بخش 7

153

سوگ سروده ها

روز نوحه قرآن

ماتم جهانسوز خاتم النبيين است ؟ * * * يا كه آخرين روز صادر نخستين است ؟

روز نوحه قرآن در مصيبت طاهاست * * * روز ناله فرقان از فراق ياسين است ؟

خاطري نباشد شاد در قلمرو ايجاد * * * آه وناله و فرياد در محيط تكوين است ؟

كعبه را سزد امروز ، رو نهد به ويراني * * * زانكه چشم زمزم را سيل اشك خونين است

صبح آفرينش را ، شام تار باز آمد * * * تيره ، اهل بينش را ديده جهان بين است

رايت شريعت را ، نوبت نگونساري است * * * روز غربت اسلام ، روز وحشت دين است

شاهد حقيقت را ، هر دو چشم حق بين خفت * * * آه بانوي كبري همچو شمع بالين است

154

هادي طريقت را ، زندگي به سر آمد * * * گمرهان امت را سينه اي پر از كين است

شاهباز وحدت را ، بند غم به گردن شد * * * كركس طبيعت را ، دست و پنجه رنگين است

شد هماي فرخ فر ، بسته بال و بي شهپر * * * عرصه جهان يكسر ، صيد گاه شاهين است

خاتم سليمان را اهرمن به جادو برد * * * مسند سليماني ، مركز شياطين است

شب ز غم نگيرد خواب ، چشم نرگس شاداب * * * ليك چشم هر خاري ، شب به خواب نوشين است

پشت آسمان خم شد زير بار اين ماتم * * * چشم ابر پر نم شد در مصيبت خاتم

آيت الله غروي اصفهاني ( كمپاني ) « مفتقر » ( 1269 ـ 1361 هـ . ق )

غم پيامبر

در و ديوار را امشب سيه پوشيد اي مردم * * * كه غم در سينه اهل ولا جوشيد اي مردم

تمام لاله ها سر در گريبانند از اين غم * * * كه زهرا از غم بابا سيه پوشيد اي مردم

مدينه زين غم عظمي فضايش درد آلود است * * * در آن وادي شميم درد و غم پيچيد اي مردم

براي گلفشاني روي خاك قبر پيغمبر * * * گل اشك از دو چشم خويش زهرا چيد اي مردم

155

وفايي زين غم جانسوز با سوز غم خود گفت * * * در و ديوار را امشب سيه پوشيد اي مردم

سيد هاشم وفايي

غربت اسلام

باز از آتش غم جان جهان مي سوزد * * * شمع مي گريد و پروانه جان مي سوزد

آفتاب نبوي چهره نهان ساخت مگر ؟ * * * كه زحسرت دل ذرّات جهان مي سوزد

از غم رحلت پيغمبر اسلام هنوز * * * در تن امت مرحومه روان مي سوزد

در ميان جسم نبي مانده و تنهاست علي * * * دل مولاست كز اين داغ گران مي سوزد

جسم بي جان پدر بيند و حال شوهر * * * زين مصيبت دل زهراي جوان مي سوزد

سيّد رضا « مؤيّد »

157

بقيع

159

صحن ويران

وه چه خوش آرامگاهي پرضيا دارد بقيع * * * كز ضيائش پرضيا ارض و سما دارد بقيع

ظاهراً گر ارض ويران گشته اي آيد به چشم * * * باطناً در سينه گنجي پربها دارد بقيع

چارقبر از چار سرور بي ضريح و بي حرم * * * صحن ويران گشته اي در آن سرا دارد بقيع

نيست آثاري زقبر مخفي زهرا ولي * * * بيت الاحزاني در آن محنت فزا دارد بقيع

لمعه لمعه نور مي خيزد از آن سوي سما * * * چون نهان در خود جمال مجتبي دارد بقيع

زهد خيزد از ترابش با خضوع و با خشوع * * * سيد سجاد فخرالأوصيا دارد بقيع

سرور دريا شكاف علم خوابيده در او * * * باقر بحرالعلوم ذوالعطا دارد بقيع

160

نور مذهب تابناك از روضه اش در شرق و غرب * * * جعفر صادق سليل مصطفي دارد بقيع

خودغريب وقبرشان باشد غريب اندر جهان * * * بر غريبان بزم غم صبح و مسا دارد بقيع

بيت الاحزاني خروشان دارم از ام البنين * * * كز خروشش عالمي را در نوا دارد بقيع

« آذر » از ديده بريز اشگ و بگو بار دگر * * * وه چه خوش آرامگاهي پرضيا دارد بقيع

غلامرضا آذرحقيقي

راز نهان

برگشا مهر خموشي از زبانت اي بقيع * * * جاي زهرا را بگو با زائرانت اي بقيع

ديده گريان ما را بنگر و با ما بگو * * * در كجا خوابيده آن آرام جانت اي بقيع

لطف كن گم كرده ما را نشان ما بده * * * بشكن اين مهر خموشي از زبانت اي بقيع

گر دهي بر من نشان از قبر زهرا تا ابد * * * برندارم سر زخاك آستانت اي بقيع

گفت مولا راز اين مطلب مگو با هيچ كس * * * خوب بيرون آمدي از امتحانت اي بقيع

گر نداري اذن از مولا كه سازي بر ملا * * * دست كم با ما بگو از داستانت اي بقيع

161

فاطمه با پهلوي بشكسته شد مهمان تو * * * ده خبر ما را زحال ميهمانت اي بقيع

آرزو داردبه دل « خسرو » كه تا صاحب زمان * * * برملا سازد مگر راز نهانت اي بقيع

سيد محمد خسرونژاد « خسرو »

اشك هاي منجمد

نگاه ، آينه اشك و آستين ديوار * * * دلم پياله درد است پشت اين ديوار

غبارها به خدا اشك هاي منجمدند * * * ببين چه سان شده با اشك ها عجين ديوار

چه ماجراي عجيبي چه بهت سنگيني * * * سكوت آينه سرشار و شرمگين ديوار

اگرچه قصه ديوارها غم انگيز است * * * چقدر حك شده بر شانه زمين ديوار

ميان اين همه داغ و كنار اين همه رنج * * * شده است با من دلخسته همنشين ديوار

به خونِ ريخته از چشم لاله مي ماند * * * ميان مردم مشتاق چون نگين ديوار

به سوي عرش خداوند تا ابد باز است * * * چهار پنجره آن سوي آخرين ديوار

محسن حسن زاده ليله كوهي

162

قبرستان بقيع

صحنه اي بس جان فزا و دل نشين دارد بقيع * * * رنگ و بو از لاله هاي باغ دين دارد بقيع

گشته دامانش زيارتگاه قرص آفتاب * * * سايه از بال و پر روح الامين دارد بقيع

زآسمان وحي دارد در بغل خورشيدها * * * گرچه جا در دامن خاك زمين دارد بقيع

تا چراغش قبر بي شمع و چراغ مجتبي است * * * روشني در ديده اهل يقين دارد بقيع

خرمني از مشك جنّت بر سر هر تلّ خاك * * * از غبار قبر زين العابدين دارد بقيع

تا توسل بر مزار حضرت باقر برند * * * يك جهان دل در يسار و در يمين دارد بقيع

لاله عباسي از دامان پاكش سرزند * * * خُرّمي از تربت امّ البنين دارد بقيع

قبر ابراهيم را بگرفته در آغوش جان * * * فيض ها از پيكر آن نازنين دارد بقيع

خاك آن صحرا صدف ، درّ فاطمه بنت اسد * * * گوهري چون مادر حبل المتين دارد بقيع

پيكري گم گشته در اشك اميرالمؤمنين * * * لاله اي از رحمة للعالمين دارد بقيع

برمشام « ميثم » آيد بوي قبر فاطمه * * * سينه اي خوش بوتر از خلد برين دارد بقيع

غلامرضا سازگار « ميثم »

بقعه بقيع

جلوه جنت به چشم خاكيان دارد بقيع * * * يا صفاي خلوت افلاكيان دارد بقيع

گرچه با شمع و چراغ اين آستان بيگانه است * * * الفتي با مهر و ماه آسمان دارد بقيع

گرچه محصولش به ظاهر يك نيستان ناله است * * * يك چمن گل نيز در آغوش جان دارد بقيع

گرچه مي تابد بر او خورشيد سوزان حجاز * * * از پر و بال ملائك سايبان دارد بقيع

163

مي توان گفت از گلاب گريه اهل نظر * * * بي نهايت چشمه اشگ روان دارد بقيع

بشكند بار امانت گرچه پشت كوه را * * * قدرت حمل چنين بار گران دارد بقيع

تا سر و كارش بود با عترت پاك رسول * * * كي عنايت با كم و كيف جهان دارد بقيع

اين مبارك بقعه را حاجت به نور ماه نيست * * * در دل هر ذره خورشيدي نهان دارد بقيع

اين كه ريزد از در و ديوار او گرد ملال * * * هر وجب خاكش هزاران داستان دارد بقيع

چون شد ابراهيم قربان حسين فاطمه * * * پاس حفظ اين امانت را به جان دارد بقيع

فاطمه بنت اسد ، عباس عم ، ام البنين * * * اين همه همسايه عرش آستان دارد بقيع

در پناه مجتبي در ظل زين العابدين * * * ارتباط معنوي با قدسيان دارد بقيع

باقر علم نبي و صادق آل رسول * * * خفته اند آن جا كه عمر جاودان دارد بقيع

قرن ها بگذشته بر اين ماجرا اما هنوز * * * داغ هجده ساله زهراي جوان دارد بقيع

كس نمي داند چرا يا قرة عين الرسول * * * منظره فصل غم انگيز خزان دارد بقيع

آخر اين جا قصه گوي رنج بي پايان توست * * * غصه و غم كاروان در كاروان دارد بقيع

164

خفته بين منبر و محرابي اما باز هم * * * از تو اي انسيه حورا نشان دارد بقيع

راز مخفي بودن قبر تو را با ما نگفت * * * تا به كي مهر خموشي بر دهان دارد بقيع ؟

شب كه تنها مي شود با خلوت روحاني اش * * * اي مدينه انتظار ميهمان دارد بقيع

شب كه تاريك است و در بر روي مردم بسته اند * * * زائري چون مهدي صاحب زمان دارد بقيع

كاش باشد قبضه خاكم در آن وادي « شفق » * * * چون ز فيض فاطمه خط امان دارد بقيع

محمدجواد غفورزاده كاشاني « شفق »

مهبط رحمت

بس كه از دل كشيده آه بقيع * * * به حريم تو يافت راه بقيع

از تو رونق گرفت و فرّ و شكوه * * * وز تو دارد جلال و جاه بقيع

از طفيل وجود توست كه هست * * * مهبط رحمت اله بقيع

اينك از فيض همجواري توست * * * جاي آمرزش گناه بقيع

از چه قبرت به خاك يكسان است ؟ * * * اي به مظلوميّتت گواه بقيع

به مثل شد مدينه چون كنعان * * * مجتبي يوسف است و چاه بقيع

روز از تاب آفتاب حجاز * * * به خدا مي برد پناه بقيع

در ميان سكوت و ظلمت شب * * * راز دل مي كند به ماه بقيع

قتلگاه حسين ، كرب و بلاست * * * مجتبي راست قتله گاه بقيع

پي دلجويي دو گل ، زهرا * * * گاه در كربلاست گاه بقيع

165

به اميد زيارت مهدي است * * * كه به در دوخته نگاه بقيع

با تو هستم ز داغ و حسرت دل * * * من مسكين روسياه بقيع

محمدجواد غفورزاده كاشاني « شفق »

خوابيده است

زير اين خاك از فضيلت گنج ها خوابيده است * * * آسمان هايي به زير اين ثري خوابيده است

چار ركن دين و ايمان چار مصباح هدي * * * هريكي شمع بساط كبريا خوابيده است

سبط اكبر مجتبي دوم امام دين حسن * * * با دل صد پاره از زهر جفا خوابيده است

آنكه جسم نازنينش را زبعد مردنش * * * تيرباران كرد خصم بيوفا خوابيده است

آنكه شد آزرده از زنجير اعدا گردنش * * * تا به شام از كربلاي پربلا خوابيده است

باقر علم نبي پنجم امام شيعيان * * * ديده از اعداي قرآن رنج ها خوابيده است

صادق آل محمد با دلي لبريز خون * * * از جفا و ظلم منصور دغا خوابيده است

پهلوي بشكسته روي نيلگون بازو كبود * * * اندر اينجا حضرت خيرالنسا خوابيده است

فراهي

166

جان جهان

چون شرف نزد خداي ذوالمنن دارد بقيع * * * نام خود ورد زبان مرد و زن دارد بقيع

من نمي دانم چرا حزن آورد نام بقيع * * * گوئيا در جنب خود بيت الحزن دارد بقيع

اين كه صابر بي حريم و صحن و ايوان مانده است * * * بحر حلم حق امام ممتحن دارد بقيع

نيست قبرستان ، بود اين پيكر جان جهان * * * پنج جان پاك را اندر بدن دارد بقيع

جان عالم احمد است و جان احمد فاطمه * * * فاش گويم جان عالم را به تن دارد بقيع

سيد سجاد و زهرا تا در آن جا خفته اند * * * تا ابد آه و غم و رنج و محن دارد بقيع

باقر علم نبي آن جا دفين و بي حرم * * * بس حوادث زان گروه پر فتن دارد بقيع

از غم و داغ رئيس مذهب شيعه هنوز * * * ماجراي پربلاي دل شكن دارد بقيع

گوهر يكدانه ابراهيم پور احمد است * * * قرص ماهي را كه اندر پيرهن دارد بقيع

فاطمه بند اسد عباس با ام البنين * * * آن چنان گل هاي در طرف چمن دارد بقيع

حسين نيك

167

هواي بقيع

در سر من بود هواي بقيع * * * بر لب من بود ثناي بقيع

دل شوريده را قراري نيست * * * مرغ دل پر زند براي بقيع

آرزويي نباشدم در دل * * * به جز از شوق و جز لقاي بقيع

بشنود بوي عشق زآنوادي * * * هركسي باشد آشناي بقيع

پاره هاي تن رسول خدا * * * خفته در خاك با صفاي بقيع

حضرت باقر و امام ششم * * * عابدين است و مجتباي بقيع

ناله هاي علي طنين انداز * * * باشد از غصه در فضاي بقيع

داستان علي و آن دل شب * * * هست شرحي زماجراي بقيع

سيد عبدالحسين رضايي

شهر مدينه

شهر مدينه ، شهر رسول مكرم است * * * آنجا اگر كه سر بسپارد ملك ، كم است

شهر مدينه ، آينه دار پيمبر است * * * كز خيل انبيا به فضيلت ، مقدّم است

شهر مدينه ، مهبط وحي و نبوت است * * * چشم و چراغ عالم و مسجود آدم است

شهر مدينه ، منظره هايي كه ديده است * * * بعد از هزار سال ، حديث مجسم است

شهر مدينه ، سنگ صبور است در حجاز * * * هم ترجمان زمزمه ، هم روح زمزم است

168

شهر مدينه ، شاهد راز شب علي است * * * با چاه هاي كوفه ، هم آواز و همدم است

شهر مدينه ، سوخته از داغ مجتبي * * * برگ و برش ملال و گُلش حسرت و غم است

شهر مدينه ، انس گرفته است با حسين * * * بعد از حسين ، آينه گردان ماتم است

شهر مدينه ، گريه سجاد را چو ديد * * * چشم انتظار ريزش باران نم نم است

شهر مدينه ، شاهد برگشت زينب است * * * گويا هنوز بر لب او خير مقدم است

شهر مدينه ، هديه فرستد به قدسيان * * * از تربت بقيع ، كه اكسير اعظم است

شهر مدينه ، رنگ « شفق » يافت از ملال * * * گيسوي نخل هاش پريشان و درهم است

شهر مدينه ، شاهد غم هاي فاطمه است * * * اين خاك پاك ، جاي قدم هاي فاطمه است

محمد جواد غفورزاده « شفق »

چند سال داري تو ؟ !

شنيده ام كه دلي پر ملال داري تو * * * مگر چه خاطره اي در خيال ، داري تو ؟

مدينه ! هيچ گلي از تو گلنفس تر نيست * * * كه بوي احمد و زهرا و آل داري تو

هنوز عطر دعا ، در فضاي تو جاري است * * * هنوز بوي اذان بلال داري تو

مدينه ! بوسه به خاك تو مي زند افلاك * * * زبس كه فرّ و شكوه و جلال داري تو !

دوام دولت تو ، در حضور حضرت اوست * * * بمان ! كه منزلتي لا يزال داري تو

169

مگر كه منحني قامت كه را ديدي * * * كه شب اشاره به نقش هلال داري تو ؟ !

به ياد خاطره تلخ آن در و ديوار * * * درون سينه ، دلي پرملال داري تو

بيا كه نوبت كوچ كبوتر حرم است * * * براي بال گشودن ، مجال داري تو

ولي چگونه پر خويش ، واتواني كرد ؟ * * * كه زخم تير ملامت به بال داري تو

نسيم از آن گل پرپر هميشه مي پرسد : * * * مگر بهارترين ! چند سال داري تو ؟ !

محمّدعلي مجاهدي « پروانه »

روايت صبر

بقيع وسعت بي انتهاي غربت من * * * بقيع گستره غم ، فضاي غربت من

بقيع خيمه همسايه با مصيبت ها * * * بقيع بقعه ماتم سراي غربت من

بقيع بغض گره خورده در گلوي سكوت * * * غم نهان شده در لابه لاي غربت من

بقيع صفحه اي از دفتر روايت صبر * * * خلاصه نامه اي از ماجراي غربت من

مدينه است و بقيع است و يك نيستان داغ * * * كه رويد از دل هر ني نواي غربت من

سكوت سبز برويد ز خشم سرخ اين جا * * * كه صبر گريه كند خون براي غربت من

در اين خرابه نهان است گنج تنهايي * * * كه شيعه راست امانت ، بهاي غربت من

زبس كه شعله آهم به چرخ برخيزد * * * پرنده پر نزند در هواي غربت من

مناره اي به بلنداي چارده قرن است * * * كه بر سپهر رساند صداي غربت من

هجوم وغارت وتخريب اين حريم خداست * * * غريب خاطره ماجراي غربت من

هنوز نيش قلم هاست زخمي ترديد * * * كه عقده باز كنند از كجاي غربت من

حريم گمشده مادرم اگر خواهي * * * بپرس از من و از كوچه هاي غربت من

به برگ برگ شقايق به لاله ها سوگند * * * كه مي رسد به اجابت دعاي غربت من

برون ز عزلت اين چارسنگ امّيد است * * * به سنگ فرش حرم جاي پاي غربت من

محمد موحديان قمي « اميد »

170

مهبط جبرئيل

سلام اي خفتگان در مدينه * * * سلام اي عاشقان بي قرينه

سلام اي هاديان وادي طور * * * سلام اي رهروان خطّه طور

سلام اي باب جبريل مُكرّم * * * سلام اي عشق و عقل ، اندر تو مُدغم

سلام اي قُبّه خضراي احمد * * * سلام اي خفته در خاكت محمّد

مدينه جاي جاي تربت تو * * * گواهي مي دهد بر غربت تو

مدينه مهبط جبريل اينجاست * * * هم اينجا باب ارباب تقاضاست

سلام اي مصطفي را برگرفته * * * به دامن جسم آن سَروَر گرفته

هر آن كس بشنود درد و غم تو * * * بسوزد تا ابد در ماتم تو

سلام اي تربت زهراي اطهر * * * سلام اي محسن نشكفته پرپر

سلام اي رازها در تو نهفته * * * به چاه اندر علي اسرار گفته

سلام اي اشگ زهرا در تو جاري * * * به فقدان پدر در سوگواري سيد مهدي ميرآفتاب « حسام »

كبوتر بقيع و كبوتر حرم امام رضا ( عليه السلام )

آي كبوتر كه نشستي روي گنبد طلا * * * تو كه پرواز مي كني تو حرم امام رضا

من كبوتر بقيعم با تو خيلي فرق دارم * * * سرمُ به جاي گنبد روي خاك ها مي ذارم

خونه قشنگ تو كجا و اين خونه كجا * * * گنبد طلا كجا قبرهاي ويرونه كجا

اونجا هركي مي پره طائر افلاكي مي شه * * * اينجا هركي مي پره بال و پرش خاكي ميشه

171

اونجا خادما با زائر آقا مهربونن * * * اينجا زائرا رو از كنار قبرها مي رونن

تو كه هرشب مي سوزه چلچراغ ها دور و برت * * * به امام رضا بگو غريب تويي يا مادرت

كي مي گه كه تو غريبي غريب عاشق نداره * * * روز و شب اينهمه عاشق روي خاك سر مي ذاره

غريب اونه تو بقيع شمع و چراغي نداره * * * نه ضريح و نه حرم حتي رواقي نداره

سهيل محمودي

رباعي ها و دوبيتي ها

مظلوم ترين نگاه

اي خفته تو پناهِ تاريخ ، بقيع * * * آئينه نماي آهِ تاريخ ، بقيع

مصداق تمام غصه هامان ، هستي * * * مظلوم ترين نگاهِ تاريخ ، بقيع

سيدعلي اصغر موسوي « سعا »

صفاي گريه

دلم دارد هواي گريه امشب * * * صفا دارد ، صفاي گريه امشب

اگر ريزم زچشمم خون ، چه زيباست * * * غريبانه ، به جاي گريه امشب

سيدعلي اصغر موسوي « سعا »

172

چلچراغ

غريبانه ، بگريم من به داغت * * * بگيرم از دل تنگم سراغت

تويي مهتاب شب هاي غريبي * * * كه رشگ كهكشان شد چلچراغت

سيدعلي اصغر موسوي « سعا »