بخش 30
فصل دوم: دانشنامه و فرهنگنامه
آخوندی، محمد [1] (متولد 1323) (به کوشش)
سالنامه حج ، تهران، جوان امروز، چاپ 1، ۱۳۸۵، 150ص.
شابک: 8 ـ 20 ـ 7258 ـ 964
معرفی مکه و اماکن زیارتی و تاریخی آن، مدینه و اماکن آن، مناطق مختلف و تقسیمات کشوری و جغرافیایی کشور عربستان، نیز معرفی هر یک از اعمال و مناسک حج و رخدادهای مهم در سال 1385 است.
اسلامی، محسن (به کوشش)
هزار واژه پركاربرد زبان انگلیسی در كنگره عظیم حج ، قم، فقاهت، چاپ 3، 1387، 48ص، پالتویی.
شابک: 6 ـ 41 ـ 7911 ـ 964
واژه‌نامه‌ای از لغات متداول در حج و ترجمه فارسی آنها است. این کتاب برای دانشجویان اعزامی به سفر حج تهیه شده است. گردآورنده به توضیح هزار واژه پركاربرد زبان انگلیسی در صحنه حج اقدام نموده است. مؤلف این كتاب با پرداختن به واژگان و كلمات مهم و پركاربرد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و عمومی سعی نموده است یك بانك مختصر كلمات و واژگان را در اختیار دانشجویان قرار دهد كه در اثنای گفتگوی خویش از آن استفاده كنند این كلمات به صورت الفبایی تنظیم شده است و خوانند می‌تواند به آسانی كلمه مورد نظر خویش را جستجو كند.
افتخاری، محمد (به کوشش)
گزیده‌ای از مسائل و فرهنگنامه حج شامل: لغات و اصطلاحات حج ، بی‌جا، محمد افتخاری، چاپ 1، ۱۳۷۵، 88ص، رقعی.
شابک:964
حریری، محمد یوسف (متولد 1325) (به کوشش)
فرهنگ اصطلاحات حج ، قم، دارالحدیث، جاپ 1، 1384، 218ص، وزیری.
شابک: 3 ـ 036 ـ 493 ـ 964
این كتاب به منظور ارائه اطّلاعات عمومی مختصری درباره حج و واژهها، آداب، امكنه و گاهی احكام مربوط به این فریضه مدوّن شده است.
حسینی‌نیشابوری، مصطفی (متولد 1354)
شوق حرم: مجموعه‌ای از پرسش و پاسخ‌های تاریخی، کلامی، فقهی و ... سفر به مکه و مدینه ، تهران، دانش هوشیار، چاپ 1، ۱۳۸۷، 267ص.
شابک: x ـ 14 ـ 8272 ـ 964 ـ 978
مجموعه پرسش‌ها و پاسخ‌ها درباره ابعاد تاریخی، کلامی، فقهی و دیگر زمینه‌های حج است.
حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، معاونت آموزش و تحقیقات
اطلس اماكن مكه مكرمه و مدینه منوره ، تهران، نشر مشعر، چاپ 1، 1382، 42ص، خشتی.
معرفی اماكن مكه و مدینه با تصاویر، نمودار و نقشه‌های قدیمی و جدید است. مؤلف تصاویر و نقشه‌های شهر مكه و مدینه، مسجد الحرام و مسجد النبی، كعبه معظمه و دیگر اماکن و مناطق را همراه با توضیحات در چند فصل تنظیم کرده است. حتی نقشه‌های مراحل توسعه را آورده تا مراحل تحولات مشخص باشد.
رضایی‌ها، یوسف
از میقات تا میعاد: دائرة‌المعارف حج ، قم، مؤسسه انتشارات امید، چاپ 1، ۱۳۷۶، 965ص، وزیری.
عنوان دیگر:دائرة المعارف حج .
معرفی هر یک از موضوعات وایسته به حج است. این کتاب، دائرةالمعارفی درباره موضوعات مرتبط با حج است.
سرو دلیر، عظیم (متولد 1334) (به کوشش)
واژهنامه زیارت و حرم مطهر امام رضا(ع) (فارسی ـ انگلیسی)، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ 1، 1383، 48ص، رقعی.
شابک: 1 ـ 761 ـ 444 ـ 964
مجموع واژگان در حوزه‌ی حج و زیارت است. از آنجا که عده زیادی از زائران غیر ایرانی بارگاه امام هشتم(ع) به زبان انگلیسی صحبت میکنند، با استفاده از این واژهنامه، خادمان حرم شریف، میتوانند با سهولت بیشتری زائران غیر ایرانی را راهنمایی کنند. همچنین زائران غیر ایرانی به آسانی میتوانند به اماکن مورد نظر خود دست یابند.
مکی، محمد ابراهیم بن شوقی
اطلس مدینه منوّره ، ترجمه پرویز اذكایی، نشر مشعر، چاپ 1، 1375، 46ص، رحلی.
معرفی اماکن و مناطق جغرافیایی شهر مدینه است. مؤلّف در این اطلس، عناوین زیر را با شرحی كوتاه، همراه با نقشه‌هایش آورده است: مكان‌شناسی، آب و هوا، خاك‌شناسی، زمین شهری، وضع طبیعی، زمین‌شناسی، املاك وقفی، كوی‌های مدینه، مدینه و مناطق آن، رشد جمعیت، نمودار جمعیت، تراكم جمعیت، رشد عمرانی مدینه منوّره، توسعه مدنی مدینه منوره، بازارها، مكان‌های بارز اسلامی در مدینه، صنعت‌ها و پیشه‌ها و رشد منطقه مركزی.
ملتجی، مهدی
فرهنگ دانستنیهای پیش از سفر به خانه خدا ، تهران، اشرفی، چاپ 1، ۱۳۶۳، 327ص.
مجموعه اطلاعاتی درباره برخی مسائل مورد نیاز پیش از سفر به خانه خدا است. نیز توضیحاتی درباره برخی از اماکن و مشاهد مشرفه مکه و مدینه، نیز مشاعر و آداب آنها می‌دهد.
ملکوتی‌فر، ولی‌الله (متولد 1341)
قاموس حج: فرهنگ لغات و اصطلاحات و اماکن حج ، با همکاری حسن طیبی، سبزوار، ابن‌یمین، چاپ 1، ۱۳۸۲، 135ص.
عنوان دیگر: فرهنگ لغات و اصطلاحات و اماکن حج .
مهریزی، م. [2]
فرهنگنامه‌ی حج و عمره و اماکن مربوطه ، قم، در راه حق، مؤسسه خیریه تعلیقاتی و تحقیقاتی علمی و دینی اصول دین، چاپ 1، ۱۳۶۱، 464ص، رقعی.
فروست: در راه حق؛ کتاب شماره ۳۳.
مجموعه‌ای از مباحث و موضوعات مرتبط به حج و مناسک حج و مناطق زیارتی است. از جمله مباحث مورد بررسی عبارت‌اند از: کلیاتی درباره حج و عمره، تصاویری از اماکن و مشاهد مقدس مکه و مدینه، فضیلت حج و عمره، فلسفه و چرائی حج، مقدمات سفر حج و مناسک حج.
میقانی‌شاهرودی، رضا (متولد 1335)
دیار یار، یا، پژوهشی فراگرد فرهنگ حج ، قم، دفتر انتشارات انصاری، چاپ 1، 1387، 404ص، وزیری.
شابک: 0 ـ 38 ـ 6925 ـ 964 ـ 978
عنوان دیگر: پژوهشی فراگرد فرهنگ حج .
فرهنگ اصطلاحات مربوط به مناسك حج و مسائل مربوط به آن است. در این نوشتار اسرار و معارف والای حج، اماكن تاریخی، شناخت مواقف و مشاعر حج، مناسك و تعالیم حج، زیارت و آداب آن، شناخت مشاهد شریفه مكه و مدینه، به صورت فرهنگنامه الفبایی ارایه گردیده و برای هر موضوع مدخلی در نظر گرفته شده تا دستیابی به مطالب موردنیاز روحانیون كاروانها و زائران و مشتاقان این سفر معنوی و عبادی آسان باشد. نویسنده برای توضیح الفاظ، اصطلاحات و مداخل مختلف مربوط به حج از آیات و روایات كمك گرفته و شواهد تاریخی و جغرافیایی مربوط به آنها را نیز بررسی نموده است.
نعمتی، محمدرضا
قاموس الحرمین الشریفین ، قم، نشر مشعر، چاپ 1، 1418 ق، 291ص، رقعی.
شابک: 4 ـ 17 ـ 6293 ـ 964
شرح و توضیح اعمال و مناسك و اماكن واقع در مدینه و مكه است. هدف نویسنده عرضه‌ی برخی اطلاعات درباره سفر حج است. اصطلاحات و اسامی به ترتیب الفبا نوشته شده و درباره هر یک توضیح مختصری داده شده است. در پایان کتاب فهرست آیات، روایات، منابع و موضوعات كتاب نیز آمده است.