بخش 11

251

18 ـ هنگام زيارت، بايد زمينه اي براي كمال روحي
و رشد معنوي و تصفيه قلب انسان فراهم شود، تا زائر را در اخلاق و زندگي و عفاف و تقوا به اولياء اللّه نزديك سازد، و وسيله اي براي توبه، تطهير، و تزكيه باطني وي
گردد. اين جز با توفيق الهي و جز با داشتن «معرفت» و «محبّت» نسبت به اين بزرگواران، فراهم نمي شود. اساس ارزش زيارت هم به معرفت است، و درباره زيارت ائمّه
و معصومين (عليهم السلام) تعبير «عارِفاً بِحَقّـِهِ» اشاره به همين
نكته است، و گرنه، زيارت بي معرفت، آن ثواب و كمال
مطلوب را ندارد.

زيارت اوّل حضرت رسول(صلي الله عليه وآله)

هرگاه به مدينة الرّسول وارد شدي، پس از غسل زيارت اذن دخول بخوان:

«اَللّهُمَّ اِنِّي قَدْ وَقَفْتُ عَلي باب مِنْ اَبْوابِ بُيُوتِ نَبِيِّكَ
   «خدايـا من ايستاده ام بر در خانه اي از درهاي خانه هاي پيامبرت

252

صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ، وَقَدْ مَنَعْتَ النّاسَ أَنْ يَدْخُلُوا إِلاّ بِإِذْنِهِ،
كه درودهاي تو بر او و آلش باد وچنان است كه تو قدغن فرموده اي كه مردم داخل آن گردند جزبه اذن او، و
فَقُلْتَ: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلاّ أَنْ
فرمودي اي كساني كه ايمان آورده ايد داخل خانه هاي پيامبر نشويد جز اينكه
يُؤْذَنَ لَكُمْ»، اَللّهُمَّ إِنِّي أَعْتَقِدُ حُرْمَةَ صاحِبِ هذَا الْمَشْهَدِ
به شما اذن دهند. خدايا من معتقدم به احترام صاحب اين زيارتگاه
الشَّرِيفِ فِي غَيْبَتِهِ، كَماأَعْتَقِدُها فِي حَضْرَتِهِ، وَاَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَكَ
شريف در زمان غيبت و پنهانيش، چنانچه اين عقيده را در زمان حضورش دارم و مي دانم كه
وَخُلَفاءَكَ عَلَيْهِمُ السَّلامُ أَحْياءٌ عِنْدَكَ يُرْزَقُونَ، يَرَوْنَ مَقامِي
رسول تو و جانشينانش(عليهم السلام) زنده اند و در نزد تو روزي مي خورند و هم اكنون جاي مرا مي بينند
وَيَسْمَعُونَ كَلامِي وَيَرُدُّونَ سَلامِي، وَأَنَّكَ حَجَبْتَ عَنْ سَمْعِي
و سخنم را مي شنوند و سلام مرا جواب دهند. ولي تو جلو گرفته اي از گوش من شنيدن سخنشان را، و باز
كَلامَهُمْ، وَفَتَحْتَ بابَ فَهْمِي بِلَذِيذِ مُناجاتِهِمْ، وَإِنِّي أَسْتَأذِنُكَ
كرده اي دريچه فهمم را به مناجات لذيذ ايشان، و من اكنون اي پروردگارم، اولا از تو اذن مي طلبم
يا رَبِّ أَوَّلاً، وَأَسْتَأْذِنُ رَسُولَكَ صَلَّي اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ ثانِياً...
و ثانياً از رسول تو صلي الله عليه و آله اذن مي گيرم...
ءَاَدْخُلُ يارَسُولَ اللّهِ، ءَاَدْخُلُ يا حُجَّةَ اللّهِ، ءَاَدْخُلُ يا مَلائِكَةَ
آيا داخل شوم اي رسول خدا، آيا داخل شوم اي حجت خدا، آيا داخل شوم اي فرشتگان

253

اللّهِ الْمُقَرَّبِينَ اَلْمُقِيمِينَ فِي هذَا الْمَشْهَدِ، فَأْذَنْ لِي يا مَوْلايَ
مقرّب خدا، كه دراين زيارتگاه اقامت داريد، پس اذنم بده اي مولاي من
فِي الدُّخُولِ أَفْضَلَ ما اَذِنْتَ لاَِحَد مِنْ أَوْلِياءِكَ، فَاِنْ لَمْ أَكُنْ أَهْلاً
براي داخل شدن، بهترين اذني را كه به يكي از دوستانت مي دهي، كه اگر من شايسته آن
لِذلِكَ فَاَنْتَ اَهْلٌ لِذلِكَ»،
نيستم، حتماً تو شايسته آني.»
پس داخل شو، وبگو:

«بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَفِي سَبِيلِ اللهِ، وَعَلي مِلَّةِ
   «به نام خدا، و به ياد خدا، و در راه خدا، و بر شريعت و آيين
رَسُولِ اللّهِ صَلَّي اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِي
رسول خدا ـ درود خدا بر او و آلش باد ـ خدايا! بيامرز مرا
وَارْحَمْنِي، وَتُبْ عَلَيَّ، اِنَّكَ اَنْتَ التَّوّابُ الرَّحِيمُ».
و به من رحم كن و توبه ام را بپذير، كه به راستي توئي توبه پذير مهربان.»

از در جبرئيل داخل شو، و مُقدّم دار پاي راست را، و صد مرتبه اَللهُ أَكْبَرُ بگو. آنگاه دو ركعت نماز تحيّت مسجد بگزار، آنگاه نزد قبر مطهّر حضرت رسول خدا(صلي الله عليه وآله)بايست و بگو:

254

«اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يارَسُولَ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا نَبِيَّ اللهِ،
   «سلام بر تو اي رسول خدا سلام بر تو اي پيغمبر خدا
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَبْنَ عَبْدِاللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خاتَمَ
سلام بر تو اي محمد فرزند عبداللّه، سلام بر تو اي خاتم
النَّبِيّـِينَ، أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ الرّـِ سالَةَ، وَأَقَمْتَ الصَّلاَةَ، وَآتَيْتَ
پيامبران، گواهي دهم كه تو رسالت را رساندي و نماز را برپا داشتي و
الزَّكَاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَنَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَعَبَدْتَ اللهَ
زكات دادي و امر كردي به معروف و نهي كردي از كار بد و عبادت كردي خدا را
مُخْلِصاً حَتّي أَتاكَ الْيَقِينُ، فَصَلَواتُ اللهِ عَلَيْكَ وَرَحْمَتُهُ وَعَلي
از روي اخلاص تا مرگ به سراغت آمد. پس درودهاي خدا و رحمتش بر تو و بر
أَهْلِ بَيْتِكَ الطّاهِرِينَ».
خــانــدان طاهر و پـاكـيــزه ات.»

سپس رو به قبله در كنار ستوني كه در سمت راست مرقد مطهّر است بايست، در حالي كه قبر مطهّر در سمت چپ تو و منبر در سمت راست تو باشد كه در اين حال در بالا سَرِ رسول خدا(صلي الله عليه وآله) قرار گرفته اي و بگو:

«أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ
   «گواهي دهم كه معبودي نيست جز خداي يگانه اي كه شريك ندارد و گواهي دهم كه

255

مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللهِ، وَأَنَّكَ مُحَمَّدُ
محمد بنده و رسول او است و گواهي دهم كه تويي رسول خدا و همانا تويي محمد
ابْنُ عَبْدِاللهِ، وَأَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ رِسالاتِ رَبّـِكَ، وَنَصَحْتَ
فرزند عبداللّه و گواهي دهم كه رسالت پروردگارت را رساندي و خيرخواهي كردي
لاُِمَّتِكَ، وَجاهَدْتَ فِي سَبِيلِ اللهِ، وَعَبَدْتَ اللهَ مُخْلِصاً حَتّي أَتاكَ
براي امتت و در راه خدا جهاد كردي و خدا را پرستش كردي تا مرگت فرا رسيد
الْيَقِينُ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ،وَأَدَّيْتَ الَّذِي عَلَيْكَ مِنَ الْحَقّـِ،
بهوسيله حكمت و پند نيك و آنچه را از حق به عهده داشتي ادا كردي
وَأَنَّكَ قَدْ رَؤُفْتَ بِالْمُؤْمِنِينَ، وَغَلُظْتَ عَلَي الْكافِرِينَ، فَبَلَغَ اللهُ
و براستي تو نسبت به مؤمنان مهربان و نسبت به كافران سخت گير بودي خدايت به
بِكَ أَفْضَلَ شَرَفِ مَحَلّـِ الْمُكْرَمِينَ، اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي اسْتَنْقَذَنا
بهترين شرافت جايگاه گراميان برساند، ستايش خدايي را است كه ما را بهوسيله
بِكَ مِنَ الشّـِرْكِ وَالضَّلالَةِ. اَللّهُمَّ فَاجْعَلْ صَلَواتِكَ وَصَلَواتِ
تو از شرك و گمراهي نجات بخشيد. خدايا! پس درودهاي خود و درودهاي
مَلائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَأَنْبِيائِكَ الْمُرْسَلِينَ وَعِبادِكَ الصّالِحِينَ،
فرشتگان مقرّبت و پيامبران مرسلت و بندگان شايسته ات
وَأَهْلِ السَّماواتِوَالاَْرَضِينَ، وَمَنْ سَبَّحَ لَكَ يارَبَّ الْعالَمِينَ مِنَ
و ساكنان آسمانها و زمينها و هركه را براي تو اي پروردگار جهانيان تسبيح گويند از

256

الاَْوَّلِينَ وَالاْخِرِينَ، عَلي مُحَمَّد عَبْدِكَ وَرَسُولِكَ وَنَبِيِّكَ
اولين و آخرين همه را يكجا قرار ده، براي محمد بنده و رسولت و پيامبرت و
وَأَمِينِكَ وَنَجِيِّكَ وَحَبِيبِكَ وَصَفِيِّكَ وَخاصَّتِكَ وَصَفْوَتِكَ
امين (بر وحيت) و همرازت و حبيبت و دوست خالص و مخصوصت و برگزيده
وَخِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ. اَللّهُمَّ أَعْطِهِ الدَّرَجَةَ الرَّفِيعَةَ، وَآتِهِ
و منتخب تو از ميان خلقت خدايا به محمد درجه بلندي عطا فرما و مقام
الْوَسِيلَةَ مِنَ الْجَنَّةِ، وَابْعَثْهُ مَقاماً مَحْمُوداً يَغْبِطُهُ بِهِ الاَْوَّلُونَ
وسيله را در بهشت به او بده و به مقام پسنديده اي او را برگزين كه غبطه خورند به او اولين
وَالاْخِرُونَ. اَللّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ: "  وَلَو أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ
و آخرين خدايا تو فرمودي «و اگر ايشان در آن هنگام كه به خود ستم كردند
جاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ
به نزد تو آيند و از خدا آمرزش خواهند و پيغمبر هم براي ايشان آمرزش بخواهد همانا بيابند خداي را
تَوّاباً رَحِيماً " ، وَإِنّـِي أَتَيْتُكَ مُسْتَغْفِراً تائِباً مِنْ ذُنُوبِي، وَإِنّـِي
بسيار توبه پذير و مهربان» و من آمرزشخواهانه به درگاهت آمده و توبه از گناهانم كردم و من
أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلَي اللهِ رَبّـِي وَرَبّـِكَ لِيَغْفِرَ لِي ذُنُوبِي ».
بوسيله تو رو به خدائي كرده ام كه پروردگار من و تو است تا بيامرزد گناهانم را.»
و حاجت خود را بطلب، اميد است كه برآورده شود.

257

پس صلوات و درودهاي مخصوص بر رسول اكرم(صلي الله عليه وآله) را بخوان:

«اَللّهُمَّ صَلّـِ عَلي مُحَمَّد كَما حَمَلَ وَحْيَكَ وَ بَلَّغَ رِسالاتِكَ،
   «خدايا درود فرست بر محمد چنانچه وحي تو را متحمل شد و پيامهايت را رسانيد
وَصَلّـِ عَلي مُحَمَّد كَما أَحَلَّ حَلالَكَ، وَحَرَّمَ حَرامَكَ، وَعَلَّمَ
و درود فرست بر محمد چنانچه حلال كرد حلال تو را و حرام كرد حرام تو را و به مردم ياد داد
كِتَابَكَ، وَصَلّـِ عَلي مُحَمَّد كَما اَقامَ الصَّلاةَ، وَآتَي الزَّكَاةَ، وَدَعا
كتاب تو را و درود فرست بر محمد چنانچه برپاداشت نماز را و زكات داد و بدين تو
إِلي دِينِكَ، وَصَلّـِ عَلي مُحَمَّد كَما صَدَّقَ بِوَعْدِكَ، وَأَشْفَقَ مِنْ
دعوت فرمود و درود فرست بر محمد چنانچه وعده تو را تصديق كرد و ترسانيد (مردم را) از
وَعِيدِكَ، وَصَلّـِ عَلي مُحَمَّد كَما غَفَرْتَ بِهِ الذُّنُوبَ، وَسَتَرْتَ بِهِ
تهديد تو و درود فرست بر محمد چنانچه آمرزيدي بوسيله اش گناهان را و پوشاندي بدو
الْعُيُوبَ، وَفَرَّجْتَ بِهِ الْكُرُوبَ، وَصَلّـِ عَلي مُحَمَّد كَما دَفَعْتَ بِهِ
عيوب را و برطرف كردي بدو گرفتاريها را و درود فرست بر محمد چنانچه دفع كردي بدو
الشَّقاءَ، وَكَشَفْتَ بِهِ الْغَمّاءَ، وَأَجَبْتَ بِهِ الدُّعاءَ، وَنَجَّيْتَ بِهِ مِنَ
بدبختي را و زدودي بدو غمها را و اجابت كردي بدو دعا را و نجات دادي به بركت او از
الْبَلاءِ، وَصَلّـِ عَلي مُحَمَّد كَما رَحِمْتَ بِهِ الْعِبادَ، وَأَحْيَيْتَ بِهِ
بلا و درود فرست بر محمد چنانچه رحم كردي بدو بندگان را و زنده كردي بدو

258

الْبِلادَ، وَقَصَمْتَ بِهِ الْجَبابِرَةَ، وَأَهْلَكْتَ بِهِ الْفَراعِنَةَ، وَصَلّـِ عَلي
شهرها و بلاد را و شكستي بدو گردنكشان را و هلاك كردي بدو فرعونها را و درود فرست بر
مُحَمَّد كَما أَضْعَفْتَ بِهِ الاَْمْوالَ، وَأَحْرَزْتَ بِهِ مِنَ الاَْهْوالِ،
محمد چنانچه چند برابر كردي بدو اموال را و حفظ كردي بدو (مردم) را از هراسها
وَكَسَرْتَ بِهِ الاَْصْنامَ، وَرَحِمْتَ بِهِ الاَْنامَ، وَصَلّـِ عَلي مُحَمَّد كَما
و شكستي بدو بتها را و رحم كردي بدو بر مردمان و درود فرست بر محمد چنانچه
بَعَثْتَهُ بِخَيْرِ الاَْدْيانِ، وَأَعْزَزْتَ بِهِ الاِْيمانَ، وَتَبَّرْتَ بِهِ الاَْوْثانَ،
برانگيختي او را به بهترين اديان و عزت دادي به او بر ايمان و نابود كردي بدو بتان را
وَعَظَّمْتَ بِهِ الْبَيْتَ الْحَرامَ، وَصَلّـِ عَلي مُحَمَّد وَأَهْلِ بَيْتِهِ
و عظمت دادي بدو به خانه كعبه و درود فرست بر محمد و خاندان
الطّاهِرِينَ الاَْخْيارِ وَسَلِّمْ تَسْلِيماً».
پاك و نيكوكارش و سلام مخصوص بر ايشان فرست.»

زيارت دوّم حضرت رسول(صلي الله عليه وآله)

با سند صحيح و با دو روايت، از امام رضا(عليه السلام) روايت شده است كه رو به قبر مطهّر پيامبر(صلي الله عليه وآله) ايستاده، و چنين مي خواني:

259

«اَلسَّلامُ عَلي رَسُولِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ وَرَحْمَةُ اللهِ
   «سلام بر پيامبر خدا، سلام و رحمت و بركات خدا
وَبَرَكاتُهُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَبْدِاللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا
برتو، سلام بر تو اي محمّد بن عبدالله، سلام بر تو اي
خِيَرَةَ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا حَبِيبَ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا
انتخاب شده خدا، سلام بر تو اي حبيب خدا، سلام بر تو اي برگزيده
صَِفْوَةَ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا أَمِينَ اللهِ .
خدا، سلام بر تو اي امين خدا، سلام برتو اي حجت خدا .
أَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللهِ، وَأَشْهَدُ أَنَّكَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِاللهِ، وَأَشْهَدُ
گواهي مي دهم كه تورسول خدايي، وشهادت مي دهم كه تو محمّد فرزند عبدالله مي باشي و گواهي مي دهم
أَنَّكَ قَدْ نَصَحْتَ لاُِمَّتِكَ، وجاهَدْتَ فِي سَبِيلِ رَبّـِكَ، وَعَبَدْتَهُ
كه تو خيرخواه امت خويش بودي، و در راه پروردگارت جهاد كردي و تا لحظه
حَتّي اَتيكَ الْيَقِينُ، فَجَزاكَ اللهُ أَفْضَلَ ما جَزي نَبِيّاً عَنْ أُمَّتِهِ،
مرگ عبادت او كردي، خداوند بهترين پاداش خدمت يك پيامبر به امتش را به تو عنايت كند
اَللّهُمَّ صَلّـِ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، أَفْضَلَ ما صَلَّيْتَ عَلي
خداوندا! درود فرست بر محمّد و خاندانش، بهترين درودي كه بر
اِبراهِيمَ وَآلِ اِبراهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ».
ابراهيم و خاندانش فرستاده اي كه تو ستوده بزرگي.»

260

سپس رو به قبله كن، و اين دعا را كه امام سجاد(عليه السلام) پس از زيارت قبر رسول خدا(صلي الله عليه وآله) مي خواند، بخوان:

«اَللّهُمَّ إِلَيْكَ اَلْجَأْتُ أَمْرِي، وَإِلي قَبْرِ نَبِيّـِكَ مُحَمَّد صَلَّي اللهُ
   «خداوندا! كارم را به تو ارجاع داده ام، و به قبر پيامبرت محمّد(صلي الله عليه وآله)
عَلَيْهِ وَآلِهِ عَبْدِكَ وَرَسُولِكَ أَسْنَدْتُ ظَهْرِي، وَالْقِبْلَةَ الَّتِي
و بنده و فرستاده ات اعتماد كرده ام، و به قبله اي كه
رَضِيتَ لِمُحَمَّد صلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ اسْتَقْبَلْتُ. اَللّهُمَّ إِنّـِي
براي حضرت محمد(صلي الله عليه وآله) رضايت داده اي رو نموده ام، خداوندا! من
أَصْبَحْتُ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي خَيْرَ ماأَرْجُو لَها، وَلا أَدْفَعُ عَنْها شَرَّ ما
قادر به جلب سودي كه به اميد آن مي باشم و نيز توانايي دفع شرّي كه
أَحْذَرُعَلَيْها، وَأَصْبَحَتِ الاُْمُورُكُلُّهابِيَدِكَ، وَلا فَقِيرَ أَفْقَرُ مِنّـِي، إِنّـِي
از آن بيمناكم ندارم و همه چيز بدست تو است. هيچ فقيري از من نيازمندتر نيست، و به آنچه
لِما أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْر فَقِيرٌ. اَللّهُمَّ ارْدُدْنِي مِنْكَ بِخَيْر وَلا رَادَّ
به من عنايت فرمايي محتاجم خداوندا! مرا به گونه اي نيكو بازم گردان كه كسي قادر به جلوگيري
لِفَضْلِكَ. اَللّهُمَّ إِنّـِي أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ تُبَدِّلَ اسْمِي، وَأَنْ تُغَيّـِرَ
از فضل و كرمت نمي باشد، خداوندا! پناه به تو مي برم كه نامم را تبديل و جسمم را
جِسْمِي، أَوْ تُزِيلَ نِعْمَتَكَ عَنّـِي. اَللّهُمَّ زَيّـِنّـِي بِالتَّقْوي، وَجَمّـِلْنِي
تغيير دهي و يا نعمتت را از من سلب نمايي خداوندا! مرا با تقوا زينت بخش، و با نعمت ها

261

بِالنّـِعَمِ، وَاغْمُرْنِي بِالْعافِيَةِ، وَارْزُقْنِي شُكْرَ الْعافِيَـةِ».

جلوه و جمالم ده و ارمغان عافيت عنايتم كن و توفيق شـكـر عـافيتم بخش.»

در بسياري از زيارات آمده كه پس از آن يازده بار سوره «قدر» را بخواند، و اگر حاجتي دارد، رو به قبله دست ها را بالا ببرد، و حاجات خود را بطلبد، كه إن شاءاللّه برآورده شود.

نماز زيارت و دعاي بعد از آن

سپس دو ركعت نماز زيارت مي خواني، و ثواب آن را به پيامبر(صلي الله عليه وآله) اهدا مي كني و مي گويي:

«اَللّهُمَّ إِنّـِي صَلَّيْتُ وَرَكَعْتُ وَسَجَدْتُ لَكَ، وَحْدَكَ لا
   «خداوندا! من براي تو نماز و ركوع و سجود گزاردم كه تو يگانه
شَرِيكَ لَكَ، لاَِنَّ الصَّلاةَ وَالرُّكُوعَ وَالسُّجُودَ لا تَكُونُ إِلاّ لَكَ،
و بي همتايي، و نماز و ركوع و سجود جز براي تو نمي تواند باشد
لاَِنَّكَ أَنْتَ اللهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ. اَللّهُمَّ وَهاتانِ الرَّكْعَتانِ هَدِيَّةٌ
و تو خدايي مي باشي كه معبودي جز تو نيست، خداوندا! اين دو ركعت هديه
مِنّـِي إِلي سَيّـِدِي وَمَوْلايَ رَسُولِ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ،
از سوي من به سرور و مولايم رسول خدا(صلي الله عليه وآله) مي باشد

262

فَتَقَبَّلْهُما مِنّـِي بِأَحْسَنِ قَبُولِكَ، وَأْجُرْنِي عَلي ذلِكَ بِأَفْضَلِ أَمَلِي،
آن را از من بپذير به بهترين صورت، و به بهترين پاداشي كه اميد
وَرَجائِي فِيكَ وَفِي رَسُولِكَ، يا وَلِيَّ الْمُؤْمِنِينَ».
آن را از جانب تو و پيامبرت دارم، اي سرپرست مؤمنان، پاداشم ده.»

و نيز مستحب است بعد از نماز اين دعا را بخواني:

«اَللّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ لِنَبِيّـِكَ مُحَمَّد صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ: "  وَلَوْ
   «خدايا تو خود به پيغمبرت محمد(صلي الله عليه وآله) فرمودي: «و اگر
أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ
ايشان به خود ستم كنند و نزد تو آيند و از خدا آمرزش خواهند
الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوّاباً رَحِيماً " ، وَلَمْ أَحْضُرْ زَمانَ رَسُولِكَ
وپيغمبر نيز براي آنها آمرزش طلب كند حتماً مي يابند خدا را توبه پذير و مهربان» ومن زمان رسول تو را ـ
عَلَيْهِ وَآلِهِ السَّلامُ، وَقَدْ زُرْتُهُ راغِباً تائِباً مِنْ سَيِّءِ عَمَلِي،
كه سلام بر او و آلش باد ـ درك نكردم خدايا اكنون او را از روي شوق زيارت كرده و از كار بدم توبه خواهم
وَمُسْتَغْفِراً لَكَ مِنْ ذُنُوبِي، وَمُقِرّاً لَكَ بِها، وَأَنْتَ أَعْلَمُ بِها مِنّـِي،
و از گناهانم به درگاهت آمرزش جويم و اقرار بدان گناهانم نيز دارم و تو خود آنها را بهتر از من مي داني
وَمُتَوَجّـِهاً إِلَيْكَ بِنَبِيّـِكَ نَبِيّـِ الرَّحْمَةِ، صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ،
و توجه كنم به درگاهت بوسيله پيامبر رحمت درودهاي تو بر او و آلش باد

263

فَاجْعَلْنِي اللّهُمَّ بِمُحَمَّد وَأَهْلِ بَيْتِهِ عِنْدَكَ وَجِيهاً فِي الدُّنْيا
پس قرار ده خدايا به حق محمد و خاندانش مرا آبرومند پيش خود در دنيا
وَالاْخِرَةِ، وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ، يا مُحَمَّدُ يا رَسُولَ اللهِ، بِأَبِي أَنْتَ
و آخرت و از نزديكانت، اي محمد اي رسول خدا پدر و مادرم
وَأُمّـِي يا نَبِيَّ اللهِ، يا سَيّـِدَ خَلْقِ اللهِ، إِنّـِي أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلَي اللهِ
به فدايت اي پيامبر خدا اي آقاي خلق خدا من بوسيله تو رو كنم به درگاه خدا
رَبّـِكَ وَرَبّـِي، لِيَغْفِرَ لِي ذُنُوبِي، وَيَتَقَبَّلَ مِنّـِي عَمَلِي، وَيَقْضِيَ لِي
پروردگار تو و پروردگارم تا بيامرزد گناهانم را و بپذيرد از من كردارم را و برآورد
حَوائِجِي، فَكُنْ لِي شَفِيعاً عِنْدَ رَبّـِكَ وَرَبّـِي، فَنِعْمَ الْمَسْؤُولُ
حاجاتم را پس تو هم شفيع من باش در پيشگاه پروردگارت و پروردگار من زيرا كه نيكو خدائي است كه از او درخواست شود
رَبّـِي، وَنِعْمَ الشَّفِيعُ أَنْتَ يا مُحَمَّدُ، عَلَيْكَ وَعَلي أَهْلِ
مولا و پروردگار من وتو هم نيكو شفيعي هستي اي محمد كه بر تو و اهل
بَيْتِكَ السَّلامُ. اَللّهُمَّ أَوْجِبْ لِي مِنْكَ الْمَغْفِرَةَ وَالرَّحْمَةَ،
بيتت سلام باد خدايا و واجب گردان براي من از نزد خود آمرزش و رحمت
وَالرِّزْقَ الْواسِـعَ الطَّيّـِبَ النّافِـعَ، كَما أَوْجَبْتَ لِمَنْ اَتي نَبِيَّكَ
و روزي فراخ پاكيزه و سودمند چنانچه واجب گرداندي براي كسي كه به نزد پيامبرت
مُحَمَّداً صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ، وَهُوَ حَيٌّ، فَأَقَرَّ لَهُ بِذُنُوبِهِ، وَاسْتَغْفَرَ
محمد ـ كه درودهاي تو بر او و آلش باد ـ در زمان حيات او مي آمد و اقرار به گناهانش مي كرد و رسول تو

264

لَهُ رَسُولُكَ عَلَيْهِ السَّلامُ، فَغَفَرْتَ لَهُ بِرَحْمَتِكَ يا أَرْحَمَ
عليه و آله السلام برايش آمرزش مي خواست و تو هم او را مي آمرزيدي به رحمتت اي مهربانترين
الرّاحِمِينَ».

مـهــربـانــان.»

بخشي از مستحبّات مسجدالنّبي(صلي الله عليه وآله)

در مسجد پيغمبر(صلي الله عليه وآله) بسيار نماز بگزار، چون كه براي
هر نماز در آن مكان شريف، معادل ثواب يك هزار نماز در نامه اعمال نمازگزار مي نويسند، و خصوصاً بين منبر
و مرقد منوّر آن حضرت افضل است. از حضرت رسول(صلي الله عليه وآله)مروي است كه فرمودند: بين قبر و منبر من باغي از
باغ هاي بهشت است، و حدود روضه شريفه طولاً از قبر منوّر
تا موضع منبر آن حضرت، و عرضاً از منبر تا ستون چهارم
قرار گرفته، و مستحبّ است اين دعا را در روضه مباركه
بخوانند:

«اَللّهُمَّ إِنَّ هذِهِ رَوْضَةٌ مِنْ رِياضِ جَنَّتِكَ، وَشُعْبَةٌ مِنْ شُعَبِ
   «خداوندا! اين جا بوستاني از بوستانهاي بهشت تو است، و بخشي از

265

رَحْمَتِكَ، الَّتِي ذَكَرَها رَسُولُكَ وَأَبانَ عَنْ فَضْلِها، وَشَرَفِ التَّعَبُّدِ
رحمت تو مي باشد كه از آن و فضيلت و شرافت عبادت تو در
لَكَ فِيها، فَقَدْ بَلَّغْتَنِيها فِي سَلامَةِ نَفْسِي، فَلَكَ الْحَمْدُ يا سَيّـِدِي
آن ياد كرده است كه مرا در كمال سلامت به اينجا رساندي. پس سپاس تراست اي سرورم
عَلي عَظِيمِ نِعْمَتِكَ عَلَيَّ فِي ذلِكَ، وَعَلي ما رَزَقْتَنِيهِ مِنْ
بر اين نعمت بزرگت (توفيق زيارت)، شكر و سپاس تو را سزاست بر اينكه
طاعَتِكَ، وَطَلَبِ مَرْضاتِكَ، وَتَعْظِيمِ حُرْمَةِ نَبِيِّكَ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ
طاعت و موجبات جلب رضايت خويش و بزرگداشت درود پيامبر، كه رحمت خدا و بركاتش بر
وَ آلِهِ، بِزِيارَةِ قَبْرِهِ وَالتَّسْلِيمِ عَلَيْهِ، وَالتَّرَدُّدِ فِي مَشاهِدِهِ وَمَواقِفِهِ،
او باد، را به وسيله زيارت مرقدش و آمد و شد در اماكن و تردّد و توقفش را نصيبم نمودي،
فَلَكَ الْحَمْدُ يا مَوْلايَ، حَمْداً يَنْتَظِمُ بِهِ مَحامِدُ حَمَلَةِ
پس حمد ترا سزاست اي مولايم، حمدي هماهنگ با حمد حاملان
عَرْشِكَ، وَسُكّانِ سَماواتِكَ لَكَ، وَيَقْصُرُ عَنْهُ حَمْدُ مَنْ مَضي،
عرش و ساكنان آسمان ها برايت، حمدي فراتر از حمد گذشتگان
وَيَفْضُلُ حَمْدَ مَنْ بَقِيَ مِنْ خَلْقِكَ، وَلَكَ الْحَمْدُ يا مَوْلايَ، حَمْدَ
و برتر از حمدآيندگان خلقت، حمد ويژه تو است اي مولايم، حمدي همانند حمد
مَنْ عَرَفَ الْحَمْدَ لَكَ، وَالتَّوْفِيقَ لِلْحَمْدِ مِنْكَ، حَمْداً يَمْلاَُ
عارفان به حمد و قدرشناسان توفيق حمد تو، حمدي به گنجايش فضاي هستي و به امتداد

266

ماخَلَقْتَ وَيَبْلُغُ حَيْثُ ما أَرَدْتَ، وَلا يَحْجُبُ عَنْكَ وَلا يَنْقَضِي
خواست و اراده تو، حمدي كه محجوب و وامانده از وصول به تو نگردد
دُونَكَ، وَيَبْلُغُ أَقْصي رِضاكَ وَلا يَبْلُغُ آخِرَهُ أَوائِلُ مَحامِدِ
و موافق با كمال رضايتت باشد، حمدي كه آغازين سپاس هاي خلقت به پاي آن نرسد،
خَلْقِكَ لَكَ، وَلَكَ الْحَمْدُ ما عُرِفَ الْحَمْدُ، واعْتُقِدَ الْحَمْدُ،
حمد ترا از آنگاه كه حمد را مي شناسم و به آن معتقدم و آن لحظه كه حمد سرآغاز
وَجُعِلَ ابْتِداءُ الْكَلامِ الْحَمْدُ، يا باقِيَ الْعِزّـِ وَالْعَظَمَةِ، وَدائِمَ
گرديده، اي صاحب عزت و عظمت و سلطنت و قدرت جاودان و دارنده قدرت و
السُّلْطانِ وَالْقُدْرَةِ وَشَدِيدَ الْبَطْشِوَالْقُوَّةِ، وَنافِذَالاَْمْرِ وَالاِْرادَةِ،
توانايي و امر و اراده نافذ، و رحمت و مغفرت گسترده
وَواسِـعَ الرَّحْمَةِ وَالْمَغْفِرَةِ، وَرَبَّ الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ، كَمْ مِنْ نِعْمَة
و پروردگار دنيا و آخرت، چه بسيار نعمت هايي كه حمد من در خور اندكي
لَكَ عَلَيَّ يَقْصُرُ عَنْ اَيْسَرِها حَمْدِي، وَلا يَبْلُغُ أَدْناها شُكْرِي،
از آنها نمي باشد و شكرم به اندازه كمترين آنها نيست و چه بسا الطافي كه بيشترين
وَكَمْ مِنْ صَنائِـعَ مِنْكَ إِلَيَّ لايُحِيطُبِكَثْرَتِها وَهْمِي، وَلايُقَيِّدُها
آنها فراتر از گمان من است و انديشه ام به آنها نمي رسد،
فِكْرِي. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي نَبِيِّكَ الْمُصْطَفي، بَيْنَ الْبَرِيَّةِ طِفْلاً
خداوندا! بر پيامبرت، برجسته ترين فرد در كودكي

267

وَخَيْرِها شابّاً وَكَهْلاً، أَطْهَرِ الْمُطَهَّرِينَ شِيمَةً، وَأَجْوَدِ
و برترين آنها در جواني و كهن سالي، پاكو پاكيزه ترين مردم در اخلاق و سخي ترين
الْمُسْتَمْتَرِينَ دِيمَةً، وَأَعْظَمِ الْخَلْقِ جُرْثُومَةً، اَلَّذِي أَوْضَحْتَ بِهِ
و مداوم ترين سخاوتمندان و بزرگترينو اصيل ترين آفريده ها كه به وسيله او
الدِّلالاتِ، وَأَقَمْتَ بِهِ الرِّسالاتِ، وَخَتَمْتَ بِهِ النُّبُوّاتِ، وَفَتَحْتَ
راه هاي هدايت را روشن و رسالت ها را اقامهو نبوت را به او پايان دادي باب خيرات را به وسيله او
بِهِ بابَ الْخَيْراتِ، وَ أَظْهَرْتَهُ مَظْهَراً، وَابْتَعَثْتَهُ نَبِيّاً وَهادِياً أَمِيناً
گشودي و او را جلوه گر ساختي،و به عنوان پيامبر، هدايتگر، امين، راهنما،
مَهْدِيّاً، داعِياً إِلَيْكَ، وَدالاًّ عَلَيْكَ، وَحُجَّةً بَيْنَ يَدَيْكَ. اَللّهُمَّ صَلّـِ
دعوت كننده خلق به سوي توحجت خويش برانگيختي، خداوندا! درود فرست
عَلَي الْمَعْصُومِينَ مِنْ عِتْرَتِهِ وَالطَّيّـِبِينَ مِن اُسْرَتِهِ، وَشَرِّفْ لَدَيْكَ
بر معصومان عترت پيامبر و پاكان خاندانش و جايگاهشان را در درگاهت والا ساز و مقامشان را
بِهِ مَنازِلَهُمْ، وَعَظّـِمْ عِنْدَكَ مَراتِبَهُمْ، وَاجْعَلْ فِي الرَّفِيقِ الاَْعْلي
والا و بزرگ گردان و در رفيق اعلا جايشان ده،
مَجالِسَهُمْ، وَارْفَعْ إِلي قُرْبِ رَسُولِكَ دَرَجاتِهِمْ، وَتَمِّمْبِلِقائِهِ
و درجاتشان تا مقام قرب پيامبرت بالا و با ديدارش
سُرُورَهُمْ، وَوَفّـِرْ بِمَكانِهِ اُنْسَهُمْ».
سرورشان را كامل و انسشان را وافر ساز.»

268

دعا و نماز نزد ستون توبه

دو ركعت نماز نزديك ستون ابولبابه كه معروف به «ستون توبه» است بگزار، وبعد از آن اين دعا را بخوان:

«بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ. اَللّهُمَّ لاتُهِنّـِي بِالْفَقْرِ، وَلا تُذِلَّنِي
   «به نام خداوند رحمان و رحيم، خداوندا! مرا با تهي دستي خوار مساز و با قرض
بِالدَّيْنِ، وَلا تَرُدَّنِي إِلَي الْهَلَكَةِ، وَأَعْصِمْنِي كَيْ أَعتَصِمَ،
ذليلم مگردان، و به هلاكتم مينداز، و مرا از گناه بازدار تا آلوده نگردم،
وَأَصْلِحْنِي كَيْ أَنْصَلِحَ، وَاهْدِنِي كَيْ أَهْتَدِيَ. اَللّهُمَّ اَعِنّـِي عَلَي
و توفيق اصلاحم بخش تا صالح گردم و هدايتم كن تا در راه هدايت گام نهم، خداوندا! مرا بر
اجْتِهادِ نَفْسِي، وَلا تُعَذِّبْنِي بِسُوءِ ظَنّـِي، وَلا تُهْلِكْنِي وَأَنْتَ
جهاد با نفس ياري ده، و به كيفر بد گماني دچارم مكن، و مرا هلاك نكن كه تو
رَجائِي، وَأَنْتَ أَهْلٌ أَنْ تَغْفِرَلِي وَقَدْ أَخْطَأْتُ، وَأَنْتَ أَهْلٌ أَنْ
مايه اميدم مي باشي، من خطا كارم و تو شايسته مغفرتي، من معترف
تَعْفُوَ عَنّـِي وَقَدْ أَقْرَرْتُ، وَأَنْتَ أَهْلٌ أَنْ تُقِيلَ وَقَدْ عَثِرْتُ، وَأَنْتَ
به گناهم و تو شايسته بخشايندگي مي باشي، تو شايسته گذشتي و من اهل لغزش و گناهم

269

أَهْلٌ أَنْ تُحْسِنَ وَقَدْ اَسَأْتُ، وَأَنْتَ أَهْلُ التَّقْوي وَ الْمَغْفِرَة،ِ
من تبه كارم و تو شايسته نكوكاري، و تو با پرهيزگاران و آمرزش خواهاني
فَوَفّـِقْنِي لِما تُحِبُّ وَتَرْضي، وَيَسّـِرْ لِيَ الْيَسِيرَ، وَجَنّـِبْنِي كُلَّ
پس مرا به آنچه دوست داري موفق بدار، و مرا به امور سهل و آسان رهنمون و از دشواري ها
عَسِير. اَللّهُمَّ أَغْنِنِي بِالْحَلالِ مِنَ الْحَرامِ، وَبِالطّاعاتِ عَنِ
دورم دار، خداوندا! مرا با روزي حلال از كسب حرام و با اطاعت از
الْمَعاصِي، وَبِالْغِني عَنِ الْفَقْرِ، وَبِالْجَنَّةِ عَنِ النّارِ، وَبِالاَْبْرارِ عَنِ
معصيت و با دارايي از فقر و با بهشت از دوزخ و با مصاحبت نيكان از
الفُجّارِ، يا مَنْ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ، وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ، وَأَنْتَ
بدان بي نيازم كن، اي آنكه بي همتا و شنوا و بينايي و
عَلي كُلّـِ شَيء قَدِيرٌ».
بر انجام هر چيز توانايي.»
پس حاجات خود را طلب كن، كه به خواست خدا مُستجاب مي شود.

استحباب روزه ودعا در مدينه منوّره ومسجدالنّبي(صلي الله عليه وآله)

مستحبّ است سه روز در مدينه منوّره به قصد برآورده شدن حاجات روزه بگيرند، گرچه مسافر باشند، و شايسته

270

است روزهاي چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه باشد، و نيز مستحب است شب چهارشنبه و روز آن نزديك ستون ابولبابه نماز گزارند، و شب پنجشنبه و روز آن نزد ستوني كه مقابل آن قرار گرفته نماز گزارند، و شب و روز جمعه نزد ستوني كه جنب محراب حضرت رسُول اكرم(صلي الله عليه وآله) واقع شده نماز گزارند، و جهت برآورده شدن حاجات دُنيوي واُخروي خود از درگاه الهي مسئلت نمايند، و ضمن دعاهايي كه مي خواني اين دعا باشد:

«اَللّهُمَّ ما كانَتْ لِي إِلَيْكَ مِنْ حاجَة شَرَعْتُ أَنَا فِي طَلَبِها
   «خداوندا! حاجت هايي كه من به تو دارم، چه آنها كه شروع به درخواست كرده يا
وَالْتِماسِهاأَوْ لَمْ أَشْرَعْ، سَأَلْتُكَهاأَوْ لَمْ أَسْأَلْكَها، فَإِنّـِي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ
هنوز نكرده ام، و در مقام مسئلت برآمده يا برنيامده ام، من با توسّل
بِنَبِيّـِكَ مُحَمَّد نَبِيّـِ الرَّحْمَةِ صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، فِي قَضاءِ
به پيامبر رحمتت حضرت محمّد(صلي الله عليه وآله) براي برآورده شدن
حَوائِجِي صَغِيرِها وَكَبِيرِها. اَللّهُمَّ إِنّـِي أَسْأَلُكَ بِعِزَّتِكَ وَقُوَّتِكَ
كوچك و بزرگ آنها به تو رو نموده ام، خداوندا! ترا به عزت و نيرو
وَقُدْرَتِكَ، وَجَمِيعِ ما أَحاطَ بِهِ عِلْمُكَ، أَنْ تُصَلّـِيَ عَلي مُحَمَّد
و قدرتت و آنچه به آن آگاهي، سوگندت مي دهم كه بر محمّد

271

وَآلِ مُحَمَّد صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ و آلِهِ، وأَنْ تَفْعَلَ بِي كَذا وَكَذا».
و آلش درود فرست و در حق من چنين و چنان كن.»
وآنگاه حاجات خودرا بطلب،كه إن شاءالله مستجاب مي شود.

نماز و دعا نزد مقام جبرئيل

مستحب است در مقام جبرئيل نماز گزارد، و دعا بخواند، و آن همان مقامي است كه جبرئيل هنگام ورود بر پيغمبر اكرم(صلي الله عليه وآله) به آنجا كه مي رسيد از ايشان اذن ورود مي طلبيد، و مكان آن زير ناوداني است كه بالاي درِ خانه حضرت زهرا(عليها السلام) قرار گرفته، و درِ خانه آن حضرت ـ بنابر رواياتي كه قبر آن بانوي معظّمه را در خانه اش معيّن كرده است ـ همان دري است كه محاذي قبرآن حضرت است، و پس از نماز بگو:

«يامَنْ خَلَقَ السَّماواتِ، وَمَلاََها جُنُوداً مِنَ الْمُسَبّـِحِينَ لَهُ مِنْ
   «اي خالق آسمان ها كه آنها را از سپاه فرشتگان
مَلائِكَتِهِ، وَالْمُمَجِّدِينَ لِقُدْرَتِهِ وَعَظَمَتِهِ، وَأَفْرَغَ عَلي أَبْدانِهِمْ
تسبيح گو وتعظيم كنندگان در برابر قدرت و عظمتت آكنده اي و آنان را به

272

حُلَلَ الْكَراماتِ، وَأَنْطَقَ أَلْسِنَتَهُمْ بِضُرُوبِ اللُّغاتِ، وَاَلْبَسَهُمْ
زيور كراماتت آراسته اي و با لغات گونه گون به سخنشان آورده اي و جامه
شِعارَ التَّقْوي، وَقَلَّدَهُمْ قَلائِدَ النُّهي، وَجَعَلَهُمْ أَوْفَرَ أَجْناسِ
تقوا بر آنها پوشانده و گردنبند خرد بر آنها نهاده اي و آنها را
خَلْقِهِ مَعْرِفَةً بِوَحْدانِيَّتِهِوَقُدْرَتِهِ وَجَلالَتِهِ وَعَظَمَتِهِ، وَأَكْمَلَهُمْ عِلْماً
در يگانگي، قدرت، جلال و عظمت خويش و علم و آگاهي به آن شناساترين و
بِهِ،وَاَشَدَّهُمْ فَرَقاً،وأَدْوَمَهُمْ لَهُ طاعَةًوَخُضُوعاًوَاسْتِكانَةً وَخُشُوعاً،
عالم ترين آفريده هايت و خايف ترين آنان و مداوم ترين اطاعت كنندگان و خاضع ترين و مطيع ترين
يا مَنْ فَضَّلَ الاَْمِينَ جَبْرَئِيلَ عَلَيْهِ السَّلامُ بِخَصائِصِهِ وَدَرَجاتِهِ
و خاشع ترينشان قرار داده اي، اي آنكه جبرئيل امين(عليه السلام) را بواسطه ويژگي ها و مقام ودرجاتش
وَمَنازِلِهِ، وَاخْتارَهُ لِوَحْيِهِ وَسِفارَتِهِ وَعَهْدِهِ وَأَمانَتِهِ، وَإِنْزالِ كُتُبِهِ
برتري بخشيده اي او را براي مقام ابلاغ وحي و سفارت و عهد و امانت و نازل كردن كتاب هاي آسماني
وَأَوامِرِهِ عَلي أَنْبِيائِهِ وَرُسُلِهِ، وَجَعَلَهُ واسِطَةً بَيْنَ نَفْسِهِ وَبَينَهُمْ،
و اوامر خويش بر پيامبران و فرستادگانت برگزيده و او را واسطه ميان خويش و آنها قرار داده اي،
أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلّـِيَ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَعَلي جَمِيعِ
از تو مي خواهم كه بر محمّد و آلش درود فرستي و بر تمام
مَلائِكَتِكَ وَسُكّانِ سَماواتِكَ، أَعْلَمِ خَلْقِكَ بِكَ، وَأَخْوَفِ
فرشتگان و ساكنان آسمان ها كه داناترين خلقت به تو و خايف ترينشان

273

خَلْقِكَ لَكَ، وَأَقْرَبِ خَلْقِكَ مِنْكَ، وَأَعْمَلِ خَلْقِكَ بِطاعَتِكَ،
از تو و نزديكترينشان به تو، و اطاعت كننده ترينشان از تو مي باشند،
اَلَّذِينَ لا يَغْشاهُمْ نَوْمُ الْعُيُونِ، وَلا سَهْوُ الْعُقُولِ، وَلا فَتْرَةُ
فرشتگاني كه نه خواب به ديدگانشان آيد و نه فراموشي به سراغشان آيد و نه سستي،
الاَْبْدانِ، اَلْمُكَرَّمِينَ بِجِوارِكَ، وَالْمُؤْتَمَنِينَ عَلي وَحْيِكَ،
آنها كه به جوار خويش گراميشان داشته اي و امين وحيت ساخته اي
اَلْمُجْتَنَبِينَ الاْفاتِ، وَالْمُوقِينَ السَّيّـِئاتِ. اَللّهُمَّ وَاخْصُصِ الرُّوحَ
و از آفات تبه كاري ها مصونشان داشته اي، خداوندا! حضرت روح الأمين را
الاَْمِينَ، صَلَواتُكَ عَلَيْهِ بأَضْعافِها مِنْكَ، وَعَلي مَلائِكَتِكَ
به درودهاي مضاعف اختصاص ده و نيز فرشتگان
الْمُقَرَّبِينَ وَطَبَقاتِ الكَرُّوبِيّـِينَ وَالرُّوحانِيّـِينَ، وَزِدْ فِي مَراتِبِهِ
مقرّب و طبقات كرّوبيين و روحانيون را و بر مقام و منزلتشان
عِنْدَكَ، وَحُقُوقِهِ الَّتِي لَهُ عَلي أَهْلِ الاَْرْضِ، بِما كانَ يَنْزِلُ بِهِ مِنْ
نزد خويش و بر پاداششان كه به خاطر خدمت به زمينيان دارند، به خاطر نازل كردن
شَرائِـعِ دِينِكَ، وَما بَيَّنْتَهُ عَلي أَلْسِنَةِ أَنْبِيائِكَ، مِنْ مُحَلَّلاتِكَ
احكام دينت و آنچه تو بر زبان پيامبرت جاري كرده اي از حلال
وَمُحَرَّماتِكَ. اَللّهُمَّ أَكْثِرْ صَلَواتِكَ عَلي جَبْرَئِيلَ، فَإِنَّهُ قُدْوَةُ
و حرام، بيفزا، خداوندا! درودهاي فراوانت را بر جبرئيل الگوي

274

الاَْنْبِياءِ، وَهادِي الاَْصْفِياءِ وَسادِسُ أَصْحابِ الْكِساءِ. اَللّهُمَّ
پيامبران و هدايت كننده برگزيدگان و ششمين شخص «اصحاب كسا» بفرست. خداوندا!
اجْعَلْ وُقُوفِي فِي مَقامِهِ هذا سَبَباً لِنِزُولِ رَحْمَتِكَ عَلَيَّ،
توقفم را در اين جا سبب نزول رحمتت بر من قرار ده
وَتَجاوُزِكَ عَنّـِي، أَي جَوادُ أَي كَرِيمُ، أَي قَرِيبُ
و از من درگذر، اي بخشنده كريم، اي نزديك
أَي بَعِيدُ، أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلّـِيَ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَأَنْ
و اي دور، از تو مي خواهيم كه بر محمّد و آلش درود فرستي و
تُوَفّـِقَنِي لِطاعَتِكَ، وَلا تُزِيلَ عَنّـِي نِعْمَتَكَ، وَاَن تَرْزُقَنِي الْجَنَّةَ
ما را به اطاعتت توفيق بخشي، و نعمتت را از ما نگيري، و به رحمت خويش بهشت را
بِرَحْمَتِكَ، وَتُوَسّـِـعَ عَلَيَّ مِنْ فَضْلِكَ، وَتُغْنِيَنِي عَنْ شِرارِ خَلْقِكَ،
نصيبمان گرداني و به فضلت بر ما وسعت روزي بخشي و از آفريده هاي شرير بي نيازمان سازي،
وَتُلْهِمَنِي شُكْرَكَ وَذِكْرَكَ، وَلا تُخَيّـِبَ يا رَبّـِ دُعائِي، وَلا تَقْطَعَ
و شكر گزاري را به ما الهام كني و در دعا نوميدمان نسازي اي پروردگار! اميدم را نوميد
رَجائِي، بِمُحَمَّد وَآلِـهِ».

نگرداني به حق محمّد و خاندانش.»

و سپس بگو:

275

«وَأَسْأَلُكَ بِأَنَّكَ أَنْتَ اللهُ لَيْسَ كَمِثْلِكَ شَيْءٌ، أَنْ تَعْصِمَنِي
   «و از تو مي خواهم اي خداي بي همتا كه مرا از سختي هاي هلاكت زا
مِنَ الْمَهالِكِ، وَأَنْ تُسَلّـِمَنِي مِنْ آفاتِ الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ، وَوَعْثاءِ
مصونم داري و از آسيب هاي دنيا و آخرت و نيز از رنج
السَّفَرِ وَسُوءِ الْمُنْقَلَبِ، وَأَنْ تَرُدَّنِي سالِماً إِلي وَطَنِي، بَعْدَ حَجّ
سفر و بازگشت ناخوشايند به سلامتم داري و به سلامت به وطنم بازگرداني پس از انجام حجي
مَقبُول وَسَعْي مَشْكُور وَعَمَل مُتَقَبَّل، وَلا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ
مقبول و تلاشي با پاداش و عملي پذيرفته و آن را آخرين ديدار
حَرَمِكَ وَحَرَمِ نَبِيّـِكَ، صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ».
ازحرم خويش وحرم پيامبرت ـ درود خدابراو وآلش ـ نگرداني.»

و از حضرت امام صادق(عليه السلام) روايت است كه نزد مقام جبرئيل(عليه السلام) بايست و بگو:

«أَي جَوادُ أَي كَرِيمُ، أَي قَرِيبُ أَي بَعِيدُ، أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلّـِيَ
   «اي بخشنده كريم، اي نزديك، اي دور (از ديده ظاهر) از تو مي خواهم كه درود فرستي
عَلي مُحَمَّد وَأَهْلِ بَيتِهِ، وَأَنْ تَرُدَّ عَلَيَّ نِعْمَتَكَ».
بر محمّد و خاندانش و نعمت (پس گرفته ات) را به من بازگرداني.»