بخش 1
پیشگفتار فصل اول : قرآن و تفسیر فصل دوم : آداب ، اخلاق ، اسرار و معارف حج
1 |
3 |
آينه آثار
فهرست آثار منتشر شده
حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت
7 |
پيشگفتار
به كعبه رفتم و آنجا هواي كوي تو كردم * * * جمال كعبه تماشا به ياد روي تو كردم
چو حلقه در كعبه به صد نياز گرفتم * * * دعاي حلقه گيسوي مشكبوي تو كردم
به موقف عرفات ايستاده ، خلق دعاخوان * * * من از دعا و لب خود بسته گفتگوي تو كردم
مرا به هيچ مقامي نبود ، قدرت گام * * * طواف سعي و حرم را به جستجوي تو كردم
عبدالرحمن جامي
زائران خانه خدا و عتبات عاليات و مشاهد مشرفه و اماكن متبركه ، لازم است كه پيش از سفر ، آگاهي هاي لازم را كسب كنند ، از آداب سفر گرفته تا موقعيت جغرافيايي ، تاريخي ، آداب زيارت ، فلسفه و اسرار
8 |
حج ، اطلاع از مباني اعتقادي مذاهب مختلف ، پاسخ يابي به پرسش هايي كه احياناً در سفر با آن مواجه مي شوند و بالاخره شناخت احكام و مناسك حج و غيره .
نظر به اهميت و ضرورت آگاهي هاي يادشده ، يكي از فعاليت هاي مستمر و ارزشمند بعثه مقام معظم رهبري ، چاپ و نشر و پخش آثاري درباره حج و ابعاد گوناگون فقهي ، تاريخي ، عرفاني ، سياسي و اجتماعي آن و عتبات عاليات و نيز تنقيح و بازكاوي و بازچاپ آثار پيشين است . كار آماده سازي و توليد اين آثار را كه با احتساب ميقات ها به حدود 400 عنوان مي رسد ، نشر مشعر با همكاري و همياري محققان « مركز تحقيقات حج » در قم بر عهده دارد .
مجموعه حاضر ، فهرستي از آثار منتشر شده اين مركز توسط نشر مشعر است كه در آن معرفي كوتاهي از كتاب ها نيز آمده است .
اما چند نكته درباره تدوين اين كتابشناخت :
1ـ كتاب حاضر در يازده فصل ، تدوين شده است :
فصل اول : قرآن و تفسير .
فصل دوم : آداب ، اخلاق ، اسرار و معارف حج .
فصل سوم : احكام و مناسك .
فصل چهارم : اعتقادات .
فصل پنجم : آثار تاريخي .
فصل ششم : ادعيه و زيارات .
فصل هفتم : سفرنامه ها و خاطرات .
فصل هشتم : حج در آينه شعر و ادب .
9 |
فصل نهم : نشرياتِ امور اجرايي حج .
فصل دهم : آثار متفرقه .
فصل يازدهم : كتب و نشريات به زبان هاي خارجي
قابل ذكر است كه موضوع بندي فقط در بخش آثار فارسي انجام گرفته است و آثار غير فارسي ، از جمله عربي در فصل « كتب و نشريات به زبان هاي خارجي » آمده است كه موضوع بندي آن ها مدّنظر نبوده است .
2ـ در بدو امر و در نگرش اوليه ممكن است برخي از عناوين ، خارج از موضوعِ كتابشناخت حج به نظر رسد مثل عنوان « آيين وهابيت » ولي بر اهل فن پوشيده نيست كه هر زائري كه به حرمين شريفين بار مي يابد ، با مسائلي روبرو مي گردد كه پاسخ برخي از پرسش ها و شگفتي ها و ابهاماتش را بايد در لابه لاي آثاري از اين دست بيابد .
3ـ منبع عمده و اصلي و مستقيم در معرفي توصيفي كتاب ها ، مقدمه آثارِ ارائه شده است .
4ـ انگيزه تدوين كتابشناخت حاضر ، براي زمينه سازي جهت دستيابي به اهداف والاي حج است تا در گام اول ، روحانيون و معين ها و معينه هاي كاروان هاي حج براي آگاهي خود در اين زمينه بيفزايند و آنگاه آن را به زائران حج و عمره منتقل نمايند .
5ـ براي مزيد فايده ، كتابشناخت عتبات عاليات عراق و اماكن متبركه سوريه نيز در اين مجموعه معرفي شده است .
در پايان ، از خداوند سبحان توفيق تشرف به بيت عتيقش را براي
10 |
همه آرزومندان نيل به كوي دوست ، مسألت و آرزو مي كنيم .
در خصوص تدوين اين اثر و در مراحل مختلف چاپ آن نيز برخي از دوستان ، همت گماردند از جمله : حجج اسلام محمدرضا نعمتي ، غلامحسين خدادادي و سيد حسن مطلبي در معرفي بخشي از كتاب ها ، حجة الاسلام والمسلمين سيد عباس حسيني كتابدار محترم و برادر گرامي جناب آقاي موسوي و همكاران ارجمندشان كه كار تايپ و مراحل پس از آن را برعهده داشتند ؛ شكرالله مساعيهم .
والسلام عليكم
معاونت آموزش و تحقيقات
بعثه مقام معظم رهبري
11 |
فصل اول
قرآن و تفسير
13 |
1 ـ القرآن الكريم
قم ، نشر مشعر ، 1372 ، 1375 ، 610صفحه ، ( خط عثمان طـه ) ، وزيري .
2 ـ با قرآن در سرزمين وحي
محسن قرائتي ، قم ، نشر مشعر ، 1387 ، 228 صفحه ، پالتويي .
مؤلف كه از چهره هاي قرآني و كارشناسي كارآمد در تفسير قرآن به شمار مي روند ، از اثر « تفسير نور » خود برخي از آيات را براي زائران و روحانيون محترم گزينش كرده و اين اثر را سامان داده اند .
نموداري از مباحث كتاب ، اين عناوين است : قبل از سفر ، اهميت و ضرورت حج ، اخلاص ، حكمت هاي حج ، مدينه ، اهل بيت ( عليهم السلام ) مسجدالنبي و مساجد ديگر ، ميقات و احرام ، مكه ، مسجدالحرام و كعبه ، مقام ابراهيم ، سعي صفا و مروه ، عرفات و مشعر ، مني و قرباني و حلق ، بازگشت به مكه ، پايان حج .
3 ـ حج در قرآن
محمد علوي مقدّم ، قم ، نشر مشعر ، 1381 ، 183 صفحه ، رقعي .
در اين كتاب ، آيات مربوط به حج گرد آمده و نظريه برخي از قدماي مفسران در ذيل آن آورده شده است .
14 |
4 ـ حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه
سيدعلي قاضي عسكر ، قم ، نشر مشعر ، 1382 ، 728 صفحه ، وزيري .
در تفسير نمونه ، تمام لطايف و ظرايف مربوط به حج و اعمال آن و بناي كعبه توسط حضرت ابراهيم و مراسم قرباني فرزند و مانند آن آمده است ، ولي به طور پراكنده ـ به تناسب آيات ـ در مجلدات مختلف .
گردآوري و تهذيب و تنقيح اين مباحث سبب مي شود خوانندگان احاطه كاملي بر مسائل حج از ديدگاه قرآن مجيد پيدا كنند .
مباحث اين كتاب بدين قرار است :
1ـ زندگاني حضرت ابراهيم ( عليه السلام ) بنيانگذار حج ابراهيمي .
2ـ حج و مسائل مربوط به آن .
3ـ مكه و رويدادها و موضوعات مرتبط به آن .
4ـ مدينه ، رويدادها ، جنگ ها و حوادثي كه در آن رخ داده است .
5 ـ تحريف ناپذيري قرآن
فتح الله نجّارزادگان ( محمدي ) ، تهران ، نشر مشعر ، 1384 ، 256 صفحه ، وزيري .
كتاب حاضر در دو بخش و به صورت پرسش و پاسخ سامان يافته است . بخش اول مشتمل بر يك مقدمه و 47 پرسش در سه گفتار و بخش دوم تحت عنوان « بررسي و نقد ترديدها و افتراها » در دو گفتار تنظيم شده است . مطالعه اين كتاب براي جواب به اشكال تحريف قرآن اطلاعات خوبي به خواننده مي دهد .
15 |
6 ـ پديده قرآني
مالك بن نبي ، مترجم : علي حجّتي كرماني ، قم ، نشر مشعر ، 1371 ، 417صفحه ، وزيري .
« الظاهرة القرآنيه » نوشته مالك بن نبي ، محقّق شهير الجزائري است كه با عنوان « پديده قرآني » به فارسي برگردانده شده است . مؤلّف در اين كتاب اين موضوعات را نقد و بررسي كرده است : تحقيقي مقدّماتي پيرامون پديده قرآني ، پديده ديني ، حركت نبوي ، مبدأ نبوّت ، اصول اسلام ، كيفيت وحي ، موقعيّت و شخصيت محمّد ( صلّي الله عليه وآله ) ، در پرتو پديده وحي ، ويژگي هاي وحي ، ارتباط ميان قرآن و كتاب مقدّس و . . . مقايسه ميان داستان يوسف در قرآن و كتاب مقدّس و بررسي نتايج اين مقايسه .
مقدّمه دكتر محمّد عبدالله و « فصلي در اعجاز قرآن » از استاد محمود محمّد شاكر در آغاز ، زينت بخش كتاب است . همچنين فهرست هاي فنّي در آخر كتاب نيز بهرهوري از آن را آسان ساخته است .
7 ـ پيمان پارسايي
ابوالفضل بهرام پور ، قم ، نشر مشعر ، 1387 ، 125صفحه ، رقعي .
انسان بايد همواره قرآن را امام و راهنماي فكري و عملي خود قرار دهد . انسان مؤمن ، خود را بر قرآن عرضه مي كند و اعمال و رفتار خود را با آن مطابقت مي دهد . يكي از موضوعاتي كه قرآن براي آن اهميّت خاصّي قائل شده ، حج است كه مؤلف محترم در اين نوشتار ،
16 |
سعي نموده تا با استفاده از آيات قرآنيِ مرتبط با حج ، نكات زيبا ، قابل استفاده و بعضاً تازه اي را در اختيار مشتاقان معارف اسلامي قرار دهد .
از آنجايي كه قدم به قدمِ اعمال حج ، پيمان خاصّي با خداوند است ، كتاب ، « پيمان پارسايي » نام گرفت .
17 |
فصل دوم
آداب ، اخلاق ، اسرار و معارف حج
19 |
8 ـ آداب سفر حج
سيد علي قاضي عسكر ، قم ، نشر مشعر ، 1382 ، 91 صفحه ، پالتويي .
راهيان سفر حرم كبريايي ، پيش از آن بايد خود را براي راهيابي به حريم محبوب آماده كنند تا زمينه برگزاري حجّي مقبول و تحوّلي شگرف در روح و جانشان مهيّا شود .
اين كتاب با استفاده از آيات و روايات مي تواند ، كساني را كه به چنين حجّي مي انديشند ، در اين سفر روحاني ياري رساند .
9 ـ آشنايي با اسرار عمره ، ويژه دانشجويان
نجف نجفي روحاني ، قم ، نشر مشعر ، 1382 ، 96 صفحه ، جيبي .
حضور در كاروان عمره كه « حج اصغر » به شمار مي آيد براي همگان بهويژه دانشجويان ، فرصت مغتنمي است براي تعمّق در آيين اسلام و فرايض و مناسك مختلف آن و نيز براي آشنايي بيشتر و پيوندي محكم تر و ايماني راسخ تر و قوي تر نسبت به آن .
كتاب حاضر ـ كه به سفارش ستاد عمره دانشجويي نگاشته شده ـ تلاشي است براي آشنايي اين نوسفران گرانقدر به لطائف ، دقايق ، اسرار ، رموز عرفاني و معنوي عمره مفرده .
20 |
10 ـ اَبعاد سياسي و اجتماعي حج
محمدتقي رهبر ، قم ، نشر مشعر ، 1377 ، 264صفحه ، رقعي .
حج ، الگوي جامعه اي به دور از رذائل مادّي و معنوي و داراي تمام ابعاد سياسي و اجتماعي است . اين اثر نگرشي است نو ، به ابعاد گوناگون اين فريضه الهي كه به طور محقّقانه مورد بحث قرار گرفته است .
11 ـ اخلاق و آداب در حج و زيارت
محمدتقي رهبر ، قم ، نشر مشعر ، 1382 ، 159صفحه ، رقعي .
رسيدن به كمال انساني ، تزكيه نفس ، تخلّق به اخلاق فاضله و تأدّب به آداب حسنه از آموزه هاي حجّ و بلكه روح حج است . در اين زمينه منابع روايي ، رهنمودهاي بسيار ارزنده اي را ارائه داده اند كه اين كتاب با استناد به آنها مي تواند راهنماي خوبي براي زائران بيت الله الحرام باشد .
12 ـ بركات سرزمين وحي
محمد محمدي ري شهري ، قم ، نشر مشعر ، 1383 ، 144 صفحه ، جيبي .
سرزمين وحي ، نقطه مركزي و اصلي نزول بركات الهي است . مسافران و زائران آن ديار ، خاطرات شيرين و مشاهدات جالب و آموزنده اي از بركات و كرامات اين سرزمين دارند .
مؤلف ارجمند به دليل مسؤوليت خويش ( نمايندگي محترم ولي فقيه در امور حج و زيارت ) و ارتباط با زائران خانه خدا به گزارش هاي
21 |
فراواني از كرامات سرزمين وحي دست يافته و بخشي از آن را در اين مجموعه گرد آورده است . در اين مجموعه خاطراتي آورده شده كه براي شخص گزارشگر اتفاق افتاده ، يا او شاهد داستان بوده و يا شخص مورد وثوق و اطميناني آن را براي مؤلف نقل كرده است .
كتاب حاضر ، زائران خانه خدا را با بركات سرزمين وحي آشنا مي سازد و راه و روش دستيابي به بركات اين سرزمين را نشان مي دهد . نشر اين كرامات مي تواند در تقويت مباني اعتقادي جامعه ، به خصوص نسل جوان مفيد و مؤثر و سازنده باشد .
13 ـ جرعه اي از بيكران زمزم
عبدالله جوادي آملي ، مترجم : علي حجّتي كرماني ، تهران ، نشر مشعر ، 1371 ، 177 صفحه ، رقعي .
تمام عبادات ـ و از جمله حج ـ را باطن و سرّي است ، ظاهر حج را مردم مي شناسند و مي دانند ، امّا به باطن آن ، تنها عارفان نايل مي شوند . انسان ، ظاهر عبادات را با قالبِ خود مي يابد و باطن آن را با قلب خويش . براي بحث از هركدام ، دانشي ويژه است . ظاهر را فقه درست مي كند و باطن را عرفان .
كتاب حاضر ، گوشه اي از اسرار حج را نمايانده و مقداري از لذايذ معنوي حج را تقديم خوانندگان كرده است .
14 ـ جرعه اي از صهباي حج
عبدالله جوادي آملي ، قم ، نشر مشعر ، 1383 ، 287 صفحه ، وزيري .
پرسش هاي برخي معرفت پژوهان و مراجعان به كتاب « صهباي
22 |
حج » حضرت استاد ، چنين مي نمود كه بعضي از مطالب آن نيازمند تبيين و توضيح بيشتر است . از اين رو آن موارد به حضرت استاد ارائه و از ايشان درباره آن استفسار شد . پاسخ هاي كتبي معظم له به آن پرسش ها ، همچنين نكات بديع و لطيفي كه در بازنگري نهايي مباحث تفسيري آيات 125 و 126 سوره بقره مرقوم داشته اند با تحفظ بر اصول معارف موجود در اصل اثر ، به تلخيص آن اقدام و با نام « جرعه اي از صهباي حج » در چهار بخش تدوين و چاپ شد .
15 ـ حج ، نماز بزرگ
غلامعلي حداد عادل ، قم ، نشر مشعر ، 1382 ، 112 صفحه ، پالتويي .
نويسنده در اين كتاب پا به پاي مناسك پيش رفته و در حدّ توان سعي كرده باطن حج و رمز آن را بشناساند و بگشايد . در اين كتاب حج به نمازي بزرگ تشبيه شده كه حج گزار بايد آن نماز بزرگ را الگوي نمازهاي واجب روزانه خود قرار دهد .
16 ـ چهل حديث حج
حسين انصاريان ، قم ، نشر مشعر ، 1374 ، 140صفحه ، رقعي .
پيشوايان معصومين ( عليهم السلام ) و اولياي دين راهنمايي ها و سفارش هاي فراواني را در كيفيت مناسك ، ثواب اعمال اين سفر معنوي ، ارائه داده اند . براي بيان شمه اي از اين رهنمودها و احاديث و در راستاي عمل به سنت حسنه نگارشِ « چهل حديث » ، كتاب حاضر به رشته تحرير در آمده و با توضيحاتي ساده و روان امكان استفاده عموم حاجيان از آن را فراهم آورده است .
23 |
17 ـ چهل حديث حج
جواد محدّثي ، قم ، نشر مشعر ، 1375 ، 94صفحه ، پالتويي .
در اين كتاب از دل درياي روايات نغز و زيباي معصومان : چهل روايت ، گزيده شده و براي هر حديث ، توضيحي آمده است كه خواننده را با اسرار و معارف نهفته حج آشنا مي سازد .
18 ـ حج
محسن قرائتي ، قم ، نشر مشعر ، 1371 ، 288صفحه ، رقعي .
نويسنده كتاب ، خواننده را به اهميت حج و اعمال آن و معناي شرك آگاه مي كند ، وي با خواننده كتاب ، به قبرستان بقيع و شهداي احد سر مي زند .
در دو بخش پاياني ، به بحث « لزوم هدايا » و « چند نكته مهم » مي پردازد .
19 ـ حج در انديشه اسلامي
سيدعلي قاضي عسكر ، قم ، نشر مشعر ، 1375 ، 376صفحه ، رقعي .
كتاب حاضر براي دستيابي به معرفت و شناخت اسرار حج و اماكن و ويژگي هاي سرزمين وحي تحرير شده و در آن مباحثي چون : حج در انديشه اسلامي ، آداب سفر حج و اسرار و معارف آن ، طواف و پيشينه و اهميت آن ، مقام ابراهيم ، صفا و مروه ، عرفات و مزدلفه بحث و بررسي شده است . اين كتاب پيشتر به صورت مقالاتي در فصلنامه « ميقات حج » منتشر شده بود .
24 |
20 ـ حجّ عارفان
رحيم كارگر ، قم ، نشر مشعر ، 1377 ، 199صفحه ، رقعي .
اين اثر سرگذشت ها ، دستورالعمل ها و نكته هاي باريك تر از مو را در قالبي عرفاني و دلپسند و آميخته با شهد آيات و روايات و اشعار ، در فصل هاي ذيل عرضه مي كند :
در ره عشق ، عزم كوي دوست ، در ميقات ، در مسجدالحرام ، در مشاعر مقدس و زيارت عارفان .
21 ـ حجّ مقبول
سيد ابوالحسن حسيني ادياني ، قم ، نشر مشعر ، بي تا ، 215صفحه ، رقعي .
در روايات اسلامي ، ضمن تأكيد فراوان بر شناخت اسرار و شگفتي هاي حج ، از مردم خواسته شده است كه اين فريضه بزرگ الهي را با توجه به اسرار و آثار آن انجام دهند .
كتاب حاضر ، گوشه اي از اسرار و رموز بي شمار اين سفر معنوي را نشان مي دهد .
22 ـ در بارگاه نور
حسين انصاريان ، قم ، نشر مشعر ، 1375 ، 104 صفحه ، وزيري .
بعثه مقام معظّم رهبري در سال 1375 در مراسم حج ، پرسش هاي گوناگوني درباره مناسك حج و ابعاد مختلف اين برنامه عبادي ، سياسي و معنوي در اختيار مؤلّف مي گذارد و اين كتاب پاسخ به پرسش هاي ياد شده است كه عمدتاً با بهره گيري از آيات و روايات انجام گرفته است .
25 |
23 ـ در حريم كعبه
سيد محمدباقر حجّتي ، قم ، نشر مشعر ، 1377 ، 224صفحه ، رقعي .
حجّاج با احرام و لبيك گفتن ، خويش را موظّف مي سازند تا از حريم محرمات احرام دور باشند و در نتيجه بتوانند به دنبال پاسخ مثبت خود ، با گفتن لبّيك به حضرت باري تعالي ، تأييد اين پاسخ را دريافت كنند و بدين وسيله خويش را شايسته چنين ضيافتي سازند .
كتاب حاضر گامي در جهت آشنا ساختن اين ميهمانان الهي با وظايف و اعمالي است كه در خور حريم كبريايي او است .
24 ـ در راه برپايي حجّ ابراهيمي
عباسعلي عميد زنجاني ، قم ، نشر مشعر ، 1375 ، 223صفحه ، رقعي .
در ميان مراسم عبادي ـ سياسي اسلام ، حج از جمله كانون هاي قدرت زا و اهرم هاي انتقال نيرو است كه مي تواند قدرت لازم را براي جهاني كردن رسالت اسلام و رها نمودن مسلمانان از سلطه استكبار جهاني به وجود آورد . البته وقتي كه روح حج ، حاكم بر مراسم حج باشد .
كتاب حاضر ، گامي است در جهت تحقق اهداف حج و شناخت راهكارهاي نيل به آن هدف .
مباحث اين كتاب از اين قرار است : بررسي فلسفه حج ، بازگرداندن حج به شيوه ابراهيمي ، فلسفه سياسي برائت از مشركان ، تحقيقي درباره جدال ممنوع در حج و حرم و آينده آن و . . .
اين كتاب پيشتر به صورت مقالاتي در سمينارهاي گوناگون ارائه شده بود .
26 |
25 ـ راهنماي حجّاج بيت الله الحرام
حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت ، قم ، نشر مشعر ، بي تا ، 75صفحه ، پالتويي .
كتاب حاضر ، علاوه بر رهنمودهاي حضرت امام ( قدس سره ) ، و مقام معظم رهبري ( دام ظلّه ) ، شامل تذكرات بعثه مقام معظم رهبري و سازمان حج و زيارت در مورد نحوه رفتار حجاج در ايّام حج و بعضي از مسائل مورد نياز آنان است .
26 ـ ره توشه حج
[ جمعي از نويسندگان ] قم ، نشر مشعر ، 1378 ، سه مجلد ( 160 + 333 + 263 صفحه ) ، وزيري .
حج فريضه اي است مهم و داراي ويژگي ها و ابعاد گوناگون فردي ، اجتماعي ، سياسي ، فرهنگي واقتصادي كه اگر حج گزاران با آگاهي و بصيرت در اين راه قدم بگذارند ، به يقين دست آوردهاي فراواني براي آنها در پي خواهد بود . ره توشه در مجموعه اي سه جلدي ، جهت رسيدن به اهداف فوق تهيه گرديده است .
27 ـ ره توشه زائر
محمود كارآموزيان و سيد جواد ورعي ، تهران ، نشر مشعر ، 1379 ، 72صفحه ، پالتويي .
سفر حج ، ايجاب مي كند كه راهيان اين سفر معنوي از جهات
27 |
مختلف خود را آماده كنند و زاد و توشه اي مناسب با آن برگيرند . در اين كتاب به پاره اي از موارد كه حجّاج محترم را در اين سفر ياري مي رساند ، اشاره شده است .
28 ـ رهنمودهاي حضرت امام خميني ( قدس سره ) به زائرين بيت الله الحرام
محمود كارآموزيان ، قم ، نشر مشعر ، 1382 ، 107 صفحه ، پالتويي .
مجموعه حاضر گزيده اي از پيام هاي ارزشمند و گرانسنگ امام راحل ( رحمه الله ) به ميهمانان خانه خداست .
29 ـ سوژه هاي سخن ( در مكه و مدينه )
قم ، نشر مشعر ، 1372 ، 115صفحه ، وزيري .
انتخاب سوژه هايي در يك موضوع و شرح و تفسير آنها مي تواند مقدمه اي براي آشنايي وسيع تر و عميق تر باشد . شرح و بيان سيماي مكه و مدينه ، سيماي ابراهيم ، پيامبر اسلام ، ابو طالب و ائمه معصومين ( عليهم السلام ) ، نوشتن از توبه ، دعا ، عبادت و ارزش ها و ضد ارزش ها و . . . همه سوژه هايي هستند كه در « سوژه هاي سخن » مورد مطالعه و تفسير قرار گرفته است .
30 ـ صهباي صفا
عبدالله جوادي آملي ، قم ، نشر مشعر ، 1371 ، 243صفحه ، رقعي .
اين اثر از دو نوشتار و چند گفتار مؤلف فراهم گشته و سرشار از آيات قرآن و احاديث معصومان ( عليهم السلام ) است . تأمل در درياي ژرف اين
28 |
اثر ، خواننده را با دستي پر و جاني سيراب از نكات نابِ اسرارِ حج به ساحل معرفت مي رساند .
31 ـ صحيفه حج
معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبري ، تهران ، نشر مشعر ، 1382 ، 2 مجلد ( 360 + 351 صفحه ) ، وزيري
مجموعه حاضر در راستاي نيل به بخشي از اهداف بزرگ حج است كه به همت معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبري در دو مجلد فراهم آمده است ؛ جلد نخست ، مجموعه سخنان و پيام هاي رهبر كبير انقلاب اسلامي امام خميني ( قدس سره ) است و جلد دوم ، مجموعه سخنان و پيام هاي مقام معظم رهبري مدّ ظله العالي است .
آخرين پيام چاپ شده در اين مجلد ، پيام به حجاج بيت الله الحرام در تاريخ 18/11/1381 هجري شمسي است .
نمايه هاي چاپ شده در آخر هر جلد بر كارآمدي و سهولت استفاده از آن افزوده است .
32 ـ عرفان حج
عبدالله جوادي آملي ، قم ، نشر مشعر ، 1378 ، 108صفحه ، رقعي .
غير از اعمال و مناسك ظاهري حج ، آن را حقيقتي است كه دستيابي به آن ، تنها با بُعد عرفاني حج امكان پذير است و اين كتاب با نگاهي محقّقانه به اين بُعد حج ، راهيان اين سفر را در رسيدن به اين هدف ياري مي رساند .
29 |
33 ـ عرفان عمره
عبدالله جوادي آملي ، قم ، نشر مشعر ، 1384 ، 199 صفحه ، رقعي .
اين كتاب برگرفته از كتاب « جرعه اي از صهباي حج » است كه به لحاظ اصلاحات و اضافات صورت گرفته در آن و گاه اضافه نكاتي بديع از حضرت استاد تنظيم شده كه از آغاز تا انجام سفر عمره را در برمي گيرد و در آن جايگاه ، فضيلت عمره ، معارف ، اسرار ، شرايط ، اوصاف و مراتب عمره گزاران بيان شده است .
34 ـ عمره
محسن قرائتي ، قم ، نشر مشعر ، 1376 ، 153 صفحه ، پالتويي .
مؤلف محترم ، قبل از اين كتابي در مورد حج نوشته بود كه چاپ شد و بعدها قسمت هايي كه مخصوص اعمال حج بود از كتاب حذف كرده و قمست هاي مربوط به عمره را با افزودن نكاتي جديد در اين كتاب آورده تا زائران خانه خدا كه براي عمره مشرف مي شوند با گوشه اي از آداب و اسرار و بركات اين سفر معنوي آشنا شوند .
35 ـ قداست و امنيت حرم
عبدالله جوادي آملي ، قم ، نشر مشعر ، 1367 ، 49صفحه ، وزيري .
اين كتابِ كم حجم و پرمحتوا ، در سال 1407ق . مصادف با 1366ش . همزمان با پرواز ملكوتي و شهادت احرام پوشان تدوين شده و آخرين بخش هاي آن ، حال و هواي همان فضاي خونين را دارد .
30 |
اين اثر درباره فرق انسان با فرشته و حيوان ، اساس وحدت ، چگونگي وحدت ، اوصاف موحدان وحدت طلب ، اهتمام به حرم و . . . بحث مي كند .
36 ـ همراه با زائران خانه خدا
محمدتقي رهبر ، قم ، نشر مشعر ، 1375 ، 144صفحه ، پالتويي .
كتاب حاضر ، مروري بر اخلاق و آداب معاشرت ، معيشت در سفر و نگاه اجمالي بر پاره اي از اسرار معنوي حج و اشاراتي درباره مناسك و اماكن زيارتي مكّه و مدينه دارد .
37 ـ مباني ديني و سياسي برائت از مشركان
سيد جواد ورعي ، قم ، نشر مشعر ، 1379 ، 166صفحه ، پالتويي .
برائت از مشركان از اجزاي انفكاك ناپذير مراسم عبادي ـ سياسي حجّ ابراهيمي است . كتاب حاضر تلاشي ارزشمند در جهت تبيين مباني ديني و سياسي اين اصل مسلّم است .
38 ـ مصباح الحرمين
عبدالجباربن زين العابدين شكويي ، تهران ، نشر مشعر ، 1384 ، 459 صفحه ، وزيري .
كتاب حاضر كه در نيمه اول قرن چهاردهم هجري تأليف و چاپ سنگي شده ، با همت و تصحيح و . . . سيد جواد طباطبايي تجديد چاپ شده است . اين كتاب را مي توان تاريخ نگار حرمين دانست . مطالب كتاب در قالب سه بخش مرتب شده است ؛ بخش اول : درباره
31 |
مكه مكرمه و زيارتگاه ها و عبادت هاي مخصوص به آن . بخش دوم : مدينه منوره و زيارتگاه هاي آن و مختصري از زيارتگاه هاي شام و فلسطين و تاريخ آن ديار . بخش سوم : تطبيق مقايسه اي بين مكه مكرمه و اعمال حج با امام حسين ( عليه السلام ) و وقايع عاشورا . اين كتاب به لحاظ مطالب متنوعي كه دارد براي روحانيون كاروان ها مفيد است .
39 ـ راهنماي حرمين شريفين ( جلد اول )
ابراهيم غفاري ، انتشارات اسوه ، 1370 ، 398 صفحه ، وزيري .
كتاب حاضر جلد اول از مجموعه 5 جلدي راهنماي حرمين شريفين مي باشد . مؤلف در اين كتاب كه در 14 بخش تنظيم شده است در مورد اهميت حج ، اسرار و حكمت ها ، عظمت كعبه و شرافت آن ، مشاعر و اماكن ، امتيازات مكه و آغاز آباداني آن ، نقش اجداد پيامبر گرامي اسلام ، آيين هاي جاهليت و گوشه اي از زندگي پيامبر اسلام بحث شده است .
40 ـ راهنماي حرمين شريفين ( جلد دوم )
ابراهيم غفاري ، انتشارات اسوه ، 1370 ، 226 صفحه ، وزيري .
در اين جلد كه مشتمل بر 14 بخش است مؤلف بحث هاي مفصلي درباره مسافرت از نظر اسلام ، وظائف معنوي ، شرعي و اخلاقي حاجي ، جغرافياي عربستان ، تاريخ آل سعود و فرقه وهابيت و آشنايي با واژگان عربي را آورده است .
32 |
41 ـ راهنماي حرمين شريفين ( جلد سوم )
ابراهيم غفاري ، انتشارات اسوه ، 1370 ، 248 صفحه ، وزيري .
كتاب حاضر مشتمل بر 14 بخش است . مؤلف ، مسائل و احكام وجوب حج معناي استطاعت ، ميقات ، نيت ، محرمات احرام ، احكام مصدود و محصور آداب ورود به حرم و مكه و مسجدالحرام ، طواف تا پايان اعمال عمره تمتع را به طور مبسوط مورد بحث قرار داده است .
42 ـ راهنماي حرمين شريفين ( جلد چهارم )
ابراهيم غفاري ، انتشارات اسوه ، 1370 ، 184 صفحه ، وزيري .
اين كتاب جلد چهارم از مجموعه پنج جلدي راهنماي حرمين شريفين مي باشد كه مرحله دوم حج تمتع را توضيح مي دهد و در 14 بخش تنظيم شده است كه با بحث درباره « يوم الترويه » شروع و احكام حج تمتع ، وقوف در عرفات ، مشعر ، مني ، رمي ، قرباني ، تقصير و حلق ، طواف حج همراه با فلسفه و مستحبات مورد توجه قرار گرفته است .
43 ـ راهنماي حرمين شريفين ( جلد پنجم )
ابراهيم غفاري ، انتشارات اسوه ، 1370 ، 344 صفحه ، وزيري .
اين جلد كه آخرين مجلد از اين مجموعه است ، اختصاص به مدينة النبي ( صلّي الله عليه وآله ) دارد و 14 بخش دارد كه درباره فضيلت زيارت پيامبر اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) و ائمه اطهار ( عليهم السلام ) ، شرافت مدينه منوره ، جغرافياي مدينه ، مسجدالنبي و حرم شريف ، وظائف زائرين و آداب زيارت ، بقيع ، اماكن مقدسه مدينه ، ادعيه و زيارات مي باشد .
33 |
44 ـ حج از ميقات تا ميعاد
احمد صادقي اردستاني ، تهران ، نشر مشعر ، 1385 ، 304 صفحه ، رقعي .
كتاب حاضر اسرار احكام و مسائل حج را از نيت و احرام در ميقات تا پايان اعمال در 15 فصل بررسي مي كند و توضيحات نسبتاً خوبي مي دهد . زائر با مطالعه آن اطلاعات مناسبي به دست مي آورد .
45 ـ حج در آيينه عرفان
حسين انصاريان ، قم ، نشرمشعر ، 1386 ، 223صفحه ، رقعي .
هدف از آفرينش و خلق انسان ، شناخت خداوند و رسيدن به مرتبه دوستي و قرب به اوست . يكي از راه هاي آن ، مناسك و اعمال مربوط به حج است . حجّاج و زائرين گرامي در اين راستا ، بايد به فلسفه اصلي اعمال آشنا گردند . اين كتاب ، توسط مؤلف ، با هدف ياد شده تأليف گرديده است .
46 ـ فرهنگ زيارت
جواد محدّثي ، قم ، نشر مشعر ، 1386 ، 360 صفحه ، وزيري .
اين كتاب ، « زيارت » رامورد مطالعه ، بررسي و تحليل قرار داده است تا براي اهلش ، نسيمي باشد جان فزا و چشمه اي باشد زلال و گوارا و براي منتقدان اين عرصه نيز دليل و حجّتي محكم . خواننده محترم در اين كتاب با مباحث زير آشنا مي شود :
ـ زيارت و فلسفه تربيتي آن ؛
34 |
ـ زيارت و ابعاد اجتماعي ، سياسي و تاريخي آن ؛
ـ زيارت و محتواي اعتقادي آن ؛
ـ زيارت و موقعيّت زائر و مكانتِ مكان هاي زيارتي ؛
ـ زيارت و آداب آن .
47 ـ پلي به سوي ملكوت ( راهنماي معنوي زائران )
فاطمه كريمي ، تهران ، نشر مشعر ، 1386 ، 210 صفحه ، پالتويي .
خواننده در اين كتاب با اهمّ آداب و برنامه هاي روزانه حج به طور مفصّل آشنا مي شود . مقدّمات معنوي و مادّي سفر حج ، تقويم حج ، تصحيح و بازشناسي وضو و غسل ، تصحيح قرائت نماز ، اعمال و آداب در مدينه و مكه مكرمه و دعاهاي وارده در اماكن و زمان هاي خاص ، از جمله مواردي هستند كه نويسنده محترم به آنها اهتمام ورزيده و خواننده را در هرچه بهتر انجام دادن اعمال حج ياري مي كند .
48 ـ روح حج
جواد محدثي ، قم ، نشر مشعر ، 1383 ، 126 صفحه ، رقعي .
اين اثر با قلمي شيوا و روان و جذاب و به روز نگاشته شده و همان طور كه از نام آن پيداست به روح حج و شمه اي از آداب باطني آن پرداخته و برخي از عناوين آن عبارتند از : روح زيارت ، در حريم حرم ، بقيع خاموش ، عرفات خلوت با خويش ، مشعر وادي شعور ، پيوند حج و رهبري ، بعد دروني مناسك ، از « حرا » تا « ثور » و حفظ ره آوردهاي معنوي حرم .
35 |
49 ـ مجموعه مقالات هم انديشي زيارت
جمعي از نويسندگان ، قم ، نشر مشعر ، 1387 ، 2 مجلد ( 1160صفحه ) ، وزيري .
معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبري ، با همكاري سازمان اوقاف و امور خيريه و دفتر امور حج و زيارت سازمان صدا و سيما ، با انگيزه اشاعه فرهنگ زيارتء تصميم به برگزاري هم انديشي « زيارت » گرفت ، تا صاحب نظران و محققان بتوانند ابعاد اعتقادي ، اجتماعي و اخلاقي زيارت را بعد از پژوهش ، و ارائه نمايند .
نتيجه اين فراخوان ، 49 مقاله برگزيده بود كه در دو جلد به نام « مجموعه مقالات هم انديشي زيارت » به چاپ رسيد و در اختيار همگان قرار گرفت . مقالات در هفت محور : كليات ؛ مباني فكري و اعتقادي ؛ آداب ؛ آثار ؛ آسيب شناسي ، آثار هنري و مباحث مرتبط به زيارت است .
50 ـ اسرار عرفاني حج
محمدتقي فعالي ، قم ، نشر مشعر ، 1386 ، 536صفحه ، وزيري .
حج دو گونه است ، حجّي كه به قصد رفتن به كوي دوست انجام مي گيرد و حجّي كه تنها به خاطر دوست انجام مي گيرد . افراد با توجّه به فراخور روحي شان ، به يكي از اين دو حج مي روند . افرادي كه فقط به خاطر محبوب به ديار حجاز مي روند در پي عمل به اسرار عرفاني حج
36 |
هستند و در پسِ عمل به مناسك ظاهري حج ، با شهد شيرينِ اسرار حج روح و جان شان را سيراب مي كنند .
نوشته حاضر در اين راستا نگاشته شده كه در سه بخش اسرار حرم امن الهي ، اسرار معنوي و عرفاني مناسك و مباحثي پيرامون فضائل شهر پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) ، مسجدالحرام و بقيع ، تدوين شده است .