بخش 15

350

به موجب اين عِرْق ديني، شاه اسماعيل در براندازي حكومت تركمانان آق قويونلو در كشور عراق شتاب كرد و بغداد را در اواخر سال 1508 م (914ه‍) تحت فرماندهي « حسين بك لاله » زير فرمان خود درآورد.

پيوستن عراق به قلمرو حاكميّت نوپاي شيعه ـ به گفته مستر لونكريك ـ شاه اسماعيل را به زيارت هر چه سريع‏تر عتبات مقدس عراق تشويق كرد، زيرا « هنوز سپاهيانش كاملاً در بغداد مستقر نشده بودند كه رهسپار زيارت ضريح‏هاي مقدس كربلا و نجف گرديد ».⁽¹⁾

به همين جهت، گروهي از مورخان، قيام امپراطوري صفوي و نبرد با ترك‏ها و تركمانان را شيوة جديدي از ناسيوناليسم عربي، بعد از گذشت چند قرن از خاموشي آن تلقي كرده‏اند، زيرا: « نسبت صفوي‏ها به حضرت امام موسي كاظم( عليه السلام )، امام هفتم شيعيان مي‏رسد » ^{( 2 )} و از نژاد عرب اصيل به شمار مي‏روند. خدمات ارزندة آنان به مشاهد مشرّفه و امامان معصوم( عليهم السلام ) و عكس آن، نسبت به اماكن ديگر از ديدگاه اينان (مورخان) محرّكي جز تعصب عربي محض و جانبدارانه كه در ژرفاي دل آنان نهفته بود نداشته است، لذا مي‏كوشيدند جامعه اسلامي را به صبغة عربي، رنگ‏آميزي كنند. همچنان‌كه شاه اسماعيل در زيارت خود از عتبات مقدس كربلا و نجف، به تعميرات و اصلاحات لازم دست زد كه به عمران و آباداني شهر كربلا منجر شد، « و در آنجا اصلاحاتي انجام داد كه از همان زمان « نهرشاه »، ناميده گشت و چون امام موسي كاظم( عليه السلام )، جدّ اعلاي خود را زيارت كرد، دستور داد پيرامون ضريح آن بزرگوار، ساختمان باشكوهي احداث نمايند ».⁽³⁾