بخش 12

281

فصل سوّم : اعمال مكّه مكرّمه

283

مستحبّات احرام

غسل : مستحب است قبل از اِحرام ، به قصد اِحرام غسل كنند ، وبهتر است كه بعد از اداي نماز فريضه محرم شوند .

شيخ صدوق فرموده : مستحب است اين دعا هنگام غسل اِحرام خوانده شود :

« بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ . اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ لِي نُوراً وَطَهُوراً وَحِرْزًا وَأَمْنًا

« بنام خدا و به ياري خدا ، خداوندا ! آن را برايم نور و پاكيزگي و مصونيت و امنيت

مِنْ كُلِّ خَوْف ، وَشِفاءً مِنْ كُلّـِ داء وَسُقْم . اَللّهُمَّ طَهِّرْنِي وَطَهِّرْ

از هر ترسي و شفاي هر درد و بيماري قرار ده خداوندا ! پاكيزه ام ساز و قلبم

لِي قَلْبِي ، وَاشْرَحْ لِي صَدْرِي ، وَأَجْرِ عَلي لِسانِي مَحَبَّتَكَ

را پاك كن و سينه ام را گشاده فرما و بر زبانم محبّت خويش

وَمِدْحَتَكَ وَالثَّناءَ عَلَيْكَ ، فَإِنَّهُ لا قُوَّةَ لِي إِلاّ بِكَ ، وَقَدْ عَلِمْتُ

و مدح و ثنايت را قرار ده كه نيرويي جز به كمك تو نمي باشد و مي دانم كه

أَنَّ قِوامَ دِينِي التَّسْلِيمُ لاَِمْرِكَ ، وَالاِْتِّباعُ لِسُنَّةِ نَبِيِّكَ ، صَلَواتُكَ

استواري دينم تنها تسليم بودن در برابر فرمان تو و پيروي از سنّت پيامبرت ( صلّي الله عليه وآله )

عَلَيْهِ وَآلِهِ » .

مــي بــاشـــد . »

284

سپس جامه هاي احرام را پوشيده واين دعا را بخواند :

« اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي رَزَقَنِي ما أُوارِي بِهِ عَوْرَتِي ، وَأُؤَدِّي بِهِ

« ستايش خداوندي را سزاست كه به من جامه اي روزي ساخت كه بوسيله آن شرمگاهم را بپوشانم و واجبم را

فَرْضِي ، وَأَعْبُدُ فِيهِ رَبّـِي ، وَأَنْتَهِي فِيهِ إِلي ما أَمَرَنِي ، اَلْحَمْدُ لِلّهِ

ادا كنم پروردگارم را نيايش نمايم و به آنچه مأمورم ساخته است عمل نمايم ، ستايش خدايي

الَّذِي قَصَدْتُهُ فَبَلَّغَنِي ، وَأَرَدْتُهُ فَأَعانَنِي وَقَبِلَنِي ، وَلَمْ يَقْطَعْ بِي ،

را سزاست كه آهنگ او نمودم و او به مقصدم رساند ، وقصد او كردم كمكم نمود و پذيرايم گرديد ، و مرا نوميد نساخت ،

وَوَجْهَهُ أَرَدْتُ فَسَلَّمَنِي ، فَهُوَ حِصْنِي وَكَهْفِي وَحِرْزِي وَظَهْرِي

و قصد اخلاص كردم مرا به سلامت داشت ، پس او پناهگاهم و پشت

ومَلاذِي وَمَلْجَئِيوَمَنْجايَوذُخْرِيوَعُدَّتِي فِي شِدَّتِي وَرَخائِي » .

و پشتوانه ام و اميد و پناهم و يار و ياورم در سختي و آساني است . »

و مستحب است بعد از تلبيه واجب بگويد :

« لَبَّيْكَ ذَا الْمَعارِجِ لَبَّيْكَ ، لَبَّيْكَ داعِيًا إِلي دارِ السَّلامِ لَبَّيْكَ ،

« دعوتت را اجابت كردم ، اي خداوندبلندمرتبه ، اجابت كردم ، اجابت كردم ، كه مرابه خانه امنوسلامت فراخوانده اي ، اجابت كردم ،

لَبَّيْكَ غَفّارَ الذُّنُوبِ لَبَّيْكَ ، لَبَّيْكَ أَهْلَ التَّلْبِيَةِ لَبَّيْكَ ، لَبَّيْكَ ذَا

اجابت كردم ، اي بخشنده گناهان ، اجابت كردم ، اجابت كردم ، اي شايسته اجابت ، اجابت كردم ، اي

الْجَلالِ وَالاِْكْرامِ لَبَّيْكَ ، لَبَّيْكَ تُبْدِئُ وَالْمَعادُ إِلَيْكَ لَبَّيْكَ ، لَبَّيْكَ

دارنده جلال و كرامت ، اجابت كردم ، اجابت كردم ، اي آغازگر هستي ، كه بازگشت به سوي توست ، اجابت كردم ، اجابت كردم ،

285

تَسْتَغْنِي وَيُفْتَقَرُ إِلَيْكَ لَبَّيْكَ ، لَبَّيْكَ مَرْهُوباً وَمَرْغُوباً إِلَيْكَ لَبَّيْكَ ،

اي بي نيازي كه به تو نيازست ، اجابت كردم ، اجابت كردم ، كه بيم و اميد به سوي توست ، اجابت كردم ،

لَبَّيْكَ إِلهَ الْحَقِّ لَبَّيْكَ ، لَبَّيْكَ ذَا النَّعْماءِ وَالْفَضْلِ الْحَسَنِ الْجَمِيلِ

اجابت كردم ، اي معبود به حقّ ، اجابت كردم ، اجابت كردم ، اي دارنده نعمت ها وافزون بخش نيكويي و جمال ،

لَبَّيْكَ ، لَبَّيْكَ كَشّافَ الْكُرَبِ الْعِظامِ لَبَّيْكَ ، لَبَّيْكَ عَبْدُكَ وَابْنُ

اجابت كردم ، اجابت كردم ، اي برطرف كننده غمهاي بزرگ ، اجابت كردم ، اجابت كردم ، بنده تو و پسر

عَبْدَيْكَ لَبَّيْكَ ، لَبَّيْكَ يا كَرِيمُ لَبَّيْكَ . »

بنده ات ، اجابت كردم ، اجابت كردم ، اي كريم اجابت كردم اي كريم . »

مستحبات ورود به حرم

1 . غسل كردن .

2 . پياده شدن از وسيله نقليّه .

3 . خواندن اين دعا :

« اَللّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ فِي كِتابِكَ الْمُنْزَلِ وَقَوْلُكَ الْحَقُّ : {  وَأَذِّنْ

« خداوندا ! در قرآنت ( به ابراهيم ) فرمودي و فرموده ات درست است كه « مردم را

فِي النّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجالاً وَعَلي كُلّـِ ضامِر يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ

به حجّ فراخوان تا پياده و سواره بر مركب هاي لاغر اندام از هر راه دور به سويت آيند »

فَجّ عَمِيق } ، اَللّهُمَّ إِنّـِي أَرْجُو أَنْ أَكُونَ مِمَّنْ أَجابَ دَعْوَتَكَ ، وَقَدْ

خداوندا ! من اميدوارم از كساني باشم كه دعوتت را پاسخ گفته و از سرزمين

286

جِئْتُ مِنْ شُقَّة بَعِيدَة وَمِنْ فَجّ عَمِيق ، سامِعاً لِنِدائِكَ ، وَمُسْتَجِيباً

و راه دوري آمده ام ، ندايت را شنوا و پذيرا و فرمانبردارت

لَكَ ، مُطِيعًا لاَِمْرِكَ ، وَكُلُّ ذلِكَ بِفَضْلِكَ عَلَيَّ وَإِحْسانِكَ إِلَيَّ ، فَلَكَ

مي باشم ، و اين همه به فضل و احسان توست ، پس سپاس ترا سزد كه

الْحَمْدُ عَلي مَا وَفَّقْتَنِي لَهُ ، أَبْتَغِي بِذلِكَ الزُّلْفَةَ عِنْدَكَ ، وَالْقُرْبَةَ إِلَيْكَ ،

مرا به آن توفيق بخشيدي كه به سويت تقرب جويم و نزديكي به سوي تو

وَ الْمَنْزِلَةَ لَدَيْكَ ، وَالْمَغْفِرَةَ لِذُنُوبِي ، وَالتَّوْبَةَ عَلَيَّ مِنْها بِمَنِّكَ ،

و جاه و منزلت نزد تو و مغفرت گناهانم خواستار شوم كه بر من به لطف خويش ببخشايي

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد ، وَحَرِّمْ بَدَنِي عَلَي النّارِ ،

خداوندا ! درود فرست بر محمد و آلش ، و بدنم را بر آتش حرام ساز

وَ آمِنّـِي مِنْ عَذابِكَ وَعِقابِكَ ، بِرَحْمَتِكَ يا أَرْحَمَ الرّاحِمِينَ » .

و از عذاب و كيفرت امانم دهي به رحمتت اي مهربانترين مـهـربــانـان . »

آداب ورود به مسجد الحرام

1 . غسل كردن .

2 . پاي برهنه با حالت متانت ووقار قدم برداشتن .

ومستحب است بر در مسجدالحرام ايستاده ، بگويد :

287

« اَلسَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ ، بِسْمِ اللهِ

« سلام و رحمت و بركات خداوند بر تو اي پيامبر ، به نام خدا

وَبِاللهِ وَمِنَ اللهِ وَماشاءَ اللهُ ، اَلسَّلامُ عَلي رَسُولِ اللهِ وَآلِهِ ، اَلسَّلاَمُ

و به ياري او و ياري از خداست و خواست خواست خداست ، سلام بر رسول خدا وآل او ، سلام

عَلي اِبْراهِيمَ وَآلِهِ ، وَالسَّلامُ عَلي أَنْبِياءِاللهِ وَرُسُلِهِ وَالْحَـمْـدُ

بر ابراهيم خليل الله وآلش ، سلام بر پيامبران خدا و فرستادگانش و سپاس

لِلّهِ رَبِّ الْعـالَـمِـينَ » .

مخصوص خداوند ؛ پروردگار جهانيان است . »

و در روايت ديگر وارد است كه نزد درِ مسجد بگويد :

« بِسْمِ اللهِ وَبِـاللهِ وَمِنَ اللهِ وَإِلَي اللهِ وَما شاءَ اللهُ وَعَلي

« به نام خدا و به كمك او و بازگشت به سوي خداست و خواست خواست خداست و بر

مِلَّةِ رَسُولِ اللهِ ، صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ ، وَخَيْرُ الاَْسْماءِ لِلّهِ ،

شريعت رسول خدا ( صلّي الله عليه وآله ) مي باشم و بهترين نام ها براي خداست

وَالْحَمْدُ لِلّهِ ، وَالسَّلامُ عَلي رَسُولِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلي مُحَمَّدِ بْنِ

و سپاس ويژه خداوند است و سلام بر رسول خدا ، سلام بر محمّد بن

عَبْدِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ ، اَلسَّلامُ

عبدالله ، سلام و رحمت و بركات خدا بر تو اي پيامبر ، سلام

288

عَلي أَنْبِياءِ اللهِ وَرُسُلِهِ ، اَلسَّلامُ عَلي إِبْراهِيمَ خَلِيلِ الرَّحْمانِ ، اَلسَّلامُ

بر انبياي خدا و پيامبرانش ، سلام بر خليل خداي رحمان ، سلام

عَلَي الْمُرْسَلِينَ ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ رَبّـِ الْعالَمِينَ ، اَلسَّلامُ عَلَيْنا وَعَلي

بر پيامبران خدا و فرستادگان و سپاس مخصوص خدا ؛ پروردگار جهانيان است ، سلام بر ما و بر

عِبادِ اللهِ الصّالِحِينَ . اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد ، وَبارِكْ

بندگان شايسته خداوند ، خداوندا ! دورد فرست بر محمّد و آلش و بركت بخش

عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد ، وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّد ، كَماصَلَّيْتَ

بر محمّد و آلش وترحم كن بر محمّد و خاندانش ، چنانچه درود و

وَبارَكْتَ وَتَرَحَّمْتَ عَلي إِبْراهِيمَ وَآلِ إِبْراهِيمَ ، إِنَّكَ حَمِيدٌ

بركت و ترحم ورزيدي بر ابراهيم و دودمان ابراهيم كه تو ستوده

مَجِيدٌ . اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد عَبْدِكَ وَرَسُولِكَ ،

و بزرگي ، خداوندا ! درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد ؛ بنده و پيامبرت ،

وَعَلي إِبْراهِيمَ خَلِيلِكَ وَعَلي أَنْبِيائِكَ وَرُسُلِكَ وَسَلِّمْ

خداوندا ! درود فرست بر ابراهيم خليل و بر انبيا و پيامبرانت كه درود

عَلَيْهِمْ ، وَسَلامٌ عَلَي الْمُرْسَلِينَ ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ رَبّـِ الْعالَمِينَ ،

بر آنان و سلام فرست بر رسولان و سپاس مخصوص خداوند ؛ پروردگار جهانيان است ،

اَللّهُمَّ افْتَحْ لِي أَبْوابَ رَحْمَتِكَ ، وَاسْتَعْمِلْنِي فِي طاعَتِكَ

خداوندا ! ابواب رحمتت را برايم بگشا و مرا به فرمانبرداري

289

وَمَرْضاتِكَ ، وَاحْفَظْنِي بِحِفْظِ الاِْيمانِ أَبَداً ما أَبْقَيْتَنِي ، جَلَّ ثَناءُ

و جلب خشنوديت به كار گير و در پناه ايمان براي هميشه تا آنگاه كه باقيم داشته اي محفوظم دار ، ستايش ذات تو

وَجْهِكَ ، اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي جَعَلَنِي مِنْ وَفْدِهِ وَزُوّارِهِ ، وَجَعَلَنِي

بزرگ است ، حمد مخصوص خدايي است كه مرا از واردين و زائرينش قرار داد ،

مِمَّنْ يَعْمُرُ مَساجِدَهُ ، وَجَعَلَنِي مِمَّنْ يُناجِيهِ . اَللّهُمَّ إِنِّي عَبْدُكَ وَزائِرُكَ

از كساني كه مساجدش را آباد مي كنند و با او مناجات مي نمايند ، خداوندا ! من بنده

فِي بَيْتِكَ ، وَعَلي كُلّـِ مَأْتِيّ حَقٌّ لِمَنْ أَتاهُ وَزارَهُ ، وَأَنْتَ خَيْرُ

و زائر خانه ات مي باشم و بر هر وارد و زائري حقي بر صاحب خانه مي باشد ، و تو

مَأْتِيّـ وَأَكْرَمُ مَزُور ، فَأَسْأَلُكَ يا اَللهُ يا رَحْمانُ بِأَنَّكَ أَنْتَ اللهُ الَّذِي

بهترين و گرامي ترين كسي هستي كه بر او وارد مي شوند ، پس از تو مي خواهم اي خداي رحمان

لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ ، وَحْدَكَ لا شَرِيكَ لَكَ ، بِأَنَّكَ واحِدٌ أَحَدٌ صَمَدٌ ،

كه معبودي جز تو نيست تنها و بي همتايي ، يگانه ، يگانه ، بي نياز ،

لَمْ تَلِدْ وَلَمْ تُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ [ لَكَ ] كُفُواً أَحَدٌ ، وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ

نه زاده اي و نه زاده شده اي ، و براي تو همتايي نمي باشد و اينكه محمّد

وَرَسُولُكَ ، صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَعَلي أَهْلِ بَيْتِهِ ، يا جَوادُ يا كَرِيمُ يا

بنده و فرستاده توست كه صلوات خدا بر او و خاندانش باد اي بخشنده

ماجِدُ يا جَبّارُ يا كَرِيمُ ، أَسْأَلُكَ أَنْ تَجْعَلَ تُحْفَتَكَ إِيّايَ بِزِيارَتِي

اي كريم اي بزرگ اي خطاپوش ، اي كريم از تو مي خواهم كه هديه مرا به خاطر

290

إِيّاكَ أَوَّلَ شَيْء تُعْطِينِي فَكاكَ رَقَبَتِي مِنَ النّارِ » .

زيارتم از خانه تو ، نخستين عطايت را رهاييم از آتش قرار بده . »

پس سه مرتبه بگويد :

« اَللّهُمَّ فُكَّ رَقَبَتِي مِنَ النّارِ » .

« خداوندا ! مرا از آتش رهايي بخش . »

آنگاه چنين ادامه دهد :

« وَأَوْسِعْ عَلَيَّ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلالِ الطَيِّبِ ، وَادْرَأْ عَنِّي شَرَّ

« و از روزي حلال و پاكيزه بر من وسعت بخش و شرّ

شَياطِينِ الاِْنْسِ وَالْجِنِّ وَشَرَّ فَسَقَةِ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ » .

شيطان هاي جن و انس ، و شر فاسقان عرب و عجم را از من دفع كن . »

پس داخل مسجدالحرام شود ، و رو به كعبه دست ها را بلند نموده بگويد :

« اَللّهُمَّ إِنّـِي أَسْأَلُكَ فِي مَقامِي هذا ، فِي أَوَّلِ مَناسِكِي أَنْ

« خداوندا ! در اين جايگاهم و در اوّل مناسكم از تو مي خواهم كه

تَقْبَلَ تَوْبَتِي ، وَأَنْ تَجاوَزَ عَنْ خَطِيئَتِي وَتَضَعَ عَنِّي وِزْرِي ،

توبه ام را پذيرا و از خطايم درگذري و وزر و وبالم را از من برداري

291

اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي بَلَّغَنِي بَيْتَهُ الْحَرامَ . اَللّهُمَّ إِنِّي أَشْهَدُ أَنَّ هذا

حمد مخصوص خدايي است كه مرا به بيت الله الحرام خويش رساند ، خداوندا ! من گواهي دهم كه اينك

بَيْتُكَ الْحَرامُ الَّذِي جَعَلْتَهُ مَثابَةً لِلنّاسِ وَأَمْناً مُبارَكاً وَهُديً

بيت الله الحرامي است كه تو محلّ آمد و شد مردم و محل امن و مبارك و هدايت

لِلْعالَمِينَ . اَللّهُمَّ إِنّـِي عَبْدُكَ ، وَالْبَلَدَ بَلَدُكَ ، وَالْبَيْتَ بَيْتُكَ ، جِئْتُ

جهانيان قرار دادي ، خداوندا ! منم بنده تو و اين شهر شهر توست و خانه خانه تو مي باشد آمده ام

أَطْلُبُ رَحْمَتَكَ ، وَأَؤُمُّ طاعَتَكَ ، مُطِيعًا لاَِمْرِكَ ، راضِياً بِقَدَرِكَ ،

تا رحمت تو را بطلبم و آهنگ اطاعت تو كردم ، فرمانبردار امر تو مي باشم ، و راضي به تقدير تو هستم ،

أَسْأَلُكَ مَسْأَلَةَ الْمُضْطَرِّ إِلَيْكَ الْخائِفِ لِعُقُوبَتِكَ . اَللّهُمَّ افْتَحْ لِي

از تو مي خواهم همانند نيازمندي كه از تو خائف مي باشد ، خداوندا ! درهاي

أَبْوابَ رَحْمَتِكَ ، وَاسْتَعْمِلْنِي بِطاعَتِكَ وَمَرْضاتِكَ » .

رحمتت را به رويم بگشا و به طاعت و جلب رضايتت وادارم ساز . »

بعد خطاب كند به كعبه و بگويد :

« اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي عَظَّمَكِ وَشَرَّفَكِ وَكَرَّمَكِ وَجَعَلَكِ مَثابَةً

« حمد خدايي را كه ترا بزرگ و با شرافت و محل آمد و شد

لِلنّاسِ وَأَمْناً مُبارَكاً وَهُديً لِلْعالَمِيــنَ » .

مردم و جاي امن و مبارك و عامل هدايت جهانيان قرار داد . »

292

ومستحب است وقتي روبروي « حجر الأسود » رسيد ، بگويد : « أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ ،

« گواهي مي دهم كه معبودي جز خداي يكتاي بي همتا نيست

وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ ، آمَنْتُ بِاللهِ ، وَكَفَرْتُ بِالْجِبْتِ

و اينكه محمّد بنده و فرستاده اوست ، ايمان آوردم به خدا ، و به جبت و

وَالطّاغُوتِ وَبِاللاّتِ وَالْعُزّي ، وَعِبادَةِ الشَّيْطانِ ، وَعِبادَةِ كُلِّ نِدّ

طاغوت و لات و عزّي و عبادت شيطان و عبادت هر چه شريك خدا

يُدْعي مِنْ دُونِ اللّهِ » .

خـوانــده شـود كـفـر ميورزم . »

امام صادق ( عليه السلام ) به ابوبصير فرمود : هنگامي كه داخل مسجد شدي جلو برو تا روبروي « حجرالأسود » كه رسيدي متوجّه آن شده ، اين دعا را بخوان :

« اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي هَدانا لِهذا وَما كُنّا لِنَهْتَدِيَ لَوْلا أَنْ هَدانَا

« حمد مخصوص خدايي است كه ما را به اينجا هدايت كرد و اگر هدايت خدا نبود به اينجاراه

اللهُ ، سُبْحانَ اللهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا إِلهَ إلاَّ اللهُ وَاللهُ أَكْبَرُ ، أَكْبَرُ

نمي يافتيم ، منزّه است خدا و سپاس ويژه اوست و معبودي نيست جز خدا و خداوند بزرگ است ، خداوند بزرگتر از

مِنْ خَلْقِهِ ، وَأَكْبَرُ مِمّا أَخْشي وَأَحْذَرُ ، لا إِلهَ إلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا

آفريده هايش مي باشد ، خداوند بزرگتر است از آنچه از آن بيمناكيم ، معبودي جز خداي يكتاي

293

شَرِيكَ لَهُ ، لَهُ الْمُلْكُوَلَهُ الْحَمْدُ ، يُحْيِيوَيُمِيتُ ، وَيُمِيتُ

بي همتا نيست ، ملك هستي و حمد براي اوست ، زنده مي كند و مي ميراند و مي ميراند

وَيُحْيِي ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ ، وَهُوَ عَلي كُلِّ شَيْء قَدِيرٌ . اَللّهُمَّ

و دوباره زنده مي كند ، خير و خوبي به دست اوست ، و او بر هر چيز توانا است ،

صَلّـِ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد ، وَبارِكْ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد ،

خداوندا ! سلام و درود فرست بر حضرت محمّد و آلش ، و بر آنان بركت بخش ؛

كَأَفْضَلِ ما صَلَّيْتَ وَبارَكْتَ وَتَرَحَّمْتَ عَلي إِبْراهِيمَ وَآلِ

بهترين درود و بركت و رحمتي كه بر ابراهيم و آلش

إِبْراهِيمَ ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ ، وَسَلامٌ عَلي جَمِيعِ النَّبِيِّينَ

فرستاده اي كه تو ستوده و بزرگي ، سلام بر تمام پيامبران

وَالْمُرْسَلِينَ ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ رَبّـِ الْعالَمِينَ . اَللّهُمَّ إِنّـِي أُومِنُ

و فرستادگان ، و سپاس مخصوص خداوند ؛ پروردگار جهانيان است ، خداوندا !

بِـوَعْـدِكَ ، وَأُصَـدِّقُ رُسُـلَـكَ ، وَأَتَّــبِـعُ كِتابَـكَ » .

به وعده توايمان دارم و پيامبرانت را تصديق مي كنم و از كتابت پيروي مي نمايم . »

و در روايت معتبر وارد است كه وقتي نزديك حجرالأسود رسيدي دست هاي خود را بلند كن ، وحمد وثناي الهي را بجا آور ، وصلوات بر پيغمبر بفرست ، واز خداوندِ عالَم بخواه كه حجّ تو را قبول كند ، پس از آن حَجَر را

294

بوسيده واستلام نما . واگر بوسيدن ممكن نشد لمس كن ، واگر

آن هم ممكن نشد اشاره به آن كن ، وبگو :

« اَللّهُمَّ أَمانَتِي أَدَّيْتُها وَمِيثاقِي تَعاهَدْتُهُ لِتَشْهَدَ لِي بِالْمُوافاةِ ،

« خداوندا ! امانتم را ادا و پيمانم را تجديد كردم تا تو بر وفا به عهدم گواهي دهي ،

اَللّهُمَّ تَصْدِيقاً بِكِتابِكَ وَعَلي سُنَّةِ نَبِيِّكَ ، أَشْهَدُ أَنْ

خداوندا ! كتابت را تصديق مي كنم و از سنّت پيامبرت ـ كه درود تو بر او و بر آلش ـ پيروي مي نمايم

لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ ، وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ ،

و گواهي مي دهم كه معبودي جز خداي يكتاي بي همتا نيست و محمّد بنده او

آمَنْتُ بِاللهِ ، وَكَفَرْتُ بِالْجِبْتِ وَالطّاغُوتِ وَبِاللاّتِ وَالْعُزّي ،

پيامبر و رسول اوست ، به خدا ايمان آوردم و به جبت و طاغوت و لات

وَعِبادَةِ الشَّيْطانِ ، وَعِبادَةِ كُلِّ نِدّ يُدْعي مِنْ دُونِ اللهِ » .

و عزّي و عبادت شيطان و عبادت هر شريكي براي خدا كفر ميورزم . »

واگر نتواني همه را بخواني قسمتي از آن را بخوان ، وبگو :

اَللَّهُمَّ إِلَيْكَ بَسَطْتُ يَدِي وَفِيما عِنْدَكَ عَظُمَتْ رَغْبَتِي

خداوندا ! به سوي تو دست گشودم و اشتياقم به آنچه نزد توست بزرگ است

فَاقْبَلْ سُبْحَتِي ، وَاغْفِرْ لِي وَارْحَمْنِي ، اَللّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ

پس تسبيحم را بپذير ، گناهم را بيامرز و بر من ترحم كن ، خداوندا ! به تو از

295

الْكُفْرِ وَالْفَقْرِ وَمَواقِفِ الْخِزْيِ فِي الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ » .

كفر ، فقر ، و خواري دنيا و آخرت پناه مي برم . »

مستحبات طواف

مستحب است حاجي در حال طواف ، با كمال خلوص وتوجّه به خدا ، در هر دوري از طواف هاي هفت گانه ، راز و نيازي آهسته و آرام ، با حضرت حق داشته باشد .

مستحبّات سعي

مستحب است پس از خواندن نماز طواف وپيش از سعي ، مقداري از آب زمزم بياشامد و به سر و پشت و شكم خود بريزد و بگويد :

« اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِلْماً نافِعاً ، وَرِزْقاً واسِعاً ، وَشِفاءً مِنْ كُلِّ داء

« خداوندا ! آن را وسيله آموختن دانشي سودمند ، و روزي فراخ ، و شفاي درد و بيماري

وَسُقْم » .

قــرار ده . »

296

پس از آن نزديك حجرالأسود بيايد ، ومستحب است با آرامش دل وبدن بالاي صفا رفته ، وبه خانه كعبه نظر كند ، و به ركني كه حجرالأسود در آن است رو نمايد ، وحمد وثناي الهي را بجا آورد ، ونعمت هاي الهي را به خاطر بياورد ، آنگاه اين ذكر را بگويد :

« اَللهُ أَكْبَرُ » هفت مرتبه .

« خداي بزرگ است . »

« اَلْحَمْدُ لِلّهِ » هفت مرتبه .

« ستايش مخصوص خدا است . »

« لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ » هفت مرتبه .

« معبودي جز الله نيست . »

« لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ ،

« معبودي جز خداي يگانه بي همتا نيست ، هستي او را است و ستايش ويژه او است

يُحْيِي وَيُمِيتُ ، وَهُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ ، وَهُوَ عَلي كُلِّ

زندگي مي بخشد و مي ميراند ، و او خود زنده فنا ناپذير است ، خير بدست او است ، و او بر

شَـيْء قَـدِيـرٌ » ( سه مرتبه ) .

هر چيز توانا مي باشد . »

297

پس صلوات بر محمّد و آل محمّد بفرستد ، و سه مرتبه بگويد :

« اَللهُ أَكْبَرُ عَلي ما هَدانا ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلي ما أَبْلانا ، وَالْحَمْدُ

« خدا بزرگ است كه ما را هدايت كرد ، ستايش مخصوص او است كه ما را آزمود ستايش

لِلّهِ الْحَيّـِ الْقَيُّومِ ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الْحَيّـِ الدّائِمِ » .

ويژه خداوند زنده قائم بذات است و ستايش او راكه زنده جاويداست . »

پس سه مرتبه بگويد :

« أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ ، لا

« گواهي مي دهم كه خدايي جز خداي يكتا نيست ، و گواهي مي دهم كه حضرت محمّد بنده و فرستاده اوست جز او

نَعْبُدُ إِلاّ إِيّاهُ ، مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ ، وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ » .

را عبادت نمي كنم ، دين خود را براي او خالص كرده ام گرچه مشركان ناخوش دارند . »

پس سه مرتبه بگويد :

« اَللّهُمَّ إِنّـِي أَسْأَلُكَ الْعَفْوَ وَالْعافِيَةَ وَالْيَقِينَ فِي الدُّنْيا

« خداوندا ! من از تو بخشش ، عافيت و يقين در دنيا و

وَالاْخِــرَةِ » .

آخرت مي طلبم . »

و سه مرتبه بگويد :

298

« اَللّهُمَّ آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَفِي الاْخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنا عَذابَ

« خداوندا ! در دنيا نيكي ودر آخرت نيكي به ما عطا فرما ، و از عذاب آتش

الـنّـــارِ » .

نگاهمان دار . »

پس بگويد :

« اَللهُ أَكْبَرُ » صد مرتبه .

« لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ » صد مرتبه .

« اَلْحَمْدُ لِلّهِ » صد مرتبه .

« سُبْحانَ اللهِ » صد مرتبه .

پس بگويد :

« لا إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ ، أَنْجَزَ وَعْدَهُ ، وَنَصَرَ عَبْدَهُ ،

« نيست معبودي جز خداي يكتاي يكتا كه به وعده اش وفا كرد و بنده اش را ياري داد

وَغَلَبَ الاَْحْزابَ وَحْدَهُ ، فَلَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَحْدَهُ . اَللّهُمَّ

و بر احزاب به تنهايي پيروز شد ، مُلك هستي او راست ، و تنها ستايش براي او است خداوندا !

بارِكْ لِي فِي الْمَوْتِ وَفِيما بَعْدَ الْمَوتِ . اَللّهُمَّ إِنّـِي أَعُوذُ بِكَ مِنْ

مرگ ، و پس از مرگ را بر من مبارك گردان ، خداوندا به تو پناه مي برم از

ظُلْمَةِ الْقَبْرِ وَوَحْشَتِهِ . اَللّهُمَّ أَظِلَّنِي فِي ظِلِّ عَرْشِكَ يَوْمَ لا ظِلَّ

تاريكي و وحشت قبر ، خداوندا ! مرا در سايه عرش در روزي كه سايه اي جز سايه رحمت تو

299

إِلاّ ظِـلُّـكَ » .

نمي باشـد جـايـم ده . »

و بسيار دعاي بعد را كه سپردن دين و نفس و اهل و مال خود به خداوند عالم است ، تكرار كند ، بگويد :

« اَسْتَوْدِعُ اللهَ الرَّحْمنَ الرَّحِيمَ الَّذِي لا تَضِيعُ وَدائِعُهُ دِينِي

« به خداي رحمان و رحيم كه امانتي نزد او تباه نگردد ، دينم

وَنَفْسِي وَأَهْلِي . اَللّهُمَّ اسْتَعْمِلْنِي عَلي كِتَابِكَ وَسُنَّةِ نَبِيِّكَ ،

و جانم و خانواده ام را مي سپارم ، خداوندا ! مرا بر طبق كتاب و سنت پيامبرت توفيق عمل ده

وَتَوَفَّنِي عَلي مِلَّتِهِ ، وَاَعِذْنِي مِنَ الْفِتْنَةِ » .

و مرا بر دين او بميران و از فتنه پناهم ده . »

پس « اَللهُ أَكْبَرُ » سه مرتبه بگويد .

بعد دعاي سابق را دو مرتبه تكرار كند ، آنگاه يك

بار ديگر تكبير ودعا را بخواند ، واگر تمام اين عمل را

نتواند انجام دهد هر قدر كه مي تواند بخواند .

مستحب است كه رو به كعبه نمايد ، واين دعا را بخواند :

« اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِي كُلَّ ذَنْب أَذْنَبْتُهُ قَطُّ ، فَإِنْ عُدْتُ فَعُدْ عَلَيَّ

« خداوندا ! هر گناهي كه تا كنون كرده ام بيامرز ، اگر گناه را از سر گرفتم تو آمرزش را برايم

300

بِالْمَغْفِرَةِ ، فَإِنَّكَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ . اَللّهُمَّ افْعَلْ بِي ما أَنْتَ

اعاده كن كه تو بخشنده و مهرباني ، خداوندا ! با من چنان رفتار كن كه شايسته

أَهْلُهُ ، فَإِنَّكَ إِنْ تَفْعَلْ بِي ما أَنْتَ أَهْلُهُ تَرْحَمْنِي ، وَإِنْ تُعَذِّبْنِي

توست كه اگر آنگونه كه شايسته توست با من رفتار كني به من رحم كرده اي و اگر عذابم كني

فَأَنْتَ غَنِيٌّ عَنْ عَذابِي ، وَأَنَا مُحْتَاجٌ إِلي رَحْمَتِكَ ، فَيا مَنْ أَنَا

تو بي نياز از عذاب من هستي و من نيازمند به رحمتت پس اي كسي كه من

مُحْتاجٌ إِلي رَحْمَتِهِ اِرْحَمْنِي . اَللّهُمَّ لا تَفْعَلْ بِي ما أَنَا أَهْلُهُ ،

محتاج به رحمتش هستم رحم كن خدايا ! با من چنان رفتار مكن كه در خور آن

فَإِنَّكَ إِنْ تَفْعَلْ بِي ما أَنَا اهْلُهُ تُعَذِّبْنِي ، وَلَمْ تَظْلِمْنِي ،

مي باشم اگر با من بدانگونه كه سزاوار آنم رفتاركني در اين صورت مرا عذاب خواهي كرد بي آنكه به من ستمي رواداري

أَصْبَحْتُ أَتَّقِي عَدْلَكَ ، وَلا أَخافُ جَوْرَكَ ، فَيا مَنْ هُوَ عَدْلٌ لا

كه من از عدل تو بيمناكم و از ستمت در امان ، اي عادلي كه ستم روا نمي داري

يَجُورُ اِرْحَمْنِي » .

به من رحم فرما . »

پس بگويد :

« يا مَنْ لا يَخِيبُ سائِلُهُ ، وَلا يَنْفَدُ نائِلُهُ ، صَلِّ عَلي مُحَمَّد

« اي آنكه گدا را نوميد نمي كني و عطايت را پاياني نيست ، بر محمّد

301

وَآلِ مُحَمَّد ، وَأَعِذْنِي مِنَ النّارِ بِرَحْمَتِكَ » .

و آل محمّد درود فرست ، و به رحمتت مرا از آتش پناه ده . »

در حديث شريف وارد شده است : هنگامي كه از صفا پايين مي آيد رو به خانه كعبه كند و بگويد :

« اَللّهُمَّ إِنّـِي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذابِ الْقَبْرِ وَفِتْنَتِهِ وَغُرْبَتِهِ

« خداوندا ! من به تو پناه مي برم از عذاب و فتنه قبر و تنهايي

وَوَحْشَتِهِ وَظُلْمَتِهِ وَضِيقِهِ وَضَنْكِهِ . اَللّهُمَّ اَظِلَّنِي فِي ظِلِّ عَرْشِكَ

و ترس و تاريكي و تنگي و فشار آن ، خداوندا ! مرا در سايه عرشت قرار ده روزي كه

يَـوْمَ لا ظِلَّ إِلاّ ظِلُّكَ » .

سايه اي جز سايه لطف تو نيست . »

سپس مي گويي :

« يا رَبَّ الْعَفْوِ ، يا مَنْ أَمَرَ بِالْعَفْوِ ، يا مَنْ هُوَ أَوْلي بِالْعَفْوِ ، يامَنْ

« اي پروردگاربخشنده ، اي آنكه دستوربخشش دادي ، اي آنكه سزوارترين فرد به عفو و بخششي ، اي آنكه

يُثِيبُ عَلَي الْعَفْوِ ، اَلْعَفْوَ اَلْعَفْوَ اَلْعَفْوَ ، يَا جَوادُ يَاكَرِيمُ يَا قَرِيبُ ،

بر بخشيدن پاداش مي دهي ، بخشش ، بخشش ، بخشش ، اي بخشنده اي كريم ، اي نزديك ( به ما )

يَا بَعِيدُ ، اُرْدُدْ عَلَيَّ نِعْمَتَكَ ، وَاسْتَعْمِلْنِي بِطاعَتِكَ وَمَرْضاتِكَ » .

نعمت هاي از دست رفته را به من بازگردان ، و در جهت اطاعت و خوشنوديت به كارم گير . »

302

مستحب است از صفا تا مناره ميانه ، راه رود ، واز آنجا تا جايي كه محل بازار عطاران بوده است ( اين فاصله با چراغ سبز مشخص شده ) ، ( هَرْوَلَه كند ) و مستحب است در هنگامي كه به اين محل مي رسد ، بگويد :

« بِسْمِ اللهِ وَاللهُ أَكْبَرُ . اَللّهُمَّ صَلّـِ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد ،

« بنام خدا و با استعانت از او ، خداوند بزرگ است ، درود بر محمّد و

اَللّهُمَّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَتَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ ، إِنَّكَ أَنْتَ الاَْعَزُّ

خاندان او ، خداوندا ! بيامرز و رحم فرما و از آنچه مي داني در گذر كه تو بسيار عزيز

الاَْكْرَمُ ، وَاهْدِنِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ . اَللّهُمَّ إِنَّ عَمَلِي ضَعِيفٌ

و جليل و كريم مي باشي ، و مرا به راهي كه درست است هدايت كن ، خداوندا ! عملم ضعيف است

فَضاعِفْهُ لِي ، وَتَقَبَّلْ مِنّـِي . اَللّهُمَّ لَكَ سَعْيِي ، وَبِكَ حَوْلِي

تو مضاعفش گردان و از من بپذير ، خداوندا ! سعي من براي تو است ، و توان

وَقُوَّتِي ، تَقَبَّلْ عَمَلـِي ، يا مَنْ يَقْبَلُ عَمَلَ الْمُتَّقِينَ » .

و نيرويم از تو مي باشد ، عملم را قبول فرما ، اي آنكه عمل پرهيزكاران را مي پذيري . »

و چون از اين قسمت گذشت بگويد :

« يا ذَا الْمَنِّ وَالْفَضْلِ وَالْكَرَمِ وَالنَّعْماءِ وَالْجُودِ ، اِغْفِرْ لِي

« اي صاحب نعمت و فضل و كرم و جود ، بيامرز

303

ذُنُوبِي ، إِنَّهُ لا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاّ أَنْتَ » .

گناهانم را كه كسي جز تو گناهان را نمي آمرزد . »

و هنگامي كه به مروه رسيد بالاي آن برود ، وبجا آورد آنچه را كه در صفا بجا آورد ، وبخواند دعاهاي آنجا را به ترتيبي كه ذكر شد . وپس از آن بگويد :

« يا مَنْ أَمَرَ بِالْعَفْوِ ، يا مَنْ يُحِبُّ الْعَفْوَ ، يا مَنْ يُعْطِي عَلَي

« خداوندا ! اي آنكه به بخشش دستورداده اي ، اي آنكه بخشش را دوست داري ، اي آنكه بربخشش

الْعَفْوِ ، يا مَنْ يَعْفُو عَلَي الْعَفْوِ ، يارَبَّ الْعَفْوِ ، اَلْعَفْوَ اَلْعَفْوَ اَلْعَفْوَ » .

پاداش مي دهي ، اي آنكه هركس را كه عفو كند ، او راعفومي كني ، اي پروردگاربخشنده ، اَلْعَفْو ، اَلْعَفْو ، اَلْعَفْو . »

و مستحب است در گريه كردن بكوشد و خود را به گريه وا دارد ، ودر حال سعي دعا بسيار كند ، وبخواند اين دعا را :

« اَللّهُمَّ إِنّـِي أَسْأَلُكَ حُسْنَ الظَّنِّ بِكَ عَلي كُلِّ حَال ، وَصِدْقَ

« خداوندا ! از تو مي خواهم كه در هر حال مرا نسبت به خود حسن ظن عنايت كني ، و نيت

النِّيَّـةِ فِي التَّوَكُّلِ عَلَيْكَ » .

صـادق در تـوكـل بر تو را خواستـارم . »