بخش 4
رمی جمرات و بیتوته در منا فصل هفتم: دیگر موارد نمازی پرفضیلت در ماه ذی قعده نماز اول هر ماه نماز ده شب اول ذی حجه حریم و حرمت خانواده حج
|
|
|
حَوْلَهُ وَيَرْمُلُونَ عَلَي أَقْدَامِهِمْ شُعْثاً غُبْراً لَهُ قَدْ نَبَذُوا السَّرَابِيلَ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَشَوَّهُوا بِإِعْفَاءِ الشُّعُورِ مَحَاسِنَ خَلْقِهِمُ ابْتِلَاءً عَظِيماً وَامْتِحَاناً شَدِيداً وَاخْتِبَاراً مُبِيناً وَتَمْحِيصاً بَلِيغاً جَعَلَهُ اللَّهُ سَبَباً لِرَحْمَتِهِ وَوُصْلَةً إِلَي جَنَّتِهِ وَلَوْ أَرَادَ سُبْحَانَهُ أَنْ يَضَعَ بَيْتَهُ الْحَرَامَ وَمَشَاعِرَهُ الْعِظَامَ بَيْنَ جَنَّاتٍ وَأَنْهَارٍ وَسَهْلٍ وَقَرَارٍ جَمَّ الْأَشْجَارِ دَانِيَ الثِّمَارِ مُلْتَفَّ الْبُنَي مُتَّصِلَ الْقُرَي بَيْنَ بُرَّةٍ سَمْرَاءَ وَرَوْضَةٍ خَضْرَاءَ وَأَرْيَافٍ مُحْدِقَةٍ وَعِرَاصٍ مُغْدِقَةٍ وَرِيَاضٍ نَاضِرَةٍ وَطُرُقٍ عَامِرَةٍ لَكَانَ قَدْ صَغُرَ قَدْرُ الْجَزَاءِ عَلَي حَسَبِ ضَعْفِ الْبَلَاءِ وَلَوْ كَانَ الْإِسَاسُ الْمَحْمُولُ عَلَيْهَا وَالْأَحْجَارُ الْمَرْفُوعُ بِهَا بَيْنَ زُمُرُّدَةٍ خَضْرَاءَ وَيَاقُوتَةٍ حَمْرَاءَ وَنُورٍ وَضِيَاءٍ لَخَفَّفَ ذَلِكَ مُصَارَعَةَ الشَّكِّ فِي الصُّدُورِ وَلَوَضَعَ مُجَاهَدَةَ إِبْلِيسَ عَنِ الْقُلُوبِ وَلَنَفَي مُعْتَلَجَ الرَّيْبِ مِنَ النَّاسِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَخْتَبِرُ عِبَادَهُ بِأَنْوَاعِ الشَّدَائِدِ وَيَتَعَبَّدُهُمْ بِأَنْوَاعِ الْمَجَاهِدِ وَيَبْتَلِيهِمْ بِضُرُوبِ الْمَكَارِهِ إِخْرَاجاً لِلتَّكَبُّرِ مِنْ قُلُوبِهِمْ وَإِسْكَاناً لِلتَّذَلُّلِ فِي نُفُوسِهِمْ وَلِيَجْعَلَ ذَلِكَ أَبْوَاباً فُتُحاً إِلَي فَضْلِهِ وَأَسْبَاباً ذُلُلًا لِعَفْوِهِ.» ( 1 )
مگر كعبه، خانه پاك خدا را نميبينيد؟ خداوند انسانها را از زمان آدم تا انسانهاي آخرين اين جهان، با سنگهائي كه نه زيان ميرسانند و نه نفع ميبخشند، نه ميبينند و نه ميشنوند آزمايش نموده اين سنگها را خانه محترم خود قرار داده، و آن را موجب پايداري و پا بر جائي مردم گردانيده است. سپس آن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 . نهجالبلاغة، ص293، خطبه قاصعه.
را در پر سنگلاخترين مكانها و بيگياهترين نقاط زمين، و كم فاصلهترين درهها قرار داد.
در ميان كوههاي خشن، رملهاي فراوان، چشمههاي كم آب، و آباديهاي از هم جدا و پر فاصله، كه نه شتر، و نه اسب و گاو و گوسفند هيچكدام در آن به راحتي زندگي نميكند و سپس آدم و فرزندانش را فرمان داد كه به آن سو توجه كنند و آن را مركز تجمع و سر منزل مقصود و باراندازشان گردانيد، تا افراد از اعماق قلب به سرعت از ميان فلات و دشتهاي دور، و از درون واديها و درههاي عميق، و جزائر از هم پراكندهي درياها، به آن جا روي آوردند، تا به هنگام سعي شانهها را حركت دهند و لا اله الا اللّه گويان اطراف خانه طواف كنند، و با موهاي آشفته و بدنهاي پر گرد و غبار به سرعت حركت كنند،
لباسهائي كه نشانه شخصيتها است كنار انداخته و با اصلاح نكردن موها قيافه خود را تغيير دهند.
اين آزموني بزرگ، امتحاني شديد و آزمايشي آشكار و پاكسازي و خالص گردانيدني موثر است كه خداوند آن را سبب رحمت و رسيدن به بهشتش قرار داده است.
اگر خداوند خانه محترمش و محلهاي انجام وظائف حج را در ميان باغها و نهرها و سرزمينهاي هموار و پر درخت و پر ثمر، مناطقي آباد و داراي خانه و كاخهاي بسيار و آباديهاي به هم پيوسته، در ميان گندمزارها و باغهاي خرم و پر گل و گياه، در ميان بستانهاي زيبا و پر طراوت و پر آب، در وسط باغستاني
|
|
|
بهجتزا و جادههاي آباد قرار ميداد به همان نسبت كه آزمايش و امتحان سادهتر بود پاداش و جزاء نيز كمتر بود.
و اگر پي و بنيان خانه «كعبه» و سنگهائي كه در بناي آن بكار رفته از زمرد سبز و ياقوت سرخ و نور و روشنائي بود، شك و ترديد ديرتر در سينههاي (ظاهر بينان) رخنه ميكرد و كوشش ابليس بر قلبها كمتر اثر ميگذاشت و وسوسههاي پنهاني از مردم منتفي ميگشت. اما خداوند بندگانش را با انواع شدائد ميآزمايد و با انواع مشكلات دعوت به عبادت ميكند و به اقسام گرفتاريها مبتلا مينمايد تا تكبر را از قلبهايشان خارج سازد، و خضوع و آرامش را در آنها جايگزين نمايد.
بابهاي فضل و رحمتش را به رويشان بگشايد و وسائل عفو خويش را به آساني در اختيارشان قرار دهد.» ( 1 )
- وقوف به عرفات از ظهر روز نهم آغاز مي شود. بنابراين زمان حركت به سوي عرفات به گونه اي بايد تنظيم شود كه حجّاج قبل از ظهر در عرفات حاضر باشند. پس لازم نيست كاروان بعد از ظهر روز هشتم به عرفات حركت كند. بلكه ميتوان با گذشتن پاسي از شب به عرفه رفت و با فرض حل مشكل استظلال، از ماشين مسقف استفاده كرد.
- وقت وقوف از ظهر تا مغرب است و واجب است حاجيان در اين مدت در صحراي عرفات باشند و از حدود آن خارج نشوند، بنابراين نسبت به حدود عرفات، كه امروزه با تابلوهاي بزرگ زرد رنگ مشخص شده است توجيه شوند و حتي المقدور از
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 . ترجمهگوياوشرحفشردهايبرنهجالبلاغه، ج2، ص 304.
تردد در جاهاي مختلف عرفات نيز بپرهيزند كه احتمال گم شدن آنها زياد است و در صورت گم شدن ممكن است از اعمال باز بمانند.
- تابلوهاي مشاعر مقدس به رنگ‌هاي ذيل است: "عرفات: زرد رنگ"، "مشعرالحرام: بنفش"، منا: آبي"
- اگر شب زنده داري شب نهم در عرفات، موجب خستگي و خواب آلودگي زائران براي مراسم ظهر عرفه مي شود، بهتر است زائران را به خوابيدن در شب نهم توصيه كرد.
- سنگهاي رمي را ميتوان از كوههاي مكه و از مكانهاي مباح جمع كرد، امّا از آنجا كه عرفات خارج از حرم است و سنگ رمي بايد از حرم باشد، نمي‌توان سنگ رمي را از عرفات جمع كرد.
- قبل از رفتن به عرفات در مكه با عوامل كاروان نسبت به انتقال زائران از عرفات به مشعر و منا هماهنگي شود و برنامهاي براي انتقال ضعفا از عرفات به مشعر الحرام و منا چيده شود به گونهاي كه وقوف مشعر را درك كنند و به منا برسند.
- با توجه به اينكه اكثر زائران تلفن همراه دارند، شماره تلفن‌هاي همراه آنان نوشته شود و در اختيار مسؤول هر اتوبوس گذاشته شود تا در مواقع اضطراري بويژه شب دهم امكان ارتباط اتوبوس‌ها با يكديگر فراهم شود.
- معمولاً در هر اتوبوسي يك يا چند نفر از عوامل كاروان ميباشند كه به دنبال زائران از عرفات به مشعر و منا ميروند بايد دو مطلب مهم را به آنان تذكر داد يكي اين كه حتماً وقتي به
|
|
|
مشعر رسيدند اگر همراه با معذورين ميباشند در مشعر نيت وقوف داده و كسي خواب نباشد و بدون نيت از مشعر رد نشود. نكته دوم اين كه اگر در راه به ترافيك برخورد كنند به گونهاي كه اگر بخواهند با ماشين به مشعر برسند وقوف اختياري آن را درك نميكنند به هر نحوي شده زائران را پياده به مشعر بياورند تا حج آنان به اشكال برخورد نكند. به عوامل گفته شود شما ضامن حج مردم هستيد.
- عوامل كاروان اگر نايب باشند و به همراه زائران به منا رفتند بايد قبل از طلوع فجر خود را به مشعر براي درك وقوف اختياري برسانند و الا حج نيابي آنان اشكال پيدا ميكند.
- به زائران تذكر داده شود كه اگر در عرفات يا مشعر از كاروان جدا افتادند بدون هيچ ترس و واهمهاي و دور خود چرخيدن، با هر كدام از كاروانهاي ايران كه مسير را طي ميكنند و با معرفي خود به روحاني آن كاروان، وقوف در عرفات و مشعر را انجام بدهند و به منا بيايند. در آنجا توسط ستاد گمشدگان به كاروان خود ملحق خواهند شد. اگر چنين تذكري داده نشود ممكن است زائر در اثر هول و هراس راه مكه را پيش گرفته و به محل اسكان برگردد و از وقوفين و مناسك منا بازماند و در نتيجه حجش فاسد شود.
- براي نيت وقوف در مشعر الحرام لازم نيست هنگام طلوع فجر بيدار باشند، بلكه اگر از سر شب قصد اين را داشته باشند كه از طلوع فجر تا طلوع آفتاب را به قصد وقوف و به عنوان يكي از اعمال حجّ در آنجا باشند كفايت مي كند، لذا بهتر است،
|
|
|
در بدو ورود به مشعر الحرام و استقرار حجّاج، اين نكته به زائران اعلام شود كه از هم اكنون تصميم داشته باشند كه از طلوع فجر به نيت وقوف در اينجا باشند.
- از آنجا كه برخي از مراجع معظم تقليد ماندن پيش از طلوع فجر را در مشعر الحرام به نيت طاعت الهي واجب ميدانند بهتر است در عرفات يا پيش از رسيدن به مشعر يا در بدو ورود به مشعر اين نكته نيز به زائران يادآوري شود كه از هم اكنون در اينجا مي مانيم به قصد طاعت الهي و از طلوع فجر تا طلوع آفتاب نيز به قصد وقوف و به عنوان يكي از اعمال حجّ در اين سرزمين توقف مي كنيم.
- بانواني كه شب عيد به منا ميروند اگر به رمي نرسيدند يا در اثر ازدحام يا عذر ديگري نتوانستند رمي كنند، بايد در روز رمي كنند.
- اگر زائري ناچار به گرفتن نايب شود، نايب نميتواند رمي را در شب انجام دهد، بلكه بايد در روز نيابت را به جا آورد.
- با توجه به وضع كنوني جمرات و امكان رمي اكثر زائران، بايد توجه داشت كه حتّي الامكان رمي توسط خود زائران انجام شود و از نيابت خودداري كنند.
- در سال‌هاي اخير به جهت برچيده شدن كشتارگاههاي قديمي و احداث كشتارگاههاي مكانيكي جديد، بايد با تدبير و برنامه ريزي دقيق براي ذبح اقدام شود تا قرباني زائران بطور صحيح انجام شود و لذا توجه امور زير لازم است:
|
|
|
- چون مسلخهاي فعلي خارج از منا است، و حلق و تقصير در آنجا صحيح نيست بايد افرادي كه به مسلخ ميروند توجه داشته باشند كه پس از قرباني در آنجا و حتي كنار مسلخ تقصير نكنند بلكه به منا برگردند و نيز توجه داشته باشند كه چون تقصير نيز بايد در روز عيد انجام شود پيش از غروب به منا برگردند. آخرين عمل روز عيد را نيز انجام دهند.
- افرادي كه به قربانگاه ميروند از زائران وكالت در توكيل نيز بگيرند تا اگر خودشان موفق به ذبح نشدند بتوانند به ديگري براي ذبح وكالت بدهند.
- هر چند شرايط گوسفندان از پيش تا حدودي كنترل شده است ولي نسبت به شرايط ظاهري مثل لاغر نبودن و ناقص نبودن آن دقت داشته باشند و چنانچه داراي شرايط نبودند آنها را برگردانند و ذبح نكنند.
- براي بجاي آوردن اعمال روز عيد ترتيبي اتخاذ شود كه تمام اعمال در روز عيد قربان انجام داده شود، لذا پس از ورود به منا و صرف صبحانه و آماده شدن زائران، آنها طبق زمانمندي اعلام شده براي رمي جمره عقبه حركت داده شوند چون اگر تاخير شود و رمي به ظهر يا بعد از ظهر بيافتد ممكن است موفق به اتمام اعمال روز عيد نشوند.
- كساني كه خودشان حلق يا تقصير نكردهاند، نمي توانند براي ديگران حلق كنند يا براي تقصير موي او را بچينند.
|
|
|
رمي جمرات و بيتوته در منا
- چون به فتواي برخي فقهاء كساني كه در روز عيد موفق به قرباني نشدهاند بايد رمي و حلق را در روز عيد انجام دهند و قرباني را در روز بعد انجام دهند، لذا بايد با مراجعه به مناسك، زائران را راهنمايي كرد.
- نيت بيتوته در منا را بايد پيش از غروب آفتاب به زائران تذكر داد و همين كه قصد كنند "نصف شب را به عنوان بيتوته در منا مي‌مانند قربة الي الله كفايت مي كند و اگر در آغاز بيتوته نيز در جلسه حضور نداشته باشد يا توجه نداشته باشند اشكال ندارد.
- چون به فتواي برخي از فقهاء -از جمله امام خميني ( رحمه الله ) - بيتوته نيمه اول شب واجب است و به فتواي برخي ديگر بين نصف اول شب و نصف دوم آن مخير هستند، بهتر است براي همه زائران نيمه اول شب را براي بيتوته انتخاب كنند و اگر كسي نيمه اول شب را در منا نبود نيمه دوم را بيتوته كند.
- مراحل سه گانه خروج از احرام حجّ يادآوري شود، كه تصور نكنند با حلق يا تقصير تمام محرمات حلال مي شود مخصوصاً نسبت به استفاده از صابون و شامپوي خوشبو و نيز حرام بودن زن و مرد بر يكديگر تذكر داده شود.
- بيرون رفتن از منا پس از بيتوته اشكال ندارد ولي نبايد پيش از نيمه شب از حدود منا بگذرند و براي محاسبه نيمه شب، از مغرب شرعي يا از غروب تا طلوع آفتاب را محاسبه كرده و
|
|
|
نصف آن به ساعت مغرب اضافه شود تا نيمه شب كه در منا لازم است بدست آيد. به فتواي بعضي از مراجع از غروب تا طلوع فجر و به فتواي برخي ديگر از مغرب تاطلوع فجر حساب شده نصف آن به مغرب اضافه شود، نصف شب بدست ميآيد. بنابر اين نيمه شب در بحث بيتوته با نيمه شب در وقت نماز مغرب و عشاء تفاوت دارد.
- به زائران توجه دهيد كه براي رفتن به جمرات و انجام دادن رمي عجله نكنند و كيسه سنگ ديگران را اشتباهي بر ندارند زيرا سنگها بايد مباح باشد و در صورتي كه اشتباه شود، و صاحبش راضي نباشد، رمي صحيح نيست.
- با توجه به توسعه جمرات و سهولت رمي بهتر است همه زائران را براي رمي به طبقه اول برد. مخصوصاً با توجه به اين نكته كه بعضي مراجع رمي در طبقه دوم را بنابر احتياط صحيح نمي‌دانند.
- زائران از قبل نسبت به احتمال عدم امكان قرباني در روز عيد و باقي ماندن در احرام توجيه شوند. در اين گونه موارد خوب است روحاني در لباس احرام ولو قرباني براي او انجام شده باشد و تقصير كرده باشد، باقي بماند تا سبب دلگرمي محرمان باشد.
- چون بسياري از غير شيعيان رمي روزهاي 11 و 12 ذي حجّه را پيش از ظهر صحيح نمي دانند لذا بعد از ظهر اين دو روز جمرات شلوغ است كه حتي المقدور بايد در اين دو روز زائران براي رمي پيش از ظهر اقدام كنند.
|
|
|
- بايد توجه داشت كساني كه عذر آنها راه رفتن و پيمودن مسير خيمهها تا جمرات است از رمي معذور نيستند يعني اگر آنها را به پاي جمره يا نزديك آن ببرند مي توانند خودشان رمي را انجام دهند، چنين افرادي اگر امكان اجاره ماشين يا ويلچر داشته باشد تا آنها را به جمرات ببرد، نمي توانند به ديگري نيابت دهند.
- كساني كه در روز عيد، قرباني يا حلق نكردهاند روز يازدهم
ميتوانند پيش از انجام اين دو عمل، رمي جمرات را انجام دهند.
- بايد توجه داشت كه رمي در شب براي بانوان به طور مطلق، اختصاص به رمي روز عيد قربان دارد ولي نسبت به روزهاي 11 و 12 ذي حجّه تنها بانواني كه نمي توانند در روز رمي كنند رمي شبانه براي آنها جايز است ولي كساني كه بتوانند در روز، خودشان انجام دهند نمي توانند شب رمي كنند.
- براي زنان رمي جمره عقبه پس از وقوف به مشعر و آمدن به منا در همان شب عيد قربان مانع ندارد ولي رمي روز يازدهم و دوازدهم در صورتي براي آنان در شب صحيح است كه از رمي در روز معذور باشند.
- ترك بيتوته براي كساني كه تمام شب را در مكّه به عبادت مشغول باشند مانعي ندارد و ميتوانند طواف و سعي و ساير اعمال پس از منا را انجام دهند ولي اگر اعمال تمام شد نمي توانند آن شب را به منا برگردند بلكه بايد بمانند و بقيه شب را تا صبح عبادت كنند و لازم نيست در مسجد الحرام
|
|
|
باشد، بلكه در شهر مكّه كفايت ميكند، ناگفته نماند كه ماندن در منا از عبادت در مكّه افضل است.
- كاروان‌هايي كه پس از ايام تشريق بايد بلافاصله به مدينه بروند يا به ايران برگردند، به زائران خود توصيه كنند شب يازدهم يا دوازدهم نيمه اول را قصد بيتوته كنند و قسمتي از آن را استراحت كنند و پس از نيمه شب براي اعمال به مكّه بروند. چون در ايام تشريق بهترين وقت از نظر خلوتي براي اعمال در اين دو شب، پس از نيمه شب است.
- هرچند خانم‌هايي كه احتمال حائض شدن آنان پس از اعمال منا وجود دارد و نمي توانند تا وقت پاك شدن در مكّه بمانند، اعمال مكّه را پيش از وقوف به جاي خواهند آورد. ولي چنانچه زني اعمال مكّه را به جاي نياورده بود، و حائض شد بايد براي طواف و نماز طواف نايب بگيرد و سعي را خودش با مراعات ترتيب يه جاي آورد.
- به علل زير زائران به انجام عمره مفرده پس از اعمال حج تشويق نشوند، حتي برخي افراد را بايد برحذر داشت:
? به فتواي برخي از فقهاء مراعات فاصله بين دو عمره شرط است.
? ممكن است در اعمال آنها مشكلي پيش بيايد يا همچنان در احرام بمانند.
? سبب ازدحام مطاف و مسعي خواهد شد و اين امر موجب دشوار شدن طواف و سعي واجب ديگران است.
|
|
|
- اگر در اعمال، مشكل فقهي براي زائري پديد آمد كه فتواي مرجع تقليدش در دسترس نيست بايد او را به طريق احتياط راهنمايي كرد و با عمل به احتياط مشكل مرتفع خواهد شد و برخي از مسائل كه عمل به آن فوري نيست مثل كفاره برخي از محرمات، بايد واگذاشته شود تا در آينده فتواي مرجع تقليدش به دست آورده شود و راهنمايي گردد.
|
|
|
ديگر موارد
|
|
|
- در هر مرحله، پس از انجام عمل، كنترل اعمال صورت گيرد.
- اعلام عمومي برنامه‌هاي كاروان و نصب آن در مكانهاي مناسب.
- تهيه نوارهاي مداحي براي طول راه.
- توجه داشتن به مناسبتهاي ايام و سخن گفتن پيرامون آنها تأثير بسزايي براي زائر دارد.
- پرهيز دادن زائران از مباحثه با وهابيون. به زائران گوشزد شود وقتي با اهل سنت بحث ميشود، آنها به علماي خود ارجاع ميدهند و از بحث كردن گريزانند. به همين روش شما نيز از وارد شدن در بحث با آنان خود داري كنيد.
- آگاهي دادن به زائر نسبت به تبليغات مسموم وهابيون و آمادگي دادن به آنها در برخورد شايسته با اينگونه افراد. در هر جلسهاي، به تناسب، يك يا چند شبهه مطرح و پاسخ داده شود.
|
|
|
- اگر در برخي ازشبها زائران را براي قرائت قرآن يا نيايش به طبقة دوم مسجد الحرام مي بريد لازم نيست حتماً روبروي ناودان باشد بلكه اگر در اضلاع ديگر مسجد الحرام مستقر شوند گذشته از اين كه خلوتتر است از مزاحمت سعودي‌ها نيز در امان خواهند بود.
- در ازدحام ايام تشريق روحاني بايد با زيركي خاصي جو كاروان را بدست گيرد و با يك سخنراني و ذكر خاطره‌هاي تلخ و شيرين از التهاب كاروان بكاهد.
- روحاني به هيچ وجه در مسائل مالي مانند ماشين گرفتن و جمع صدقات و غيره دخالت نكند.
- زدن ماسك در هنگام احرام با توجه فتواي مراجع توجيه شود.
- زائراني را كه از پوشش مناسبي برخوردار نيستند مي توان با برخورد‌هاي صحيح آنان را به احكام دين پايبند كرد.
- برگزاري مسابقات در طول سفر از بي حوصلگي و خمودي و خستگي كاروان ميكاهد و آنان را به امور مفيد سرگرم ميكند. اين كار بايد توسط روحاني با حمايت مسئولين كاروان انجام شود.
- در جلسه وداع، وظايف حاجي پس از بازگشت از سفر گوشزد شود و به لزوم حلاليت طلبي زائران از يكديگر از آنچه در طول سفر گذشته است، تأكيد شود.
|
|
|
- تهيه و توزيع منشور و ميثاق نامه‌اي كه ناظر بر تعهدات اخلاقي زائر پس از بازگشت از حج است و اهداي آن در جلسه وداعيه.
- زائران از ايران قرآني براي خود بياورند تا در مكان‌هايي كه دسترسي به قرآن كمتر است، از آن استفاده كنند.
- اختصاص هر يك از روزهاي اقامت در مكه و مدينه به نام يكي از معصومين ( عليه السلام ) به ويژه امامان خفته در بقيع و چند دقيقه پيرامون حيات پربار آنان سخن گفتن.
- اجتناب از اختلاط زن و مرد؛ بايد به زائران مرد توجه داد فقط در هنگام طواف اختلاط مرد و زن اشكال ندارد ولي در غير آن بايد اجتناب كرد حتي در نماز.
- ايجاد يك كتابخانه كوچك از كتابهايي كه بعثة مقام معظم رهبري اهدا ميكند. هم چنين با تشويق زائران به واگذاري كتابهايي كه از ايران آوردهاند، مي توان كتابخانه‌اي كوچك تشكيل داد تا زائران در هنگام فراغت در مكه و مدينه به مطالعة آنها بپردازند.
- ترغيب زائران به برخورد صميمي با زائران كشورهاي ديگر و ايجاد ارتباط با آنان همراه با اهداي هديه معنوي، جود و سخاي ايراني را نشان ميدهد.
- برقراري مجالس ترحيم و بزرگداشت براي زائران به حق پيوسته.
|
|
|
- آداب و اعمال دهة ذي حجه تهيه شود و در زمان مناسب در اختيار زائران قرار گيرد تا از آن بهره‌مند شوند.
- تشويق به نمازهاي مستحبي در مسجدين و در عرفات و منا از به هدر رفتن وقت زائران جلوگيري ميكند.
- آگاهي روحاني از مسائل تجهيز و تدفين ميت لازم است زيرا ممكن است در طول سفر لازم شود.
- توجه دادن زائران نسبت به كيفيت و كميت خدمات رفاهي و مقايسه كردن وضع زائران ايراني با زائران كشورهاي ديگر.
- همراه داشتن ويلچر در عرفات براي سالخوردگان، سبب ميشود اگر به پياده روي براي رسيدن به مشعر الحرام نياز شد به مشكلي برخورد نكنند.
- اذكاري مانند تهليل، حوقله، صلوات، تسبيح، تسبيحات اربعه در زدودن شك و ترديد، وسواس و دلهره مؤثر است.
- با ثبت نام قبلي ميتوان كاروان را به زيارت دوره برد و مكانهاي تاريخي مدينه و مكه را به خرج خود كاروان به آنها نشان داد.
- از تراكتهاي خوش خط و زيبا با مضامين عالي، جهت حفظ حجاب خانمها در سالنها و تابلوي اعلانات، استفاده شود و هر روز با متنهاي زيباتر و جديد عوض شوند.
- با سعه صدر و برخورد متين و منطقي، حجاب و پوشش زائرين (بخصوص خانمها) تحت كنترل درآيد و عواقب سوء
|
|
|
بدحجابي و اثرات زننده اجتماعي آن و فلسفه حجاب در جلسات تذكر داده شود.
- درب اتاق روحاني و معين و معينه هميشه به روي زائر باز باشد و در بين زائرين و در جمعشان حضور يابند.
- زائريني كه در كاروان از جهات مختلف (ختم قرآن، شركت مستمر در جلسات، فعاليتهاي عبادي و مستحبات، همكاري و...) ممتاز هستند، شناسايي شده و مورد تقدير قرار گيرند.
- در پايان هر جلسه يكي از كتابهاي اعتقادي از استاد مطهري، علامه طباطبايي و دكتر بهشتي و... معرفي شود و در 5 دقيقه پيرامون محتواي آن بحث شود تا هم فرهنگ كتابخواني رواج يابد و هم زائران جوان با توجه به شبهات و سئوالاتي كه در ذهنشان موجود است پاسخهاي خود را در كتابها جستجو نمايند.
- در جلسات از زائران خواسته شود تا خلاصهاي از سفر خويش را تحت عنوان «سفر در يك نگاه» به رشتة تحرير درآورده و رهآورد سفرشان را مكتوب كنند تا بدينوسيله درك خود را نسبت به فضا و محيطي كه در آن بوده اند و نسبت به عرفان و صفاي معنوي آن ثبت و ضبط كنند و در اختيار ديگران قرار دهند.
- در همان دفعه اول كه زائران به حرم برده ميشوند، ضمن اينكه كارت هتل و آدرس را به همراه دارند، علامتهايي در مسير به آنها گوشزد شود تا مسير رفت و آمد را به خوبي ياد
|
|
|
بگيرند و نگراني از گم شدن و تبعات آن را نداشته باشند. در ضمن به شماره‌هاي مخصوص درهاي حرم اشاره شود تا در موقع لزوم از آنها براي پيدا كردن منزل و هتل استفاده كنند.
نمازي پرفضيلت در ماه ذي قعده
براي روزهاي يكشنبه در ماه ذي قعده، نمازي با فضيلت بسيار از رسول خدا (صلي الله عليه و آله) روايت شده است. در فضيلت اين نماز آمده است كه هر كه آن را بجا آورد توبهاش مقبول و گناهش آمرزيده مي شود. شاكيان او در روز قيامت از او راضي مي شوند. با ايمان بميرد و دينش گرفته نشود و قبرش گشاده و نوراني گردد. والدينش از او راضي شوند و مغفرت شامل حال والدين او و ذريه او شود. توسعه رزق پيدا مي كند و ملك الموت با او در وقت مردن مدارا كند و به آساني جان او بيرون شود. براي خواندن اين نماز بايد در روز يكشنبه غسل كند و وضو بگيرد و چهار ركعت نماز به دو تشهد و دو سلام بخواند. در هر ركعت حمد يك مرتبه و قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ سه مرتبه و معوذتين(ناس و فلق) يك مرتبه پس هفتاد مرتبه استغفار كند و ختم كند استغفار را به لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ پس بگويد يَا عَزِيزُ يَا غَفَّارُ اغْفِرْ لِي ذُنُوبِي وَذُنُوبَ جَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ فَإِنَّهُ لا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلا أَنْت1.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. الاقبال. جلد 2 . صفحه 20
نماز اول هر ماه
در روز اول هر ماه دو ركعت نماز مستحب است:
در ركعت اول بعد از حمد سي مرتبه قُلْ هُوَ اللَّهُ و در ركعت دوم بعد از حمد سي مرتبه إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ بخواند و بعد از نماز تصدقي كند چون چنين كند سلامتي خود را در آن ماه از حق تعالي بخرد و از بعضي روايات نقل است كه بعد از نماز بخواند
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلا عَلَي اللَّهِ رِزْقُهَا وَيَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا كُلٌّ فِي كِتَابٍ مُبِينٍ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَإِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا كَاشِفَ لَهُ إِلا هُوَ وَإِنْ يُرِدْكَ بِخَيْرٍ فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ يُصِيبُ بِهِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَهُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْرا مَا شَاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَي اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ رَبِّ لا تَذَرْنِي فَرْدا وَأَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ.
نماز ده شب اول ذي حجه
- دو ركعت نماز مابين نماز مغرب و عشا بخواند و در هر ركعت بعد از حمد يك مرتبه توحيد و آيه وَوَاعَدْنَا مُوسَي ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَقَالَ مُوسَي لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ بخواند تا با ثواب حاجيان شريك شود.
|
|
|
حريم و حرمت خانواده حج
- براي بقاء و ادامه حيات خانواده معنوي حج كه به لطف و عنايت الهي تشكيل شده، با همكاري و همفكري مدير كاروان و اعضاي شوراي فرهنگي و گروه ارشاد تدبيري تخاذ شود كه جمع حاجيان در ايران نيز به مناسبتهاي مختلف تشكيل شود.