بخش 3

50

صاحب معجم‌البلدان، وجوه ديگري را نيز آورده است. با توجه به آنچه از بيان معجم‌البلدان، راجع به حير و استدلال وي در اثبات وجوه يادشده در نام‌گذاري حيره و همچنين استدلال دائرة المعارف اسلامي ـ فرانسوي در اين خصوص از نظر گذشت، واژه حير ـ كه مخفّف حائر است ـ اصالتاً اسم نوعي ساختمان مخصوص، به صورت قلعه يا دژ است كه ديوارهاي بلند و مرتفع، از هر طرف آن را در برگرفته باشند؛ درست مثل همان ساختماني كه بخت النصر به نام حير، براي بازرگانان عرب در قلمرو حكومت خود ساخت و ايشان را در ميان آن، محصور كرد.

با اين حساب، ما خواهيم توانست، شمه‌اي از رابطه نژادي، تاريخي و جغرافيايي حائر و حيره را استنباط كنيم و دريابيم كه اين نوع ساختمان‌ها، در بخش جنوبي عراق و حاشية كوير، از گذشته و به طور معمول به اين نام‌ها خوانده مي‌شده است.

بنابراين، حيره را به خاطر وجود حير ـ ‌كه همان ساختمان مخصوص است ـ در آن، حيره گفته‌اند و قبر امام حسين( عليه السلام ) و ساختمان محيط برآن را « حائر » ناميده‌اند؛ البته نه به خاطر اينكه حائر، صفت طبيعي اين نقطه از زمين است و نه به اين جهت كه آب، در آن سرگردان مي‌شود و پيرامون خود مي‌چرخد، بلكه از اين رو حائر ناميده شده كه پيرامون قبر شريف، همچون حائر، ساختمان و ديوار بنا گرديده

است.