بخش 3

51

( 35 )

اتمام طواف با گمان به تعداد اشواط

و حصول يقين پس از آن

( 709 )

1 ـ مظنّه مطلقا در عدد اشواط طواف و سعي حجيّت دارد و اين طواف صحيح است حتي اگر لحوق يقين نشود ؛ آية الله بهجت .

2 ـ طواف صحيح است ؛ آيات عظام : امام خميني ، خامنه اي ، مكارم و نوري ؛

3 ـ اگر با قصد رجاي كشف ادامه داده باشد طواف صحيح است ؛ آية الله صافي و آية الله گلپايگاني .

4 ـ بنابر احتياط صحيح نيست ؛ آيات عظام : تبريزي ، خويي و فاضل .

5 ـ بنابر احتياط اعاده كند مگر آن كه مطمئن باشد در ادامه طواف به حجت شرعي ( مانند شمارش همراهان ) مي رسد ؛ آية الله زنجاني .

52

( 36 )

كم كردن سهوي از طواف

( 688 )

1 ـ اگر از نصف گذشته باشد و فعل كثير انجام نداده باشد ، اتمام مي كند ؛ و اگر قبل از نصف باشد ، اعاده مي كند ؛ آيات عظام : امام خميني ، خامنه اي ، فاضل و نوري .

آية الله مكارم همين نظر با اين اضافه : قيد فعل كثير ، زائد است .

2 ـ اگر بعد از فوت موالات يا بيرون رفتن از مطاف باشد ، اگر كمبود كمتر از چهار دور باشد ، تكميل مي كند و در بيشتر از چهار ، احوط اتمام و اعاده است ؛ آيات عظام : تبريزي ، خويي .

آية الله سيستاني همين نظر بدون قيد بيرون رفتن از مطاف .

3 ـ در بيشتر از نصف ( كه علي الاحوط به اتمام چهار است ) اتمام مي كند و در كمتر ، اعاده مي كند ؛ آية الله بهجت .

آية الله صافي و آية الله گلپايگاني همين نظر با اين

53

اضافه : بين 5/3 تا 4 ، احتياطاً تكميل و اعاده مي كند .

4 ـ طواف قبلي را تكميل مي كند ؛ آية الله زنجاني .

5 ـ اگر قبل از فوت موالات متوجه شود و از مطاف خارج نشده باشد ، بقيه را انجام مي دهد و صحيح است ؛ و اگر بعد از آن يا بعد از خروج از مطاف باشد ، اگر فراموش شده تا سه دور باشد ، بايد آن را اتمام كند و طواف صحيح است و اگر فراموش شده چهار دور يا بيشتر باشد احتياط به آوردن يك طواف به نيت اعم از تمام و اتمام است ؛ آية الله وحيد .

( 37 )

زيادي سهوي در طواف

( 677 )

1 ـ اگر كمتر از يك دور باشد :

آن را قطع مي كند و طواف صحيح است ؛ همه مراجع غير از آية الله سيستاني . ( نظر ايشان چند سطر بعد مي آيد )

54

2 ـ اگر بيشتر از يك دور باشد :

بنابر احتياط واجب بدون تعيين قصد استحباب يا وجوب ، آن را به هفت برساند و دو ركعت قبل از سعي و دو ركعت بعد از سعي بخواند و دو ركعت اول را بدون يقينِ براي اول يا دوم ، براي فريضه قرار دهد ؛ آيات عظام : امام خميني ، بهجت ، تبريزي ، خامنه اي ، صافي ، گلپايگاني ، مكارم و نوري .

آية الله صافي و آية الله گلپايگاني : همين نظر بنابر احتياط مستحب .

آية الله فاضل : نيز همين نظر با اين اضافه : نماز بعد از سعي مستحب است .

آية الله سيستاني : نيز همين نظر با تفصيل بعد از ركن عراقي بنابر فتوي و قبل از آن بنابر احتياط واجب .

4 ـ اگر يك دور يا بيشتر باشد بنا بر احتياط واجب با آن زايد يك طواف كامل انجام مي دهد به قصد قربت مطلقه اعم از وجوب و استحباب و دو تا دو ركعتي نماز مي خواند ؛ آية الله وحيد .

55

5 ـ اگر زياده كمتر از يك دور باشد بنابر احتياط آن را به هفت برساند و اگر يك دور يا بيشتر باشد بايد آن را به هفت برساند و در هر دو صورت نماز آن را بخواند ؛ آية الله زنجاني .

برخي از احكام بانوان در طواف

( 38 )

رؤيت دم

( 753 )

1 ـ اگر حائض بعد از عادت غسل كند و اعمال را انجام دهد و بعد از آن تا روز يازدهم خون ببيند ، محكوم به استحاضه است ؛ همه مراجع .

2 ـ ايام پاكي حيض نيست ولي مستحب است خوني را كه دوباره مي بيند تا تكميل ده روز از مجموع دو خون حيض قرار دهد ؛ آية الله زنجاني .

56

( 39 )

و اگر از روز دهم نگذشته باشد

( 754 )

1 ـ محكوم به حيض است و در وسعت وقت بايد طواف و نماز را اعاده كند ؛ و در ضيق وقت ، محل اشكال است و بايد احتياط مراعات شود ؛ آيات عظام : امام خميني ، بهجت ، خامنه اي ، صافي ، گلپايگاني ، فاضل و نوري .

2 ـ اگر لك ، صفات حيض داشته باشد و قبل از ده روز قطع شد ، بايد اعمال را اعاده نمايد ، در غير اين صورت صحيح است ؛ آية الله تبريزي و آية الله خويي .

3 ـ پاكي بين دو خون كه حيض واحد شمرده مي شوند ، محل اشكال است ، و به احتياط واجب ، طواف و نماز را اعاده كند ؛ آية الله سيستاني .

4 ـ اگر اعمال در حال پاكي بوده ، صحيح است و اعاده ندارد ؛ آية الله زنجاني و آية الله مكارم .

57

( 40 )

وظيفه مستحاضه كثيره

درباره طواف و نماز

( 764 )

1 ـ بايد براي هر كدام يك غسل جداگانه انجام دهد مگر آنكه از وقت غسل تا آخر نماز ، خون قطع باشد ؛ آيات عظام : امام خميني ، بهجت ، خامنه اي و نوري .

2 ـ اگر خون مستمر باشد به گونه اي كه از پنبه منقطع نشود ، يك غسل كافي است ؛ وگرنه اگر بعد از غسل ، خون بيرون نزند ، براي نماز هم كافي است ؛ و اگر بيرون زده باشد ، به احتياط واجب براي نماز ؛ غسل لازم است ؛ آية الله سيستاني .

3 ـ كثيره براي هر كدام غسل مي كند و وضو لازم نيست مگر محدث به حدث اصغر شود ؛ آية الله خويي .

4 ـ اگر بعد از غسل براي نماز يوميّه خون نبيند ، تجديد لازم نيست وگرنه براي هر كدام احتياطاً يك غسل كند و اگر فاصله بين غسل و طواف زياد مي شود ، احتياطاً موقع ورود به مسجد الحرام تيمم

58

بدل از غسل هم بنمايد ؛ آية الله صافي و آية الله گلپايگاني .

5 ـ مستحاضه كثيره غير از غسلهاي نماز ، چيزي بر او نيست ، فقط بنابر احتياط وضو بگيرد ؛ آية الله مكارم .

6 ـ بنابر احتياط براي طواف و نماز آن يك غسل انجام دهد و براي هر كدام يك وضو بگيرد و اگر غسل براي او حرجي است تيمم ميي كند و وضو مي گيرد ؛ آية الله فاضل .

7 ـ كثيره بايد غسل كند و احتياطا براي نماز نيز يك غسل ديگر انجام دهد و وضو لازم نيست و اگر به وظايف خود براي نماز عمل كرده باشد ، اصل غسل مبني بر احتياط است ؛ آية الله وحيد .

8 ـ وظايفي كه براي نماز يوميه لازم است براي طواف انجام دهد و بدون فاصله طواف و نماز را بجا آورد و اگر بين غسل و طواف يا طواف و نماز فاصله شود بايد وظايف را تجديد كند ؛ آية الله زنجاني .

59

( 41 )

سن يأس

( 766 )

1 ـ قرشيه 60 سال ، غير قرشيّه 50 سال ؛ آيات عظام : امام خميني ، خامنه اي ، زنجاني ، صافي ، گلپايگاني ، فاضل و نوري . آيه الله بهجت : و در صورتي كه خوني كه مي بيند به صفات حيض است ، تا 60 سال آن را حيض محسوب نمايد .

2 ـ مطلقاً 50 سال است ؛ آية الله مكارم .

3 ـ مطلقاً 60 سال است ؛ آية الله سيستاني .

4 ـ اگر بين 50 سال و 60 سال خون به صفات حيض باشد ، بنابر احتياط جمع بين احكام حائض و مستحاضه كنند و بعد از 60 سال ، محكوم به استحاضه است ؛ آيات عظام تبريزي ، خويي و وحيد .

( 42 )

اگر موهاي زن يا بدن او

در حال طواف پيدا باشد

( 630 )

1 ـ در فرض سهو و جهل قصوري :

صحيح است ؛ همه مراجع .

60

2 ـ در فرض عمد و جهل تقصيري :

بنابر احتياط واجب صحيح نيست ؛ آيات عظام : امام خميني ، بهجت ، تبريزي ، خويي ، صافي ، گلپايگاني ، نوري .

صحيح است ؛ آيات عظام : خامنه اي ، زنجاني ، سيستاني و مكارم .

( 43 )

حجاب زن در حال طواف

( 629 )

1 ـ با نماز فرق نمي كند غير از اين كه در طواف بايد رعايت عدم ستر وجه محرّم بشود ؛ آيات عظام : خويي ، خامنه اي ، سيستاني ، فاضل و نوري .

2 ـ با نماز فرق مي كند و فقط علي الاحوط وجه و كفين در طواف استثنا شده است ؛ آيات عظام : امام خميني ، بهجت و مكارم .

3 ـ پوشش شرط صحت طواف نيست ولي چون در طواف در معرض ديد نامحرم است بايد سر و بدن خود را بپوشاند و پوشاندن وجه و كفين لازم نيست ؛ آية الله زنجاني .

61

نماز طواف …

( 44 )

مبادرت به نماز طواف

( 790 )

1 ـ بنابر احوط بايد به نماز ، مبادرت شود ؛ آيات عظام : امام خميني ، بهجت ، سيستاني ، صافي ، گلپايگاني ، مكارم و نوري .

2 ـ مبادرت واجب است ؛ آيات عظام : تبريزي ، خامنه اي ، خويي ، زنجاني و فاضل .

( 45 )

فاصله انداختن بين طواف و نماز

( 791 )

1 ـ با تأخيرِ نماز ، اعاده طواف لازم نيست ؛ آيات عظام امام خميني ، بهجت ، خامنه اي ، صافي ، گلپايگاني ، مكارم و نوري .

62

2 ـ اگر عمداً تأخير بيندازد بنابر احتياط طواف را اعاده كند ؛ آية الله سيستاني و آية الله فاضل .

3 ـ مطلقاً بنابر احتياط با تأخير ، طواف را اعاده كند ؛ آية الله تبريزي .

4 ـ بايد اعاده كند ؛ آية الله خويي .

5 ـ اگر بدون عذر تأخير بيندازد بايد بعد از خواندن نماز ، طواف و نماز را اعاده كند ؛ آية الله زنجاني .

( 46 )

محاذات زن و مرد

در نماز طواف

( 806 )

1 ـ بايد عدم محاذات رعايت شود مگر زن اهل سنت باشد ، يا موجب بهم خوردن موالات شود ، يا عسر و حرج باشد ؛ آية الله فاضل .

ـ به صحت نماز ضرر نمي زند ؛ اكثر قريب به اتفاق آيات عظام .

63

( 47 )

حكم ظن در نماز طواف

( 814 )

ظن در ركعات :

1 ـ اگر در ركعات شك كند ، به احتياط واجب ، اتمام و اعاده كند ؛ آية الله مكارم .

2 ـ ظن در ركعات معتبر است ؛ ساير آيات عظام .

( 48 )

ظن در افعال نماز :

1 ـ معتبر است ؛ آيات عظام بهجت ، گلپايگاني و فاضل .

2 ـ احتياط شود ؛ آيات عظام : امام خميني ، خامنه اي ، زنجاني ، صافي ، مكارم و نوري .

3 ـ حكم شك را دارد : آيات عظام : تبريزي ، خويي و سيستاني .

64

( 49 )

جماعت در نماز طواف

( 823 ـ 824 )

1 ـ در طواف واجب ، مستحب است ؛ آية الله بهجت .

2 ـ در طواف واجب ، اقتدا جايز است ؛ آية الله خويي .

3 ـ در غير صحيح القراءه ، احوط است ولي نبايد به آن اكتفا شود ؛ آيات عظام : تبريزي ، سيستاني ، صافي و گلپايگاني .

4 ـ مشروعيّت آن محل اشكال است ؛ آيات عظام : امام خميني ، خامنه اي ، فاضل ، مكارم و نوري .

5 ـ نماز طواف را نمي توان به جماعت خواند ؛ آية الله زنجاني .

( 50 )

ترك نماز طواف مستحبي

( 831 )

1 ـ جايز است ؛ آيات عظام : تبريزي ، زنجاني ،

65

سيستاني ، صافي ، گلپايگاني ، فاضل و نوري و ( ظاهراً امام خميني ) .

2 ـ اشكال دارد ؛ آية الله بهجت و آية الله مكارم .

( 51 )

حكم عاجز از قرائت صحيح

( 822 )

1 ـ بايد نماز را به هر ترتيبي كه مي تواند خودش به جا آورد و كافي است ؛ و اگر ممكن است و مي تواند با تلقين ، نماز را صحيح بخواند ، كسي را بگمارد كه نماز را به او تلقين كند ؛ آيات عظام : امام خميني ، فاضل ، نوري و مكارم .

2 ـ خودش به هر نحو مي تواند بخواند و بنابر احتياط نايب هم بگيرد ؛ آية الله خامنه اي ؛

و نيز بنابر احتياط با جماعت هم بخواند ؛ آيات عظام : تبريزي و خويي و اگر متمكّن از تصحيح نباشد ، آنچه بلد است كافي است : آية الله وحيد .

3 ـ اگر مقدار زيادي از سوره حمد را بتواند به طور صحيح بخواند ، خواندن حمد به همين صورت كافي است ؛ و اگر نتواند ، به احتياط واجب

66

مقداري از قرآن را كه مي تواند صحيح بخواند به آن اضافه كند و اگر نتواند تسبيح بگويد ؛ آية الله سيستاني .

4 ـ خودش بخواند و اگر بتواند ، در مقام به جماعت بخواند ، و در صورت عدم امكان ، عمل به وظيفه روزانه كافي است ؛ آية الله بهجت .

5 ـ خودش بخواند و به جماعت هم اقامه نمايد و اگر نايب هم بگيرد بهتر و مطابق با احتياط است ؛ آية الله صافي و آية الله گلپايگاني .

6 ـ اگر مي تواند بايد طواف را به تأخير بيندازد و بعد از تصحيح قرائت طواف كند و اگر تا آخرين فرصت ياد نگرفت طواف مي كند و به صحيح ترين قرائتي كه مي تواند ـ ولو با تلقين ـ مي خواند و اگر ندانسته طواف نمود اعمالش صحيح است ولي بايد بعد از تصحيح نماز را دوباره بخواند ؛ آية الله زنجاني .

67

سعي …

( 52 )

سعي از مسعاي جديد

( 2/847 )

1 ـ اگر ثابت شود كه عرض مسعاي جديد ، در بين كوه صفا و مروه است ، مانعي ندارد ؛ وگرنه با رعايت اقرب فالاقرب به مسعاي قديم ، سعي مي كند ؛ آية الله بهجت و آية الله صافي .

2 ـ سعي در مسعاي جديد مجزي است ؛ آيات عظام : خامنه اي ، مكارم و نوري ؛

ولي بهتر است از قسمت قبلي صفا شروع كنند و از مسعاي جديد به مروه بروند و در پايان دور هفتم نيز خود را به قسمت قديمي مروه برسانند ؛ آية الله زنجاني .

3 ـ اگر محرز شود سعي بين صفا و مروه است ، مجزي است وگرنه بنابر احتياط مجزي نيست ، مگر

68

در 5 متر از مسعاي جديد كه محرز شده است ؛ آية الله وحيد .

4 ـ اگر اطمينان پيدا كنند كه كوه صفا و مروه تا مسعاي جديد امتداد داشته است ، سعي در آنجا مجزي است ؛ آية الله سيستاني .

( 53 )

زيادي سهوي در اشواط سعي

( 873 )

زياد كردن از روي فراموشي چه كمتر از يك شوط يا بيشتر ، به صحت سعي ضرر نمي زند ؛ همه آيات عظام .

( 54 )

زيادي جهلي در اشواط سعي

( 874 )

1 ـ به صحت سعي ضرر نمي زند ؛ آيات عظام : بهجت ، خامنه اي ، صافي ، گلپايگاني ، وحيد ، مكارم ، تبريزي ، خويي و سيستاني .

69

2 ـ محل اشكال است ؛ آيات عظام : امام خميني ، فاضل و نوري .

( 55 )

تأخير سعي تا فردا

( 842 ـ 844 )

1 ـ با فرض تأخير ، اعاده طواف و نماز ، لازم نيست ؛ آيات عظام : امام خميني ، بهجت ، خامنه اي ، فاضل ، صافي ، گلپايگاني ، مكارم و نوري .

2 ـ بايد اعاده كند ؛ آية الله خويي .

3 ـ بدون عذر بنابر احتياط اعاده كند ؛ آية الله زنجاني و آية الله سيستاني .

4 ـ بنابر احتياط اعاده كند ؛ آية الله تبريزي .

( 56 )

سعي از طبقه فوقاني

( 848 )

1 ـ مجزي است ؛ آية الله بهجت .

2 ـ در فرض مشقت و عذر جايز است ؛ آية الله مكارم .

3 ـ جايز نيست ؛ ساير مراجع .

70

( 57 )

موالات در سعي

( 858 )

1 ـ در غير شوط اول ، موالات معتبر نيست ؛ آيات عظام : امام خميني ، بهجت ، خامنه اي ، صافي و نوري .

2 ـ بنابر احتياط ، لازم است ؛ آيات عظام : تبريزي ، خويي ، سيستاني و فاضل .

آية الله مكارم : لازم است در غير موارد استثنا .

3 ـ موالات در سعي معتبر نيست ؛ آية الله گلپايگاني .

4 ـ موالات عرفيه در سعي لازم است ؛ آية الله وحيد .

5 ـ در غير موارد خاص ، موالات در تمام اشواط سعي ، معتبر است ؛ آية الله زنجاني .

( 58 )

نشستن در بين صفا و مروه

( 865 )

1 ـ بدون عذر احوط ترك آن است ؛ آية الله بهجت و آية الله خويي .

71

2 ـ به حدي كه ترك موالات نشود جايز است ؛ آيات عظام تبريزي ، سيستاني ، فاضل و مكارم .

3 ـ مطلقاً جايز است ؛ آيات عظام امام خميني ، صافي ، گلپايگاني و نوري .

4 ـ براي رفع خستگي جايز است ؛ آية الله زنجاني .

( 59 )

اگر بعد از تقصيرِ عمره تمتع

بفهمد سعي ناقص بوده

( 883 )

1 ـ سعي را اتمام كند و اعاده تقصير لازم نيست ؛ امام خميني .

2 ـ سعي را اتمام و تقصير را اعاده كند ؛ آيات عظام : بهجت ، وحيد .

آية الله خويي : بايد يك گاو هم كفاره بدهد .

3 ـ بنابر احتياط تقصير را اعاده كند ؛ آيات عظام تبريزي ، صافي ، گلپايگاني ، مكارم .

آية الله فاضل و آية الله سيستاني همين نظر با اين

72

اضافه : احتياطاً يك گاو كفاره بدهد .

4 ـ سعي را اتمام و تقصير را اعاده كند ، مگر محرم به احرام حج شده باشد كه اتمام سعي كافي است ؛ آية الله زنجاني .

( 60 )

قطع سعي و از سرگيري آن

( 888 )

1 ـ از سرگيري سعي اشكال ندارد ؛ آيات عظام : تبريزي ، خامنه اي ، صافي ، گلپايگاني ، فاضل ، مكارم و نوري .

2 ـ با اعتقاد به جواز از سرگرفتن جايز است ؛ آية الله خويي .

3 ـ اشكال دارد ؛ امام خميني ، آية الله بهجت .

4 ـ اگر بعد از فوت موالات باشد صحيح است وگرنه اشكال دارد مگر جاهل قاصر باشد ؛ آية الله سيستاني .

5 ـ قطع سعي در غير موارد خاص جايز نيست هر چند اگر رها كند و از اول سعي نمايد صحيح است ؛ آية الله زنجاني .

73

( 61 )

ادامه سعي با شك در عدد و حصول يقين

( 891 )

1 ـ سعي او صحيح است ؛ آيات عظام : امام خميني ، بهجت ، خامنه اي ، سيستاني و نوري .

2 ـ بايد اعاده كند ؛ آية الله تبريزي .

3 ـ بنابر احتياط اعاده كند ؛ آية الله خويي و آية الله زنجاني .

4 ـ اگر به رجاء كشف حال ادامه داده صحيح است ؛ آيات عظام : صافي ، گلپايگاني و مكارم .

5 ـ بنابر احتياط اعاده كند مگر آن كه مطمئن باشد تا پايان سعي به جهت شرعي ( مانند شمارش همراهان ) مي رسد ؛ آية الله زنجاني .