بخش 1

1

بسم الله الرحمن الرحيم

مناسك عمره مفرده

مطابق با فتاواي حضرت آية الله اعظمي امام خميني ( ره ) و مراجع معظم تقليد

محمد رضا محمودي

3

مقدمه

اعمال و مناسك حج و عمره ، مجموعه اعمالي است كه رحمت و عظمت حق تعالي را از سويي و عبوديت و خضوع بندگان را از سوي ديگر در زيباترين و عارفانه ترين شكل ، به تصوير مي كشد

حاجيان و عمره گزاران ، با عمل به مناسك ملكوتي حج و عمره ، قدم به قدم به ساحت قرب خدا نزيكتر شده و به گردن نهادن بر احكام الهي ، به رضوان خداوند نائل مي گردند .

آنان در اين سفر مي آموزند كه چگونه با هواهاي نفساني به ستيز برخيزند و با اقتدا به ابراهيم خليل ، از امتحان مبارزه با نفس و شيطان ، سرفراز و پيروز بدر آيند و با اين اعمال عرشي ، كسب نورانيت ، نمايند و توان خويش را در مبارزه با آلودگي و گناه قوت بخشند .

عن الصادق ( عليه السلام ) : الحاجّ لا يزال عليه نُورُ الْحَج ما لم يُلمَّ بِذَنْب . ^{( 1 )}

واضح است كه دستيابي به اين هدف بزرگ ، با فراگيري و انجام صحيح مناسك حج و عمره محقق مي گردد ، و هر شخصي بايد بر اساس فتاواي مرجع تقليد خود ، با اين مناسك آشنا شود و عمل خويش را بر آن ، منطبق سازد .

در اين راستا روحانيون محترم كاروان ها كه وظيفه خطيرِ ارشاد زائران را بر دوش دارند ، نيازمند مناسكي جامع هستند كه بر اساس آن بتوانند با سهولت فتاواي مراجع معظم تقليد ـ ايدهم الله تعالي ـ را به آنان منتقل نمايند و پاسخگوي پرسش هاي متعدد آنها باشند .

براي پاسخگويي به اين نياز ، معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبري از سال 1370هـ . ش . به صورت مستمر تلاش خويش را بكار گرفته و هر ساله روند تكميل و اصلاح متون

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . اصول كافي ، ج4 ، ص255

4

مناسك را ادامه داده تا اين كه در سال 1385 مناسك محشّي با اصلاحات و ويژگيهاي ذيل به چاپ رسيد :

1 ـ تمامي مسايل مربوط به هم در يك جا و در كنار هم قرار گرفت تا پراكندگي مسايل بر طرف شده و مراجعه كننده به مسايل اشراف كامل پيدا نموده و مجبور نباشد در يك موضوع به جاهاي مختلف كتاب مراجعه نمايد .

2 ـ استفتاءات ذكر شده در مناسك قبلي ، تبديل به مسأله شده و به عنوان فرع فقهي در كنار مسائل مرتبط با آن قرار گرفت و استفتاءات تكراري و خالي از فايده ، حذف گرديد .

3 ـ تمامي مسائل و فروعات فقهي ، با نظم جديد و ضابطه مند ، در دو بخش كلّي كه هر بخش داراي چند فصل و هر فصل داراي چند عنوان مي باشد تنظيم شد .

3 ـ جهت تسهيل در دستيابي به مسائل مورد نياز ، مسائل عنوان گذاري گرديد تا مراجعه كنندگان با ديدن آن ، مسأله مورد نظر خود را به آساني و با سرعت پيدا كنند .

4 ـ استفتاءات جديد به بخش هاي مربوط اضافه شد .

5 ـ عبارات متن ، در حدّي كه به محتوا آسيب نرسد ويرايش و عبارات روان تر گرديد .

6 ـ فهرستي گويا و جامع نيز براي مناسك تهيه شد تا دسترسي به مسائل آسان تر و سريع تر گردد .

اين مناسك با درج آخرين اصلاحات و استفتاءات جديد ، در سال 86 تجديد چاپ و در اختيار روحانيون محترم كاروان قرار گرفت ؛ ولي از آن جهت كه بخش قابل توجهي از آن به مسايل حج اختصاص داشت و در ايام عمره مورد ابتلا نبود و روحانيون محترم در زمان عمره نيازمند چنين مناسكي بودند ، بر آن شديم تا مجموعه مسايل و احكام عمره مفرده در كتابي مستقل تدوين نماييم تا از حجم كمتري نسبت به مناسك حج برخوردار باشد و دستيابي به احكام عمره مفرده آسان تر صورت گيرد و روحانيون را از مناسك محشاي حج بي نياز سازد .

در اين كتاب علاوه بر وجود تمامي ويژگيهاي مناسك حج ، سعي شده است در حد امكان ، آن دسته از حواشي كه مضمون واحد داشته و قابل ادغام در حواشي ديگر بوده ، در هم ادغام شده و برخي حواشي ديگر در حد امكان تلخيص شود تا علاوه بر آنكه از حجم كتاب كم مي شود وصول به فتاوي آسان تر شود .

5

جهت سهولت مراجعه ، علاوه بر شماره گذاري جديد ، شماره مسايل بر اساس مناسك حج نيز ذكر گرديده و از دو فهرست اجمالي و تفصيلي در ابتدا و انتهاي آن بهره گيري شده است .

همچنين ارجاعات مسايل ، بر اساس شماره اصلي و منطبق با شماره مسايل مناسك حج ذكر شده تا بر اساس هر دو كتاب ، مراجعه آسان تر صورت گيرد .

در پايان ، متذكر مي شويم گرچه تمامي تلاش ها براي بي نقص ارائه كردن كار صورت گرفته ولي به دليل گستردگي كار ، كثرت حواشي و دقيق بودن فروعات فقهي ، احتمال وجود برخي كاستي ها وجود دارد كه اميد است با تذكر علما و فرهيختگان و و روحانيون محترم كاروان ، اين موارد شناسايي و برطرف گردد .

از فاضل ارجمند جناب حجة الاسلام و المسلمين آقاي محمدرضا محمودي ، كه با تلاش و كوشش پيگير خود در تهيه و تنظيم اين مناسك زحمات فراواني را متحمل گرديدند ، تشكر و قدرداني نموده ، توفيق همگان را از خداوند متعال مسألت داريم .

معاونت آموزش و پژوهش

بعثه مقام معظّم رهبري

13

باب اول : اقسام و موارد عمره

اقسام و موارد عمره …15

1 ـ اقسام عمره و فرقهاي آن …15

2 ـ تبديل عمره …16

3 ـ موارد جواز و عدم جواز عمره …17

تكرار عمره …20

15

فصل اول

اقسام و موارد عمره

1 ـ اقسام عمره و فرقهاي آن

1 166 ـ عمره ـ مانند حج ـ بر دو گونه است : « واجب » و « مستحب » .

عمره بر كسي كه شرايط استطاعت را داشته باشد ، يك مرتبه در عمر واجب مي شود ؛ و وجوب آن ـ مانند وجوب حج ـ فوري است ؛ و براي اهل مكه و افراد غير نائي ، كه وظيفه آنها حج و عمره مفرده است ، استطاعتِ حج ، در وجوب آن ، معتبر نيست ؛ بلكه اگر چنين اشخاصي براي عمره مفرده مستطيع باشند ، عمره مفرده بر آنها واجب مي شود ، ^{( 1 )} هرچند براي حج مستطيع نباشند ؛ همچنين اگر براي حج استطاعت داشته باشند و براي عمره مستطيع نباشند ، بايد حج به جا آورند .

كساني كه از مكه دور هستند ـ مثل ايرانيان كه وظيفه آن ها حج تمتع است ـ چون حج تمتع ، مركب از هر دو عمل است ، هيچگاه براي آنها ، استطاعت حج از استطاعت عمره ، و استطاعت عمره از استطاعت حج ، جدا نيست

عدم وجوب عمره مفرده بر افراد نائي

2 167 ـ كسي كه وظيفه اش حج تمتع است ( اشخاصي كه از مكه شانزده فرسنگ شرعي دور باشند ) اگر استطاعت براي عمره داشته باشند و براي حج نداشته باشند ، عمره مفرده بر آنها واجب نيست گرچه در اين فرض ، احتياط آن است كه عمره مفرده را به جا آورند . ^{( 2 )} همچنين افرادي كه حج نيابي انجام مي دهند ، انجام عمره مفرده بر ايشان واجب نيست .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . آية الله مكارم : بنابر احتياط واجب براي كساني كه اهل مكه هستند يا دور از آن .

2 . آية الله مكارم : اين احتياط واجب است .

16

فرقهاي عمره تمتع با عمره مفرده

3 168 ـ عمره مفرده با عمره تمتع ، فرقي ندارد مگر در سه چيز : ^{( 1 )}

اول ـ در عمره تمتع بايد تقصير كند ؛ يعني بايد از مو يا ناخن خود بچيند و حلق جايز نيست ؛ ولي در عمره مفرده ، مخيّر ^{( 2 )} است بين حلق و تقصير .

دوم ـ عمره تمتع ، طواف نساء ندارد ، ولي در عمره مفرده واجب است .

سوم ـ ميقات عمره تمتع ، يكي از مواقيت پنجگانه است ، ولي ميقات عمره مفرده ، ادني الحل است ^{( 3 )} هر چند احرام از مواقيت پنجگانه نيز جايز است ؛ بلكه هنگامي كه در مسير مكه از آن مواقيت عبور مي كند ، احرام از آن واجب است .

اشتراك محرّمات در عمره تمتّع و مفرده

4 169 ـ محرّمات احرامِ عمره مفرده ، با عمره تمتع يكسان است ، و بعد از تقصير يا حلق ، همه چيز غير از زن حلال مي شود ، و بعد از طواف نساء و نمازش ، زن هم حلال مي شود .

2 ـتبديل عمره

تبديل عمره مفرده به تمتع

5 170 ـ اگر احرام عمره مفرده در ماه هاي حج باشد ، ^{( 4 )} انجام عمره تمتع با آن احرام ، مانعي ندارد . ^{( 5 )}

6 171 ـ تبديل عمره مفرده به عمره تمتع ^{( 6 )} در حج استحبابيمانع ندارد ، ^{( 7 )} ولي در حجِ واجب

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . آيات عظام فرق هاي بيشتري را متذكر شده اند كه به مناسك آنان مراجعه شود .

2 . آية الله بهجت : با افضليت حلق . ( مناسك شيخ ، ص89 ) .

3 . آية الله بهجت : اگر در حرم باشد ، و ميقات است در صورت مرور به آن . ( كتاب حجّ اِفراد ، ص6 ) .

4 . آية الله تبريزيو آية الله سيستاني : تا وقت حج در مكّه باقي ماند .

5 . آية الله بهجت : جواز عدول از عمره مفرده در ماههاي حج ، به عمره تمتّع ، محل تأمّل و احتياط است ، و اگر در اشهر حج به عمره مفرده محرم شد و داخل مكّه شد و وقت ضيق باشد از حج تمتّع ، مي تواند با قصد ، عدول به عمره تمتع نمايد در صورتي كه به سببي واجب نشده باشد بقا بر عمره مفرده بر او ، با احتياط در اراقه دم ( كتاب حج افراد ، ص4 و مناسك شيخ ، ص90 ) .

6 ـ آية الله نوري و آية الله مكارم : با فرض وقوع عمره در ماههاي حج .

آية الله صافي و آية الله گلپايگاني : اگر در ماههاي حج باشد و عمره مفرده بر او واجب نباشد .

7 ـ آية الله بهجت : جواز عدول به عمره تمتّع ، محل تأمل و احتياط است ، مگر اين كه متمكن از انجام عمره تمتع نباشد . ( به ذيل مسأله 309 مراجعه شود ) .

آية الله تبريزي ، آية الله خويي و آية الله سيستاني : كسي كه عمره مفرده را در ماههاي حج بجا آورده و اتفاقاً تا وقت حج در مكه باقي مانده ، مي تواند عمره مفرده خود را عمره تمتع قرار داده و حج را بجا آورد و فرقي در اين حكم بين حج واجب و حج مستحبي نيست .

آية الله فاضل : در حج نيابي هم اگر عمره را به نيّت منوبٌ عنه انجام داده باشد ، مي تواند تبديل به عمره تمتع كند .

17

و حج نيابي ، جواز تبديل عمره مفرده ، محل اشكال است .

3 ـ موارد جواز و عدم جواز عمره

7 173 ـ افرادي كه مستطيع نيستند ، يا حجِ واجب خود را انجام داده اند ، مي توانند در وقت حج ، عمره مفرده انجام داده و براي حج محرم نشوند .

عمره مفرده به نيت چند نفر

8 174 ـ انجام عمره مفرده به نيابت از چند نفر جايز است ؛ و در اعمال آن ـ از جمله طواف نساء ـ بايد نيت همه بشود .

عمره مفرده به نيت خود و ديگران

9 175 ـ آيا انجام يك عمره مفرده به نيت خود و به نيابت تبرّعي ديگران ، صحيح است يا نه ؟ ^{( 1 )}

جواز عمره مستحب با قرائت غلط

10 176 ـ انجام عمره مفرده براي هر كسي جايز است ؛ حتي كسي كه نمازش را غلط مي خواند ^{( 2 )} و وقت تصحيح آن را نيز ندارد ، مي تواند عمره مفرده بجا آورد . ^{( 3 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . آيات عظام : بهجت ، تبريزي ، سيستاني ، صافي ، فاضل و نوري : مانعي ندارد .

آية الله مكارم : احتياط آن است آن را به نيّت خود بجا آورد و هر مقدار از ثواب آن را كه مي خواهد بر ديگران هديه كند .

2 . آية الله فاضل : براي خودش يا ديگري .

3 ـ آية الله بهجت : اگر بتواند استنابه هم بكند ، اگر چه به جهت مسامحه در امر تصحيحِ قرائت ، خلاف شرع كرده باشد .

آية الله صافي ، آية الله گلپايگاني : و بنا بر احتياط ، براي نماز نايب هم بگيرد .

18

جواز عمره مفرده با احتمال حيض و مرض

11 177 ـ زني كه حايض است ، يا مي داند حايض مي شود ، مي تواند براي عمره مفرده محرم شود ؛ و اگر در تمام روزهايي كه در مكه است حايض باشد ، بايد براي طواف و نماز نايب بگيرد ؛ و همچنين است مريضي كه احتمال مي دهد نتواند اعمال عمره مفرده را انجام دهد .

ترك اعمال عمره مفرده و بازگشت به وطن

12 178 ـ اگر حايض بدون انجام اعمال عمره مفرده از مكه مراجعت نموده ، بايد برگردد ؛ و اگر نمي تواند باز گردد ، براي اعمال عمره نايب بگيرد ولي بايد خودش تقصير كند ^{( 1 )} و ترتيب بين آن و ساير اعمال مراعات شود ؛ و تا اعمال را به جا نياورد ، محرّمات احرام بر او حلال نمي شود .

عمره مفرده قبل از تمتع

13 179 ـ انجام عمره مفرده در ماه هاي حج ، پيش از عمره تمتع ، جايز است ؛ و در اين مسأله ، فرقي بين صَرُوره و غير صروره نيست . ^{( 2 )}

عمره مفرده بين عمره تمتع و حج

14 180 ـ بعد از عمره تمتع و قبل از حج ، نبايد عمره مفرده بجا آورده شود ؛ ^{( 3 )} و اگر بجا آورده شد ، صحت عمره مفرده ، محل اشكال است ؛ ولي براي عمره و حج تمتع ، اشكالي ايجاد نمي شود . ^{( 4 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . آية الله سيستاني : و نيز نماز طواف را خودش در محل خودش به جا آورد .

2 . آية الله سيستاني : و احوط آن است كه اين دو عمره در يك ماه قمري نباشد .

آية الله صافي ، آية الله گلپايگاني : براي كسي كه نايب در حج بلدي نباشد و برخودش حج واجب نشده يا حج واجب خود را انجام داده اشكال ندارد . ( آداب و احكام حج ، ص 392 ، مسأله 1014 ) .

3 ـ آية الله بهجت : جايز است .

آية الله خامنه اي : بنا بر احتياط .

4 ـ آية الله تبريزي : مشروع نيست مگر اين كه از حرم خارج شود و در ماه ديگر غير از ماهي كه محرم براي عمره تمتع شده با احرام عمره مفرده داخلمكه شود كه در اين صورت عمره مفرده او صحيح است و عمره تمتع او تبديل به عمره مفرده مي شود .

آية الله خويي ، آية الله گلپايگاني : فقط فرموده اند كه بجا آوردن عمره مفرده بين عمره تمتّع و حج تمتع جايز نيست .

آية الله فاضل : اين در صورتي است كه عمره مفرده را در همان ماهي كه عمره تمتّع انجامداده بجا آورده شود ، امّا اگر در ماه ديگر انجام داده ، عمره تمتّع او باطل شده و اگر تا هشتم ذي حجّه در مكّه بماند اين عمره مفرده عمره تمتّع محسوب مي شود و حجّ تمتّع او با همين عمره صحيح خواهد بود .

آية الله سيستاني : همين نظر را دارند بدون تفصيل بين انجام در يك ماه يا دو ماه .

19

رعايت قصد رجا

15 181 ـ عمره مفرده بعد از عمره تمتع نيز ، با كمتر از يك ماه فاصله ، بايد به قصد رجا انجام شود . ^{( 1 )}

استحباب عمره مفرده بعد از اعمال حج

16 182 ـ نايبي كه حجة الاسلام خودش را قبلا بجا نياورده ، در صورت امكان ، انجام عمره مفرده بعد از فراغ از اعمال حج ، مستحب است ؛ و در اعتبار فاصله بين اين عمره و عمره سابق ، خلاف ^{( 2 )} است و احتياط در اين است كه در فاصله كمتر از يك ماه ، به قصد رجا بجا آورده شود .

اجازه شوهر براي عمره مفرده

17 183 ـ اگر زوج ، زوجه عقد بسته خود را از رفتن به عمره منع كند ، ولي او عازم سفر عمره گردد ، با توجه به اين كه هنوز زوجه در خانه پدرش مي باشد و عرفاً نفقه خور همسرش به حساب نمي آيد ؛ آيا سفر زوجه سفر معصيت است يا نه ؟ و آيا احرام او صحيح مي باشد ؟ ^{( 3 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . جهت تفصيل اين مسأله به ذيل مسأله 2/184 مراجعه شود .

2 ـ نظريه آيات عظام در اين مسأله ، در ذيل مسأله 184 به بعد آمده است .

3 . آيات عظام : سيستاني ، فاضل و نوري : در فرض مذكور سفر زوجه سفر معصيت مي باشد و احرام وي صحيح نيست .

آية الله صافي : سفر او ظاهرا معصيت است و صحت محل اشكال است .

آية الله مكارم : احتياط واجب آن است كه رضايت شوهر را جلب كند و حج و عمره او در هر حال صحيح است ولي احتياط آن است كه نمازهاي خود را جمع بخواند و اگر سفر اول او باشد ، خواه براي حجّ و يا عمره ، اجازه شوهر شرط نيست .

آية الله تبريزي : سفر او براي عمره مانعي ندارد و منع زوج نسبت به آن اثري ندارد .

20

فصل دوم

تكرار عمره

18 184 ـ تكرار عمره ـ مانند تكرار حج ـ مستحب است ؛ و در مقدار فاصله بين دو عمره ، اختلاف فرموده اند ؛ و احوط آن است كه در كمتر از يك ماه ، به قصد رجا به جا آورده شود . و فرقي بين عمره از طرف خود و ديگري نيست . ^{( 1 )}

فاصله بين عمره تمتع و عمره مفرده

19 2/184 ـ آيا بين عمره تمتع و عمره مفرده ، نيز فاصله معتبر است ؟ ^{( 2 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . 1 ـ تكرار عمره براي خود :

آية الله بهجت و آية الله گلپايگاني : مطلقا جايز است و فاصله شرط نيست .

آيات عظام خويي ، سيستاني ، صافي ، فاضل ، مكارم در هر ماه قمري مي توان يك عمره انجام داد ؛ هر چند يك عمره در آخر ماه رجب و عمره دوّم در اول ماه شعبان واقع گردد .

آية الله خامنه اي : بين دو عمره وجود فاصله معين شرط نيست . ولي بنابر احتياط در هر ماه فقط يك عمره براي خود مي تواند به جا آورد . و اگر دو عمره براي افراد ديگر انجام دهد يا يك عمره براي خود و يك عمره هم براي ديگري به جا آورد ، فاصله مذكور شرط نيست .

آية الله وحيد : بنابر احتياط و در هر ماه قمري بيش از يك عمره جايز نيست .

آية الله نوري : در هر روز مي تواند يك عمره انجام دهد .

2ـ تكرار عمره براي ديگري هر نفر يك عمره :

همه آيات عظام : جايزاست .

تذكر : معلوم شد كه تكرار عمره طبق نظر مراجعي كه فاصله را شرط نمي دانند مطلقا جايز است چه براي خود و چه براي ديگري .

2 . آيات عظام تبريزي ، خويي و فاضل : بين اين دو عمره چه قبل از حج و چه بعد از حج ، فاصله معتبر نيست .

آية الله صافي : به ذيل مساله قبل مراجعه شود .

آية الله گلپايگاني و آية الله بهجت : فاصله معتبر نيست مطلقا .

آية الله سيستاني : محل اشكال است و احتياط نبايد ترك شود و امّا انجام عمره مفرده بين عمره تمتع و حج ، موجب بطلان عمره تمتع مي شود .

21

ترك فاصله معتبر

20 3/184 ـ اگر شخصي فاصله لازم بين دو عمره را ـ بر فرض اعتبار فاصله ـ رعايت نكند ، و يا با قرائت غلط ، عمره نيابي انجام دهد ، آيا اساساً احرام منعقد مي شود يا خير ؟ ^{( 1 )}

21 4/184 ـ با توجه به اختلاف فتاوا در مورد فاصله دو عمره و صحيح نبودن قرائت بسياري از افراد و از سويي تمايل شديد ايشان بر انجام عمره مجدد ، آيا اين گونه افراد مي توانند قبل از گذشت فاصله و صرف نظر از صحيح نبودن قرائت ، به نيت اميد مطلوبيت و ترتب ثواب به نيت خودشان محرم شوند و ثواب آن را به ديگران اهدا نمايند ؟ ^{( 2 )}

مقصود از فاصله يك ماه

22 186 ـ مقصود از فاصله اي كه عمره در كمتر از آن ، به نيّت رجا انجام مي شود ، يك ماه است ، ^{( 3 )} نه سي روز ؛ ولي اگر انجام عمره در بين ماه بوده ، احتياط مذكور تا سي روز ، مراعات شود .

رها كردن عمره به قصد رجا در اثنا

23 187 ـ در مواردي كه استحباب عمره مفرده قطعي نيست و رجاءً انجام مي شود ، آيا مي توان در حين اعمال ، آن را رها نمود ؟ ^{( 4 )}

احرام قبل از غروب شب اول ماه

24 188 ـ فردي قبل از غروب آفتابِ شب اول ماه ، به احرام عمره مفرده محرم شده و اعمال مكّه را در ساعات اوّليه ماه جديد انجام داده است ، آيا اين عمره به حساب كدام ماه لحاظ مي شود ؟ در همين فرض اگر بعد از غروب آفتاب محرم شد ، چگونه محاسبه مي شود ؟ ^{( 5 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . آية الله بهجت : فاصله معتبر نيست ولي بر فرض اعتبار ، ظاهرا منعقد نمي شود ؛ بخلاف مساله قرائت كه منعقد مي شود .

آية الله سيستاني : منعقد نمي شود .

آية الله صافي : در فرض سؤال احرام محقق نمي شود اگرچه احوط و اولي انجام دادن اعمال و خروج از احرام به تقصير و طواف نساء است والله العالم .

2 . آيات عظام بهجت ، سيستاني و مكارم : مانعي ندارد .

آية الله صافي : به قصد رجاء ثواب مانع ندارد والله العالم .

آية الله فاضل : مي تواند به نيت همان فرد محرم شوند و صحيح است حتي اگر قرائت آنها اشكال داشته باشد .

3 . گذشت تفصيل حواشي در ذيل مسأله 184 .

4 . آيات عظام : بهجت ، تبريزي ، خامنه اي ، فاضل ، صافي ، سيستاني و نوري : نمي تواند .

آيت الله مكارم : خلاف احتياط است .

5 . آية الله بهجت ، آية الله تبريزي ، آية الله صافي ، آية الله نوري ، آية الله مكارم : انعقاد احرام ، ميزان است نه انجام اعمال .

آية الله فاضل : ظاهراً در هر دو فرض ، اعمال عمره مربوط به ماه جديد است و تا ماه آينده نمي تواند مجدداً عمره مفرده بجاآورد .

22

تكرار خروج از مكه

25 2/199 ـ كساني كه به اقتضاي شغلشان ، زياد به مكه وارد و خارج مي شوند ، از حكم وجوب احرام در هر بار ، مستثني هستند . ^{( 1 )}

حكم رفت و بازگشت خدمه كاروان

200 ـ خدمه كاروان و مانند ايشان اگر عمره مفرده بجا آورده باشند ، هر دفعه كه از مكه خارج مي شوند و به جده مي روند و برمي گردند ، لازم نيست محرم شوند . ^{( 2 )}

ورود به مكه بدون احرام

26 204 ـ يكي از كارمندان حج بيش از يك ماه در مكّه بوده و همين مدت از عمره قبلي او گذشته ، براي كاري به جدّه مي رود و در برگشت ، بدون احرام وارد مكه شده است ، وظيفه اش چيست ؟ ^{( 3 )}

عبور از ميقات در كمتر از يك ماه

27 205 ـ بعد از انجام عمره مفرده حتي اگر يك ماه فاصله نشده باشد ، جهت گذر از ميقات ، ^{( 4 )} انجام عمره مفرده بنا بر احتياط به قصد رجا لازم است و بدون آن گذر از ميقات جايز نيست .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . همچنين افرادي كه در ماهي كه عمره انجام داده اند از حرم خارج مي شوند به تفصيلي كه مي آيد .

2 ـ آيات عظام خويي ، سيستاني ، فاضل : مگر اينكه در ماه هلالي ديگر وارد مكه شوند كه بايد دو مرتبه محرم بشوند .

آية الله سيستاني : اگر عمره مفرده را به نيابت از ديگران بجا آورده اند ، بنابر احتياط واجب براي دخول در مكه يا حرم دو مرتبه محرم شوند .

3 . آيات عظام : بهجت ، تبريزي ، خامنه اي ، سيستاني ، صافي و فاضل : فعلاً وظيفه اي ندارد غير از استغفار اگر عامد بوده است .

4 . مراجعه شود به مسأله 184

آيات عظام : تبريزي ، خويي سبستاني ، صافي ، فاضل ، گلپايگاني و مكارم : در صورتي كه در همان ماه قمري كه محرم شد ، به مكّه برود احرام مجدّد لازم نيست .

آية الله خامنه اي : اگر در همان ماهي كه احرام و اعمال عمره را انجام داده است وارد مكه شود عبور از ميقات بلامانع است اما اگر احرام در ماهي و اعمال در ماهي ديگر باشد پس اگر احرام وي در ماه رجب بوده و اعمال را در ماه شعبان انجام داده بنابر احتياط واجب اگر در ماه شعبان مجدداً وارد مكه شود بايد احرام ببندد و رعايت اين احتياط در ماههاي ديگر هم خوب است .