بخش 3

51

غيرممكن جداً خودداري نماييد .

5 . در ساختمان هايي كه كاروان ها به طور مشترك اسكان دارند ، ايجاب مي نمايد همكاري مديران و عوامل و زائرين بسيار صميمي و تنگاتنگ باشد تا خدمات بهينه و رفاه بيشتري براي ضيوف الرحمن صورت پذيرد و انشاءالله اقامت خوشي براي زائرين پيش بيايد .

6 . محدوديت آسانسورها در تمام ساختمان ها بهويژه در اوقات پيك مصرف و ازدحام ، ايجاب مي نمايد كه زائرين از استفاده غيرضروري پرهيز نموده و براي سرعت در رسيدن آسانسور از توقف بيش از حدّ در طبقات خودداري كنند .

7 . ساختمان هاي خارج از منطقه مركزي پس از بررسي عملكرد مالك و ميزان همكاري و كيفيت آن انتخاب شده و تعيين گروه قيمتي هم بر اساس امكانات موجود صورت پذيرفته است . البته طبيعي است كه امكانات ساير ساختمان ها در منطقه مركزي را نخواهند داشت .

8 . زائرين محترم ! توجه داشته باشيد كه حضور و اسكان در منطقه مركزي و نزديك به حرم شريف نبوي و مسجدالحرام در مكه ، شرايط خاصي در روزهاي پر از ازدحام دارد كه تذكرات لازم توسط مدير كاروان در همه

52

موارد براي شما بيان مي شود .

9 . به زائرين محترم توصيه مي شود تا ضمن همراه داشتن كارت شناسايي و نصب آن به لباس خود طوري زمان رفت و آمد را انتخاب نمايند كه قبل از نمازهاي پنج گانه نيم ساعت زودتر از هتل خارج شوند و بلافاصله بعد از اتمام نماز جماعت به هتل ها و ساختمان هاي محل اقامت خود مراجعه نكنند . اجراي اين توصيه و تذكر در جهت رفاه بيشتر حال زائرين بوده و از ازدحام در آسانسورها و شلوغي احتمالي سالن غذاخوري جلوگيري خواهد كرد .

10 . در سفر حج تمتع ملاك در هتل ها و محل سكونت ، درجه نيست ، بلكه گروه قيمتي منظور مي شود ، و مبلغ اجاره ، گروه قيمتي را تعيين مي نمايد ضمناً چون همه امكانات و هتل ها يكسان نيست نمي شود هتلها را با هم مقايسه كرد .

11 . به زائرين تاكيد مي شود پول و اشياء قيمتي خود را به صندوق امانات هتل ها و ساختمان ها سپرده و اگر كليدي دريافت نموديد حتماً در نگهداري كليد صندوق دقت لازم را داشته باشيد .

12 . به زائرين محترم توصيه و تأكيد مي شود كه كليد

53

اتاق ها را به هيچ عنوان همراه خود نبريد ، چرا كه ممكن است ديگران پشت در اتاق معطل بمانند .

13 . از روزي كه وارد مكّه يا مدينه مي شويد يك اتاق به شما و دوستان همراه داده مي شود . پس از چند روز بايد آن را تحويل دهيد . پس نظافت را از جهات مختلف مراعات نماييد . خدمه كاروان و مأموران ويژه ، وسايل نظافت از قبيل : پلاستيك ، سطل زباله ، حوله ، ملحفه و امكانات ديگر را در اختيار شما قرار مي دهند ، پس مهم ، رفتار شماست . سعي كنيد لباس هاي خود را طوري پهن كنيد كه در محل ديد و باعث زحمت ديگران نباشد . پاكت ها ، كاغذها و زباله ها را نيز در سطل هاي مخصوص اتاق بريزيد .

حرمت و شخصيت خود را در احترام به ديگران و رعايت حقوق و شرايط يك زندگي مشترك بدانيد .

14 . در بيش تر مواقع ، جهت قبله با علامت ويژه اي بر ديوار يا سقف اتاق ها معين و نصب شده است .

معمولاً در ساخت توالت ها جهت قبله رعايت نشده است و از نظر شرعي رو يا پشت به قبله نشستن در حال تخلّي ، مكروه است . بنابراين هنگام استفاده قدري به سمت چپ يا راست بنشينيد .

15 . توالت ها معمولاً فرنگي است . بنابراين ، از ايستادن

54

روي لبه آنها پرهيز كنيد . و اگر چگونگي استفاده از آن را نمي دانيد احتياط لازم را بنماييد تا مشكلي براي شما پيش نيايد .

16 . زائران محترمي كه تاكنون از وان حمّام استفاده نكرده اند ، بهويژه سالمندان عزيز توجّه داشته باشند كه در وان هاي حمام خطر ليز خوردن وجود دارد ، بهويژه اگر پابرهنه يا با دمپايي ابري باشند . بنابراين ، مراقب باشيد هنگام استحمام ، خداي ناكرده مشكلي براي شما پيش نيايد . ( همچنين پرده حمام را در داخل وان قرار دهيد تا آب دوش به كف حمام نريزد و موجب بروز مشكلات ديگر نشود . )

17 . حمّام ، توالت و آشپزخانه هايي كه در هر اتاق يا سوئيت وجود دارد ، مربوط به همه افراد ساكن در همان اتاق است . بنابراين ، پس از استفاده از اين محل ها آن جا را تميز و از باقي گذاشتن موي سر و صورت ، صابون و شامپو و تيغ هاي مصرف شده و . . . جداً پرهيز نماييد .

18 . زائران محترم ! توجّه نماييد كه سالن هاي هتل يا محل سكونت و رستوران هاي غذاخوري ، محلّ رفتوآمد افراد مختلف بوده و محلّي عمومي است ، پس با لباس هاي راحتي ، كه آنها را در اتاق مي پوشيد ، خارج نشويد .

55

19 . گرچه محيط هاي محل سكونت ، امنيّت لازم را دارد ، ولي با خروج از اتاق درها را قفل كنيد .

20 . هنگام خروج ، كليد ياكارت خود را داخل اتاق جا نگذاريد ، زيرا گرفتن دوباره كليد مشكلات زيادي دارد ، مخصوصاً اگر مدير كاروان شما در آن ساعت در محل سكونت نباشد . در سيستم هاي هتلي مسئول هتل تا مطمئن نشود كه اتاق براي خود شماست ، كليد را نمي دهد . اگر كليد را به همراه خود مي بريد ، در حفظ آن دقّت زيادي داشته باشيد .

21 . چنانچه با مزاحمت هاي ديگران مواجه شديد ، به سرعت مدير و خدمه كاروان را آگاه سازيد تا برخورد مناسب و قانوني صورت گيرد .

22 . در ساعاتي از روز كه كارگران بومي براي نظافت وارد اتاق ها مي شوند ، از گذاشتن پول ، طلا و جواهرات در اتاق ( بهويژه در زماني كه خودتان حضور نداريد ) خودداري كنيد ، بلكه آنها را به صندوق امانات ساختمان تحويل داده و با مشخّصات كامل ، رسيد دريافت نماييد .

23 . در روزهاي نخست براي استفاده از آسانسور و پلّه هاي برقي ، حتماً همراه افرادي باشيد كه با كار آنها آشنا هستند . سال مندان عزيز و برادران و خواهراني كه تاكنون از

56

اين وسايل استفاده ننموده اند ، در اين باره بيش تر دقّت كنند و از افراد آشنا كمك بخواهند . ظرفيت آسانسورها را رعايت كنيد تا باعث سقوط يا خرابي و از كار افتادن آن نشود .

24 . خواهران محترمه ، بهويژه در شب كه داخل اتاق روشن و بيرون تاريك است ، مواظب پنجره اتاق هاي خود باشند ؛ حتماً پرده ها آويخته و جاي ديگري به آن مشرف نباشد .

25 . مدير كاروان را به سرعت از هرگونه نقص ساختماني در داخل اتاق ، مانند چكّه نمودن آب از سقف ، شكسته شدن شيرها و دست شويي ها يا كاستي هاي ديگر آگاه سازيد تا مشكل را برطرف نمايد .

26 . از ايجاد سروصدا در داخل اتاق و زياد كردن صداي تلويزيون يا ضبط صوت خودداري كنيد ، زيرا همسايگان شما ممكن است در حال استراحت باشند و آزار آنان ، حتي در ساعات مياني روز ، سزاوار نيست .

27 . هنگامي كه در آسانسورها هستيد ادب را رعايت نموده و به ديگران احترام بگذاريد . از شوخي هاي ناراحت كننده ، كلمات نامناسب و سخنان آزار دهنده پرهيز نماييد . شخصيّت ديگران را در نظر داشته باشيد ، بهويژه اگر

57

افراد را نمي شناسيد .

28 . هيچ يك از وسايل ساختمان را بيرون نبريد و از آنها استفاده نابه جا نكنيد . چنانچه هريك از اسباب و اثاثيه گم ، خراب يا تلف شود خسارت آن را از سازمان حج مي گيرند و از نظر شرعي ، شما ضامن هستيد .

29 . توجه داشته باشيد كه هتل ها و ساير منازل مدينه به واسطه وسعت مكاني و كوهستاني و امتيازات ديگر ، در مقايسه با ساختمان هاي مكّه ، از امكانات بسيار بهتري برخور دارند . بنابراين در صورتي كه در منازل مكّه محدوديت هايي را ديديد ، تصوّر نكنيد كه تغييري در سيستم خدمات دهي ايجاد شده است ، بلكه عموماً مراكز اقامتي در مكّه سطح پايين تري دارند .

30 . زائران محترم ! مدير و خدمه كاروان در سفر حج ، وظايف خاصي دارند كه حتماً آنها را انجام مي دهند ، امّا در برخي موارد هيچ نوع دخالتي نمي توانند داشته باشند ، زيرا كارها به صورت متمركز و طبق برنامه مشخّصي كه از طرف ستاد حج تنظيم شده ، انجام مي شود ، مثلاً در اموري مانند نوع غذا ، كيفيت هتل و منازل مسكوني و امكانات اتاق ها ، آنها تنها مي توانند كمبودها را گزارش دهند ، بنابراين توقّع بيجا و ناممكن از ايشان نداشته باشيد .

58

31 . در هر كاروان طبق برنامه و سهميه اي ويژه ، به هر زائر مقداري پودر لباس شويي ، تعدادي شامپو و صابون حمام داده مي شود ، در مصرف آنها زياده روي و اسراف نكنيد . البته مديران محترم كاروان تا حد امكان موارد نياز را تأمين مي كنند .

32 . صد درصد غذاي زائران در مدينه و شصت درصد در مكه در آشپزخانه هاي مركزي طبخ ، و طبق آمار در هتل ها توزيع مي شود . سعي كنيد وعده هاي غذايي را در هتل خود باشيد .

33 . افراد سال مند و مريض را در اتاق تنها نگذاريد ، حتّي اگر براي دقايق كوتاهي باشد . همچنين سعي كنيد هنگام خروج آنها جهت احتياط بيشتر مشخصات كامل و آدرس محل اقامت و شماره كاروان را همراه داشته باشند .

59

6

†

بازار

1 . از خريد اجناس حجيم و كالاهاي صوتي تصويري و برقي كه معمولا در ايران ارزان تر است خودداري كنيد . علاوه بر اين اجناس بدل و قلاّبي كه به ظاهر اصل است ، بسيار مشاهده شده ، و مي دانيد كه در بسياري از موارد امكان برگشت و معاوضه وجود ندارد .

2 . هنگام خريد طلا ، به عيار آن دقّت كنيد كه ساخت كدام كشور است ، ضمناً فاكتور خريد را دريافت نماييد . اگر به همراه فرد خبره و آشنايي باشيد ، بهتر است .

3 . از خريد اجناس دست دوم ، به دليل ارزاني آنها ، حتماً خودداري كنيد ، زيرا احتمال سرايت بيماري هاي مختلف در آنها وجود دارد .

4 . خواهران محترم ! از بحث و جدل ، خنديدن با صداي بلند ، التماس و چَك و چانه زدن با مردان بيگانه جداً پرهيز نماييد .

60

5 . مراقب كيف پول و اجناس خريداري شده خود باشيد تا آنها را در مغازه ها جانگذاريد ، و سعي كنيد با در اختيار داشتن اسكناس هاي مختلف « خُرد » قيمت اجناس خريداري شده را پرداخت كنيد و از دادن اسكناس هاي درشت پرهيز كنيد چون برخي از فروشندگان در پس دادن باقيمانده ها سخت گير بوده يا در محاسبه عمداً يا سهواً اشتباه مي كنند .

6 . پاساژها و فروشگاه هايي در شهرهاي مدينه و مكّه بنا شده كه از مركز شهر فاصله دارند . فروشندگان اين مراكز ماشين هاي ويژه اي را جلوي هتل ها مي آورند و افراد را ، براي خريد اجناس به آن جا مي برند . بايد دقّت لازم را داشته باشيد تا اجناس را گران تر نفروشند و فريب خودروي رايگان آنها يا شلوغي هاي دروغين فروشگاه را نخوريد .

7 . هنگام خريد اجناس كاملاً دقّت كنيد كه قلاّبي و خراب نباشند ، زيرا تا هنگامي كه در فروشگاه هستيد ، امكان تعويض وجود دارد ، امّا پس از آن حتماً به مشكلات زيادي برمي خوريد .

8 . تا حدّ امكان از فروشگاه هايي كه برچسب قيمت دارند ، خريد نماييد ، البته پيش از خريد قيمت ها را از فروشگاه هاي ديگر نيز سؤال كنيد .

61

7

†

احكام

1 . تذكرات اين بخش از كتاب درباره اعمال و مناسك است ، البته مشروح مناسك بايد در جلسات كاروان توسط روحانيون مطرح شود و زائرين محترم از فرمايشات ايشان حداكثر استفاده را بنمايند .

2 . چنانچه مدّت اقامت شما در شهرهاي مكّه و مدينه كم تر از پانزده روز است ، نمازهاي چهار ركعتي شما شكسته مي شود ، البته پشت سر امام مقيم نمازهاي چهار ركعتي را تمام بخوانيد .

3 . نزد اهل سنّت شركت در نماز جماعت لازم است و شركت نكردن در آن موجب گناه است ، بنابراين ، دقت فرماييد كه در اوقات نماز در حرم باشيد يا در نزديك ترين مسجد محل سكونت خود حضور يابيد .

4 . معمولاً پس از نمازهاي جماعت اعلان نماز ميّت

62

مي شود و موذن مي گويد : « اَلصَّلاةُ عَلَي الأمواتِ يَرحَمُكُمُ الله » . بنابراين شما نيز در اين نماز ( كه چهار تكبير دارد ) شركت كرده و زماني كه نماز ميّت خوانده مي شود ، از رفتوآمد در بين صفوف جدّاً پرهيز نماييد .

5 . صفوف نماز بايد مستقيم و كامل باشند . اين ، دستوري است كه امام جماعت پيش از شروع هر نماز مي دهد : « سَوُّوا صفوفكم و اعتدلوا فانَ تسوية الصفوف من تمام الصلاة » ، بنابراين ، شما نيز تا جاي خالي در صف جلو ايجاد شد آن را پر كنيد .

6 . در نمازهاي جماعت بايد نظم در صفوف را رعايت كنيد . براي اين منظور سعي كنيد دقيقا در كنار ديگران قرار گرفته و جلو يا عقب تر از آنها نايستيد .

7 . هنگام خواندن نماز ، چه در نماز جماعت و چه در نماز فرادي ، فقط به محل سجده نگاه كنيد .

8 . در نماز جماعت ، اذكار را بسيار آرام بخوانيد تا در آن سكوت خاصّي كه در هنگام نماز بر مسجد حاكم است ، صداي شما شنيده نشود .

9 . تا جايي كه ممكن است در صفوف جماعت به ديگران ، بهويژه هموطنان ايراني خود ، جاي دهيد .

10 . كودكان مميّزي را كه تا حدودي به احكام دين

63

آشنايي دارند و مسائل وضو ، نماز ، طهارت و نجاست را تشخيص مي دهند ، حتماً محرم كنيد و احكام را به آنها نيز آموزش دهيد .

11 . دختربچّه هايي كه محرم شده اند بايد مانند بزرگترها حجاب و پوشش اسلامي را رعايت كنند . احكام و مناسك حجّ را به آنها آموزش داده و مواظبت نماييد اعمال را به درستي انجام دهند .

12 . خواهران محترم ! در مسجد شجره كه محل احرام مي باشد ، نظافت را رعايت كرده و از ريختن پاكت و زباله ميوه و تنقّلات خودداري كنيد .

13 . مواد آرايشي خانم ها مانع رسيدن آب به مواضع وضو و غسل است ، پس در هنگام احرام و خواندن نماز به اين مسأله دقّت نموده و آن را برطرف نمايند .

14 . خواهران محترم ! اگر براي خواندن نماز طواف در قسمت هاي جلويي پشت مقام ابراهيم جا نبود به قسمت هاي عقب تر برويد .

15 . هنگام حركت در مسجدالحرام يا مسجدالنّبي ( صلّي الله عليه وآله ) روي جانماز افراد پا نگذاريد ، زيرا انجام اين كار نوعي بي احترامي به نمازگزاران محسوب مي شود .

16 . بانوان محترم سعي كنند در مواقعي كه محل طواف

64

شلوغ است از انجام طواف مستحبي خودداري كنند .

17 . اگر خواستيد عمره مفرده را پس از اعمال حجّ انجام دهيد ، در همان ساعات نخستين شب ، يعني پس از نماز عشا انجام دهيد تا خلوت باشد و به استراحت شبانه نيز برسيد و از طرفي نماز صبح هم قضا نشود .

18 . برنامه هايي را كه مي توانيد در وقت تشرّف به مسجدالحرام داشته باشيد ، عبارت اند از :

1 . طواف هاي مستحبّي ( هر طواف هفت دور و دو ركعت نماز دارد ) . البته اگر ديگران طواف واجب انجام مي دهند و جمعيت زياد است ، طواف مستحبي را ترك كنند ؛

2 . ختم قرآن مجيد ؛

3 . خوا ندن نماز قضا ؛

4 . دعا و نيايش ؛

5 . نگاه كردن به كعبه كه بسيار توصيه شده است .

19 . بوسيدن حجرالأسود و هروله براي بانوان مستحب نيست و خاص مردان است ، بنابراين بانوان از بوسيدن حجرالأسود به دليل اين كه موجب اختلاط با مردان مي باشد ، جدّاً پرهيزكنند ، حتي بعضي مواقع خطرات جاني براي آنها دارد .

20 . سعي بين صفا و مروه هيچ استحبابي ندارد ، بنابراين

65

پس از انجام طواف مستحبي نيازي به انجام سعي نيست .

21 . خواهران گرامي ! بكوشيد در محيط معنوي و ملكوتي مسجدالحرام عفاف را رعايت نموده و از تردّد در قسمت هايي كه معمولاً برادران هستند ، بپرهيزيد .

22 . چنانچه طواف مستحبي و غيره انجام مي دهيد ، براي نماز طواف ، در هر جاي مسجدالحرام مي توانيد نماز طواف بخوانيد ؛ اصرار نداشته باشيد كه در پشت مقام ابراهيم نماز بخوانيد ، حتي در طواف واجب نيز چنانچه طواف تا پشت مقام ابراهيم امتداد دارد سعي نكنيد كه با ايجاد مزاحمت براي طواف كنندگان ، پشت مقام ، نماز بخوانيد .

23 . در قسمت هايي از مسجدالحرام ، زيرزمين هايي وجود دارند كه بيش تر محل حضور برادران شده است . بنابراين ، خواهران محترم در چنين مكان هايي رفتوآمد نكنند .

24 . در هيچ جايي با دستورات پليس و مأموران انتظامات مخالفت نكنيد ، زيرا آنها مجري قوانيني هستند كه به آنها دستور داده اند . البته چنانچه برخوردهاي بي ادبانه اي داشته باشند ، مي توانيد از آنها شكايت كنيد و به همراه يكي از برادران ايراني كه به زبان عربي مسلّط باشد ، شكايت

66

خود را در دفاتر مسئولان آنها مطرح نماييد .

25 . در ساعاتي كه نزديك به اذان و نماز است ، حجر اسماعيل را خلوت مي كنند . پس چنانچه قصد داريد در اين مكان مقدّس ، نماز بخوانيد ، در ساعاتي كه اجازه حضور در آنجا داده مي شود برويد و در مواقع ديگر اصراري براي ورود به حجر اسماعيل نداشته باشيد .

26 . چنانچه توفيق اين را داشتيد كه در حجر اسماعيل نماز بخوانيد ، دو ركعت نماز به جا آوريد . و سپس محلّ نماز را خالي كنيد و به ديگران هم نوبت استفاده از اين فيض الهي را بدهيد .

67

8

†

مناسك

اين كتاب ، مناسك نيست بنابراين اطلاعات مربوط به اعمال و مناسك حج را از طريق روحانيون محترم و يا با مطالعه كتاب مناسك به دست آوريد ، در اينجا تنها فهرستي از مناسك حج تمتع را مرور مي كنيم :

حال پس از تذكرات متفرقه درباره بعضي از احكام ، مناسب است اشاره اي به مناسك حج تمتع بشود .

فهرستي از اعمال حجّ تمتّع

حجّ تمتّع مركب از دو بخش است :

الف . اعمال عمره تمتّع ؛ ب . اعمال حجّ تمتّع .

عمره تمتّع مركب از پنج عمل است :

1 . احرام بستن در ميقات ، نيت كردن و گفتن تلبيه ؛

2 . طواف ؛

68

3 . نماز طواف ( 2ركعت ) ؛

4 . سعي بين صفا و مروه ؛

5 . تقصير يا حلق .

چنانچه محرم اين اعمال را انجام دهد تمام مواردي كه به واسطه محرم شدن حرام شده بود ، بر او حلال مي شود تا اينكه مرحله دوّم اعمال از 8 ذي الحجّه با احرام حج شروع مي شود .

حجّ تمتّع مركب از سيزده عمل است :

1 . احرام بستن درمكّه ، نيت كردن و تلبيه گفتن ؛

2 . وقوف درصحراي عرفات ( از ظهر تا مغرب روز نهم ذي الحجه ) ؛

3 . وقوف درمشعرالحرام ( از اذان صبح تاطلوع آفتاب روزدهم ) ؛

4 . پرتاب ريگ به جمره عقبه ( در روز عيد قربان ) ؛

5 . قرباني كردن گوسفند ؛

6 . تراشيدن سر يا كوتاه كردن مو ؛

7 . بيتوته در منا در شب هاي يازدهم و دوازدهم ؛

8 . رمي جمرات ( هرسه شيطان ) در روزهاي يازدهم و دوازدهم ؛

9 . طواف زيارت ؛

69

10 . نماز طواف حج تمتع ( دو ركعت ) ؛

11 . سعي بين صفا و مروه ؛

12 . طواف وداع ؛

13 . نماز طواف ( دو ركعت ) .

هم اكنون به نكاتي چند در رابطه با مسائل مربوط به حج تمتع اشاره مي كنيم :

مقدّمات احرام

1 . شما زائريني كه مدينه قبل مي باشيد روز آخري كه در مدينه هستيد ، تمامي وسايل خود را در ساك هاي بزرگ ، بسته بندي كرده براي حمل به مكه ، تحويل مدير كاروان دهيد و فقط يك ساك دستي را كه در آن لباس هاي احرام و بعضي از ملزومات مي باشد ، نگه داريد .

2 . ابتدا به حمام رفته ، نظافت كرده و براي احرام غسل كنيد .

و اگر مدينه قبل باشيد از مدينه به مسجد شجره مي رويد و در آنجا محرم شويد و امّا اگر مدينه بعد باشيد از فرودگاه شهر خود محرم مي شويد .

3 . وقتي به مسجد شجره مي رسيد كاملاً دقت نماييد كه از كدام طرف مسجد و كدام در داخل شده ايد و اتوبوس

70

شما كجا توقف كرده تا براي برگشت سرگردان نشويد ، چون ورود شما به مسجد در روز است ، ولي ممكن است خروج شما در شب باشد . در اين صورت اگر نشانه هايي براي خود نگذاشته باشيد ، دچار مشكل مي شويد .

4 . مسجد شجره ، دو پاركينگ ، يكي در جنوب ( طرف قبله ) مسجد و ديگري در شمال ( طرف مدينه ) دارد . و در صورتي كه اتوبوس ها زياد شود از مناطق باز اطراف مسجد استفاده مي كنند .

احرام

1 . وقتي شما محرم شديد و چيزهايي بر شما حرام مي باشد .

مانند محرمات ذيل :

« مشترك بين زن و مرد »

1 . شكار كردن ؛

2 . به همراه داشتن هرگونه سلاح ؛

3 . كندن درخت يا گياه ؛

4 . كشتن حيوانات و حشرات ؛

5 . فسوق ( دروغ ، فحش ، تكبّر ) ؛

71

6 . جدال ( گفتن نه والله و بله والله ) ؛

7 . استعمال عطريات ؛

8 . كندن و زدودن مو از بدن ؛

9 . ناخن گرفتن ؛

10 . آميزش و هر گونه استفاده شهواني ؛

11 . استمناء كردن ؛

« محرمات ويژه مردان »

12 . پوشيدن جامه دوخته شده ؛

13 . پوشيدن كفشي كه رو و پشت پا را گرفته باشد ؛

14 . پوشاندن سر ؛

« محرمات ويژه بانوان »

15 . پوشاندن صورت و روي خود .

2 . در مسجد شجره ، مشغول تلاوت قرآن و نماز باشيد تا به سوي مكّه مكرّمه حركت كنيد .

3 . در اين هنگام ، زائران همه با يك لباس سفيد ، از كاروان هاي مختلف ، شكل هم مي شوند ، ماشين ها نيز هم شكل هستند ، اطراف مسجد هم تقريباً هم شكل و به يك

72

رنگ است و تنها نشانه كاروان ، پرچمي است كه در دست يكي از افراد مي باشد . بنابراين مراقب باشيد كه از هم كارواني هاي خود جدا نشويد . البته اگر از جمع كاروان فاصله نگيريد يا با دوستان وارد و آشنا همراه باشيد ، مشكلي نخواهيد داشت .

4 . پس از سوار شدن در خودروها « كه قبلاً برنامه ريزي آن شده » و سرشماري دوباره ، چنانچه شك ، شبهه يا مسأله اي در مورد احرام داريد ، با روحاني كاروان مطرح نماييد ، زيرا برگشت به مسجد ميقات امكان ندارد و احرام نيز بايد در همين مكان ، به طور كامل و صحيح ، انجام شده باشد .

5 . خواهران محترمه نيز در بخش اختصاصي خود در مسجد محرم مي شوند و اگر معذور باشند با راهنمائي روحاني محترم كاروان در بيرون مسجد نيت كرده ، محرم مي شوند . پس از حركت اتومبيل ها به طرف مكّه مكرمه ، ذكر لبيك و ديگر ذكرهاي مستحب را تكرار نماييد .

6 . در همين مسير ، شام مختصري به شما داده مي شود . در توزيع غذا با يكديگر همكاري و نظافت داخل ماشين را هم رعايت كنيد .

7 . اكنون كه در حال احرام هستيد از به زبان آوردن

73

سخنان بيهوده و بي فايده ، پرهيز نماييد ، همچنين با صداي بلند نيز سخن نگوييد ، چون بعضي افراد كاروان به دليل خستگي مي خواهند بخوابند .

8 . در نيمه راه مدينه تا مكّه ، مدت زمان كوتاهي براي استراحت و تجديد وضو ، پياده خواهيد شد ؛ و پس از پذيرايي ، بار ديگر سوار خودروها مي شويد . در اين جا نيز چون ممكن است شب باشد كاروان هاي متعدّد ، همگي تقريباً در يك زمان پياده و سوار مي شوند ، دقّت كنيد تا اتوبوس خود را گم نكنيد .

9 . اگر شما مدينه قبل باشيد ، در مجموع ، شش ساعت در راه بوده ايد ؛ طبعاً خسته هستيد ، براي همين ، يكسره به هتل و محل سكونت رفته و مدير يا معاون كاروان ، پس از تشريفات ابتدايي ، راهنمايي هاي لازم را بيان كرده و اتاق ها را ، طبق شماره هايي كه پيش از اين در كارت شما نوشته شده بود ، تحويل مي دهد . بدين ترتيب شما در اتاق ها مستقر مي شويد .

10 . سپس تجديد وضو نموده ، براي ادامه اعمال عمره تمتع روانه حرم مي شويد و پيش از ورود به مسجدالحرام ، مستحبّات ورود و تذكّرات لازم توسط روحاني و مدير كاروان ، بيان مي شود . توجه داشته باشيد كه طواف و نماز

74

طواف شما بدون وضو نباشد .

پس از ورود به مسجدالحرام ، در نخستين لحظه ، با ديدن خانه كعبه ، حاجات مهم خود را از خداوند متعال بخواهيد ، چرا كه در مهماني خاص الهي وارد شده ايد و بايد قدر اين ساعات و لحظات را بدانيد .

11 . بهتر است زائراني كه براي نخستين بار به اين سفر پربركت مشرّف مي شوند ، پيش از آغاز اعمال ، مقداري صبركنند تا به فضاي مسجدالحرام آشنا شوند و به تذكّرات مجدد روحاني كاروان كاملاً گوش فرا دهند .

طواف

1 . دوّمين عمل در عمره تمتّع ، طواف است كه بايد از روبه روي حجرالأسود شروع كنيد و هفت دور كامل به دور كعبه بگرديد .

2 . موارد زير را ، در طواف در نظر داشته باشيد :

الف . تا آخر طواف بايد با وضو باشيد ؛

ب . شانه چپ شما در تمامي دورها بايد به طرف خانه كعبه باشد ؛

ج . در حين طواف از رفتن به داخل حجر اسماعيل خودداري كنيد ؛

75

د . بجز ربّنا آتنا في الدنيا حسنة وفي الآخرة حسنة وقنا عذاب النار ، دعاي ويژه اي براي طواف وجود ندارد .

در مورد طواف ، احكام ديگري وجود دارد كه توسط روحاني محترم كاروان بيان مي شود .

نماز طواف

1 . پس از تمام شدن هفت دور طواف ، به محوّطه پشت مقام ابراهيم آمده يا هر كجاي مسجد الحرام ، دو ركعت نماز طواف را بخوانيد .

2 . پس از خواندن نماز ، در قسمت عقب ، يعني نزديك پلّه ها و شيرهاي آب زمزم اجتماع مي نماييد . مختصري از آب زمزم مي نوشيد و به سر و صورت و بدن مي ريزيد و صبر مي كنيد تا همه افراد كاروان جمع شوند .

سعي صفا و مروه

1 . براي انجام سعي بين صفا و مروه ، به طرف مسعي حركت مي كنيد . در كنار كوه صفا نيّت سعي كرده آن را آغاز مي نماييد .

از صفا ، حركت كرده تا به مروه مي رسيد . اين ، يك دور مي شود . از مروه به طرف صفا ، دور دوم و به همين ترتيب ،