرم جايز نيست سر خود را زير آب كند . و بنابر احتياط سر را زير مايع ديگر مثل گلاب نيز نكند .

مسأله 346 ـ دوش گرفتن براي محرم اشكالي ندارد . اما اگر آن قدر آب زياد باشد كه يك مرتبه تمام سر را فرا بگيرد جايز نيست .

127

مسأله 347 ـ قسمتي از سر نيز حكم تمام سر را دارد . لذا بنابر اقوي نبايد پوشيده شود يا زير آب قرار گيرد . و بنابر احتياط نبايد چيزي روي آن قرار گيرد .

مسأله 348 ـ قرار دادن بند قمقمه يا كيسه يا ساك دستي و امثال آن روي سر اشكالي ندارد .

مسأله 349 ـ گوش ها ظاهراً جزء سر محسوب مي شوند و نبايد آنها را بپوشانند .

مسأله 350 ـ احتياط مستحب اين است كه با بعضي از اعضاي بدن خود نيز مانند دست سر را نپوشاند .

مسأله 351 ـ در حال خوابيدن نيز نبايد سر را بپوشاند . و اگر بدون توجه يا از روي فراموشي پوشانيد واجب است فوراً آن را از روي سر بردارد . ولي گذاشتن سر روي بالش مانعي ندارد .

مسأله 352 ـ دستمالي را كه براي سر درد به سر مي بندند اگر چه تمام سر را نيز بپوشاند اشكالي نداشته و كفاره هم ندارد .

مسأله 353 ـ گذاشتن حوله و دستمال روي سر يا قسمتي از آن ، اگر چه براي خشك كردن سر باشد

128

جايز نيست .

مسأله 354 ـ محرمي كه مي داند اگر براي وضو بخواهد صبر كند تا سرش خشك شود نمازش قضا مي شود نبايد سر را با حوله يا حتي با دست خشك كند . بلكه بايد به همان صورت وضو بگيرد و تيمم هم بكند .

مسأله 355 ـ كسي كه موي مصنوعي دارد اگر موهاي او كاشتني باشد و عرفاً جزء بدن او محسوب شود اشكالي ندارد . ولي اگر به وسيله اي مثل چسب يا تور روي سر قرار گرفته باشد اشكال دارد و بايد كفاره بدهد .

مسأله 356 ـ چنانچه از روي علم و عمد سر خود را بپوشاند بايد كفاره بدهد ، و كفاره آن بنابر احتياط واجب يك گوسفند است . و بنابر احتياط مستحب كفاره پوشاندن قسمتي از سر نيز همين است .

مسأله 357 ـ كسي كه با چيز دوخته سر خود را بپوشاند بايد دو كفاره بدهد .

مسأله 358 ـ كسي كه چندين بار سر خود را بپوشاند براي هر بار بايد يك گوسفند كفاره بدهد . هر چند بعيد نيست يك كفاره كفايت كند .

129

پوشاندن صورت براي بانوان

مسأله 359 ـ زن نبايد روي خود را با نقاب ، پوشيه و حتي باد بزن بپوشاند ، و به احتياط واجب از پوشاندن صورت با گِل و دارو و امثال آن نيز اجتناب كند .

مسأله 360 ـ پوشاندن صورت تا زير بيني كه معمولا با نقاب پوشيده مي شود در حكم پوشاندن تمام صورت است . و احتياطاً چانه و قسمت پايين صورت ملحق به صورت است .

مسأله 361 ـ گذاشتن دست روي صورت و همچنين گذاشتن صورت روي بالش در هنگام خوابيدن مانعي ندارد .

مسأله 362 ـ زن نبايد صورت خود را با حوله خشك كند .

مسأله 363 ـ زن بايد مراقب باشد كه هنگام پوشيدن يا درآوردن مقنعه آن را از صورت دور نگه دارد تا صورتش پوشيده نشود .

مسأله 364 ـ زن مي تواند در نماز كمي از اطراف صورت را به عنوان مقدمه پوشش سر بپوشاند . اما بعد

130

از نماز بايد فوراً باز كند .

مسأله 365 ـ براي رو گرفتن از نامحرم مي تواند چادر يا لباس خود را از روي سر مقابل صورت آويزان كند و به احتياط مستحب آن را از صورت دور نگه دارد كه به صورت نچسبد .

مسأله 366 ـ پوشاندن صورت كفاره ندارد . گرچه احتياط مستحب اين است كه يك گوسفند كفاره بدهد . و همين طور است در مسأله قبل اگر چادر به صورت بچسبد .

پوشيدن لباس دوخته براي مردان

مسأله 367 ـ اقوي اجتناب از مطلق دوخته براي مردها است . هر چند كم باشد . مثل كمربند ، بند ساعت ، عرقچين ، هميان ، فتق بند ، و جاي قمقمه و . . . ولي اگر استفاده از آن مثل فتق بند و دست و پاي مصنوعي كه با چرمهاي دوخته شده به بدن مي بندند و امثال آن ضروري باشد جايز است ، و اولي اين است كه كفاره بدهد .

131

مسأله 368 ـ لباسهايي كه دوخته نيست ولي شبيه آن است ، مثل لباسهاي بافتني يا لباسي كه از نمد به شكل بالاپوش درست شده پوشيدن آن بر محرم جايز نيست .

مسأله 369 ـ اگر احتياج به پوشيدن لباس پيدا كرد . جايز است بپوشد ، ولي بايد كفاره بدهد .

مسأله 370 ـ گره زدن لباسهاي احرام خلاف احتياط است . ولي به احتياط واجب نبايد لنگ را بر گردن گره بزند .

مسأله 371 ـ جايز است لباس احرام را با سنجاق يا چيز ديگر از قبيل گذاشتن سنگ يا سكه و كش بستن به دور آن به هم متصل كنند .

مسأله 372 ـ نپوشيدن لباس مخصوص مردان است . بنابراين براي زنان استفاده از لباس مانعي ندارد .

مسأله 373 ـ كفاره پوشيدن لباس يك گوسفند است .

مسأله 374 ـ اگر محرم يك لباس را دو بار بپوشد براي هر دفعه پوشيدن آن بايد يك كفاره بدهد .

مسأله 375 ـ اگر محرم چند لباس مختلف مثل شلوار ،

132

زيرپوش و پيراهن يا از يك نوع مثلا چند پيراهن بپوشد بايد براي هر كدام يك كفاره بدهد . حتي اگر به خاطر اضطرار باشد .

مسأله 376 ـ چنانچه چند لباس از يك نوع و در يك دفعه يعني پشت سر هم و بدون فاصله بپوشد . براي همه فقط يك كفاره واجب مي شود .

مسأله 377 ـ اگر محرم پيراهن بپوشد علاوه بر كفاره بايد پيراهن را شكافته و از پايين درآورد . ولي اگر پيراهن قبل از احرام بر تن او بوده لازم نيست آن گونه عمل كند ، بلكه پيراهن را به طور معمول از تن درآورد .

مسأله 378 ـ اگر بعد از احرام از روي ندانستن يا فراموشي ، شورت دوخته خود را درنياورده باشد و در اثناي اعمال متوجه شود ولي باز درنياورد و با همان شورت اعمال را تمام كند ، اعمال او صحيح است ، ولي بايد كفاره بدهد .

مسأله 379 ـ اگر حاجي در حال احرام از پتوي دوخته به صورت روانداز استفاده كند به طوري كه پوشيدن صدق نكند اشكالي ندارد . اما اگر آن را به خود بپيچد به

133

طوري كه مثل لباس شود اشكال دارد ، و اگر صدق پوشيدن دوخته كند ، كفاره دارد .

پوشاندن تمام روي پا براي مردان

مسأله 380 ـ پوشيدن جوراب ، كفش ، چكمه و امثال آن كه تمام روي پا را بگيرد براي مرد حرام است . و كفاره آن به احتياط واجب يك گوسفند است .

مسأله 381 ـ اگر ناچار به پوشيدن كفش يا جوراب شود به احتياط مستحب بايد روي آن را شكاف دهد .

مسأله 382 ـ پوشيدن دمپايي و كفشهايي كه بندهاي عريض داشته باشند اگر تمام روي پا را نگيرد و دوخته هم نباشد مانعي ندارد .

مسأله 383 ـ انداختن حوله احرام يا پتو روي پا بطوري كه صدق لبس و پوشيدن نكند ـ هنگام خواب يا در حال بيداري ـ و همچنين تمام روي پا را زير آب قرار دادن اشكالي ندارد .

مسأله 384 ـ پوشيدن كفش دوخته از روي ناچاري جايز است . ولي بايد كفاره آن را بپردازد .

134

مسأله 385 ـ كسي كه ناچار است در حال احرام روي هر دو پا را بپوشاند ، براي آن يك كفاره كفايت مي كند .

مسأله 386 ـ سه مورد مذكور ( پوشاندن سر ـ پوشيدن لباس ـ پوشاندن تمام روي پا ) مخصوص مردان است ، و مورد بعد ( پوشاندن صورت ) اختصاص به زنان دارد .

استعمال عطريات

مسأله 387 ـ اقوي اين است كه محرم از استعمال عود ، مشك ، عنبر و زعفران اجتناب كند . و احتياط اين است كه از استعمال آنچه بوي خوش دارد ـ حتي كافور ـ اجتناب كند .

مسأله 388 ـ ماليدن عطر بر بدن و لباس ، و پوشيدن لباس معطر جايز نيست و اگر سهواً مرتكب شد پس از توجه لازم است بلافاصله و به هر نحو ممكن آن را از بدن ازاله كند ، و لباس را تعويض كرده يا بشويد . و در حرمت استعمال عطر و بوي خوش فرقي بين حدوث و بقا ، و لباس و بدن نيست .

مسأله 389 ـ كسي كه در حال احرام بميرد نبايد او را با

135

آب و كافور غسل دهند ، و همچنين نبايد او را حنوط كنند ، و بايد از نزديك كردن بوي خوش به او اجتناب كنند ، ولي رعايت ساير محرمات ـ از قبيل پوشاندن سر يا صورت ـ لازم نيست .

مسأله 390 ـ از گلها يا سبزيهايي كه بوي خوش مي دهند بايد اجتناب شود . مگر از انواع صحرايي آن مثل : بومادران ، درمنه و خزامي .

مسأله 391 ـ استعمال صابون يا شامپو و خميردنداني كه بوي خوش دارد براي محرم جايز نيست .

مسأله 392 ـ استفاده از زنجبيل ، دارچين ، و هِل حرام نيست ، ولي احتياط در اجتناب از آنهااست .

مسأله 393 ـ خوردن ميوه هاي خوشبو مثل سيب و بِه در حال احرام مانعي ندارد . و احتياط اين است كه آنها را بو نكنند .

مسأله 394 ـ خوردن غذاهايي كه مشتمل بر چيزهايي باشد كه استعمال آنها بر محرم حرام است جايز نيست . و كفاره آن بنابر اقوي يك گوسفند است .

مسأله 395 ـ خريد و فروش عطريات اشكال ندارد .

136

ولي نبايد آنها را بو كند .

مسأله 396 ـ استعمال خلوق كعبه يا چيزي كه كعبه را با آن خوشبو كنند مانعي ندارد .

مسأله 397 ـ محرم نبايد بيني خود را از بوي بد بگيرد . و اگر گرفت معصيت كرده ولي كفاره ندارد . اما فرار كردن از بوي بد مانعي ندارد .

مسأله 398 ـ اگر به پوشيدن لباس يا خوردن غذايي كه از جهت بوي خوش حرام است اضطرار پيدا كند بايد بيني خود را بگيرد .

مسأله 399 ـ كفاره استعمال بوي خوش از روي علم و عمد به احتياط واجب يك گوسفند است .

مسأله 400 ـ اگر در يك وقت چند بار بوي خوش استعمال كرد بعيد نيست براي كفاره آن يك گوسفند كفايت كند ، اما احتياط در تعدد است ، و اگر در اوقات مختلف استعمال كرد بنابر اقوي بايد كفاره متعدد بدهد .

137

زينت

الف ـ زيورآلات :

مسأله 401 ـ استفاده از زيور آلات براي زن محرم جايز نيست . و اگر قصد زينت نداشته باشد به احتياط مستحب از آن اجتناب كند .

مسأله 402 ـ زيور آلاتي كه زنان به طور معمول هميشه همراه دارند مانعي ندارد ، مگر اينكه قصد تزيين داشته باشند . و در فرض اينكه قصد تزيين نداشته باشد نبايد آن را حتي به شوهر خود نشان دهد .

مسأله 403 ـ پوشيدن زيور آلات هر چند حرام است ولي كفاره ندارد .

ب ـ عينك :

مسأله 404 ـ استفاده از عينك تزييني به قصد تزيين براي محرم حرام است ، ولي استفاده از عينك طبي مانعي ندارد .

138

ج ـ انگشتر :

مسأله 405 ـ استفاده از انگشتر به قصد زينت حرام است . اما اگر به قصد استحباب باشد يا جهت ديگري غير از زينت باشد مانعي ندارد .

د ـ سـاعـت :

مسأله 406 ـ استفاده از ساعت زينتي اگر به قصد تزيين باشد جايز نيست ، و الاّ اشكالي ندارد .

هـ ـ سرمه كشيدن :

مسأله 407 ـ كشيدن سرمه سياه كه زينت محسوب مي شود بر زن و مرد محرم حرام است ، هر چند قصد تزيين نداشته باشد . و احتياط واجب اجتناب از مطلق سرمه است .

مسأله 408 ـ چنانچه براي مداوا سرمه بكشد مانعي ندارد .

مسأله 409 ـ سرمه كشيدن كفاره ندارد . ولي اگر مشتمل بر بوي خوش باشد و بوي آن استشمام شود

139

بنابر اقوي بايد كفاره بدهد ، و اگر بوي آن استشمام نشود بنابر احتياط مستحب كفاره بدهد .

و : حنا بستن

مسأله 410 ـ حنابستن اگر زينت محسوب شود و به قصد تزيين باشد حرام است .

مسأله 411 ـ اگر قبل از احرام حتي به قصد زينت حنا ببندد اشكال ندارد ، هر چند احتياط خوب است . و در هر حال حنابستن كفاره ندارد .

نگاه كردن در آينه

مسأله 412 ـ نگاه كردن در آينه براي زن و مرد محرم حرام است . ولي نگاه كردن به اجسام صاف و صيقلي و آب مانعي ندارد .

مسأله 413 ـ احتياط آن است كه حتي بدون قصد زينت هم به آينه نگاه نكند . مثلا براي ديدن كنار يا پشت ماشين باشد .

مسأله 414 ـ رفتن به اتاق يا جايي كه در آن آينه وجود

140

دارد و نشستن در ماشين و امثال آن اگرچه بداند سهواً چشمش به آينه مي افتد اشكال ندارد . ولي احتياط آن است كه يا آينه را بردارد يا چيزي روي آن بيندازد .

مسأله 415 ـ عكسبرداري و فيلمبرداري در حال احرام مانعي ندارد ، اگر چه مستلزم نگاه به لنز و شيشه دوربين باشد .

مسأله 416 ـ نظر كردن در آينه كفاره ندارد ، و مستحب است بعد از نگاه كردن لبيك بگويد .

ماليدن روغن و پماد چرب

مسأله 417 ـ ماليدن روغن و پماد اگر چه بوي خوش نداشته باشد بنابر اقوي حرام است ، ولي كفاره ندارد . و اگر مشتمل بر بوي خوش باشد بنابر احتياط واجب كفاره آن يك گوسفند است .

مسأله 418 ـ اگر روغن يا پماد مشتمل بر بوي خوش باشد ، چنانچه بوي خوش آن تا وقت احرام باقي بماند قبل از احرام نيز نبايد استعمال كند .

مسأله 419 ـ پمادهايي كه براي عرق سوز شدن بدن و

141

مداوا به كار مي رود به مقدار ضرورت مانعي ندارد .