بخش 6

126

وَاَلْحِقْنِي بِنُورِ عِزِّكَ الاَْبْهَجِ، فَأَكُونَ لَكَ عارِفاً وَعَنْ سِواكَ
برسان مرا به نور درخشان عزتت تا عارف به ذاتت باشم و از غير تو
مُنْحَرِفاً وَمِنْكَ خائِفاً مُراقِباً، يا ذَا الْجَلالِ وَالاِْكْرامِ، وَصَلَّي اللهُ
روگردان باشم و از تو ترسان و نگران باشم اي صاحب جلالت و بزرگواري و درود خدا بر
عَلي مُحَمَّد رَسُولِهِ وَآلِهِ الطّاهِرِينَ وَسَلَّمَ تَسْلِيماً كَثِيراً».
محمد پيامبرش و بر آل پاكش باد و سلام بسيار بر ايشان باد.»

مناجات امير مؤمنان(عليه السلام)

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

«اَللّهُمَّ إِنّـِي أَسْأَ لُكَ الاَْمانَ يَوْمَ لا يَنْفَعُ مالٌ وَلا بَنُونَ إِلاّ مَنْ
   «خدايا از تو امان خواهم در آن روزي كه سود ندهد كسي را نه مال و نه فرزندان مگر آن كس كه
أَتَي اللهَ بِقَلْب سَليم، وَأَسْأَلُكَ الاَْمانَ يَومَ يَعَضُّ الظّالِمُ عَلي
دلي پاك به نزد خدا آورد و از تو امان خواهم در آن روزي كه بگزد شخص ستمكار هر
يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبيلاً، وَأَسْأَلُكَ الاَْمانَ
دو دست خود را و گويد اي كاش گرفته بودم با پيامبر راهي و از تو امان خواهم

127

يَوْمَ يُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسيماهُمْ فَيُؤْخَذُ بِالنَّواصِي وَالاَْقْدامِ،
در روزي كه شناخته شوند جنايتكاران به سيما و رخسارشان و بگيرندشان به پيشانيها و قدمها
وَأَسْأَلُكَ الاَْمانَ يَوْمَ لا يَجْزِي والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَلا مَوْلُودٌ هُوَ جاز
و از تو امان خواهم در آن روزي كه كيفر نبيند پدري بجاي فرزندش و نه فرزندي كيفر شود
عَنْ والِدِهِ شَيْئاً إِنَّ وَعْدَ اللهِ حَقٌّ، وَأَسْأَلُكَ الاَْمانَ يَوْمَ لا يَنْفَعُ
بجاي پدرش براستي وعده خدا حق است و از تو امان خواهم در آن روزي كه سود ندهد
الظّالِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدّارِ، وَأَسْأَلُكَ
ستمكاران را عذرخواهيشان و بر ايشان است لعنت و ايشان را است بدي آن سراي و از تو امان
الاَْمانَ يَوْمَ لا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِنَفْس شَيْئاً وَالاَْمْرُ يَومَئِذ لِلّهِ،
خواهم در روزي كه مالك نيست كسي براي كسي ديگر چيزي را و كار در آن روز بدست خدا است
وَأَسْأَلُكَ الاَْمانَ يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ وَأُمّـِهِ وَأَبِيهِ وَصاحِبَتِهِ
و از تو خواهم امان در آن روزي كه بگريزد انسان از برادر و مادر و پدر و همسر
وَبَنِيهِ لِكُلّـِ امْرِي مِنْهُمْ يَوْمَئِذ شَأْنٌ يُغْنِيهِ، وَأَسْأَلُكَ الاَْمانَ يَوْمَ
و فرزندانش براي هركس از ايشان در آن روز كاري است كه (فقط) بدان پردازد و از تو خواهم امان در آن روزي
يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذابِ يَوْمَئِذ بِبَنِيهِ وَصاحِبَتِهِ وَاَخِيهِ
كه شخص جنايتكار دوست دارد كه فدا دهد از عذاب آن روز پسرانش و همسرش و برادرش
وَفَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْوِيهِ وَمَنْ فِي الاَْرْضِ جَمِيعاً ثُمَّ يُنْجِيهِ كَلاّ إِنَّها
و خويشاوندانش كه او را در پناه گيرند و هر كه در زمين هست يكسره كه بلكه او را نجات دهد، هرگز كه

128

لَظي نَزّاعَةً لِلشَّوي، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الْمَوْلي وَأَنَا الْعَبْدُ
جهنم آتشي است سوزان كه پوست از سر بكند مولاي من، مولايم تويي سرور و منم بنده
وَهَلْ يَرْحَمُ الْعَبْدَ إِلاَّ الْمَوْلي، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الْمالِكُ وَأَنَا
و آيا رحم كند بر بنده جز سرور او مولاي من اي مولاي من تويي مالك و منم
الْمَمْلُوكُ وَهَلْ يَرْحَمُ الْمَمْلُوكَ إِلاَّ الْمالِكُ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ
مملوك و آيا رحم كند بر مملوك جز مالك مولاي من اي مولايم
أَنْتَ الْعَزِيزُ وَأَنَا الذَّلِيلُ وَهَلْ يَرْحَمُ الذَّلِيلَ إِلاَّ الْعَزِيزُ، مَوْلايَ يا
تويي عزتمند و منم خوار و ذليل و آيا رحم كند بر شخص خوار جز عزيز مولاي من اي
مَوْلايَ أَنْتَ الْخالِقُ وَأَنَا الْمَخْلُوقُ وَهَلْ يَرْحَمُ الْمَخْلُوقَ إِلاَّ
مولاي من تويي آفريدگار و منم آفريده و آيا رحم كند بر آفريده جز
الْخالِقُ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الْعَظِيمُ وَأَنَا الْحَقِيرُ وَهَلْ
آفريدگار. مولاي من، اي مولاي من، تويي بزرگ و منم ناچيز و آيا رحم كند
يَرْحَمُ الْحَقِيرَ إِلاَّالْعَظِيمُ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الْقَوِيُّ
بر ناچيز جز بزرگ، مولاي من، اي مولاي من، تو قوي و توانمندي
وَ أَنَا الضَّعِيْفُ، وَهَلْ يَرْحَمُ الضَّعِيْفَ إِلاَّ الْقَوِيُّ،
و من ضعيف و ناتوان، آيا رحم كند بر ضعيف و ناتوان، جز قوي و توانمند؟
مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الغَنِيُّ وَأَنَا الْفَقِيرُ وَهَلْ يَرْحَمُ
مولاي من، اي مولاي من، تويي بي نياز و منم نيازمند و آيا رحم كند

129

الْفَقِيرَ إِلاَّ الْغَنِيُّ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الْمُعْطِي وَأَنَا
بر نيازمند جز بي نياز؟ مولاي من، اي مولاي من، تويي عطابخش و منم
السَّائِلُ، وَهَلْ يَرْحَمُ السّائِلَ إِلاَّ الْمُعْطِي، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ
سائل و آيا رحم كند بر سائل جز عطاكننده مولاي من اي مولاي من تويي
الْحَيُّ، وَأَنَا الْمَيّـِتُ وَهَلْ يَرْحَمُ الْمَيّـِتَ إِلاَّ الْحَيُّ، مَوْلايَ يا
زنده و منم مرده و آيا رحم كند مرده را جز زنده مولاي من اي
مَوْلايَ أَنْتَ الْباقِي وَأَنَا الْفانِي وَهَلْ يَرْحَمُ الْفانِيَ إِلاَّ الْباقِي،
مولاي من تويي باقي و منم فاني و آيا رحم كند بر فاني جز خداي باقي
مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الدّائِمُ وَأَنَا الزّائِلُ وَهَلْ يَرْحَمُ الزَّائِلَ إِلاَّ
مولاي من اي مولاي من تويي هميشگي و منم زوال پذير و آيا رحم كند بر زوال پذير جز
الدّائِمُ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الرّازِقُ وَأَنَا الْمَرْزُوقُ وَهَلْ يَرْحَمُ
خداي هميشگي مولاي من اي مولاي من تويي روزي ده و منم روزي خور و آيا رحم كند
الْمَرْزُوقَ إِلاَّ الرّازِقُ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الْجَوادُ وَأَنَا الْبَخِيلُ
روزي خور را جز روزي ده مولاي من اي مولاي من تويي سخاوتمند و منم بخيل
وَهَلْ يَرْحَمُ الْبَخِيلَ إِلاَّ الْجَوادُ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الْمُعافِي
و آيا رحم كند بر بخيل جز سخاوتمند مولاي من اي مولاي من تويي عافيت بخش
وَأَنَا الْمُبْتَلي وَهَلْ يَرْحَمُ الْمُبْتَلي إِلاَّ الْمُعافِي، مَوْلايَ يا مَوْلايَ
و منم گرفتار و آيا رحم كند بر شخص گرفتار جز عافيت بخش مولاي من اي مولاي من

130

أَنْتَ الْكَبِيرُ وَأَنَا الصَّغِيرُ وَهَلْ يَرْحَمُ الصَّغِيرَ إِلاَّ الْكَبِيرُ، مَوْلايَ يا
تويي بزرگ و منم كوچك و آيا رحم كند بر كوچك جز بزرگ مولاي من اي
مَوْلايَ أَنْتَ الْهادِي وَأَنَا الضّالُّ وَهَلْ يَرْحَمُ الضّالَّ إِلاَّ الْهادِي،
مولاي من تويي راهنما و منم گمراه و آيا رحم كند بر گمراه جز راهنما
مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الرَّحْمانُ وَأَنَا الْمَرْحُومُ وَهَلْ يَرْحَمُ
مولاي من اي مولاي من تويي بخشاينده و منم بخشش پذير و آيا رحم كند
الْمَرْحُومَ إِلاَّ الرَّحْمانُ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ السُّلْطانُ وَأَنَا
بخشش پذير را جز بخشاينده مولاي من اي مولاي من تويي سلطان و منم
الْمُمْتَحَنُ وَهَلْ يَرْحَمُ الْمُمْتَحَنَ إِلاَّ السُّلْطانُ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ
گرفتار آزمايش و آيا رحم كند به بنده گرفتار آزمايش جز سلطان مولاي من اي مولاي من
أَنْتَ الدَّلِيلُ وَأَنَا الْمُتَحَيّـِرُ وَهَلْ يَرْحَمُ الْمُتَحَيّـِرَ إِلاَّ الدَّلِيلُ، مَوْلايَ
تويي دليل و راهنما و منم متحير و سرگردان و آيا رحم كند سرگردان را جز راهنما مولاي من
يا مَوْلايَ أَنْتَ الْغَفُورُ، وَأَنَا الْمُذْنِبُ وَهَلْ يَرْحَمُ الْمُذْنِبَ إِلاَّ
اي مولاي من تويي آمرزنده و منم گنهكار و آيا رحم كند گنهكار را جز
الْغَفُورُ مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الْغالِبُ وَأَنَا الْمَغْلُوبُ وَهَلْ يَرْحَمُ
آمرزنده مولاي من اي مولاي من تويي غالب و منم مغلوب و آيا رحم كند
الْمَغْلُوبَ إِلاَّ الْغالِبُ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الرَّبُّ وَأَنَا الْمَرْبُوبُ
بر مغلوب جز غالب مولاي من اي مولاي من تويي پروردگار و منم پروريده

131

وَهَلْ يَرْحَمُ الْمَرْبُوبَ إِلاَّ الرَّبُّ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ أَنْتَ الْمُتَكَبّـِرُ
و آيا رحم كند پروريده را جز پروردگار مولاي من اي مولاي من تويي خداي با كبريا و بزرگمنش
وَأَنَا الْخاشِـعُ وَهَلْ يَرْحَمُ الْخاشِـعَ إِلاَّ الْمُتَكَبّـِرُ، مَوْلايَ يا مَوْلايَ
و منم بنده فروتن و آيا رحم كند بر فروتن جز خداي بزرگمنش مولاي من اي مولاي من
اِرْحَمْنِي بِرَحْمَتِكَ، وَارْضَ عَنّـِي بِجُودِكَ وَكَرَمِكَ وَفَضْلِكَ يا ذَا
به من رحم كن به رحمت خود و خوشنود شو از من به جود و كرم و فضل خود اي صاحب
الْجُودِوَالاِْحْسانِوَالطَّوْلِوَالاِْمْتِنانِ بِرَحْمَتِكَ ياأَرْحَمَ الرّاحِمِينَ».
جود و احسان و نعمت و امتنان به رحمتت اي مهربانترين مهربانان.»

132

چند مناجات از مناجات خمسة عشر

پانزده مناجات از امام زين العابدين(عليه السلام) روايت شده كه مرحوم علاّمه مجلسي در بحار الأنوار فرموده: من اين مناجات را در كتب بعضي از اصحاب ديدم. كه چند نمونه آن را در اينجا ذكر مي كنيم:

مناجات تائبين

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

«إِلهِي اَلْبَسَتْنِي الْخَطايا ثَوْبَ مَذَلَّتِي، وَجَلَّلَنِي التَّباعُدُ مِنْكَ
   «خدايا خطاها و گناهان لباس خواري بر تنم كرده و دوري از تو
لِباسَ مَسْكَنَتِي، وَأَماتَ قَلْبِي عَظِيمُ جِنايَتِي، فَأَحْيِهِ بِتَوْبَة مِنْكَ
جامه بيچارگي بر تنم افكنده و بزرگ جنايتم دلم را ميرانده پس تو زنده اش كن به بازگشت خودت
يا أَمَلِي وَبُغْيَتِي، وَيا سُؤْلِي وَمُنْيَتِي، فَوَعِزَّتِكَ ما أَجِدُ لِذُنُوبِي
(بسوي من) اي آرزو و مقصودم و اي خواسته و آرمانم به عزتت سوگند براي گناهانم
سِواكَ غافِراً، وَلا اَري لِكَسْرِي غَيْرَكَ جابِراً، وَقَدْ خَضَعْتُ
جز تو آمرزنده اي نيابم و براي شكستگيم جز تو شكسته بندي نبينم و من بوسيله آه و ناله كردن بسوي

133

بِالاِْنابَةِ إِلَيْكَ، وَعَنَوْتُ باِلاِْسْتِكانَةِ لَدَيْكَ، فَاِنْ طَرَدْتَنِي مِنْ بابِكَ
تو بدرگاهت خاضع گشته و با زاري كردن در برابرت خود را به خواري كشاندم پس اگر توام از درگاه خويش براني در آن حال
فَبِمَنْ اَلُوذُ، وَإِنْ رَدَدْتَنِي عَنْ جَنابِكَ فَبِمَنْ أَعُوذُ، فَوا اَسَفاهُ مِنْ
به كه روآورم، و اگر توام از نزد خويش بازگرداني به كه پناه برم، و بس افسوس از
خَجْلَتِي وَافْتِضاحِي، وَوالَهْفاهُ مِنْ سُوءِ عَمَلِي وَ اجْتِراحِي،
شرمندگي و رسواييم و اي دريغ از كار بد و گناهاني كه بدست آورده ام
أَسْأَلُكَ يا غافِرَ الذَّنْبِ الْكَبِيرِ، وَيا جابِرَ الْعَظْمِ الْكَسِيرِ، أَنْ تَهَبَ
از تو خواهم اي آمرزنده گناه بزرگ و اي ترميم كننده استخوان شكسته كه ببخشي
لِي مُوبِقاتِ الْجَرائِرِ، وَتَسْتُرَ عَلَيَّ فاضِحاتِ السَّرائِرِ، وَلا تُخْلِنِي
بر من گناهان نابود كننده ام را و بپوشي بر من كارهاي پنهاني رسواكننده را و مرا
فِي مَشْهَدِ الْقِيامَةِ مِنْ بَرْدِ عَفْوِكَ وَغَفْرِكَ، وَلا تُعْرِنِي مِنْ جَمِيلِ
در بازار قيامت از نسيم جان بخش عفو و آمرزشت محروم نفرمايي و از لباس زيباي گذشت و
صَفْحِكَ وَسَتْرِكَ، إِلهِي ظَلّـِلْ عَلي ذُنُوبِي غَمامَ رَحْمَتِكَ،
چشم پوشي خود برهنه ام نكني خدايا سايه ابر رحمتت را بر گناهانم بينداز
وَأَرْسِلْ عَلي عُيُوبِي سَحابَ رَأْفَتِكَ، إِلهِي هَلْ يَرْجِـعُ الْعَبْدُ
و ابر ريزان مهرباني و رأفتت را براي شستشوي عيبهايم بفرست خدايا آيا بنده فراري
الاْبِقُ إِلاّ إِلي مَوْلاهُ، أَمْ هَلْ يُجِيرُهُ مِنْ سَخَطِهِ أَحَدٌ سِواهُ، إِلهِي
جز به درگاه مولايش به كجا بازگردد يا آيا كسي جز او هست كه وي را از خشم او پناه دهد معبودا

134

إِنْ كانَ النَّدَمُ عَلَي الذَّنْبِ تَوْبَةً فَإِنّـِي وَعِزَّتِكَ مِنَ النّادِمِينَ، وَإِنْ
اگر پشيماني بر گناه توبه محسوب شود پس به عزتت سوگند كه براستي من از پشيمانانم و اگر
كانَ الاِْسْتِغْفارُ مِنَ الْخَطِيئَةِ حِطَّةً فَإِنِّي لَكَ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِينَ، لَكَ
آمرزش خواهي از خطا آنرا پاك كند پس براستي من از آمرزش خواهانم خدايا تو را
الْعُتْبي حَتّي تَرْضي، إِلهِي بِقُدْرَتِكَ عَلَيَّ تُبْ عَلَيَّ، وَبِحِلْمِكَ
سزد كه مرا مؤاخذه كني تا گاهي كه خوشنود شوي خدايا به همان قدرتي كه بر من داري توبه ام بپذير و به بردباريت
عَنِّي اعْفُ عَنّـِي، وَبِعِلْمِكَ بِي اِرْفَقْ بِي، إِلهِي أَنْتَ الَّذِي فَتَحْتَ
از من بگذر و به همان علمت كه به احوالم داري با من مدارا كن خدايا تويي كه دري از عفو
لِعِبادِكَ باباً إِلي عَفْوِكَ سَمَّيْتَهُ التَّوْبَةَ، فَقُلْتَ تُوبُوا إِلَي اللهِ تَوْبَةً
خود بسوي بندگانت باز كردي و نامش را توبه گذاردي و فرمودي «بسوي خدا بازگرديد
نَصُوحاً، فَما عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ الْبابِ بَعْدَ فَتْحِهِ، إِلهِي إِنْ
باتوبه صادقانه» پس ديگرچه عذري دارد آن كس كه از وارد شدن در اين در باز شده غفلت ورزد خدايا اگر
كانَ قَبُحَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِكَ فَلْيَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِكَ، إِلهِي ما أَنَا
براستي سرزدن گناه ازبنده ات زشت استولي گذشت نيزازنزدتونيكو است معبودا من نخستين كسي نيستم
بِأَوَّلِ مَنْ عَصاكَ فَتُبْتَ عَلَيْهِ وَتَعَرَّضَ لِمَعْرُوفِكَ فَجُدْتَ عَلَيْهِ،
كه نافرمانيت كرده و توبه پذيرش گشته اي و خواستار احسانت گشته و تو بر او احسان كرده اي
يا مُجِيبَ الْمُضْطَرّـِ، يا كاشِفَ الضُّرّـِ، يا عَظِيمَ الْبِرّـِ، يا عَلِيماً بِما
اي پذيرنده بيچاره اي غمزدا اي بزرگ احسان اي داناي

135

فِي السّـِرّـِ، يا جَمِيلَ السّـِتْرِ، اِسْتَشْفَعْتُ بِجُودِكَ وَكَرَمِكَ إِلَيْكَ،
اسرار نهان اي نيكو پرده پوش شفيع گردانم نزد تو جود و كرمت را
وَتَوَسَّلْتُ بِحَنانِكَ، وَتَرَحُّمِكَ لَدَيْكَ، فَاسْتَجِبْ دُعائِي، وَلا
و توسل جستم به حضرتت و به مهربانيت در پيش تو پس دعايم مستجاب كن و اميدم را
تُخَيِّبْ فِيكَ رَجائِي، وَتَقَبَّلْ تَوْبَتِي، وَكَفّـِرْ خَطِيئَتِي، بِمَنّـِكَ
درباره خودت به نوميدي مبدل مكن و توبه ام را بپذير و گناهم را به كرم و مهرباني
وَرَحْمَتِكَ يا أَرْحَمَ الرّاحِمِينَ».

خود ناديـده گيـر اي مهربانتـرين مهربانــان.»

مناجات شاكين

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

«إِلهِي إِلَيْكَ أَشْكُو نَفْساً بِالسُّوءِ اَمّارَةً، وَإِلَي الْخَطِيئَةِ
   «خدايا به سوي تو شكايت آورم از نفسي كه مرا همواره به بدي
مُبادِرَةً، وَبِمَعاصِيكَ مُولَعَةً، وَ لِسَخَطِكَ مُتَعَرِّضَةً، تَسْلُكُ
وادارد و به سوي گناه شتاب دارد و به نافرمانيهايت حريص است و به موجبات خشمت

136

بِي مَسالِكَ الْمَهالِكَ، وَتَجْعَلُنِي عِنْدَكَ أَهْوَنَ هالِك،
دست درازي كند مرا به راههايي كه منجر به هلاكت مي شود مي كشاند و بصورت پست ترين
كَثِيرَةَ الْعِلَلِ طَوِيلَةَ الاَْمَلِ، إِنْ مَسَّهَا الشَّرُّ تَجْزَعُ، وَإِنْ
نابودشدگان درآورد بيماريهايش بسيار وآرزويش درازاست اگرشري به او رسد بي تاب شود و اگر
مَسَّهَا الْخَيْرُ تَمْنَعُ، مَيّالَةً إِلَي اللَّعِبِ وَاللَّهْوِ، مَمْلُوَّةً بِالْغَفْلَةِ
خيري نصيبش گردد سركشي كند به اسباب بازي و سرگرميهاي بيهوده بسيار متمايل و از بي خبري و
وَالسَّهْوِ، تُسْرِعُ بِي إِلَي الْحَوْبَةِ، وَتُسَوِّفُنِي بِالتَّوْبَةِ، إِلهِي أَشْكُو
فراموشي انباشته است مرا به سوي گناه شتاب دهد و به نوبت توبه امروز و فردايم كند خدايا به تو شكايت
إِلَيْكَ عَدُوّاً يُضِلُّنِي، وَشَيْطاناً يُغْوِينِي، قَدْ مَلاََ بِالْوَسْواسِ
آورم از دشمني كه گمراهم كند و شيطاني كه مرا از راه بدر برد سينه ام را پر از
صَدْرِي، وَأَحاطَتْ هَواجِسُهُ بِقَلْبِي، يُعاضِدُ لِيَ الْهَوي، وَيُزَيِّنُ
وسوسه كرده و تحريكات زهرآگينش قلبم را احاطه كرده به هوي و هوسم كمك كند و دوستي دنيا را
لِي حُبَّ الدُّنْيا، وَيَحُولُ بَيْنِي وَبَيْنَ الطّاعَةِ وَالزُّلْفي، إِلهِي إِلَيْكَ
پيش چشمم آرايش دهد ميان من و فرمانبرداري و تقرب به درگاهت حائل گردد خدايا پيش تو
أَشْكُو قَلْباً قاسِياً، مَعَ الْوَسْواسِ مُتَقَلِّباً، وَبِالرَّيْنِ وَ الطَّبْعِ مُتَلَبّـِساً،
شكوه آرم از دلي كه سخت شده و بدست وسوسه ها بگردد و به زنگ (خودبيني) و خوي زشت پوشيده شده
وَ عَيْناً عَنِ الْبُكاءِ مِنْ خَوْفِكَ جامِدَةً، وَ إِلي ما يَسُرُّها طامِحَةً،
و از ديده اي كه به هنگام گريه كردن از خوف تو خشك است ولي براي نگريستن به مناظر خوش آيندش خيره و حريص است

137

إِلهِي لا حَوْلَ لِي وَ لا قُوَّةَ إِلاّ بِقُدْرَتِكَ، وَلا نَجاةَ لِي مِنْ مَكارِهِ
خدايا جنبش و نيرويي براي من نيست جز به نيروي تو و راه نجاتي از گرفتاريهاي
الدُّنْيا إِلاّ بِعِصْمَتِكَ، فَأَسْأَلُكَ بِبَلاغَةِ حِكْمَتِكَ، وَنَفاذِ مَشِيَّتِكَ،
دنيا ندارم جز نگهداري تو پس از تو مي خواهم به حكمت رسايت و به مشيت جاري و گذرايت
أَنْ لا تَجْعَلَنِي لِغَيْرِ جُودِكَ مُتَعَرِّضاً، وَلا تُصَيّـِرَنِي لِلْفِتَنِ غَرَضاً،
كه مرا تنها در معرض جود و بخشش خود درآوري و هدف تيرهاي بلا و آزمايش قرارم ندهي
وَكُنْ لِي عَلَي الاَْعْداءِ ناصِراً، وَعَلَي الْمَخازِي وَالْعُيُوبِ ساتِراً،
و مرا در پيروزي بر دشمنان ياري كني و رسوائيها و عيوبم را بپوشاني
وَمِنَ الْبَلايا واقِياً، وَعَنِ الْمَعاصِي عاصِماً، بِرَأْفَتِكَ وَرَحْمَتِكَ يا
و از بلا محافظتم كني و از گناهان نگاهم داري به مهر و رحمتت اي
أَرْحَمَ الرّاحِمِينَ».

مهربانتــرين مهربانــان.»

مناجات خائفين

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

«إِلهِي أَتَراكَ بَعْدَ الاِْيمانِ بِكَ تُعَذِّبُنِي، أَمْ بَعْدِ حُبّـِي
   «خدايا آيا چنان مي بيني كه پس از ايمان آوردنم به تو

138

إِيّاكَ تُبَعّـِدُنِي، أَمْ مَعَ رَجائِي لِرَحْمَتِكَ وَصَفْحِكَ تَحْرِمُنِي،
مرا عذاب كني يا پس از دوستيم به تو مرا از خود دور كني يا با اميدي كه به رحمت
اَم مَعَ اسْتِجارَتِي بِعَفْوِكَ تُسْلِمُنِي، حاشا لِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ
و چشم پوشيت دارم محرومم سازي يا با پناه آوردنم به عفو و گذشتت مرا بدست دوزخ سپاري؟ هرگز!
أَنْ تُخَيّـِبَنِي، لَيْتَ شِعْرِي اَلِلشَّقاءِ وَلَدَتْنِي أُمّـِي، أَمْ لِلْعَناءِ
از ذات بزرگوار تو دور است كه محرومم كني، اي كاش مي دانستم كه آيا مادرم مرا براي بدبختي زائيده
رَبَّتْنِي، فَلَيْتَها لَمْ تَلِدْنِي وَلَمْ تُرَبّـِنِي، وَلَيْتَنِي عَلِمْتُ اَمِنْ
يا براي رنج و مشقت مرا پروريده، كاش مرا نزائيده و بزرگ نكرده بود و كاش مي دانستم اي خدا
أَهْلِ السَّعادَةِ جَعَلْتَنِي، وَبِقُرْبِكَ وَجِوارِكَ خَصَصْتَنِي، فَتَقَرَّ
كه آيا مرا از اهل سعادت قرارم داده و به مقام قرب و جوار خويش مخصوصم گردانده اي تا چشمم
بِذلِكَ عَيْنِي وَتَطْمَئِنَّ لَهُ نَفْسِي، إِلهِي هَلْ تُسَوِّدُ وُجُوهاً خَرَّتْ
بدين سبب روشن گشته و دلم مطمئن گردد خدايا آيا براستي سياه كني چهره هايي را كه در برابر عظمتت
ساجِدَةً لِعَظَمَتِكَ، أَوْ تُخْرِسُ أَلْسِنَةً نَطَقَتْ بِالثَّناءِ عَلي مَجْدِكَ
به خاك افتاده يا لال كني زبانهايي را كه به ثناگويي درباره مجد
وَجَلالَتِكَ، أَوْ تَطْبَعُ عَلي قُلُوب انْطَوَتْ عَلي مَحَبَّتِكَ، أَوْ تُصِمُّ
و شوكتت گويا شده يا مُهر زني بر دلهايي كه دوستي تو را در بردارد يا كَر كني
أَسْماعاً تَلَذَّذَتْ بِسَماعِ ذِكْرِكَ فِي إِرادَتِكَ، أَوْ تَغُلُّ اَكُفّاً رَفَعَتْهَا
گوشهايي را كه به شنيدن ذكرت در ارادت ورزي به تو لذت برند يا ببندي به زنجير كيفر دستهايي را كه

139

الاْمالُ إِلَيْكَ رَجاءَ رَأْفَتِكَ، أَوْ تُعاقِبُ أَبْداناً عَمِلَتْ بِطاعَتِكَ
آمال و آرزوها به اميد مِهرت آنها را به سوي تو بلند كرده يا كيفر كني بدنهايي را كه در طاعتت كار كرده
حَتّي نَحِلَتْ فِي مُجاهَدَتِكَ، أَوْ تُعَذِّبُ أَرْجُلاً سَعَتْ فِي
تا به جايي كه در راه كوشش براي تو نزار گشته يا شكنجه دهي پاهايي را كه در
عِبادَتِكَ، إِلهِي لا تُغْلِقْ عَلي مُوَحّـِدِيكَ أَبْوابَ رَحْمَتِكَ، وَلا
پرستشت راه يافته خدايا درهاي رحمتت را به روي يكتا پرستانت مبند و
تَحْجُبْ مُشْتاقِيكَ عَنِ النَّظَرِ إِلي جَمِيلِ رُؤْيَتِكَ، إِلهِي نَفْسٌ
مشتاقانت را از مشاهده جمال ديدارت محروم مكن خدايا نفسي را
أَعْزَزْتَها بِتَوْحِيدِكَ كَيْفَ تُذِلُّها بِمَهانَةِ هِجْرانِكَ، وَضَمِيرٌ انْعَقَدَ
كه به وسيله توحيد و يگانه پرستيت عزيز داشته اي چگونه به خواريِ هجرانت پست كني و نهادي را كه با
عَلي مَوَدَّتِكَ كَيْفَ تُحْرِقُهُ بِحَرارَةِ نِيرانِكَ، إِلهِي أَجِرْنِي مِنْ أَلِيمِ
دوستي تو پيوند شده چگونه به حرارت آتشت بسوزاني خدايا پناهم ده از خشم
غَضَبِكَ وَعَظِيمِ سَخَطِكَ، يا حَنّانُ يا مَنّانُ، يا رَحِيمُ يا رَحْمانُ،
دردناك و غضب بزرگت اي مِهرورز اي پربخشش اي مهربان اي بخشاينده
يا جَبّارُ ياقَهّارُ، يا غَفّارُ يا سَتّارُ، نَجّـِنِي بِرَحْمَتِكَ مِنْ عَذابِ
اي داراي بزرگي و عظمت اي به قهر گيرنده اي پرده پوش نجاتم ده به رحمت خود از عذاب
النّارِ، وَفَضِيحَةِ الْعارِ، اِذَا امْتازَ الاَْخْيارُ مِنَ الاَْشْرارِ، وَحالَتِ
دوزخ و رسوايي ننگ (يا برهنگي) در آن هنگام كه نيكان از بدان جدا گردند و احوال

140

الاَْحْوالُ، وَقَرُبَ الْمُحْسِنُونَ، وَبَعُدَ الْمُسِيئُونَ، " وَوُفّـِيَتْ
دگرگون شود و نزديك و مقرب شوند نيكوكاران و دور گردند بدكاران و به هر
كُلُّ نَفْس ما كَسَبَتْ وَهُمْ لايُظْلَمُونَ "  ».
كس هر چه كرده است داده شود و ستم به ايشان نشود.»

زيارت اوّل جامعه

اين زيارت در كتب كافي، تهذيب و كامل الزيارات نقل شده است، و در تمام زيارتگاه هاي ائمّه و انبيا واوصيا(عليهم السلام)خوانده مي شود:

«اَلسَّلامُ عَلي أَوْلِياءِ اللهِ وَأَصْفِيائِهِ، اَلسَّلامُ عَلي اُمَناءِ اللهِ
   «سلام بر بندگان مقرب خدا و بر برگزيدگانش سلام بر آنانكه امين خدا
وَأَحِبّائِهِ، اَلسَّلامُ عَلي أَنْصارِ اللهِ وَخُلَفائِهِ، اَلسَّلامُ عَلي مَحالّـِ
و دوستان اويند سلام بر ياران خدا و جانشينانش سلام بر جايگاههاي
مَعْرِفَةِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلي مَساكِنِ ذِكْرِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلي مُظهِرِي
معرفت خدا سلام بر مسكنهاي ذكر خدا سلام بر آشكار سازندگان
أَمْرِ اللهِ وَنَهْيِهِ، اَلسَّلامُ عَلَي الدُّعاةِ إِلَي اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَي
امر و نهي خدا سلام بر خوانندگان (مردم) بسوي خدا سلام

141

المُسْتَقِرِّينَ فِي مَرْضاةِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَي الْمُخْلِصِينَ فِي طاعَةِ
بر استقرار يافتگان در خوشنوديهاي خدا سلام بر مخلصان در فرمانبرداري
اللهِ، السَّلامُ عَلَي الاَْدِلاّءِ عَلَي اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَي الَّذِينَ مَنْ
خدا سلام بر راهنمايان بسوي خدا سلام بر آن بزرگواراني كه هر كه
والاهُمْ فَقَدْ والَي اللهَ، وَمَنْ عاداهُمْ فَقَدْ عادَي اللهَ، وَمَنْ
دوستشان دارد خداي را دوست داشته و هر كه دشمنشان دارد خداي را دشمن داشته و هر كه
عَرَفَهُمْ فَقَدْ عَرَفَ اللهَ، وَمَنْ جَهِلَهُمْ فَقَدْ جَهِلَ اللهَ، وَمَنِ
آنان را بشناسد خداي را شناخته و هر كه نشناسدشان خداي را نشناخته و هر كه
اعْتَصَمَ بِهِمْ فَقَدِ اعْتَصَمَ بِاللهِ، وَمَنْ تَخَلّي مِنْهُمْ فَقَدْ تَخَلّي مِنَ
بدانان چنگ زند به خدا چنگ زده و هر كه آنان را رها كند خداي
اللهِ عَزَّوَجَلَّ، وَاُشْهِدُ اللهَ أَنّـِي سِلْمٌ لِمَنْ سالَمْتُمْ، وَحَرْبٌ لِمَنْ
عزوجل را رها كرده است و خداي را گواه گيرم كه من تسليمم براي هر كس كه شما تسليم اوئيد در جنگم با هر كه
حارَبْتُمْ، مُؤْمِنٌ بِسِرِّكُمْ وَعَلانِيَتِكُمْ، مُفَوِّضٌ فِي ذلِكَ كُلّـِهِ إِلَيْكُمْ،
شما در جنگيد ايمان دارم به نهان و آشكار شما و اختيار همه اين كارها را به شما واگذار كنم
لَعَنَ اللهُ عَدُوَّ آلِ مُحَمَّد مِنَ الْجِنّـِ وَالاِْنْسِ، وَأَبْرَأُ إِلَي اللهِ مِنْهُمْ،
خدا لعنت كند دشمن آل محمد را از جنّ و انس و بيزاري جويم بدرگاه خدا از ايشان
وَصَلَّي اللهُ عَلي مُحَمَّد وَآلِهِ».
و درود خدا بر محمد و آلش باد.»

142

زيارت جامعه كبيره

زيارت جامعه، زيارتي است كه به خاطر جامع بودن مطالب و تعبيرها و صفات و خصوصيات امامان (عليهم السلام) كه در آن بيان شده، جامعيّت خاصّي دارد، و مي توان هر يك از امامان و معصومين(عليهم السلام) را با آن زيارت كرد.

نمونه هاي متعدّدي به عنوان زيارت جامعه در كتاب ها آمده است، كه «زيارت جامعه كبيره» مفصّل تر و جامع تر از همه است، و يك دوره «امام شناسي» به حساب مي آيد. صفات و فضايل و ويژگي هاي ائمّه معصومين(عليهم السلام) در اين زيارت گرد آمده، و كتاب هاي متعدّدي هم در شرح آن نوشته شده است.

زائري كه با معرفت و از روي بصيرت اين زيارت را با توجه به معنايش در كنار قبور ائمّه(عليهم السلام) بخواند، نوعي مرور بر اعتقادات و باورها و تجديد ميثاق با اولياي دين كرده است.

شيخ صدوق در «فقيه» و «عيون» روايت كرده از موسَي بن عبداللّه نخعي، كه گفت: به حضرت امام عليّ النّقي(عليه السلام) عرض

143

كردم: يابن رسول اللّه! مرا تعليم فرما زيارتي كه با بلاغت
كامل باشد، هرگاه خواستم زيارت كنم يكي از شما را، آن را بخوانم. فرمود: چون به آستانه در حرم رسيدي توقف كن، و شهادتين را بگو :

«أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاشَرِيكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ
   «گواهي دهم كه معبودي جز خداي يكتاي بي همتا نيست، و گواهي دهم كه
مُحَمَّداً صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ».
محمّد ـ درود خدا بر او و آلش باد ـ بنده و فرستاده او است.»

و در حلي كه غُسل زيارت كرده اي داخل حَرَم مي شوي و آنگاه كه قبر را ديدي توقف كن و سي مرتبه «اَللهُ أَكْبَرُ» بگو، پس با دل آرام اندكي پيش برو، و گام ها را نزديك بگذار، آنگاه توقف كن و سي مرتبه «اَللهُ أَكْبَرُ» بگو، پس نزديك قبر مُطهّر برو، و چهل مرتبه «اَللهُ أَكْبَرُ» بگو تا صد تكبير تمام شود، پس بگو:

«الَسَّلامُ عَلَيْكُمْ يا أَهْلَ بَيْتِ النُّبُوَّةِ، وَمَوْضِـعَ الرِّسالَةِ،
   «سلام بر شما اي خاندان نبوت و جايگاه رسالت

144

وَمُخْتَلَفَ الْمَلائِكَةِ، وَمَهْبِطَ الْوَحْيِ، وَمَعْدِنَ الرَّحْمَةِ، وَخُزّانَ
و مركز رفت و آمد فرشتگان و جاي فرود آمدن وحي (الهي) و معدن رحمت (حق) و گنجينه داران
الْعِلْمِ، وَمُنْتَهَي الْحِلْمِ، وَاُصُولَ الْكَرَمِ، وَقادَةَ الاُْمَمِ، وَأَوْلِياءَ
دانش و سرحد نهائي بردباري و اصول و اساس كرم و بزرگواري و پيشوايان ملتها و در اختيار دارندگان
النّـِعَمِ، وَعَناصِرَ الاَْبْرارِ، وَدَعائِمَ الاَْخْيارِ، وَساسَةَ الْعِبادِ، وَأَرْكانَ
نعمتها و ريشه و اصول نيكان و استوانه هاي خوبان و زمامداران بندگان و پايه ها و ستونهاي
الْبِلادِ، وَأَبْوابَ الاِْيمانِ، وَاُمَناءَ الرَّحْمانِ، وَسُلالَةَ النَّبِيّـِينَ،
شهرها و بلاد و درهاي ايمان و امينهاي خداي رحمان و نژاد پيمبران
وَصَفْوَةَ الْمُرْسَلِينَ، وَعِتْرَةَ خِيَرَةِ رَبّـِ الْعالَمِينَ، وَرَحْمَةُ اللهِ
و زبده (اولاد) رسولان و عترت انتخاب شدگان پروردگار جهانيان، و رحمت خدا و
وَبَرَكاتُهُ، اَلسَّلامُ عَلي أَئِمَّةِ الْهُدي، وَمَصابِيحِ الدُّجي، وَأَعْلامِ
بركاتش (نيز بر آنها باد) سلام بر پيشوايان هدايت و چراغهاي تاريكي و نشانه هاي
التُّقي، وَذَوِي النُّهي، وَأُولِي الْحِجي، وَكَهْفِ الْوَري، وَوَرَثَةِ
پرهيزكاري و صاحبان خرد و دارندگان عقل و فطانت و پناهگاه مردمان و وارثان
الاَْنْبِياءِ، وَالْمَثَلِ الاَْعْلي، وَالدَّعْوَةِ الْحُسْني، وَحُجَجِ اللهِ عَلي
پيمبران ونمونه اعلاي (الهي) واهل دعوت نيكو (كه مردم را به خدا مي خوانند) و حجتهاي خدا بر
أَهْلِ الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ وَالاُْولي، وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ، اَلسَّلامُ عَلي
اهل دنيا و آخرت و اين جهان و رحمت خدا و بركاتش (نيز بر ايشان باد) سلام بر

145

مَحالّـِ مَعْرِفَةِ اللهِ، وَمَساكِنِ بَرَكَةِ اللهِ، وَمَعادِنِ حِكْمَةِ اللهِ،
جايگاههاي شناسايي خدا و مسكنهاي بركت خدا و كانهاي حكمت خدا
وَحَفَظَةِ سِرّـِ اللهِ، وَحَمَلَةِ كِتابِ اللهِ، وَأَوْصِياءِ نَبِيّـِ اللهِ، وَذُرِّيَّةِ
و نگهبانان راز خدا و حاملان كتاب خدا و اوصياء پيامبر خدا و فرزندان
رَسُولِ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ، وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ، اَلسَّلامُ
رسول خدا(صلي الله عليه وآله) ، و رحمت خدا و بركاتش (نيز بر ايشان باد) سلام
عَلَي الدُّعاةِ إِلَي اللهِ، وَالاَْدِلاّءِ عَلي مَرْضاةِ اللهِ، وَالْمُسْتَقِرِّينَ
بر خوانندگان بسوي خدا و رهنمايان بسوي موجبات خوشنودي خدا و استقرار يافتگان
فِي أَمْرِ اللهِ، وَالتّامّـِينَ فِي مَحَبَّةِ اللهِ، وَالْمُخْلِصِينَ فِي تَوْحِيدِ
در فرمان خدا و كاملان در دوستي و محبت خدا و مخلصان در يگانه پرستي
اللهِ، وَ الْمُظْهِرِينَ لاَِمْرِ اللهِ وَنَهْيِهِ، وَعِبادِهِ الْمُكْرَمِينَ، اَلَّذِينَ
خدا و آشكار كنندگان امر و نهي خدا و بندگان گرامي خدا آنانكه
لا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَهُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ، وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ،
پيشي نگيرند بر خداوند در گفتار و آنانكه بدستورش عمل كنند، و رحمت خدا و بركاتش (بر ايشان باد)
اَلسَّلامُ عَلَي الاَْئِمَّةِ الدُّعاةِ، وَالْقادَةِ الْهُداةِ، وَالسّادَةِ الْوُلاةِ،
سلام بر امامان دعوت كننده (بحق) و پيشوايان راهنما و آقايان سرپرست
وَالذّادَةِ الْحُماةِ، وَأَهْلِ الذِّكْرِ وَأُولِي الاَْمْرِ، وَبَقِيَّةِ اللهِ وَخِيَرَتِهِ
و دفاع كنندگان و حاميان (از دين خدا) و اهل ذكر و فرمانداران و نمايندگان خدا و برگزيدگان او

146

وَحِزْبِهِوَعَيْبَةِ عِلْمِهِ وَحُجَّتِهِ وَصِراطِهِ وَنُورِهِوَبُرْهانِهِ،وَرَحْمَةُ اللهِ
و گروه او و گنجينه دانشش و حجت او و راه او و نور او و دليل روشن او، و رحمت
وَبَرَكاتُهُ، أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ، كَما
خدا و بركاتش (بر ايشان باد) گواهي دهم كه نيست معبودي جز خداي يگانه كه شريك ندارد چنانچه
شَهِدَ اللهُ لِنَفْسِهِ وَشَهِدَتْ لَهُ مَلائِكَتُهُ وَأُولُوا الْعِلْمِ مِنْ خَلْقِهِ،
گواهي داده خدا براي خودش و گواهي دادند براي او فرشتگانش و دانشمندان از خلق او
لا إِلهَ إِلاّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ الْمُنْتَجَبُ
معبودي نيست جز او كه نيرومند و فرزانه است و گواهي دهم كه محمد بنده انتخاب شده او است
وَرَسُولُهُ الْمُرْتَضي، أَرْسَلَهُ بِالْهُدي وَدِينِ الْحَقّـِ لِيُظْهِرَهُ عَلَي
و رسول پسنديده او است كه فرستاد او را با هدايت و آئين حق تا پيروزش كند بر
الدِّينِ كُلّـِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ، وَأَشْهَدُ أَنَّكُمُ الاَْئِمَّةُ
همه آئينها و گرچه خوش نداشته باشند مشركان و گواهي دهم كه شمائيد پيشوايان راهبر
الرّاشِدُونَ الْمَهْدِيُّونَ الْمَعْصُومُونَ الْمُكَرَّمُونَ الْمُقَرَّبُونَ الْمُتَّقُونَ
راه يافته معصوم گرامي مقرب پرهيزكار
الصّادِقُونَ الْمُصْطَفَوْنَ، الْمُطِيعُونَ لِلّهِ، الْقَوّامُونَ بِأَمْرِهِ،
راستگوي زبده فرمانبرداران خدا و قيام كنندگان به فرمانش
الْعامِلُونَ بِاِرادَتِهِ، الْفائِزُونَ بِكَرامَتِهِ، اِصْطَفاكُمْ بِعِلْمِهِ،
و انجام دهندگان خواسته اش و آنانكه به مقام كرامت او رسيدند، برگزيد شما را به علم خود

147

وَارْتَضاكُمْ لِغَيْبِهِ، وَاخْتارَكُمْ لِسِرِّهِ، وَاجْتَباكُمْ بِقُدْرَتِهِ، وَأَعَزَّكُمْ
وپسنديدتان براي جريانات غيب (وپس پرده)خودوانتخابتان كردبراي رازخود و اختيارتان كرد به قدرتش و عزيزتان كرد
بِهُداهُ وَخَصَّكُمْ بِبُرْهانِهِ، وَانْتَجَبَكُمْ بِنُورِهِ، وَأَيَّدَكُمْ بِرُوحِهِ،
به راهنمائي خود و مخصوصتان داشت به دليل روشنش و برگزيد شما را براي نور خود و تأييد كرد شما را به روح خود
وَرَضِيَكُمْ خُلَفاءَ فِي أَرْضِهِ، وَحُجَجاً عَلي بَرِيَّتِهِ، وَأَنْصاراً لِدِينِهِ،
وپسنديد شما را براي جانشيني در زمينش و تا كه حجتهائي باشيد بر مخلوقش و ياوراني براي دينش
وَحَفَظَةً لِسِرِّهِ،وَخَزَنَةً لِعِلْمِهِ،وَمُسْتَوْدَعاًلِحِكْمَتِهِ،وَتَراجِمَةً لِوَحْيِهِ،
و نگهباناني براي رازش و گنجينه داراني براي دانشش و سپردگان حكمتش و مفسران
وَأَرْكاناً لِتَوْحِيدِهِ، وَشُهَداءَ عَلي خَلْقِهِ، وَأَعْلاماً لِعِبادِهِ، وَمَناراً
وحيش و پايه هاي يگانه شناسيش و گواهاني بر خلقش و نشانه هايي براي بندگانش
فِي بِلادِهِ، وَأَدِلاّءَ عَلي صِراطِهِ، عَصَمَكُمُ اللهُ مِنَ الزَّلَلِ، وَآمَنَكُمْ
و مشعلهايي در شهرهاو بلادش و راهنماياني بر راهش، خداوند نگهداشت شما را از لغزش
مِنَ الْفِتَنِ، وَطَهَّرَكُمْ مِنَ الدَّنَسِ، وَأَذْهَبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ
و ايمن داشت شمارا ازفتنه ها وآزمايشها وپاكتان كرد از چركي و دوركرد ازشما اهل بيت پليدي را
وَطَهَّرَكُمْ تَطْهِيراً، فَعَظَّمْتُمْ جَلالَهُ، وَأَكْبَرْتُمْ شَأْنَهُ، وَمَجَّدْتُمْ كَرَمَهُ،
و بخوبي پاكيزه تان كرد، شما نيز (در برابر) عظيم شمرديد شوكتش را و مقامش را بزرگ دانستيد و كرمش را ستوديد
وَأَدْمَنْتُمْ ذِكْرَهُ، وَوَكَّدْتُمْ مِيثاقَهُ، وَأَحْكَمْتُمْ عَقْدَ طاعَتِهِ، وَنَصَحْتُمْ
و به ذكر او ادامه داديد و پيمانش را محكم كرديد و آن عهدي را كه در فرمانبرداريش داشتيد سخت استوار كرديد و در پنهاني و

148

لَهُ فِي السّـِرّـِ وَالْعَلانِيَةِ، وَدَعَوْتُمْ إِلي سَبِيلِهِ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ
آشكار براي او خيرخواهي كرديد و مردم را با حكمت و پند نيكو به راهش
الْحَسَنَةِ، وَبَذَلْتُمْ أَنْفُسَكُم فِي مَرْضاتِهِ، وَصَبَرْتُمْ عَلي ما اَصابَكُم
دعوت كرديد و در راه خوشنودي او بذل جان كرديد و در مقابل پيش آمدهاي ناگوار بخاطر او
فِي جَنْبِهِ، وَأَقَمْتُمُ الصَّلاةَ، وَآتَيْتُمُ الزَّكاةَ، وَأَمَرْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ،
بردباري كرديد، و نماز را بپا داشتيد و زكات را پرداختيد و امر به معروف
وَنَهَيْتُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَجاهَدْتُمْ فِي اللهِ حَقَّ جِهادِه،ِ حَتّي أَعْلَنْتُمْ
و نهي از منكر كرديد و در راه خدا آن طور كه بايد جهاد و مبارزه كرديد تا بالاخره دعوت حق را
دَعْوَتَهُ، وَبَيَّنْتُمْ فَرائِضَهُ، وَأَقَمْتُمْ حُدُودَهُ، وَنَشَرْتُمْ شَرائِـعَ
آشكار و واجبات او را بيان داشتيد و حدود و مقرراتش را برپا داشتيد و دستورات و احكامش
أَحْكامِهِ، وَسَنَنْتُمْ سُنَّتَهُ، وَصِرْتُمْ فِي ذلِكَ مِنْهُ إِلَي الرِّضا،
را منتشر ساختيد و روش او را مقرر داشتيد و در راه رضاي او گام برداشتيد
وَسَلَّمْتُمْ لَهُ الْقَضاءَ، وَصَدَّقْتُمْ مِنْ رُسُلِهِ مَنْ مَضي، فَالرّاغِبُ
و تسليم قضا و قدر او شديد و پيمبران گذشته او را تصديق كرديد پس آنكه از شما
عَنْكُمْ مارِقٌ، وَاللاّزِمُ لَكُمْ لاحِقٌ، وَالْمُقَصّـِرُ فِي حَقّـِكُمْ زاهِقٌ،
رو گرداند از دين خارج گشته و آنكه ملازم شما بود به حق رسيده و آنكه كوتاهي كرد در حق شما نابود گرديد
وَالْحَقُّ مَعَكُمْ وَفِيكُمْ وَمِنْكُمْ وَإِلَيْكُمْ، وَأَنْتُمْ أَهْلُهُ وَمَعْدِنُهُ،
و حق همراه شما و در ميان شما خاندان و از جانب شما است و بسوي شما بازگردد و شمائيد اهل حق ومعدن آن

149

وَمِيراثُ النُّبُوَّةِ عِنْدَكُمْ، وَاِيابُ الْخَلْقِ إِلَيْكُمْ، وَحِسابُهُمْ عَلَيْكُمْ،
و ميراث نبوت نزد شما است و بازگشت خلق خدا بسوي شما است و حسابشان با شما است
وَفَصْلُ الْخِطابِ عِنْدَكُمْ، وَآياتُ اللهِ لَدَيْكُمْ، وَعَزائِمُهُ فِيكُمْ،
وسخني كه حقوباطل راجداكندنزدشمااست و آيات خدا پيش شما است و تصميمات قطعي او (يا دستورات لازمش) درباره شما است
وَنُورُهُ وَبُرْهانُهُ عِنْدَكُمْ، وَأَمْرُهُ إِلَيْكُمْ، مَنْ والاكُمْ فَقَدْ والَي اللهَ،
و نور و دليل روشنش نزد شما است و امر امامتش محول به شما است، هر كه شما را دوست دارد خداي را دوست داشته
وَمَنْ عاداكُمْ فَقَدْ عادَي اللهَ، وَمَنْ أَحَبَّكُمْ فَقَدْ أَحَبَّ اللهَ، وَمَنْ
و هر كه شما را دشمن دارد خداي را دشمن داشته و هركس به شما محبت داشته باشد به خدا محبت داشته و هركس
أَبْغَضَكُمْ فَقَدْ أَبْغَضَ اللهَ، وَمَنِ اعْتَصَمَ بِكُمْ فَقَدِ اعْتَصَمَ بِاللهِ،
با شما كينه ورزد با خدا كينه توزي كرده و هركه به شما چنگ زند به خدا چنگ زده
أَنْتُمُ الصّـِراطُ الاَْقْوَمُ، وَشُهَداءُ دارِ الْفَناءِ، وَشُفَعاءُ دارِ الْبَقاءِ،
شمائيد شاهراه و راه راست و گواهان در اين دار فاني (دنيا) و شفيعان در خانه پايدار (قيامت)
وَالرَّحْمَةُ الْمَوْصُولَةُ، وَالاْيَةُ الْمَخْزُونَةُ وَالاَْمانَةُ الْمَحْفُوظَةُ،
ورحمت پيوسته (حق) و آن آيت و نشانه پنهان در گنجينه و آن امانتي كه نگهداري شده (يا حفظش بر مردم واجب است)
وَالْبابُ الْمُبْتَلي بِهِ النّاسُ، مَنْ أَتاكُمْ نَجا، وَمَنْ لَمْ يَأْتِكُمْ هَلَكَ،
و آن درگاهي كه مردم بدان آزمايش شوند هركه به نزد شما آمد نجات يافت وهركس نيامد هلاك شد
إِلَي اللهِ تَدْعُونَ، وَعَلَيْهِ تَدُلُّونَ، وَبِهِ تُؤْمِنُونَ، وَلَهُ تُسَلّـِمُونَ،
(شما مردم را) بسوي خدا مي خوانيد و بر او راهنمايي كنيد و به او ايمان داريد و تسليم او هستيد

150

وَبِأَمْرِهِ تَعْمَلُونَ، وَ إِلي سَبِيلِهِ تُرْشِدُونَ، وَبِقَوْلِهِ تَحْكُمُونَ، سَعَدَ
وبدستورش عمل كنيد و بسوي راه او (مردم را) ارشاد كنيد و به گفتار او حكم كنيد، نيك بخت شد
مَنْ والاكُمْ، وَهَلَكَ مَنْ عاداكُمْ، وَخابَ مَنْ جَحَدَكُمْ، وَضَلَّ مَنْ
هر كه شما را دوست دارد و به هلاكت رسيد هر كه شما را دشمن داشت و زيانكار شد آنكه منكر شما گشت و گمراه شد آنكه
فارَقَكُمْ، وَفازَ مَنْ تَمَسَّكَ بِكُمْ، وَاَمِنَ مَنْ لَجَأَإِلَيْكُمْ، وَسَلِمَ مَنْ
از شما جدا گشت و رستگار شد آن كه به شما چنگ زد و ايمن گشت آنكه بدرگاه شما پناه آورد، و سلامت يافت هر كه
صَدَّقَكُمْ، وَهُدِيَ مَنِ اعْتَصَمَ بِكُمْ، مَنِ اتَّبَعَكُمْ فَالْجَنَّةُ مَأْواهُ،
شما را تصديق كرد و هدايت شد هر كه به شما چنگ زد، هر كه پيروي شما را كرد بهشت مأواي او است
وَمَنْ خالَفَكُمْ فَالنّارُ مَثْواهُ، وَمَنْ جَحَدَكُمْ كافِرٌ، وَمَنْ حارَبَكُمْ
و هر كه مخالفت شما را كرد دوزخ جايگاه او است، و هر كه منكر شما شد كافر و هر كه با شما جنگ كرد
مُشْرِكٌ، وَمَنْ رَدَّ عَلَيْكُم فِي أَسْفَلِ دَرَك مِنَ الْجَحِيمِ، أَشْهَدُ أَنَّ
مشرك است و هر كس شما را رد كرد در ته جهنم جاي دارد گواهي دهم كه
هذا سابِقٌ لَكُمْ فِيما مَضي، وَجار لَكُمْ فِيما بَقِيَ، وَأَنَّ أَرْواحَكُمْ
اين مقام و منزلت در زمان گذشته براي شما ثابت بوده و در آينده زمان نيز براي شما جاري است و همانا روانهاي شما
وَنُورَكُمْ وَطِينَتَكُمْ واحِدَةٌ، طابَتْ وَطَهُرَتْ بَعْضُها مِنْ بَعْض،
ونورتان وسرشتتان يكي است همگي پاك و پاكيزه است و برخي از برخي ديگر گرفته شده
خَلَقَكُمُ اللهُ أَنْواراً، فَجَعَلَكُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقِينَ، حَتّي مَنَّ عَلَيْنا
خداوند شما را بصورت نورهائي آفريد و گرداگرد عرش خود قرارتان داد تا آنگاه كه با آوردنتان در اين جهان بر ما