بخش 2

26

توانايي انجام اين كارها را دارند ، بسيار پسنديده است چنين خدمتي را بنمايند .

14 . همچنان كه براي سفر به عربستان گفته شد در سفر برگشت نيز بردن اين اشيا به داخل هواپيما ممنوع است : چاقو ، قيچي ، ناخن گير و هر شيء فلزي ، حتي اسباب بازي ، قاب فلزي و شيشه اي ، انواع قاشق و چنگال و . . . . پس اين لوازم را در ساك بزرگ گذاشته و به قسمت بار هواپيما تحويل دهيد .

15 . متوجّه باشيد كه شركت هواپيمايي سعودي از خروج اين كالاها جلوگيري مي كند : تلويزيون ، كپسول گاز ، انواع اسپري و لوازم كمپرسور يخچال و . . . . چنانچه گالن هاي آب زمزم به همراه داريد ، بايد در فرودگاه جدّه به دفتر مراجعه كرده و آن را در كيسه هاي مخصوصي گذاشته و داخل هواپيما ببريد . نام اين كيسه ها « كيس الماء » است .

16 . وسايل مخصوص دفاتر هواپيمايي و همچنين لوازم داخل هواپيما ، مانند جليقه نجات و . . . را از هواپيما بيرون نبريد .

چنانچه غذا يا تغذيه وسط روز در هواپيما توزيع شد ، حتي المقدور آن را به همراه نبريد . زيرا ممكن است تا رسيدن به منزل فاسد شود .

27

17 . حداكثر بار مجاز براي هر زائر سي كيلوگرم مي باشد و هر كيلو بار اضافه 21 ريال سعودي جريمه دارد . حداكثر بار مجاز براي بردن به داخل هواپيما نيز هفت كيلوگرم مي باشد .

18 . فاصله زماني از مكّه تا جدّه تقريباً يك ساعت و فاصله جدّه تا ايران حدود سه ساعت است .

19 . براي وارد شدن به سالن فرودگاه تهران ( مقصد ) نظم و ادب را رعايت نماييد و تحمل داشته باشيد تا گذرنامه ها بررسي شده و مهر مراجعت بر آنها زده شود . هيچ عجله نكنيد ، چون معلوم نيست كه شما زودتر از ديگران از سالن اصلي خارج شويد .

20 . هنگام تحويل گرفتن اثاثيه و ساك ها نيز حقوق يكديگر را رعايت نماييد و از مزاحمت و برخوردهاي غيراخلاقي پرهيز كنيد ، زيرا در مدت زمان كوتاهي همه افراد كاروان اثاثيه ها را تحويل گرفته و خارج مي شوند .

29

3

†

در شهر مدينه و مسجدالنّبي ( صلّي الله عليه وآله )

1 . به محض ورود به مدينه يا مكّه و استقرار در محل سكونت خود ، فرم مربوط به آن شهر را ( فرم « 1 » مربوط به شهر مدينه در صفحه 103 و فرم « 2 » مربوط به شهر مكه در صفحه 109 ) پركنيد و در مواقع مورد نياز از آن استفاده نماييد .

2 . توجه داشته باشيد كه هريك از شما در كشور عربستان ، نماينده ملت شهيدپرور ايران اسلامي هستيد . بنابراين ، كاري نكنيد كه خداي ناكرده موجب خدشه دار شدن عزت و غرور ملّي شويد .

3 . اخلاق و ادب ، نشانه شخصيت شماست . بنابراين ، ضمن خوش رويي در هر جا و هر زمان ، با رعايت ادب و احترام نسبت به زائران كشورهاي مختلف ، باعث سربلندي ميهن اسلامي خود باشيد . طبق روايات ، احترام مؤمن از

30

احترام خانه كعبه بيشتر است . بنابراين در سلام كردن به ديگران ، در هر كجا ، چه در مسجد و اماكن زيارتي و چه در مغازه ها دريغ نورزيد ، زيرا سلام كردن تأثير بسياري خوبي در برخوردهاي مهربانانه آنها با شما دارد .

4 . خواهران محترمه ! حجاب كامل را حفظ كرده و از رفتوآمد در قسمت هايي از حرم ، كه مخصوص مردان است ، خودداري كنيد . همه بايد سعي كنند در دو شهر مكّه و مدينه ، بهويژه در مسجدالحرام و مسجدالنّبي ( صلّي الله عليه وآله ) اصول و احكام اسلامي را رعايت كنند .

5 . زائران محترم ! امربه معروف و نهي ازمنكر ، همانند نماز ، از واجبات الهي است . بنابراين ، بر همه شما لازم است ، در صورت مشاهده موارد خلاف ، به هموطنان خود تذكر دهيد . به ياد داشته باشيد كه برخوردهاي نامناسب و اهانت آميز افراد خلاف كار نبايد موجب ترك اين واجب الهي شود .

خواهران محترم نيز به بانواني كه عفاف و حجاب اسلامي را رعايت نمي كنند ، محترمانه تذكّر دهند . شما مؤمنان بايد تلاش كنيد تا افراد به انجام كارهاي خوب و نيك تشويق شوند .

6 . در تمام نقاط مسجدالنّبي ( صلّي الله عليه وآله ) و مسجدالحرام و

31

برخي اماكن ديگر دوربين هاي مداربسته نصب شده است ، بنابراين ، از هر كاري كه موجب خدشه دار شدن وجهه ايرانيان است پرهيز كنيد .

7 . رعايت نظافت ، نشانه ادب و احترام شما به اماكن مقدّس و نشان دهنده شخصيّت شماست . از كثيف كردن حرم و ريختن دستمال كاغذي ، پوسته تخمه ، شكلات ، پسته و مانند اين ها روي زمين جدّاً پرهيز نموده و آنها را در سطل هاي مخصوص زباله بيندازيد .

8 . بهترين عمل در مسجدالنّبي ( صلّي الله عليه وآله ) و مسجدالحرام ، اقامه نماز خصوصا به جماعت ، قرائت قرآن و دعا و نيايش است ، سعي كنيد در طول سفر حداقل يكبار قرآن را ختم كنيد .

9 . از فرصتي كه در اين سفر براي شما به دست آمده بيش ترين استفاده معنوي را بنماييد و بيشتر وقت خود را در حرم بگذرانيد . اين فرصتي است كه هزاران نفر آرزوي آن را در دل دارند .

10 . برادران جوان از پوشيدن لباس هاي نامناسب و پيراهن آستين كوتاه و همراه داشتن زنجير ، حلقه ، انگشتر و ساعت طلا پرهيز نمايند .

11 . در همه جا ، رعايت حال سالمندان و بانوان بر

32

جوان ترها لازم است ، مثل سوار و پياده شدن از ماشين ، ورود و خروج از آسانسورها و موارد ديگر .

12 . افراد پير و مريض توجه داشته باشند كه اگر براي انجام زيارت يا اعمال حجّ و عمره به ويلچر نياز دارند ، براي كرايه اين وسايل يا مزد كارگر ، پول كافي داشته باشند تا با مشكل بي پولي رو به رو نشوند .

13 . زائران محترم ! حتماً اطلاع داريد كه مدير و خدمه كاروان ها از افراد متديّن و خدمت گزار جامعه هستند و تنها به قصد خدمت افتخاري به زائران بيت الله ، بخشي از عمر عزيزشان را در اين راه صرف مي كنند . زحمات اين عزيزان با پول جبران پذير نيست و فقط توجّه و احترام متقابل شما ، خستگي را از تن ايشان دور مي كند .

14 . مدير و خدمه محترم كاروان در چند اتوبوس تقسيم مي شوند تا افراد را به اماكن موردنظر انتقال دهند . اين عزيزان براي اداره اتوبوس و راهنمايي راننده و مسائل ديگر مي بايست در قسمت جلوي اتوبوس باشند . علاوه بر اين ، اجازه دهيد مردان جوان نيز در صندلي هاي رديف جلوي اتوبوس بنشينند تا در تقسيم آب و غذا و هدايت كاروان نقش داشته باشند .

15 . كارت شناسايي را كه مديريت كاروان به شما داده ،

33

كاملاً حفظ كرده و در همه جا و هر زمان به همراه داشته باشيد ؛ زيرا اين كارت ، تنها وسيله شناسايي افراد بوده و نشاني محلّ اقامت آنها در شهرهاي مكّه و مدينه ، روي آن نوشته شده است . در صورت نياز آن را به مأموران سازمان حج يا پليس سعودي ارائه تا شما را راهنمائي كنند .

16 . اهميّت گذرنامه در خارج از كشور مانند شناسنامه در داخل است ، پس آن را نزد مدير كاروان بگذاريد و در مواقع لزوم تحويل بگيريد . اين كاري است كه در تمام كاروان ها انجام مي شود . پس اصراري در گرفتن گذرنامه خود نداشته باشيد .

17 . در صورت گم شدن يا احتياج به راهنمايي و هر نياز ديگري تنها با زائران ايراني يا نيروهاي امداد گمشدگان كه لباس هاي آبي رنگ دارند ، صحبت نماييد . در اين زمينه ، كاملاً احتياط نموده و به ديگران نيز اين تذكّر مهم را بدهيد .

18 . در اين سفر ، جابه جايي هائي ، چه در ماشين و چه در منزل داريد . پس در مواظبت از اسباب و اثاثيه خود كوشا بوده و مراقب باشيد كه چيزي را جاي نگذاريد ، زيرا در بسياري از موارد امكان برگشت به محلّي كه بوده ايد ، وجود ندارد و پس از حركت اتوبوس ، ديگر اميدي به پيداشدن اشياي شما نيست .

34

19 . به هنگام پياده شدن از اتوبوس هايي كه براي زيارت دوره و اماكن مختلف رفته ايد ، كاملاً دقّت كنيد رنگ اتوبوسي كه سوار شده ايد ، نشانه مخصوص و شماره آن و نيز نقطه اي را كه پياده شده ايد ، به خاطر بسپاريد تا هنگامي كه براي سوارشدن مجدّد برمي گرديد حيران و سرگردان نشويد . البته بهتر است كه در همه جا به همراه دو يا سه نفر از دوستان خود باشيد تا چنين اتّفاقاتي پيش نيايد .

20 . عبور و مرور در خيابان ها ، چه در مدينه و چه در مكّه براي رهگذران و عابران پياده ، امن نيست ، ماشين ها بسيار تند حركت مي كنند و برخي رانندگان بسيار بي احتياط مي باشند . بنابراين ، دقّت نماييد فقط از پياده روها استفاده نموده و براي رفتوآمد از عرض خيابان ، حتماً از محل هاي ويژه عبور اشخاص پياده ، آن هم با احتياط كامل ، استفاده كنيد .

21 . خواهران محترم ! سعي كنيد براي رفت و آمدها تنها از سرويس هاي محلّ سكونت خود استفاده كرده ، سوار خودروهاي شخصي نشويد و چنانچه به تاكسي نياز داريد حتماً همراه يكي از دوستان يا خانواده خود باشيد و از تردد انفرادي و بدون همراه ، خصوصاً در ساعات پاياني شب بپرهيزيد .

35

22 . زائران محترم ! توجّه داشته باشيد كه از چند سال پيش زائران ايراني در مدينه و مكّه از سرويس هاي ويژه كه با پرچم جمهوري اسلامي مزيّن هستند ، استفاده مي كنند . سعي كنيد كه شماره خط و محلّ توقّف اتوبوس مسير خود را به خاطر بسپاريد .

23 . در صورت مشاهده هر تخلّف ، شماره اتوبوس يا ماشيني را كه سوار مي شويد ، يادداشت كنيد تا به تخلّفات آنها رسيدگي شود .

24 . به همراه داشتن تلفن هاي دوربين دار در داخل حرم مطهّر ، از طرف علماي عربستان تحريم شده و با چنين افرادي ، برخورد و گاهي آنها را جريمه مي كنند .

25 . براي تلفن زدن ، از مدينه يا مكّه به ايران ، مي توانيد از كابين هاي مخابراتي كه در سطح شهر فراوان هستند ، استفاده كنيد .

البته تماس گرفتن با تلفن همراه زائر ؛ از ايران به عربستان ، مقرون به صرفه تر است .

26 . از بستن هر نوع كيف يا تلفن همراه ( موبايل ) به كمر و تظاهر به داشتن آن خودداري كنيد ، زيرا در معرض خطر و سرقت قرار مي گيريد .

27 . در مسجدالحرام و مسجدالنّبي ( به ويژه هنگام اقامه

36

نماز ) تلفن همراه خود را خاموش كنيد .

28 . از دمپايي هاي ابري كه در صورت خيس بودن زمين ، بسيار لغزنده مي شوند استفاده نكنيد ، بلكه از دمپايي هاي پلاستيكي و مانند آن استفاده كنيد كه وقتي روي كاشي يا سنگ صافي كه روي آن آب ريخته شده ، راه مي رويد ، دچار مشكل نشويد .

29 . بردن هر وسيله اي به داخل حرم مطهر پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) در مدينه ، و مسجدالحرام در مكّه ، ممنوع است . از طرفي بيرون از حرم نيز جاي امني براي گذاشتن اثاثيه نيست ، بنابراين وقت خود را طوري تنظيم نماييد كه پس از خريد اجناس از بازار مستقيماً به هتل يا محلّ سكونت خود برويد .

30 . جايگاه خواهران محترم در مدينه منوّره ، در قسمت هاي عقب مسجدالنّبي ( صلّي الله عليه وآله ) است . چنانچه بخواهيد از قسمت هاي جلوي حرم كه مرقد پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) و خانه حضرت فاطمه زهرا ـ رضي الله عنها ـ قرار دارد ، بهره مند شويد ، مي توانيد از ساعت ويژه خواهران ( صبح ها از طلوع آفتاب تا حدود ساعت 10 و ظهرها نيم ساعت پس از نماز ظهر تا حدود ساعت 15 ) استفاده كنيد . در اين صورت بايد ساعات زيارت خود را طوري تنظيم نماييد كه هم به صبحانه و ناهار هتل برسيد وهم از فيض حضور در

37

قسمت هاي نزديك قبر مطهّر و روضه منوّره بهره مند شويد .

31 . با عكس برداري ، فيلم برداري و كشيدن سيگار در تمام اماكن مقدّس به شدّت برخورد مي شود ، لذا از انجام اين كارها پرهيز نماييد .

32 . از خوابيدن در مسجد و حرم مطهّر بپرهيزيد ، زيرا علاوه بركراهت ، ممكن است اتّفاقاتي همچون سرقت پول ، كفش و وسايل ديگر براي شما پيش بيايد .

33 . زائران محترم ! هنگامي كه قرآن را از جايگاه هاي مخصوص برمي داريد ، پس از قرائت ، آن را در همان جا قرار دهيد و از گذاشتن آن روي زمين ، فرش يا هر جاي ديگر جدّاً خودداري نماييد . همچنين از حمل قرآن و كفش ها با يك دست ، بپرهيزيد ، زيرا اين كار ، از ديدگاه اهل تسنّن ، بي احترامي به كتاب خداست . رعايت اين نكته در هر موقعيّتي ، ضروري مي باشد .

34 . از بردن كفش ها به محوّطه روضه منوّره ، كه همان قسمت قديمي مسجدالنّبي ( صلّي الله عليه وآله ) است پرهيز نماييد ، زيرا اهل سنت چنين كاري را نوعي بي احترامي به آن مكان مقدّس مي دانند .

35 . براي جابه جايي كفش هاي خود ، هنگام تشرّف به حرم مطهر نبوي ( صلّي الله عليه وآله ) از كيسه هاي مخصوصي كه توسط كاروان ها به شما داده مي شود ، استفاده كرده و آنها را در

38

قفسه هاي ويژه اي كه در مسجدالنّبي ( صلّي الله عليه وآله ) و مسجدالحرام وجود دارند ، قرار دهيد . البته شماره آن قفسه را به خاطر بسپاريد تا هنگام برگشت محلّ آن را فراموش نكنيد .

36 . كلمن هاي آب سرد در همه جاي حرم موجود است . در طرف راست آن ، ليوان هاي استفاده نشده و در طرف چپ آن ، ليوان هاي استفاده شده قرار دارد . شما نيز براي نوشيدن آب از ليوان هاي سمت راست استفاده نموده و پس از مصرف ، آن را در سمت چپ قرار دهيد .

37 . از سخن گفتن با صداي بلند در مسجدالنّبي ( صلّي الله عليه وآله ) پرهيز كرده و افراد يا دوستان خود را با صداي بلند نخوانيد ، زيرا اهل سنت اين كارها را بي احترامي به اين مكان هاي مطهّر مي دانند .

38 . هنگام استفاده از تلفن همراه در اماكن مقدّس ضمن رعايت احترام ، از انتخاب زنگ تلفن با آهنگ هاي غيرمناسب و گفتوگوهاي طولاني ، آن هم با صداي بلند ( بهويژه در اوقات قبل از نماز كه حالت سكوت و معنويت در صفوف نماز حاكم است ) جدّاً خودداري نماييد .

39 . در برخي از اماكن مقدّس ، مانند مسجد ذوقبلتين و مسجد قُبا حتي از همراه داشتن كفش جلوگيري مي شود ، بنابراين ، ضمن پرهيز از بحث و نزاع با مأموران ، كفش ها را در جاي مخصوص قرار دهيد .

39

4

†

بهداشت

1 . رعايت بهداشت طي سفر ، ضامن سلامتي شماست . با حفظ سلامتي مي توانيد در اماكن شريف حضور يافته و اعمال خود را به درستي انجام دهيد . بنابراين براي سالم بودن خود در اين سفر ، به نكات بهداشتي كه از سوي مدير يا پزشك كاروان اعلام مي شود ، توجّه فرماييد . ضمناً جزوه هايي را كه از طرف هيئت پزشكي حج منتشر شده مطالعه كرده و به تذكرات آنها توجه و عمل نماييد . مطالب اين مجموعه ، شما را از مطالعه آن جزوه ، بي نياز نمي كند .

2 . چنانچه پيش از اين هم گفته شد ، يكي از نخستين كارهاي شما ، تزريق واكسن مننژيت و همچنين آنفلوانزاست . اين موضوع را جدي بگيريد ، دست كم ده روز پيش از رفتن ، به آدرسي كه مدير و پزشك كاروان

40

مي دهند ، مراجعه كرده و ضمن بررسي سلامت خود ، كارت ويژه معاينه پزشكي و واكسن را دريافت نماييد . اين كارت را به پزشك كاروان نشان دهيد و تا پايان سفر نزد خود نگه داريد .

3 . توجّه داشته باشيد كه در طول سفر تحت پوشش بيمه هستيد . پس هرگاه احساس ناراحتي نموديد ، به پزشك كاروان مراجعه كرده ، در صورت لزوم وي شما را به مراكز بهداشتي و درماني ايرانيان راهنمايي خواهد كرد تا رايگان درمان شويد .

4 . كساني كه بيماري خاصّي دارند ، پيش از سفر ، پزشك و مدير كاروان را در جريان بگذارند و از قرص ها و داروهايي كه مصرف مي نمايند به اندازه مورد نياز ، به همراه ببرند .

5 . گرچه در مراكز بهداشتي انواع داروها يافت مي شود ، ولي براي احتياط ، داروهاي زير را به مقدار كم در ساك بزرگ بگذاريد : قرص هاي بدون كُدئين مسكّن ، سرماخوردگي و اسهال ، چسب زخم و پماد سوختگي . همچنين وسايلي از قبيل : قاشق ، ليوان استيل ، مسواك ، خميردندان ، تيغ ، صابون كوچك ، ليف حمّام ، دستمال كاغذي ، چند دستمال پارچه اي و عطر يا ماده خوشبوكننده

41

براي بهداشت فردي لازم است .

6 . پس از دستشويي و پيش از غذا خوردن و بعد از آن حتماً دست هاي خود را با آب و صابون شسته و با حوله اختصاصي خشك كنيد .

7 . كساني كه به بيماري قند مبتلا هستند ، از پرخوري و مصرف نوشابه و آب ميوه ها ، عسل و مواد شيرين دوري نمايند . همچنين كساني كه فشار يا چربي خون بالا دارند از مصرف غذاهاي چرب يا نمك دار پرهيز كنند .

8 . با توجّه به گرمي هوا ( در مدينه و مكّه ) و پياده روي هاي زياد ، ازشستوشوي بدن ، به ويژه پاها ، غفلت نكنيد . چنانچه هر موضعي از بدن عرق سوز شد ، آن محل را كاملاً با آب و صابون شسته و خشك نماييد ، سپس طبق نظر پزشك كاروان با پماد « تتراسيكلينِ » آن را چرب كنيد تا به زودي بهبودي يابد .

9 . يكي از بيماري هاي خطرناك ، گرمازدگي است كه حتي گاهي به مرگ افراد منجر مي شود ، پس به محض احساس گرماي زياد و بي حالي ، با پايين آوردن درجه حرارت بدن ( به وسيله نوشيدن آب خنك ، كم كردن لباس يا پاشيدن آب به بدن و باد زدن ) خود را از مشكلات بيشتر نجات دهيد . براي اين كه دچار گرمازدگي نشويد فقط در

42

اوقات مناسب ( صبح زود يا شب ) ، براي زيارت و طواف ، به مسجدالحرام برويد ، همچنين از پياده رفتن زير نور مستقيم آفتاب خودداري نماييد .

10 . چنانچه چشمان شما از نور آفتاب اذيت مي شود ، از عينك هاي آفتابي يا كلاه هاي مخصوص كه لبه بلندي دارند ، استفاده كنيد .

11 . چنانچه به اسهال مبتلا شديد ، يك يا دو وعده غذا نخوريد و تنها از مايعات استفاده كنيد . بعد از اين دوره ، غذا خوردن را ، كم كم با كته يا برنج و ماست آغاز كنيد ( البته با نظر پزشك كاروان ) .

12 . خوب است مقداري عرق نعنا و خاكشير به همراه داشته باشيد تا در مواقع لزوم مصرف كنيد .

13 . نوشابه هاي گازدار ، با برخي از مزاج ها سازگاري ندارد و ناراحتي معده ايجاد مي كند . اگر ناراحتي گوارشي احساس نموديد ، نخستين كار ، ترك نوشابه است . سعي كنيد بيشتر 7 از آب خالص استفاده نماييد .

14 . از نوشيدن آب يا نوشابه بسيار سرد ، بهويژه هنگامي كه از زيارت برمي گرديد ، پرهيزكنيد . اين كار معمولاً باعث سرماخوردگي ، سينه درد و گلودرد مي شود .

15 . گاهي اوقات در مراسم حجّ تمتّع به دليل كمبود

43

وسايل نقليه و مسافت زياد هتل تا حرم ، اتّفاق مي افتد كه مقداري پياده روي كنيد ، از اين جهت ، دستمال سفيد يا كلاه مناسب به همراه داشته باشيد تا در صورت لزوم از آن استفاده كنيد .

16 . از انجام غسل هاي مستحبي ، بهويژه در فصل سرما يا زماني كه ممكن است موجب سرماخوردگي شما شود ، پرهيز نماييد ، بهويژه بعد از غسل با سر و بدن خيس ، مقابل باد پنكه ها و كولرهاي داخل ماشين و حرم و منازل قرار نگيريد .

17 . در صورت ابتلا به سرماخوردگي ، مايعات گرم ، مانند چاي كم رنگ ، بيشتر بنوشيد و از آشاميدن آب يخ و نوشابه و نيز خوردن غذاهاي سنگين ، چرب و سرخ كرده خودداري كنيد . همچنين با استراحت كافي و پرهيز از رفتوآمدهاي زياد در كوچه و بازار ، زمينه بهبودي سريع تر خود را فراهم آوريد . در ضمن بايد مواظب باشيد كه هنگام عطسه و سرفه حتماً جلوي دهان و بيني خود را با دستمال بگيريد و از روبوسي بپرهيزيد تا ديگران را به بيماري مبتلا نسازيد .

18 . چنانچه اشتها نداريد ، از غذاي داخل هواپيما استفاده نكنيد ، همچنين اگر در ميان راه جدّه و مدينه از شما

44

پذيرايي مختصري شد و آن غذاها باب طبع شما نبود ، تا حد امكان از آن استفاده نكنيد تا دچار مشكلات بعدي نشويد .

19 . از نگه داري غذا در اتاق محل استراحت خويش خودداري نموده و حتماً غذا را در زمانِ توزيع و در محل معين شده ميل كنيد . در ضمن از خوردن غذا در ميان وعده هاي غذاييِ ناهار و شام بپرهيزيد تا هنگام صرف غذا ، اشتهاي شما بهتر باشد .

20 . به منظور حفظ سلامت شخصي و براي استفاده هرچه بيشتر از معنويات اين سفر ، كوشش نماييد از غذاهاي سبك و ساده استفاده كنيد .

21 . توجّه داشته باشيد ، كه در طول اين سفر ، چه در مدينه و چه در مكّه ، از نعمت هاي الهي ( غذا و ميوه ) بهره مند هستيد ، حتي در صورت درخواست نيز به شما غذاي اضافه داده مي شود . به همين دليل در خوردن غذا زياده روي نكنيد ، زيرا منجر به بيماري شده و خداي ناكرده اين سفر را براي شما تلخ مي گرداند .

22 . از خريد هرگونه مواد غذايي از دست فروش ها و اغذيه فروش هاي داخل شهرهاي مكه و مدينه خودداري نماييد كه به دليل بهداشتي نبودن برخي آنها گرفتار عوارض

45

بعدي نشويد .

23 . داخل اتاق ها كولرهاي گازي وجود دارد ، هواي اتاق را در حدّي تنظيم كنيد كه گرم نباشد ، و به اندازه اي سرد نكنيد كه وقتي مي خواهيد به حرم يا خيابان برويد احساس گرماي زياد نماييد .

24 . براي رفتوآمد به حرم از كفش هاي راحتي استفاده كنيد و چنانچه پادرد داريد ، از عصا كمك بگيريد .

25 . هنگام بارندگي يا شستشوي صحن ها ، به دليل لغزندگي كف صحن هاي مسجدالحرام و مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله ) امكان زمين خوردن و آسيب ديدگي زياد است ، مراقب خود باشيد .

26 . هنگام سوار و پياده شدن از سرويس ها شتاب ننماييد ؛ اجازه دهيد كه خودرو كاملاً متوقف شده تا دچار سانحه نشويد .

27 . پيوسته نظافت حمام و سرويس هاي بهداشتي را حفظ كنيد و از نگه داري زباله در اتاق پرهيز نموده و آنها را در صبح و عصر به مأموران تنظيف تحويل دهيد يا در كيسه هاي زباله ريخته و گره بزنيد ، سپس زباله ها را در سطل هاي بزرگ كنار سالن ها بگذاريد تا مأموران ببرند .

28 . در صورت نياز از مأموران تنظيف بخواهيد تا به

46

شما مايع ضدّعفوني كننده بدهند . هنگامي كه مي خواهيد از اتاق خارج شويد ، در اتاق را كاملا بسته و كليد آن را تحويل دهيد و يا در جاي مطمئن بگذاريد .

29 . هر نفر بايد حوله مخصوصي داشته باشد و تنها از آن استفاده نمايد ، همچنين از مسواك ، شانه ، تيغ ، ليف و صابون مخصوص خود استفاده نمايد . هيچ گاه در اين موارد ، از وسايل مشترك استفاده نكنيد .

30 . در تمام مدّتي كه در مدينه يا مكّه هستيد ، كوشش نماييد ساعات استراحت خود را طوري تنظيم كنيد كه بيش ترين استفاده را از لحظات معنوي حضور در حرمين شريفين ببريد و البته مراقبت كنيد دچار خستگي و بي خوابي هم نشويد .

31 . از خريد لباس هاي ارزان قيمت كه از آنها استفاده شده و در حراجي هاي كنار خيابان ها است بپرهيزيد ؛ چنين لباس هايي معمولاً ناقل بيماري هاي خطرناكي هستند .

32 . از خريد لوازم آرايشي غيرمطمئن و داروها ، بدون مجوّز پزشك خودداري كنيد كه پيامدهاي بسيار خطرناكي دارد . در اين موارد با پزشك كاروان يا پزشكان مستقر در هيئت پزشكي حج مشورت نماييد .

33 . چنانچه دچار مشكلات تنفسي هستيد ، از

47

ماسك هاي مخصوص استفاده كنيد . همچنين اگر به سرماخوردگي و زكام ، مبتلا شديد حتماً از اين نوع ماسك ها كه در اختيار مراكز پزشكي حج مي باشد استفاده نماييد .

34 . هميشه ، در اماكن زيارتي ، از سجّاده مخصوص خود استفاده كنيد تا مجبور نباشيد دستان خود را روي زمين يا فرش هاي آلوده بگذاريد ، در اين صورت ، گردوخاك و آلودگي هاي زمين را نيز از راه بيني ، استنشاق نمي كنيد .

35 . زائران محترم ! سيگاركشيدن ، در تمامي اماكن عمومي عربستان ، ممنوع است . بنابراين ، از كشيدن آن حتّي در اتاق ها و راه روهاي منازل خودداري نماييد .

36 . ناخن هاي خود را طي سفر ، كوتاه نگه داريد ، زيرا ناخن هاي بلند يكي از راه هاي انتقال ميكروب است .

37 . لباس هاي زير خود را بموقع عوض كنيد و بشوييد . بهتر است اين لباس ها سفيد رنگ و از جنس نخي باشند .

38 . چنانچه قصد رفتن به اماكن يا گردش در بازار را داريد ، يك قمقمه يا دست كم يك ليوان مخصوص و يك بادبزن كوچك ، به همراه داشته باشيد ، و تا آن جا كه ممكن است از منبع هاي آب آشاميدني سرراهي ، بهويژه از ظروفي كه در آب خوري هاي عمومي هستند ، استفاده نكنيد .

48

39 . مرتب استحمام كنيد تا بوي پا و بدن شما موجب آزردگي همسفرانتان نشود .

40 . پرخوري نكنيد و اگر تحت رژيم يا پرهيز غذايي هستيد ، آن را دنبال كنيد . همچنين هرگونه مشكلات غذايي خود را با مدير و خدمه كاروان در ميان بگذاريد .

41 . برخي از زائران به يبوست مبتلا مي شوند كه مهم ترين دلايل آن عبارت اند از :

1 . عرق كردن زياد و كاهش آب بدن

2 . آشاميدن نوشابه هاي گازدار و چاي پررنگ ؛

3 . مصرف زياد موز ، بهويژه موزهاي نرسيده .

بنابراين ، با رعايت اين موارد از بروز بيماري جلوگيري كنيد .

42 . قابل توجه شما بانوان محترم ! پيش از سفر حجّ براي آغاز مصرف قرص جلوگيري از عادت ماهيانه و مسائل ديگر ، با پزشك كاروان مشورت كنيد و اگر دچار آن شديد ، بدون هيچ اضطرابي مي توانيد مسائل شرعي خود را نيز از روحاني محترم كاروان بپرسيد .

43 . خواهران گرامي ! طي اين مسافرت ، از فشارهاي روحي ( اضطراب و تشويش خاطر ) و پياده روي هاي زياد ، دوري كنيد تا به مشكل لكّه بيني و نگراني هاي ديگر دچار نشويد .

49

5

†

در محل سكونت يا هتل

مقدمه

1 . سازمان حج و زيارت بنا بر رسالت خود و در راستاي اجراي تعاليم الهي و با عنايت به اداي حقوق زائرين بيت الله الحرام و ميهمانان حرم شريف نبوي ( صلّي الله عليه وآله ) بر خود لازم مي داند از امكانات موجود در كشور عربستان استفاده بهينه نموده و در همين راستا تلاش فراواني صورت گرفته تا زائرين عزيز بيشتر از گذشته در خصوص اقامت و اسكان خود در طول سفر از رفاه نسبتاً خوبي برخوردار شوند .

اهميت موضوع مسكن بر كسي پوشيده نيست و همواره تلاش مستمري وجود دارد كه سال به سال و بهتر از گذشته در حد امكانات از ساختمان هاي مناسب در منطقه مركزي و تعدادي هم در غير مركزي استفاده شود .

اميد آن كه زائرين محترم ، اهميت اين امر و اهداف

50

مقدس نظام جمهوري اسلامي ايران در خدمت به ضيوف الرحمن و ويژگي خدمت رساني خاص جمهوري اسلامي ايران به زائران بيت الله الحرام را بخوبي درك نمايند .

2 . اقامت و اسكان در مدينه منوره از حدود چهار سال قبل به ميزان قابل توجهي از بخش غير مركزي به منطقه مركزي انتقال يافته تا حدي كه در حج سال 84 به حول و قوه الهي تلاش شده 74/31% باقيمانده ، از منزل مسكوني خوب و تا حدي نوساز در حاشيه منطقه مركزي و خيابان هاي قابل دسترس به مسجدالنبي ( صلّي الله عليه وآله ) كه خود از امتياز ويژگي خاصي برخوردار مي باشد ، بهره مند شوند .

اميد است اقدامات انجام شده در سال جاري بهتر از گذشته ، در اختيار عموم قرار گيرد .

3 . زائران گرامي ، هنگام ورود به هتل و يا ساختمان محل اقامت خود صبر و حوصله را در پيش گيريد تا مديران و مسئولان محترم كاروان بتوانند زمينه را براي استقرار فوري شما فراهم سازند .

4 . زائران محترم ! توجه داشته باشيد كه قراردادهاي تنظيمي با مالكان ساختمان ها بر اساس گروه هاي قيمتي و طبق سرانه پرداختي به آنها تعيين شده ، لذا توقع شما بايد در حد امكانات موجود در ساختمان ها باشد و از تقاضاهاي