بخش 16

301

جمعه 7 تيرماه 1370

15 ذيحجه 1411

شرايط تحقق وعده هاي خدا

تأخير در بازگشت حجاج

302

ديدارها

ديدار حجة الاسلام والمسلمين محمدي ري شهري با زائران افغاني

پيامداران جهاد و هجرت ، دسته دسته به سوي بعثه مقام معظم رهبري مي آيند . زائران افغاني در قالب بعثه مجاهدان و مهاجران ، سازمان يافته و به حج بيت الله الحرام مشرف شده اند . ^{( 1 )}

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . بعثه مهاجران و مجاهدان در آستانه برگزاري حج 1370 و با موافقت نماينده وليّ فقيه و سرپرست حاجيان ايراني و هماهنگيِ به عمل آمده از سوي نماينده مقام معظم رهبري تشكيل شد . به رغم كمبود وقت و تعداد ارگان هاي مختلفي كه رسيدگي به امور افغانيان جزء وظايف ايشان است ، هماهنگي هاي لازم صورت گرفته و اين بعثه كار خود را در مكه مكرمه آغاز كرد . اين بعثه اقداماتي از قبيل برگزاري شب افغانستان در 8 ذي الحجة الحرام 1411 ، تماس با برادران افغاني كه از كشورهاي مختلف به حج آمده اند و حل مشكلات آنان ، انتشار نشريه اي به نام « جهاد و هجرت » و . . . انجام داده است .

303

مراسم ديدار حوالي ساعت ده شب و پس از قرائت آياتي از كلام الله مجيد آغاز شد . حجة الاسلام والمسلمين آقاي ابراهيمي نماينده محترم مقام معظم رهبري در امور افاغنه ، سخنراني در اين مراسم را عهده دار بود . ايشان در طليعه كلام خود ضمن تشكر از سرپرست حجاج ايراني به واسطه به حضور پذيرفتن برادران افغاني ، به وعده هاي مكرر قرآن مجيد درباره پيروزي اسلام و پيروان آن بر ساير مكاتب و دستيابي به حكومت جهاني پرداخت .

سخنران با طرح اين سئوال كه « چرا با وجود چنين وعده هايي مسلمانان در ضعف و فتور بسر مي برند ؟ » ، شرايط تحقق وعده هاي حضرت را برشمرد و به نقل از مرحوم علامه طباطبايي ( رحمه الله ) به مورادي چون ثبات و ايتادگي ، ذكر كثير خدا ، اطاعت و فرمانبرداري ، خودداري از تنازع ، صبر و دوري از اخلاقيات غير الهي اشاره كرد .

سخنران در بخشي ديگر از سخنان خود رمز توفيق حضرت امام خميني را در برپايي نظام جمهوري اسلامي ، آرامش مرتبط با ذات احديث ايشان دانست و در پايان به واقعه هفتم تير اشاره كرد و گفت :

« طي اين حادثه بهترين و كوشاترين افراد جامعه ايران از انقلاب و مردم انقلابي گرفته شدند ول حضور مردم در تشييع آنان ، مرهمي بر دل دوستان و باعث استحكام مبادي انقلاب اسلامي شد . »

مراسم ، با ابراز محب برادران افغاني نسبت به نماينده وليّ امر مسلمين و سرپرست حجاج ايراني خاتمه يافت .

گزارش ها

گزارشي از انتقال حاجيان به كشور

تا ساعات آخر روز هفتم تير ، 36744 تن از زائران بيت الله الحرام مكه را ترك رده و براي بازگشت به كشور عازم جده و يا مدينه خواهند شد . آن گروه از زائران ايراني كه با عنوان « مدينه قبل » مشخص مي شوند پس از

304

انجام اعمال و مناسك حج ، از طريق بندر جده عازم پنج فرودگاه مختلف كشورمان مي گردند . گروه ديگير ، يعني گروه « مدينه بعد » ، پس از انجام اعمال حج به مدينه مي روند و پس از طي زمان مقرر ، از مدينه عازم جده شده و از آنجا به كشور مراجعت مي كنند .

تا صبح امروز 11300 تن زائر به كشورمان بازگشته اند كه با احتساب 5700 نفري كه در اين روز جابجا خواهند شد ، شمار زائران منتقل شده به داخل كشور به هفده هزار نفر بالغ گرديد . مع الاسف امروز اعلام شد كه دوازده پروازي كه قرار است در روز هشتم تير انجام پذيرد به تعويق افتاده است . تأخيرهايي كه طي روز گذشته در انجام پروازهاي زائران ايراني روي داده مشكلاتي را در انتقال مطلوب آنان بوجود آورده است .

به دنبال بروز مشكل در انتقال حجاج ، موضوع از طريق مقامات مربوطه مورد پيگيري قرار گرفت . در پي دستور نماينده محترم وليّ فقيه و سرپرست حجاج ايراني مبني بر رسيدگي عاجل به موجوع ، جلساتي به منظور بررسي علل بروز مشكل و طرق رفع آن تشكيل شد .

دلايل بروز مشكل در انتقال حاجيان به ايران عبارت بود از :

1 . تغيير روش مؤسسه مطوفي : ^{( 1 )} مؤسسه مطوفيِ حجاج ايراني عنوان كرده بود كه لازم است گذرنامه حاجيان ايراني در طول سفر زميني ـ از مكه يا مدينه به جده ـ همراه آنان باشد . لذا انجام برخي از اقدامات ضروري كه مي بايد در ظرف زمانيِ چهل و هشت ساعت قبل از آمدن حجاج در فرودگاه عملي شود امكان پذير نبود . بنابراين ، تشريفات مزوبر مي بايست پس از ورود حاجيان به فرودگاه انجام شود كه به طور طبيعي به اتلاف وقت زياد منتهي مي شد .

2 . دير رسيدن به فرودگاه : طبق اعلام ستاد حج ، كاروان ها

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 . از سوي دولت سعودي ، مؤسسات موظف به انجام امور مربوط به حاجيان كشورهاي مختلف شده بودند . انجام اموري جون نقل و انتقال ، خدمات مربوط به گذرنامه حاجيان و . . . به مؤسسه اي موسوم به « مؤسسه مطوفي حجاج ايران » محول شده بود .

305

مي بايست حداقل پانزده ساعت قبل از زمان پرواز در فرودگاه حاضر باشند ؛ اما برخي از كاروان ها به دلايلي مانند معطلي در بين راه ، بيماري مسافران و . . . ديرتر از موعد مقرر به فرودگاه مي رسيدند .

3 . مشكل بار و تحويل آن : در اين زمينه مي بايد به وجود مختلفي اشاره كرد كه عبارت است از :

1/3 . زياد بودن حجم بار زائران : با توجه به گران بودن قيمت بسياري از كالاها ، پيش بيني مي شد كه حجم باري كه زائران هنگام بازگشت به ميهن همراه خود دارند ناچيز باشد . اما بر خلاف اين پيش بيني ، حاجيان مقادير انبوهي بار به همراه داشتند . به اين دليل و نيز به جهت عدم ظرفيت هواپيماهاي مسافري براي تخليه بار موجود در فرودگاه ، دچار تراكم بار و پيدايش صف هاي طولاني شديم .

2/3 . هزينه اضافه بار : امسال هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران براي حمل هر كيلو بار اضافه فار دويست تا دويست و پنجاه تومان در نظر گرفته بود . مطالبه اين مقدار پول از زائران و عدم اطلاع آنان از موضوع باعث بحث و جدل با مأموران اخذ بار در فرودگاه شد . در عمل ، به خطر دقت زياد در توزين بار و محاسبه اضافه بار ، تحويل بار هر كاروان حدود هفت ساعت به طول مي انجاميد . در طول اين مدت ، زائران ناگزير بودند همراه بار خود در صف بايستند . اضافه بر اين ، بايد به مراحلي چون كنترل بار ، الصاق برچسب و . . . نيز اشاره كرد كه خود مستلزم صرف وقت بود .

3/3 . مشكل كمبود صفحه بار ( پليت ) و نارسايي بارانداز فرودگاه جده : هر هواپيماي حامل بار ( كارگو ) حدود چهل و پنج صفحه بار گنجايش دارد و محل درنظر گرفته شده به عنوان برانداز باري هواپيماهاي جمهوري اسلامي ايران ، جاي نگهداري حدود هفتاد صفحه بار را داشت . اين مسئله ـ در حالي كه صفحه بار نيز به تعدا كافي در فرودگاه جده در اختيار نبود ـ باعث فقدان جاي كافي براي تحويل گرفتن بار از حاجيان و در نهايت سبب معطلي بيش از حد آنان شد .

4/3 . مشكل كارگران مسئول حمل و جابجايي بار : هر ساله براي

306

حمل بار ، از كارگران فيليپيني كه توانايي و تخصص اين كار را دارا هستند ، استفاده مي شد . امسال مديران فرودگاه جده از كارگران نپالي استفاده كرده بودند و همين موضوع زمان انتقال بار را از خودروها به محل استقرار كاروان ها و بارانداز ، به ميزان قابل توجهي افزايش داد .

در نتيجه مشكلات ياد شده ، حاجيان ايراني در بازگشت به ميهن دچار اتلاف وقت شدند و زماني بين بيست تا بيست و چهار ساعت در فرودگاه جده معطل ماندند . پس از بررسي ها و هماهنگي هاي لازم مقرر شد كه هواپيماي جمهوري اسلامي با بكار گيري هواپيماهاي حمل و نقل ( كارگو ) ، چشمپوشي از اختصاص دادن زمان براي گرفتن اضافه بار و . . . مانع از معطل شدن حجاج ايراني در فرودگاه جده حاصل گردد .

به اين ترتيب اميد مي رود كه در روزهاي آينده مشكلي به نام معطل شدن در فرودگاه از ميان برود و يا دست كم در حد قابل قبولي كاهش يابد .

ضمناً در اين روز مقرر شد كه عمليات رزرو و تحويل بليت به مدت بيست و چهار ساعت متوقف شود تا در اين فاصله حاجيان حاضر در فرودگاه حده به مقاصد خويش اعزام گردند . همچنين هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران موظف شد پروازهاي فردا ـ شنبه 8 / 4 / 1370 ، ـ را به استثناي سه پرواز روز يكشنبه 9 / 4 / 70 ، با ظرفيت و زمان پيش بيني شده انجام دهد .

فعاليت ها

جابجايي بعثه

با آغاز عمليات انتقال زائران مدينه قبل به كشور و نيز انتقال زائران مدينه بعد به شهر پيامبر ، تدريجاً فعاليت هاي بعثه مقام معظم از مكه به مدينه منتقل مي گردد . به منظور انتقال تجارب ، جلسه اي در معاونت فرهنگي و ارشاد بعثه وليّ فقيه برگزار و از زحمات افرادي كه در اين مدت در خدمت زائران بودند تشكر شد . همچنين توسط اين معاونت جلسات منطقه اي در نقاط

307

مختلفي چون ستين ، جميزه و . . . تشكيل گرديد .

همچنين گزارش هايي از معاونت بازرسي در مورد ملاقات سربازرسان و تشكيل جلسه امور بازرسان مدينه قبل دريافت شده است . برخي از موارد گزارش شده عبارت است از :

ـ معطلي زاد زائران در جده براي عزيمت به ايران .

ـ مواردي از برخورد نامناسب با زائران در درمانگاه ها و مراكز پزشكي كشورمان .

در اين روز مجموعاً يكصد و پانزده نفر به اين معاونت مراجعه كرده اند كه اكثريت آنان را بازرسان مديران و معاونان ايشان تشكيل مي دادند .

خبرها

امروز انبار تداركاتي « خوقير » كه در مجاورت انبار كالاهاي ايران قرار داشت دچار آتش سوزي شد . در جريان اين آتش سوزي نسبتاً شديد ، به انبار تداركاتي ستاد حج آسيبي نرسيد ، اما كالاهاي چند كاروان ايراني كه در انبار خوقير قرار داشت در آتش سوخت .

امروز يك زائر زن ايراني در برخورد با اتوبوس جان خود را از دست داد .

يك زائر مصري طي تماسي با يك زائر ايراني در مسجد « خيف » ضمن ابراز همبتسگي با انقلاب اسلامي و مردم مسلمان ايران اظهار داشت : برگزاري تظاهرات برائت از مشركان در مكه برايم بسيار اعجاب آور بود .

اين زائر مصري كه مهندس ماشين هاي سنگين بود ضمن ابراز خرسندي از برگزاري مراسم برائت از مشركان افزود : اين مراسم نشان داد كه ايرانيان چقدر در دستيابي به آرمان هاي خود ثابت قدم هستند . من اخبار و مشاهداتم را از تظاهرات برائت از مشركان ، به عنوان يكي از بهترين سوغات ها براي دوستان و آشنايانم در مصر خواهم برد .

يك بانوي زائر لبناني پس از آنكه متوجه گم شدن يك زن زائر

308

ايراني مي شود به كمك او شتافته و با كرايه كردن تاكسي و مقدار زيادي پياده روي و پس از صرف سه ساعت وقت ، زائر ايراني را به محل كاروان وي مي رساند . زائر لبناني بدون دريافت وجهي بابت هزينه هايي كه متقبل شده بود ، خداحافظي كرده و محل كاروان را ترك مي گويد .

309

شنبه 8 تيرماه 1370

16 ذيحجه 1411

عيد ولايت حق

310

ديدارها

جشن مولود كعبه

امشب ، شب عيد غديرخُم است . به همين مناسبت مراسم جشني از سوي بعثه مقام معظم رهبري برگزار گرديد و ياد و نام مولود كعبه ، علي بن ابيطالب ( عليه السلام ) ، گرامي داشته شد .

اين مراسم معنوي با قرائت قرآن و مدح شادمانه حضرت امير ( عليه السلام ) آغاز گشت و سپس حجة الاسلام نعيم آبادي نماينده وليّ فقيه در استان هرمزگان و امام جمعه بندرعباس سخناني پيرامون كعبه و مورود آن ، حضرت امير ( عليه السلام ) ، و عيد غديرخم ايراد كرد . وي با استفاده از آيات قرآن كريم گفت :

« كعبه محل بازگشت است : بازگشت انسان به خدا ، بازگشت به عبادت ، بازگشت از گناه . كعبه محل بازگشت انسان است به خودِ فراموش شده اش . »

311

آقاي نعيم آبادي با نقل تعابيري از علماي اهل سنت كه در مدح علي بن ابيطالب ( عليه السلام ) گفته شده است اظهار داشت :

« علي وليد كعبه ، شوهر زهرا ( عليها السلام ) و بالاتر از همه علي نفس نفيس خاتم الانبيا ( صلّي الله عليه وآله ) است . »

امام جمعه بندرعباس با اشاره به اينكه عيد غدير را با دو نگرش مختلف مي توان بررسي كرد ، گفت :

« يك نگرش براي بررسي عيد غدير نگرش كلامي است كه انديشمندان و قلم به دستان در اين زمينه داد سخن داده اند . اما نگرش دوم آن است كه غدير به عنوان الگو و اسوه مطرح است . چه در ميان اهل سنت و چه در بين شيعيان ، علي ( عليه السلام ) اسوه است . اگر اين بُعد حضرت امير ( عليه السلام ) در جوامع اسلامي جا بيفتد آن قوت در كنار هر قرآن شاهد يك نهج البلاغه خواهيم بود . من معتقدم كه بهترين تفسير براي قرآن ، نهج البلاغه است . عناوين اصلي قرآن در اين كتاب با زبان آن حضرت تفسير شده است : تقوا ، جهاد ، حج و . . . . علي ( عليه السلام ) عامل وحدت ، مبيّن قرآن و حبل المتين است . با محور قرار گرفتن او جوامع اسلامي مي توانند با همسويي در كنار هم زندگي كنند . »

در پايان اين مراسم با شيريني و شربت از زائران پذيرايي شد .

تقدير از تلاش هاي خبرنامه « زائر »

امروز اعضاي معاونت بررسي ، برنامه ريزي و هماهنگي با حجة الاسلام والمسلمين ري شهري ديدار كردند . اين دومين ديدار اين معاونت با سرپرست حجاج ايراني بود . اولين ديدار قبل از شروع مراسم و پرواز حجاج ايراني در تهران و در محل بعثه صورت گرفته بود .

دكتر احمد پورنجاتي سرپرست اين دو معاونت در ابتداي ديدار از بخش هاي مختلف و كاركرد آنها نام برد و فعاليت يك ماهه هر يك از بخش ها را يادآور شد و گفت :

« برنامه ريزي هاي اوليه ما در تهران به شكلي در اينجا پياده شد كه براي

312

خودمان نيز قابل تصور نبود . »

آقاي پورنجاتي با تأكيد بر زحمات شبانه روزي دست اندركاران خبرنامه « زائر » و سرپرستي آن ، اين نشريه را يكي از بخش هاي پرتلاش و موفق معاونت بررسي خواند .

آنگاه آقاي ري شهري ضمن تشكر از حاضران گفت :

« آنچه انجام شد به شكر خدا فوق انتظار بود ، همچون خبرنامه كه نيروهايش خيلي زحمت كشيدند . قسمت هاي ديگر هم كه كارشان عرضه نشده ، اميدوارم به زودي نتيجه دهد . نكته مهمي را كه مي خواهم تذكر بدهم اين است كه برادران وقتي به محل كارشان در ايران بر مي گردند ، كاري كنند كه فضاي كارشان الهي ـ معنوي باشد . آنچه كه مي تواند به كار ما روح دهد و تداوم آن را باعث گردد ايجاد فضاي معنوي است و اين به وجود نمي آيد مگر اينكه از خود بيني بِبُريم . آدمي تا وقتي خودش را مي پسندد و خودبين است نمي تواند خدابين باشد . يكي از حاجات و نيازهاي بزرگ ما در اين محل مقدس اين باشد كه از خدا و رسول او بخواهيم كه قدرت شكستن بت درون را به ما بدهد . تا اين بت شكسته نشود انسان نمي تواند در راه خدا حركت كند . تنها يك گروه مي توانند از دام نفس رهايي پيدا كنند و آن بندگاني هستند كه فقط خدا را مي بينند و « من » در كارهايشان راه ندارد . »

گفتني است كه بخش هاي متعددي كه در ديدار امروز شركت داشتند عبارت بودند از : خبرنامه ، بولتن ، كتاب حج ، ارزشيابي و امور خبرنگاران .

درخواست پول

آقاي محمد الهادي محمد مصطفي چهل ساله و تبعه نيجريه كه فارغ التحصيل الازهر مي باشد و در سال 1972 مسلمان شده و يك سال بعد نيز مادر ايشان به دين مبين اسلام تشرف يافته ، امروز با مسئولان روابط بين املل ديدار كرد . وي درخواست كمك مالي داشت كه در حد مقدور انجام شد .

313

اسلم و موريس

آقاي محمدهاشم احسان از موريس امروز با آقايان اميني و ابراهيمي ديدار كرد . وي در اين ديدار اظهار داشت :

« موريس داراي يك ميليون نفر جمعيت است كه دويست هزار نفر آنها مسلمان هستند و حدود سيصد مسجد در موريس وجود دارد . »

خبرها

كل حجاج عراقي امسال كمتر از يك هزار نفر هستند . آنان جهت تشرف به حج ابتدا به مقامات دولتي عراق مراجعه كردند ، ولي آنها قطع رابطه با عربستان را بهانه كردده و اقدامي ننمودند . سپس آنان با اجازه دولت عراق ويزاي عربستان گرفته و با بيست دستگاه اتوبوس و پنج دستگاه كاميون از طريق اردن وارد خاك عربستان شده اند . زائران عراقي در طول مسير زميني و در خاك اردن مشقت بسيار كشيده و در عربستان به صورت تحت الحفظ به مدينه و مكه مشرف شده اند .

طي چند روز اخير حجاج مصري در مراجعه به بعثه و گفتگو با زائران ايراني موارد ذيل را مطرح كرده اند :

ـ در مصر جمعيتي به نام « الطريقة الجعفرية المحمديه » وجود دارد كه داراي يك ميليون عضو است . آنها محب اهل بيت ( عليهم السلام ) هستند .

ـ گرايش زنان مصري به حجاب اسلامي و جوانان به مذهب در حال گسترش است .

ما به سه دليل به امام خميني عشق ميورزيم : تطبيق شريعت اسلامي در ايران ، رسميت دادن به زبان عربي در ايران و فتوا در مورد اقتدا به ائمه جماعت عامه .

ـ مصر با قرراداد كمپ ديويد توانسته سرزمين هايش را پس بگيرد . اين قرارداد شبيه صلح حديبيه است .

314

ـ تظاهرات برائت و تجمع انبوه زائران نشانه پايگاه مسئولان شما وقدرت مردمتان است .

ـ علي رغم تبليغات شديد عليه ايران مردم مصر به كشور شما و امام خميني عشق ميورزند . البته اخيراً اين تبليغات كاهش يافته است .

امروز دو جوان مصري به دو پيرزن ايرانيِ در حال طواف كمك كرده اند تا بتوانند كل طواف را به راحتي انجام دهند .

امروز اعلام شد كه در چند روز اخير جمعاً 295 كاروان شامل 35881 حاجي ايراني مكه مكرمه را ترك كرده اند . از اين تعداد ، 87 كاروان شامل 10872 نفر به مدينه منوره مشرف گرديده و 208 كاروان شامل 25009 نفر جهت مراجعت به ايران عازم جده شده اند . همچنين امروز 51 كاروان شامل 5364 نفر طي شانزده پرواز به شهرهاي تهران ، مشهد ، تبريز ، شيراز و كرمان مراجعت كرده اند . بدين ترتيب ، شمار حجاجي كه تا امروز به كشورمان مراجعت كرده اند از مرز بيست و دوهزار نفر گذشته است .

315

يكشنبه 9 تيرماه 1370

17 ذيحجه 1411

شجاع ترين ملت اسلامي

حزب الله

افتخار مسلماني

316

ديدارها

شجاع ترين ملت اسلامي

در ادامه ديدارهاي زائران ايراني با حجاج ديگر كشورهاي مسلمان ، امروز يك حاجي آفريقايي اظهار داشت كه من فكر مي كنم شما ايرانيان شجاع ترين مردم متعلق به جهان اسلام هستيد . در آفريقا شما اسلام را زنده كرده ايد . او گفت :

« هميشه دعا مي كردم جندالله را ببينم و امروز در كنار خانه خدا شما آزادگان ايراني را مي بينم و گمان مي كنم آرزويم برآورده شده است . مردم كشورم سنگال شما را همچون برادران تني دوست مي دارند . »

317

ما با آمريكا كاري نداريم

يكي از رانندگان شهر مكه كه به امر مسافركشي اشتغال داشت در گفتگو با يكي از حجاج ايراني گفت :

« آمريكاي ، اما مسلمان هستم . ده سال است كه در كشور سعودي ها زندگي مي كنم . »

اين آمريكاييِ مسلمان از حاجي ايراني علت شعار مرگ بر آمريكا را پرسيد كه حاجي ايراني در مقابل پاسخ داد :

« ما عليه سياست دولت آمريكا و استعمار شعار مي دهيم . با مردم آمريكا كاري نداريم . »

راننده با شنيدن اين حرف گفت :

« شما واقعاً ايمان داريد كه دوباره مراسم برائت از مشركان را برپا كرديد . ما از دولت آمريكا و اسرائيل مي ترسيم . دعا كنيد خداوند به ما هم ايمان بدهد . »

حزب الله در موريس

در ادامه ديدارهاي حجاج كشورهاي اسلامي با بعثه مقام معظم رهبري ، امروز آقاي محمدسليم يادون از موريس با حضرت آية الله مصباح و حجة الاسلام تسخيري ملاقات و گفتگو نمود . آقاي يادون ضمن درخواست كتاب هايي در مورد سياست اسلامي ، از تأسيس حزبي به نام حزب الله كه در موريس به رسميت شناخته شده خبر داد و گفت كه اين گروه نيازمند فعاليت هاي فرهنگي جهت آشنا كردن مردم با مرام خود است .

افتخار مي كنم كه مسلمانم

همچنين آقاي حامد قادر از سريلانكا ضمن مراجعه به بعث ، از

318

انقلاب و راهي كه حضرت امام ( رحمه الله ) پيش پاي مسلمانان گشودند تمجيد كرد و از حكم ارتداد سلمان رشدي ابراز خشنودي نمود و گفت :

« پس از صادر شدن اين حكم من به خود مي بالم كه يك مسلمان هستم . »

گزارش ها

مسكن زائران در مكه

كيفيت و موقعيت واحدهاي مسكوني در مكه مكرمه يكي از مهمترين مسائل حج است . امسال كيفيت نامطلوب برخي از ساختمان ها كه براي سكونت زائران ايراني اجاره شده و نيز فاصله دور بسياري از اماكن استيجاري از مسجدالحرام ، مشكلات قابل توجي را براي زائران بوجود آورده است . علت اصلي اين مشكل ، تأخير در توافق براي شركت ايرانيان در حج امسال و تسامح و در بعضي موارد كارشكني دولت عربستان در امر مسكن حجاج بوده است . خبرنگار خبرنامه « زائر » براي بررسي مسئله مسكن با تني چند از حجاج ايراني و همچنين با آقاي رضايي سرپرست ستاد حج گفتگوهايي داشته كه توجه شما را بدان جلب مي كنيم .

زائران كاروان 31156 كه از قم اعزام شده اند ، همگي متفق بودند كه دوري محل سكونت تا مسجدالحرام و كرايه زياد تاكسي براي رفت و آمد ، آنان را از زيارت هر روزه خانه خدا محروم كرده است .

يكي از زائران خراساني گفت :

« حضور شش تا هشت زائر در يك اتاق دوازده متري ، سطح بهداشت را كاهش مي دهد . »

يكي از اهالي مازندران اظهار داشت :

« مهمترين مشكلي كه اعضاي كاروان ما به آن دچارند قطع ناگهاني آب در طور شبانه روز است كه به نوبه خود موجب بي توجهي به مسائل

319

بهداشتي مي گردد »

زائري از كاروان 17714 اعزامي از تهران نيز مسافت طولاني ميان محل اقامت تا مسجدالحرام را مهمترين مشكل خود در طول اقامت در مكه مكرمه ياد كرد و از اختصاص صدريال سعودي به عنوان هزينه رفت و آمد ابراز خرسندي كرد . وي گفت :

« با توجه به نرخ هاي موجود در جهان ، ما خيلي شكرگزاريم كه با اين مبلغ اندك از چنين سرويسي برخورداريم . با يك حساب سرانگشتي ، در واقع ، به طور مجاني به زيارت آمده ايم . درست نيست كه خيلي از نارسايي ها شكوه و شكايت كنيم . »

يك زائر تهراني عقيده داشت :

« مقامات سعودي تلاش كرده اند تا زائران ايراني را به طور پراكنده در مكه ساكن كنند تا از يك سو از تجمع و حضور دائم زائران ايراني در مسجدالحرام بكاهند و از سوي ديگر از لحاظ اقتصادي سود حاصله از خريد زائران ايراني را در سطح شهر مكه تقسيم كنند . ديگر اينكه درآمد خوبي عايد شركت هاي حمل و نقل شهري شود . به نظرم هدف اصلي مقامات سعودي سياسي بود . »

آقاي رضايي سرپرست ستاد در مودر پراكندگي مسكن زائران ايراني در شهر مكه ، وضعيت بهداشتي ساختمان ها و تراكم افراد در اتاق هاي محل سكونت به سئوالات خبرنگار خبرنامه « زائر » پاسخ داد و گفت :

« به دليل حجم زياد زائراني كه داريم به هيچ عنوان قادر به تهيه مسكن در يك يا دو نقطه از شهر مكه و يا مدينه نيستيم . امسال شعاع پراكندگي زائران ايران در شهر مكه و نسبت آن به مسجدالحرام در مقايسه با سال هاي گذشته تغيير اساسي نكرده است . بايد خداوند را شكرگزار باشيم كه در اين فاصله كوتاه توانستيم اين تعداد مسكن را تهيه كرده و در اختيار زائران قرار دهيم . ساختمان هايي كه نزديك حرم هستند به علت قديمي ساز بودن ، از نظر بهداشتي مشكلاتي دارند ، ولي ساختمان هايي كه دورترند نوساز هستند و مشكلات كمتري دارند . معمولاً مالكان ساختمان ها بايد پاسخگوي اين

320

مشكلات ابشند . دولت عربستان مقرراتي وضع كرده و تكاليفي را برعهده مالكان گذاشته است ، از جمله مفروش بودن اتاق ها ، داشتن آب سردكن در هر طبقه و يك سري شرايط بهداشتي ديگر . ما براي سال آينده در نظر داريم كه شرايطي نظير داشتن آشپزخانه بزرگتر ، سالن سخنراني و اجتماعات و وسايل بهداشتي را كه بيشتر براي ايرانيان قابل استفاده باشد در قراردادهاي اجاره لحاظ كنيم . امسال به دليل اينكه چندماه عقب بوديم ، نتوانستيم بيش از اين سخت گيري كنيم . در مورد تراكم افراد در اتاق هاي سه در چهار بايد بگويم كه دولت عربستان استانداردهايي را براي اسكان افراد قرار داده است . در ابتدا نيز ما به اين مسئله اعتراض كرديم . در اينجا براي هركس دو متر و نيم مساحت در نظر گرفته مي شود كه حد تراكم زائران ما در اتاق ها نيز اينچنين است . »

آقاي رضايي در پاسخ به اين پرسش كه آيا براي تفكيك در نحوه اسكان مجردها و متأهل ها در كاوان ها چاره اي انديشيده شده يا خير ، گفت :

« اصولاً فرهنگ ساختمان سازي در مكه و مدينه براي زائران و حجاج به گونه اي است كه اتاق ها و تركيب ساختمان ها با اين نحوه اسكان مناستبي ندارد . معمولاً اتاق هاي بزرگ ، و براي سكونت پنج نفر در نظر گرفته شده است . ما در اين مورد فكر كرديم ، ولي راه به جايي نبرده و گمان مي كنيم در ساختمان سازي هاي آينده بايد به اين مسئله توجه كرد . ما با شرايط فعلي اگر بخواهيم براي خانواده متأهلان محيطي مناسب در نظر بگيريم ، مسائل زيادي در تدارك و اجاره مسكن خواهيم داشت . حداقل چيزي كه مي توان گفت اين است كه در كوتاه مدت هيچ راه حلي قابل پيش بيني نيست . »

خبرها

يك زائر ايراني كه به اتفاق همسرش در مقابل مقرّ پليس مدتي منتظر تاكسي بوند ، به علت نرخ بالاي كرايه ها از سوارشدن به تاكسي هايي كه پول زيادي مي خواستند خودداري مي كردند . در اين هنگام پليس سعودي به گماني نزد اين زوج زائر آمده و ابتدا ده ريال و پس از امتناع ، بيست ريال به

321

اين دو مي دهد . اما ايرانيان از گرفتن پول سر باز مي زنند و دليل سوار نشدن به تاكسي ها را نرخ زياد آنها عنوان مي كنند . پليس با شنيدن اين حرف با اتومبيل خود آنان را به مقصدشان مي رساند .

راننده مصري كاروان 30227 كه با اتومبيل تصادف كرده بود ، در يك كار گروهي از سوي ايرانيان خسارت خود را دريافت داشت . اعضاي كاروان با جمع آوري پول از زائران كاروان ، هزينه تصادف راننده مصري را داوطلبانه به عهده مي گيرند .

بنابر گزارش هاي رسده امروز يكي از زائران ايراني كه دو عدد سكه طلا يافته بود ، آن را به مدير كاروان خود تحويل داد تا به صاحب اصلي اش برگردانده شود .

امروز اعضاي بعثه مقام معظم رهبري به همراه حجة الاسلام محمدي ري شهري مكه را به سوي شهر مدينه ترك كردند تا همراه ديگر زائران ايرانيِ مدينه دوم ، ايام باقيمانده را در جوار مرقد پاك حضرت رسول ( صلّي الله عليه وآله ) سپري كنند و نظارت و هدايت برنامه ها و سازماندهي كاروان ها را پيگيري نمايند .

بنابر گزارش ستاد مدينه تا پايان امروز ( 9 / 4 / 70 ) 26761 زائر وارد مدينه منوره شده اند .

323

دوشنبه 10 تيرماه 1370

18 ذيحجه 1411

تبريك عيدغدير به مقام معظم رهبري

نكته هايي از زبان ايرانيان

324

پيام ها

عرض تبريك

به مناسبت فرارسيدن عيد سعيد غديرخم پيام تبريكي از سوي نماينده وليّ فقيه به محضر مبارك رهبر انقلاب اسلامي فرستاده شد . متن پيام بدين شرح است :

باسمه تعالي

محضر مبارك رهبر معظم انقلاب اسلامي

حضرت آية الله خامنه اي

دام ظله العالي

فرا رسيدن سالروز عيد سعيد غديرخم ، روز اكمال دين و اتمام نعمت ، بر همه مسلمين جهان مبارك باد .

اينجانب از جوار حرم رسول الله ( صلّي الله عليه وآله ) و تربت مطهر ائمه بقيع

325

( عليهم السلام ) كه اينك همچون نگيني در حلقه عاشقان ولايت در بر گرفته شده ، از جانب خود و زائران ايراني بيت الله الحرام اين روز عزيز را به حضرت عالي تبريك و تهنيت عرض مي نمايم . از خداوند متعال عاجزانه مسئلت دارم در تحقق وعده پيروزي نهايي مستضعفين جهان كه تبلور عينيِ اين عيد سعيد است ، تعجيل فرمايد و ما را از زمينه سازان آن روز قرار دهد و سايه پر بركت حضرت عالي را تا ظهور آن حضرت بر سر مسلمين و مستضعفين جهان مستدام فرمايد .

محمد محمدي ري شهري

مدينه منوره ، 18 ذي حجه 1411

ديدارها

تأليف مناسك حج

آقاي موسوي ، يكي از مسلمانان اهل پاكستان ، كتابي راجع به مناسك حج در دست تهيه دارد كه براي جمع آوري مطالب جديد با آقاي تسخيري ملاقات و گفتگو نمود و از ايشان تقاضاي راهنمايي كرد . همچنين عده اي از مسلمانان مراكش امروز با آقاي مصباح يزدي ملاقات كردند و سئوالاتي پيرامون تحريف قرآن و اختلاف بين مذاهب مطرح ساختند كه توسط ايشان پاسخ داده شد .

ديدار با مغازه داري در مدينه

يكي از مغازه داران مدينه كه امروز براي ديدار به بعثه ايران مراجعه كرده بود اظهار داشت :

« مردم عربستان از حضور نيروهاي آمريكايي ناراضي هستند . به نظر من احترام حكومت آل سعود به ايران به جهت ترسي است كه از كشور شما دارد . »

326

قوت ايران قوت ما است

امروز عده اي از شيعيان سوريه با حجة الاسلام تسخيري ديدار و گفتگو كردند . اين گروه در گفتگوي خود با آقاي تسخيري در مورد شيعيان گفتند :

« فقط در دمشق هشتادهزار شيعه وجود دارد . حافظ اسد عنايت خاصي به آنها دارد ، ولي اطرافيان او اينچنين نيستند . امروز قوت ايران قوت ما است و ضعف ايران ضعف ما . »

ديدار با دانشجويان آفريقايي

يكي از دانشجويان آفريقايي كه در دانشگاه مدينه تحصيل مي كند ضمن ملاقات با مسئولان بعثه ، درباره كيفيت تحصيل در اين دانشگاه مطالبي اظهار داشت . همچنين يكي از دانشجويان دوره كارشناسي ارشد سودان كه در انگليس تحصيلات خود را به پايان برده است ، امروز در ديدار كه با معاونت بين الملل بعثه داشت ، در مورد حركت اسلامي دانشجويان در انگليس سخن گفت .

گزارش ها

ارزيابي روزهاي گذشته از زبان زائران و كارگزاران حج

روزهاي اقامت ايرانيان در مكه و مدينه رو به پايان است . هر روزي كه مي گذرد ، درد جدايي از خانه خدا ، مسجد حضرت رسول ( صلّي الله عليه وآله ) و بقيع بيشتر مي شود . براي خيلي ها شايد اين آخرين ديدار باشد . اكثر حاجيان ايراني با غنيمت شمردن اين روزهاي واپسين ، سعي در بهره گيري هرچه بيشتر از بركات معنوي اين سفر الهي دارند . براي آگاهي از آنچه كه تاكنون در نزد زائران و كاركزاران حج گذشته و ارزيابي آنان از مراسم و مناسك اين سفر ،

327

گفتگويي با تني چند از مسئولان و زائران ايراني صورت گرفته است كه توجه شما را به آن جلب مي كنيم .

يكي از بازرسان :

ـ « در ايران به زائران گفته بودند كه به همراه خود پتو بياورند ، چرا كه بدان نياز پيدا خواهند كرد . اما حاجيان با اتاق هاي مفروش در مكه و مدينه مواجه شدند . اينان چون ديگر نمي توانند پتوها را برگردانند براي فروش آن دنبال مشتري هستند و اين به حيثيت حاجيان ما و شايد نظام ما لطمه مي زند . »

ـ « به امور بهداشتي محل سكونت بعضي كاروان ها به درستي سركشي و رسيدگي نمي كنند . »

ـ « خوب است از طرف مسئولان به دولت سعودي پيشنهاد شود كه بين راه مكه ـ عرفات ، عرفات ـ مشعر ، مشعر ـ مني و مني ـ مكه مترو احداث شود تا مشكلات ترافيكي اين راه ها مرتفع گردد . »

يكي از كاركنان مخابرات ستاد مكه :

ـ « امسال براي اولين بار در حج و به طور آزمايشي از پست تصويري ( فاكس مايل ) ، آن هم با يك دستگاه ، استفاده شد كه با استقبال مواجه گرديد . براي سال هاي آينده لازم است كه بر تعداد اين دستگاه افزوده شود . »

ـ « شركت مخابرات بايد مثل بانك ها ، فروشگاه هاي شاهد و سازمان هواپيمايي مستقل باشد و امكانات بيشتري را بسيج كند . امسال كاركنان مخابرات تعدادشان كم بود ، به همين دليل در طور شبانه روز بيش از چهار يا پنج ساعت نمي خوابيدند و بقيه روز را در كاروان ها مشغول به كار بودند . اميد است با افزايش پرسنل و امكانات خدماتي كه به كاروان ها داده مي شود ، از سال آينده خدمات بيشتري ارائه گردد . »

يكي از اعضاي واحد اهل سنت بعثه :

ـ « هنوز مسئله وحدت مسلمانان براي خيلي از زائران و حتي روحانيان حل نشده است . بايد اين استراتژي براي همگان از سوي نخبگان

328

جامعه اسلامي تبيين شود . با اينكه سفر حج نقطه اوج وحدت شمرده مي شود ، با اين حال ، شاهديم كه افرادي از سر ناآگاهي در مدينه و مكه اعمالي خلاف وحدت انجام مي دهند ، حتي در عرفات . »

ـ « استفاده از موقف عرفات و مني بايد توأم با برنامه هاي با كيفيت باشد ، بويژه در مني . در اين روز برنامه ريزي در بعثه بسيار ابتدايي بود و برخي افراد براي استفاده از اين فرصت ها به كاروان هاي ديگر رفتند . »

ـ « به نظر من كليه واحدهاي بعثه مثل زائران كاروان ها بايد به مدينه قبل و مدينه بعد تقسيم شود ؛ زيرا بعضي واحدها پس از مناسك حج عملاً تعطيل مي شوند . »

ـ « محيط اطراف چادر ايرانيان در عرفات و مني به شدت غيربهداشتي بود . »

ـ « مشاهده مي شد كه بيماران را با فُرقون به مراكز درماني مي رساندند . در حالي كه مي شد با بكارگيري برانكار از بوجود آمدن اين صحنه هاي كريه جلوگيري كرد . »

يكي از همكاران معاونت فرهنگي و ارشاد :

ـ « با توجه به وقفه سه ساله اي كه براي زائران ايراني پيش آمده بود ، حج خوبي برگزار شد ، بويژه اينكه روي معيارهاي اصولي انقلاب تكيه شد . مراسم برائت از مشركان از دو جهت حائز اهميت بود : اول نفس برپاييِ اين مراسم بود كه احتمال برخورد و حوادث ناگوار داده مي شد ، و دوم اينكه سرپرست حجاج ايراني در سخنان خود روي نكات با اهميتي انگشت گذاشته و نشان داد كه اهداف و آرمان هاي امام خميني ( رحمه الله ) از اصول خدشه ناپذير انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي است . »

ـ « سرويس دهي بايد براي همه يكسان باشد و هيچ تفاوتي بين ستاد و بعثه و هردوي اينها با زائران حاضر در كاوان ها نباشد . »

ـ « بعضاً مشاهده مي شد كه با مراجعان به برخي از واحدهاي ستاد و بعثه برخورد شايسته اي صورت نمي گيرد . اين موضوع در برخورد مسئولان ستادي با مدير و معاون و خدمه كاروان ها كاملاً مشهود بود . »

329

ـ « يكي از مشكلات مديران و روحانيان كاروان ها ، داشتن زائران كهنسال بود كه از استطاعت جسمي برخوردار نبودند . »

يك زائر تهراني :

ـ « بهتر است ك لباس حاجيان ايراني متحدالشكل باشد و از پراكندگي پوشش و فرم آن كه بعضاً شكل ناهمگون و ناموزوني دارد جلوگيري شود . »

ـ « كار فرهنگي و توجيهي روي زائران بايد قبل از سفر حج صورت گيرد . »

ـ « با متخلفان و افرادي كه اعمال آنان مغاير با شئون انقلاب اسلامي است ، بايد با قاطعيت برخورد شود ، كه سهل انگاري در اين زمينه ـ چنانكه شاهد بوديم ـ خسارت بار است . »

سه تن از زائران كاروان 31156 قم :

ـ « امكانات بهداشتي ضعيف است ، در حالي كه اين امكانات به عنوان تضمين كننده سلامت افراد ، بايد در حد لازم و حتي بالاتر از آن باشد . »

ـ « دوري محل اسكان زائران از مسجدالحرام سبب شد كه حجاج از حضور زياد ر خانه خدا محروم شوند . اگر وسيله اياب و ذهاب براي چنين زائراني در نظر گرفته مي شد ، خيلي خوب بود . در مكه زائران را به جاهاي ديدني و زيارتي نبردند تا بخشي از فرصت ها بي فايده نگذرد . »

ـ « بازرسان كاروان ها جز هنگام رساندن خبرنامه ، ديده نمي شدند ، در حالي كه بازرسان هميشه بايد در دسترس زائران باشد . »

مدير يكي از كاروان هاي اعزامي از مشهد مقدس :

ـ « اعضاي كاروان ها عموماً از وضع مسكن گله دارند ؛ البته واحد مسكوني ما خوب است . زائران از نوع خانه هايي كه در آن اقامت خواهند كرد بي اطلاع هستند . »

ـ « پيشنهاد مي شود همچون عرفات و مني كه نمايندگاني تعيين شدند تا با بازديد از چادرها موقعيت آن را به اطلاع زائران برسانند ، براي

330

ساختمان هاي شهر هم اين عمل انجام شود تا نمايندگان در بازديد از اين اماكن اطلاعات لازم را كسب و به كاروان ها منتقل كنند . »

ـ « دادن چاي در عرفات و مني حل نشده است . بويژه روستاييان علاقه مند به خوردن چاي هستند و از فقدان آن گله دارند . آنان ترجيح مي دهند به جاي آب ، چاي بنوشند . خوب است چراغ و كپسولي براي هر چند كاروان تهيه شود تا آنان بتوانند چاي تهيه كنند . »

به نظر من فقط كساني بايد به حج بيايند كه غير از مستطيع بودن ، از توانايي جسمي لازم نيز برخوردار باشند . ديگر اينكه زائران نوبت اولشان باشد . كساني كه سال هاي پيش مشرف شده اند ، لزومي ندارد جاي كساني را كه هنوز نيامده اند بگيرند . »

ـ « برنامه اعلام برائت از مشركان با وجود خاطه تلخ و گزنده سال 1366 بسيار باشكوه برگزار شد . »

خبرها

از سوي نماينده وليّ فقيه و سرپرست حجاج ايراني ، به مناسبت عيد سعيد غدير ، به كليه خدمه كاروان هاي كشورمان كه در حج امسال شركت كرده اند مبلغ يكصد ريال سعودي به عنوان عيدي هديه داده شد . همچنين آن عده از خدمه اي كه قبل از عيد غدير راهيِ كشورمان شده اند ، اين مبلغ را در ايران دريافت خواهند كرد .

آخرين گزارش ستاد حج در مدينه حاكي است كه تا پايان روز گذشته جمعاً 198 كاروان شامل 26761 نفر از زائران كشورمان از مكه مكرمه به مدينه منوره مشرف شده اند . عمليات انتقال زائران از مكه به مدينه از ششم ماه جاري شروع شده كه حداكثر تا تاريخ جهاردهم همين ماه ادامه خواهد داشت . عمليات بازگشت زائران مدينه بعد به كشورمان ، از چهاردهم تير شروع خواهد شد .

331

خبرهاي رسيده حاكي است كه زائران از كيفيت نامطلوب اتوبوس هايي كه آنان را از مكه به مدينه انتقال مي دهند ناراضي هستند . اكثر زائران از بي ادبي رانندگان ، استفاده از نوارهاي موسيقي و تسلط نداشتن آنان بر اصول رانندگي در اتوبان شكايت كرده اند .