بخش 5

76

بيانيّه ها

نماينده مقام معظم رهبري و سرپرست حجاج علاوه بر ديدارها و ملاقات ها و سخنراني ها در بعضي از مقاطع نظرات و تذكرات لازم را از طريق بيانيه و اصلاعيه به اطلاع مخابان خود مي رساندند .

ما در اينجا دو نمونه از بيانيه هاي ايشان را نقل مي كنيم ، يكي از تذكرات ضرور به زائران و ديگري پيام به مسلمانان شبه قاره هند :

1 ـ تذكّرات مهم بعثه مقام معظم رهبري به زائران عزيز

بسمه تعالي

ضمن دعا و آرزوي توفيق براي هرچه بهتر برگزار كردن اعمال مناسك حج نظر زائران گرامي را به تذكرات زير جلب مي نماييم :

1 ـ همانگونه كه در پاسخ استفتائات اخير نماينده محترم ولي فقيه از مقام معظم رهبري تصريح گرديده و همواره مورد تأكيد امام راحل ( ره ) نيز بوده است هرگونه عملي كه موجب وهن مذهب و خدشه به حيثيت نظام شود جايز نيست ، بنابراين لازم است از برگزاري نماز در قبرستان بقيع و محوطه مجار آن و بستن

77

هرجگونه نخ و پارچه به پنجره هاي آن يا روضه خاني با بلندگو و سينه زني در انتظار زائران ديگر و يا خواندن مرثيه هايي كه موجب لطمه به وحدت مسلمين شود يا برداشتن خاك و بوسيدن درهاي خودداري كنند و با برادران روحاني از گروه ارشاد بعثه ، همكاري نمايند .

2 ـ استفاده از مهر و چوب و سنگ و امثال اينها هنگام نماز در مسجد النبي ( صلّي الله عليه وآله ) يا مسجد الحرام و مساجد ديگر جايز نيست .

3 ـ بلند خواند زيارتنامه و بلند سلوات فرستاند و استعمال دخانيات در مسجد النبي ( صلّي الله عليه وآله ) و مسجد الحرام و مساجد ديگر موجب ايذاء ديگران مي شود و بايد از آن پرهيز شود .

4 ـ از انداختن عريضه و پول داخل ضريح مطهر حضرت رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) خودداري نمايند .

5 ـ متأسفانه گاهي مشاهده مي شود برخي از خواهران زائر ، حجاب اسلامي را به طور كامل ، رعايت نمي كنند . لازم است با درك مسؤوليت ديني و انقلابي در اين امر مهم مواظبت كنند .

6 ـ خروج زائران از مسجد النبي ( صلّي الله عليه وآله ) و مسجد الحرام ومساجد ديگر هنگام شروع نماز موجب هتك شيعه و نظام جمهوري اسلامي خواهد شد . ضروري است در اين گونه مواقع در نماز شركت كنند و از مراجعه به بازار و خريد اكيداً پرهيز نمايند .

اميد است با رعايت جدي موارد مذكور رضايت حق تعالي فراهم گردد .

بعثه مقام معظم رهبري

7/3/71

78

2 ـ پيام نماينده محترم ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني به مسلمانان شبه قاره هند و پاكستان

ضمن عرض سلام به مردم عزيز پاكستان و مردم مسلمان شبه قارّه هند و همه عزيزاني كه سخن مرا مي شنوند ، سخني كه بنده با آنها دارم در كنار مرقد مطهر حضرت رسول الله و فاطمه زهرا و ائمه بقيع صلوات الله عليهم اجمعين ، اين است كه به مهمترين ويژگي عصر حاضر كه اسلام گرايي مردم جهان است عنايت كافي كنند .

عصر حاض را در واقع بايد عصر اسلام و عصر قرآن ناميد . مردم جهان به تدريج به اين واقعيت پي برده اند كه تنها قدرتي كه مي تواند عليه ظلم و بي عدالتي و فساد مقابله كند قدرت اسلام است .

پس از فروپاشي قدرت شرق و زمين گير شدن ابرقدرت غرب در اصلاح امور و اجراي عدالت و حقوق بشر ( اخيراً رسوايي شيطان بزرگ آمريكا در اين زمينه به طور محسوس براي همه مردم آشكار شد ) مردم جهان به تدريج به اين نتيجه رسيده اند و مي رسند كه تنها قدرت ضد استكباري و ضد ظلم و بي عدالتي اسلام است .

مسلمانان بايد پيش از آنها به اين قدرت خود توجه كنند . دشمن متوجه اين قدرت شده است و تنها راهي كه براي مقابله با اسلام و خيزش اسلامي در كشورهاي مسلمان به نظر مي رسد ايجاد اختلاف ميان مذاهب و جريان هاي مختلف اسلامي است .

اين توطئه دشمن را بايد همه مسلمانان جهان ، پيرو هر مذهبي هستند ، درك كنند ، هوشيار باشند و با هوشياري خود ، آن را خنثي كنند و با وحدت كلمه ، زمينه

79

جهاني شدن اسلام را فراهم نمايند . همان وعده اي كه خداوند با صرات در قرآن داد :

. . . هو الذي أرسل رسوله بالهدي و دين الحق ليظهره علي الدين كله و لو كره الكافرون .

فلسفه رسالت پيامبر اسلام و رسول گرامي ( كه در حال حاضر زائران خانه خدا از همه كشورهاي اسلامي افتخار حضور در كنار مرقد او را دادند ) جهاني شدند اسلام است و جهاني شدن اسلام جز از راه اتحاد مسلمين امكان پذير نيست .

فلسفه رسالت پيامبر اسلام و رسول گرامي ( كه در حال حاضر زائران خانه خدا از همه كشورهاي اسلامي افتخار حضور در كنار مرقد او را دارند ) جهاني شدن اسلام است و جهاني شدن اسلام جز از راه اتحاد ملمين امكان پذير نيست .

مردم عزيز پاكستان معدود ملمانان عزيزي هستند كه اسلام انقلابي در آنها ريشه دارد و اميد مي رود انشاء الله در كشورشان به طور جدي اسلام گسترش يابد و در جهاني شدن اسلام هم مسلمانان پاكستان و هم هند سهم وافري داشته باشند .

توصيه من به مسلمانان عزيز و ارجمند پاكستان و شبه قاره هند اين است كه همه توان و تلاش و كوشش خودشان را براي ايجاد وحدت كلمه مسلمين جهان به كار گيرند .

مسلمانان عزيز شبه قارّه هند و پاكستان بدانند جمهوري اسلامي ايران و برادران مسلمان ايران در كنار آنها هستند و هرگونه حمايتي كه از آنها ساخته باشد خواهند كرد . وظيفه و مسؤوليت سنگين خود را در مورد اسلام در عصر حاضر به خواست خدا ادا كنند .

والسلام عليكم و رحمة الله وبركاته

80

ميهمانان بعثه

يكي از اقدامات امسال بعثه ، استفاده از حضور ميهمانان بعثه در بخشهاي تبليغي و فرهنگي بود . در سال جاري حدود 40 نفر از علماء و مدرسين بزرگ حوزه عمليه قم و دانشمندان بنام كشور به عنوان ميهمانان بعثه حضور داشتند كه
عكس

81

عكس
البته سال ها قبل نيز كساني از بزرگان به صورت ميهمان به بعثه دعوت مي شدند ولي امسال با برنامه ريزي صحيح از وجود آنان بهره برداري شد . برخي از اين شخصيتها همه روزه در اتاق مراجعات خارجي با افراد برجسته غير ايراني كه با سفر حج آمده بودند و احياناً براي كسب اطلاع از وضعيت انقلاب اسلامي و مكتب تشيع به بعثه ايران مراجعه مي كردند ؛ به بحث و گفتگو مي نشستند و حاصل اين مباحثات در اكثر مواقع بسيار مطلوب بود . برنامه ديگر سخنراني اين ميهمانان در كاروانهاي حجاج ايراني به مناسبتهاي گوناگون بود . در مجموع بيش از 120 سخنراني توسط آنان در مكه و مدينه ايراد گردد و از شبي 3 جلسه تا 17 جلسه و از تجمع حداقل 2 كاروان تا 15 كاروان در يك محل براي استماع سخنراني وجود داشته است .

83

فصل سوّم : ميعاد با عشق

85

امام خميني ( ره ) :

از امور مهمه اي كه لازم است حجاج محترم و امراي كاروانها وقت شريفشان را صرف آن كنند ياد دادن و ياد گرفتن مسائل حج است كه كوتاهي از آن ممكن است موجب زحمتهاي فراوان شود از قبيل بطلان حج يا باقي ماندن به احرام .

علماي اعلام كاروانها از زوّار كاروان خويش دعوت نمايند و براي آنان مجلس درس مناسك قرار دهند و حجاج واجب است براي گرفتن ، لحظه اي را كوتاهي نكنند و با تمام توان ، مسائل را ياد بگيرند و با علم به مسائل ، مناسك را عمل كنند .

صحيفه نور ، ج18 ، ص88

87

نقش روحاني در حج

نظارت بر حسن اجراي مطالب آموزش داده شده

در موسم حج نيز برادران بخش معاونت فرهنگي و ارشاد كوشش دارند تا امر نظارت بر حسن اجراي آموزشهاي داده شده را عهده دار باشند . بخشي از آنها در زمينه امور روحانيان است و بخشي نيز در مورد توجيه مسائل فرهنگي و زيارتي حجاج خانه خدا و حرم رسول الله ( صلّي الله عليه وآله ) .

در قسمت اول با استفاده از نيروهاي مجرب روحاني ، امر نظارت بر روحانيان صورت مي گيرد . بخري از اين برادران روزانه به بسياري از كاروانها سركشي و درباره مشكلات و مسائل مبروط به مسائل آموزشي و وظايف روحانيان تحقيق و بررسي مي كنند . نتايج ارزيابي آنان ، در گزينش سالهاي آتي مورد استفاده قرار مي گيرد و در موسم حج نيز تا ن جا كه ممكن باشد مشكلات را رفع مي كنند . اين افراد رهنمودهاي بعثه را نيز به روحانيان كاروانها مي رسانند . فعاليت اين برادران روحاني در آفتاب گرم عربستان و در محيطهاي پراكنده به جستجو از وضعيت كاروانها مشغول هستند بسيار ستودني و قابل تحسين است و

88

در بهبود اجراي مسائل آموزشي حج نقش مؤثري دارد .

گروه ارشاد

در زمينه توجيه مسائل فرهنگي و زيارتي حجاج نيز ، معاونت فرهنگي و ارشاد با استفاده از روحاينان معين كاروانها و همكاري برخي از فضلاي روحاني ، به طور بسيار منظم اقداماتي را در ايام حج انجام مي دهند .

طبيعي است كه يكي از سياستهاي اصولي بعثه مقام معظم رهبري اجراي فتاواي حضرت امام و دستورهاي مقام معظم رهبري در زمينه وحدت اسلامي است . اين رسالت ايجاب مي كند تا حجاج و زائران خانه خدا و حرم رسول الله ( صلّي الله عليه وآله ) از دست زدن به اقداماتي كه مخالف با وحدت امت اسلامي است و شيعيان را از ديگر امت اسلامي جدا مي كند ، خودداري كنند . با وجود روحانيان كاروانها و راهنمايي هاي آن ها ، به علّت عدم آشنايي برخي از زائران ، اين معاونت نيروهايي را در جهت هدايت زائران بكار مي گيرد . امسال تعداد 67 نفر از روحانيان معين كاروانها تحت عنوان « گروه ارشاد » سازمان يافتند و به صورت معين هاي كاروانها ، منظم و براساس زمانبندي ، در مسجد الحرام حضور داشتند ، تا گر برخي امور نامطلوب و موهن رخ داد جلوگيري كنند . اين افراد نقش مهمي هم در زدودن تنشهاي احتمالي ميان مأموران دولت سعودي و حجاج دارند .

اصول اين تذكرات كه ضمن دو صفحه به برادران گروه ارشاد ارائه شده ، عبارت است از نماز نخواندن در كنار قبرستان بقيع ، نبستن نخ يا پارچه به پنجره هاي بقيع ، كنترل روزه خواني هايي كه با صداي بلند برگزار مي شود و در بين آنها مسائل خلاف وحدت وجود دارد ، جلوگيري از سينه زني در انظار عمومي ، نهي حجاج ايراني از خروج از مسجد به هنگام نماز جماعت ، جلوگيري از سيگار

89

كشيدن در مسجد الحرام ، مسجد النبي و كنار بقيع ، نهي از برداشتن خاك بقيع ، پرهيزدادن زنان زائر از پوشيدن لباسهاي نامناسب و لزوم رعايت حفظ حجاب ، تذكر بر عدم مخالطت با مردان جهت استلام حجر ، نهر خانم ها از چانه زدنهاي بيمورد در فروشگاهها ، جلوگيري از فروش انگشتر ، زعفران و ديگر اشياء در سرگذرها و . . . اينها اصول تذكراتي است كه روحانيان معين براي حفظ شخصيت زائران ايراني و در راستاي حفظ وحدت اسلامي به حجاج ارائه مي دهند .

از كارهاي حاشيه اي برادران گروه ارشاد در بقيع و اطراف حرم ، صحبت با زائران خارجي است كه در گزارش هاي آنان منعكس است . اين اقدام شايسته به ويژه در بقيع مي تواند در شناساندن ائمه اطهار ( عليهم السلام ) و مسائل انقلاب اسلامي مؤثر باشد .

امسال كاملاً احساس مي شد كه با وجود اين برادران از دشواريهاي موجود كاسته شده است و زائران عزيز بسياري از موارد را رعايت مي كنند . امسال نيز بحمدالله گروه ارشاد به همت فاضل محترم حجة الاسلام والمسلمين جعفري گيلاني به صورت يك گروه منظم به انجام اين وظيفه خطير پرداختند و به خوبي مسؤوليت خود را ايفا نمودند .

تهيه نقشه بقيع و توزيع آن

از اقدامات مفيدي كه امسال در سطح وسيع صورت گرفت تهيه نقشه نسبه دقيقي از قبور شناخته شده بقيع بود ، اين نقشه در تيراژ خوبي تكثير شد و در اختيار حجاج قرار گرفت . پس از چند روز ، احساس شد كه ترجمه عربي ، اردو و انگليسي و تركي آن مورد نياز است كه تهيه شد . نياز به اين اين نقشه براي كساني كه از هر مليتي وارد بقيع مي شوند كاملاً محسوس بود و اين حركت توانست يك

90

اقدام مفيد تبليغاتي به حساب آيد .

نقشه اي نيز از مسجد النبي تهيه شد و در اختيار زائران قرار گرفت . از برخي اماكن ديگر هم با كوشش معاونت آموزش و تحقيقات در برخي ديگر از واحدهاي بعثه و ستاد تهيه شد كه در شناخت مسجدالحرام ، مني ، عرفات و . . . بسيار مفيد و كارساز بود .

وجود و حضور اين نقشه ها در دست مردم مي توانست احياگر آثار جاودان اسلام در مدينه باشد .

تهيه فيلم از اعمال حج

از اقدامات جالب ديگري كه توسط اين معاونت امسال صورت گرفت و كاربرد آن در سالهاي آينده خواهد بود ، تهيه فيلم مستندي از همه مراحل اعمال حج بود اين فيلم قرار است در سال آينده در اختيار جمهوري اسلامي و مديران كاروانها گذاشته بود تا در آموزش حجاج از آنها استفاده كنند .

آنچه ضبط شده ، سيزده برنامه است : آغاز آن آمدن به مدينه و محرم شدن در مسجد شجره و آخر آن اعمال حج تمتمع پس از آمدن از مني است .

علاوه بر آن از برخي آثار تاريخي مذهبي نيز همراه با توضيحاتي كه برخي استادها با حضور در همان مكانها داده اند ، فيلمهايي تهيه شده است .

واحد اهل سنّت در بعثه

سابقه تشكيل چنين واحدي در بعثه به تاريخ پيدايش خود بعثه باز مي گردد . از آن روي كه اصولاً تعدادي از زائران ايراني از برادران اهل سنّت اند ، طبعاً بعثه مسئوليت آنان را نيز بر دوش داشته است . اين واحد اكنون از دفاتر مستقل ستادي

91

است و مستقيماً زير نظر نماينده مقام معظم رهبري فعاليت مي كند .

اهداف تشكيل اين واحد در بعثه عبارت است از :

1 ـ رسيدگي و پي گيري امور كاروانهاي برادران اهل سنت كه امسال سي كاروان بود .

2 ـ ايجاد زمينه براي بهره مندي از اين سفر پربار براي كساني كه به انقلاب و جنگ خدمت كرده اند .

3 ـ اقدام براي تقريب بين مذاهب اسلامي .

4 ـ ايجاد جايگاهي براي اهل سنت در بعثه براي برگزاري هرچه بهتر مراسم حج جهت برادران اهل سنت .

5 ـ تبليغ انقلاب اسلامي و زدودن شبهاتي كه در ارتباط با وضعيت اهل سنت در ايران وجود دارد .

وظائف اين واحد چند جهت دارد :

1 ـ آموزش و توجيه دست اندركاران حج اعم از ناظران ، روحانيان و بازرسان نسبت به مسأله وحدت .

2 ـ ايفاي نقش مشاورت در بعثه در ارتباط با مسائل اهل سنت . اين واحد كار خدمت به واحدهاي ديگر ار در مسائل مربوط به اهل سنت برعهده دارد و اين كار را اولا با شركت در جلسات شوراي عالي بعثه و ثانياً با تهيه گزارش درباره موارد تفرقه انگيز انجام مي دهد .

3 ـ نظارت و ارزيابي روحانيان كاروانهاي برادران اهل سنت .

4 ـ نظارت بر كاروانها در موسم حج ، حل مشكلات آنها . براي اين كار

92

بازرس هايي براي هر كاروان در نظر گرفته شده است .

در موسم حج نيز واحد اهل سنت اقدامات زمان بندي شده اي را جهت برگزاري چند گردهمايي و انجمن واره ( سمينار ) و ملاقات با علماي اهل سنت جزيرة العرب ، تدارك ديد كه گزارش آنها را در جاي خود خواهيم آورد .

واحد اهل سنت جهت انجام اين مسؤوليت ها و نيز قدرداني از برادران انديشمند از اهل سنت ، تعدادي از آنان را به عنوان ميهمان دعوت كرد كه در بعثه و در كنار برادران شيعه خود زندگي كنند .

كارهاي انتشاراتي واحد اهل سنت قبل از موسم

واحد اهل سنت در فرصت اندك دو سه ماهه نزديك موسم حج تصميم گرفت تلاشهايي جهت تهيه جزوه هاي راهنما و كتب مناسك اهل سنت انجام دهد ، در اين مسير با استفاده از نيروي كارشناس و با تجربه اي كه در سالها مستقيماً در مناطق اهل سنت ايران كار علمي با روحانيان اهل سنت داشته اند توانست جزوه ها و كتابهاي زير را تهيه كند :

1 ـ مناسك فقه حنفي

در بررسي علمي و مقايسه اي كه توسط بعضي فضلا در دفتر نماينده رهبري در امور اهل سنت بلوچستان انجام گرفت از بين كتب مناسك حنفي از قبيل :

1 ـ مناسك تأليف مولوي شهدا مسكانزهي

2 ـ مناسك تأليف مولوي تربت جام

3 ـ راهنما و مسائل حج تأليف مفتي اعظم پاكستان محمد شفيع مؤسس دارالعلوم كراچي

93

كتاب اخير برگزيده شد و سپس توسط بعضي اعضاء واحد ، بررسي و اصلاح گرديد و جهت تأييد به مترجم آن جناب مولوي محمد حسن بيجارزهي كه شاگرد مؤلف بوده است ارجاع شد ، تا مقدمه جديدي هم بر آن بنويسند ، سپس كتاب در 90 صفحه تكثير و به بعثه تحويل شد تا جهت استفاده به مدينه ارسال گردد .

2 ـ مناسك فقه شافعي

نخست از يكي از مدرسان مركز بزرگ اسلامي يكي از كشورهاي عربي درخواست شد تا مناسك شافعي را خلاصه كند ، زيرا كتاب مناسك مختصري وجود نداشت ، پس از تدوين و چند بار بررسي و اصلاح و بازنويسي ، براي اعتبار يافتن بيشتر اثر ، از سه نفر از علماء بزرگ شافعي ايران يعني :

1 ـ ماموستا قاضي خضري امام جمعه اشنويه

2 ـ ماموستا عبدالله محمدي امام جمعه بوكان و نماينده خبرگان

3 ـ شوراي روحانيت سنندج

درخواست شد كه براي تقريظ بنويسند و اين كار انجام شد . سپس تكثير و تحويل بعثه گرديد .

3 ـ وحدت اسلامي

اين رساله كه در سال گذشته از سوي واحد اهل سنت بعثه تهيه و تكثير و منتشر شده بود ، مورد بررسي مجدد و اصلاح و اضافات قرار گرفت و پس از تكثير تحويل بعثه شد .

4 ـ آشنايي با مذاهب اسلامي و اهل سنت در ايران

اين جزوه در 60 صفحه به عنوان يك حركت ابتكاري توسط بعضي

94

كارشناسان علمي واحد تهيه و تدوين و تكثير و تحويل بعثه شد كه مورد استقبال مسؤولان بعثه و برخي ديگر از شخصيتهاي علمي علاقمند به اين مسائل ، قرار گرفت ، اهم موضوعات آن به قرار زير است :

تاريخچه پيدايش مذاهب پنجگانه اسلامي ـ تاريخچه پيدايش مكاتب كلامي در اسلام بيوگرافي ائمه اربعه اهل سنت ـ وضعيت جغرافيائي اهل سنت در ايران و جهان خدمات نظام جمهوري اسلامي به اهل سنت ايران به صورت آمار مستند در كردستان و بلوچستان ـ اسامي شهداي روحانيت اهل سنت كردستان جهت پيروزي نظام اسلامي ـ شيوه برخورد بايسته شيعيان با اهل سنت .

5 ـ زيارتنامه حضرت رسول ( صلّي الله عليه وآله )

به خاطر ضرورت يك زيارتنامه معتبر تأليف علماي اهل سنت براي زائران سني ايراني و غيرايراني از ماموستا ملا قادر بني عباسي خواسته شد كه جزوه اي تدوين كند ، ايشان رساله اي علمي و معتبر تدوين كردند و پس از بررسي و ويرايش به بعثه جهت تصويب تحويل شد .

اقدامات ديگر علمي :

1 ـ « تهيه كتابخانه اهل سنت » مشتمل بر مهمترين متون فقهي استدلالي شافعي و حنفي .

2 ـ دعوت دو مفتي شافعي و حنفي ايران و استقرار آنها در دفتر استفتائات واحد جهت پاسخگويي به سؤالات .

95

نشريه زائر

در گنجينه تاريخ تحولات سياسي اجتماعي ملت ها بخصوص پس از اختراع صنعت چاپ و بالاخص در سده هاي اخير مطبوعات اعم از روزنامه ها و مجلات ، جايگاه مهمي يافته و به عنوان يكي از منابع اساسي تحقيق همواره مورد استفاده محققان و انديشمندان بوده اند .

در كشور ما گرچه انتشار نشريات به شكل امروزين آن سابقه ديرينه اي ندارد اما دست كم از سالهاي مقارن مشروطيت و پس از آن ، عليرغم حاكميت استبداد و فضاي سانسور ( به جز مقاطع خاص ) مطبوعات به عنوان يك ركن مؤثر در شكل دهي افكار عمومي مطرح بوده است .

علاوه بر اين ، نشريات و مطبوعات به عنوان آئينه اوضاع و شرايط اجتماعي و به مثابه بخشي از اسناد تاريخي مورد توجه قرار گرفته است .

پس از پيروزي انقلاب اسلامي و به لحاظ ويژگي فرهنگي نهضت اسلامي ، فضاي مناسب تري براي انتشار اخبار و اطلاعات و معرفي انديشه هاي انديشمندان فراهم گرديد .

يكي از عرصه هاي پرحادثه و شكوهمند كه در عين حال نقش عامه مردم در آن كم نظر است ، عرصه حج است كه ثبت و ضبط جلوه هاي اين نمايش عظيم بخصوص آنگونه كه ايرانيان پس از پيروزي انقلاب اسلامي انجام مي دهند ؛ مي تواند به مثابه ميراث فرهنگي اين انقلاب به نسلهاي آينده منتقل شود .

از سال 1361 هجري شمسي تا سال 1366 نشريه اي با نام خبرنامه در موسم حج ، انتشار مي يافت ، ليكن از سال 1370 كه بار ديگر سرزمين وحي ، حجاج ايراني را در آغوش خود گرفت به لطف الهي همّت برخي از علاقمندان به

96

فرهنگ اسلامي ، در موسم حج ، اقدام به انتشار نشريه اي روزانه به نام زائر گرديد .

در سال 71 عليرغم محدوديتها و دشواريهاي موجود ، نشريه زائر از لحاظ تنوع مطالب ، غناي محتوي ، كيفيت ظاهري ، صفحه آرايي و طرّاحي ، توزيع سريع و به موقع و . . . از رشد چشمگيري برخوردار و تفاوت آن با سالهاي گذشته كاملاً محسوس بود .

اين نشريه كه تأثير گسترده اي در سالم سازي فضاي فرهنگي و فكري زائران ايراني خانه خدا داشت ، در انتقال سريع پيامهاي مهم و ضرور به همه كاروانها ، از بين بردن زمينه هرگونه شايعه و اخبار كذب با انتشار اخبار صحيح ، آگاه نمودن زائران از توطئه ها و دسيسه هاي تازه اي كه همه روزه براي ايجاد تفرقه و مأيوس كردن مسلمين طراحي و اجرا مي نمودند ، آشنا نمودن حجّاج با آثار و امكنه اسلامي در مكّه و مدينه و موارد ديگر به خوبي رسالت خود را به انجام رسانيد .

اولين شماره نشريه زائر همزمان با ورود نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني به مدينه منوره در تاريخ اوّل خرداد ماه برابر با 21 ذي القعده منتشر گرديد و تا پايان مراسم حج بدون وقفه ، همه روزه ادامه يافت و با انتشار آخرين شماره در تاريخ پنجم تير ماه برابر با 25 ذي الحجّه ، جمعاً سي و پنج شماره منتشر شد . تعداد صفحات هر شماره بين 19 تا 21 صفحه بود .

نشريه زائر چون مخاطبان گوناگوني ، در سطوح مختلف علمي و فكري داشت و طيف گسترده اي را در برمي گرفت و بايست خوانندگان خود را از هر سطح اقناع مي كرد ، لزوماً داراي بخشهاي مختلف و متنوعي بودبه گونه اي كه همه را به مطالعه ترغيب كرده بود . در سر مقاله اولين شماره زائر آمده بود :

97

با فرارسيدن موسم حج و حضور زائران در سرزمين وحي ، نشريه زائر بارديگر انتشار روزانه خود را از سر مي گيرد و مي كوشد تا در اين سفر روحاني ، همه جا ، پابه پا ، همراه راهيان اين راه و در خدمت آنان باشد .

نشريه زائر ، مجموعه اي است از با اهميت ترين رويدادهاي سياسي ايران و جهان ، اهم اخبار و رخدادهاي مربوط به حج ، مقالات سياسي ، شعر ، قصيده و قطعات ادبي ، آشنايي با اماكن متبركه ، دانستنيهاي سودمند درباره حجاج و زائران ساير كشورها ، نكات اخلاقي ، توضيحاتي پيرامون برخي از مسائل مبتلابه در ايام حج ، مصاحبه با صاحبنظران ، انعكاس اخبار مربوط به زائران و . . . دهها نكته مطلب خواندني و دانستني ديگر . . . كه اينهمه ، تنها با همراهي و همكاري شما زائران گرامي امكان پذير خواهد بود و هم از اين روي ، چشم به راه خبر ، مطلب ، مقاله ، شعر ، نكته و . . . بالاخره ، پيشنهادها و انتقادهاي شما هستيم . . . باشد كه از اين طريق ، آنگونه كه بايسته است طي طريق كنيم ، « بايدها » بجاي آوريم و از « نبايدها » دوري گزينيم .

گفتني است كه طي چند روز اخير ، كساني از تاريخ انتشار اولين شماره زائر در موسم حج امسال پرسيده اند و بعضاً دلشوره ناشي از تأخير احتمالي آن را نيز پنهان نكرده اند . در پاسخ ، اشاره اي به زمان انتشار و آغاز آن خواهيم داشت ، نكته اي نيز درباره چرايي اين انتظار . . .

الف : اولين شماره نشريه زائر ، همه ساله در موسم حج با ورود نماينده محترم ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني منتشر مي شود . آخرين شماره آن نيز با عزيمت ايشان به ايران همزمان خواهد بود .

ب : و اما دبراه پي جويي زائران بر اين باوريم كه اين پي جويي از نياز آنان به حضور در متن زمان حكايت مي كند و قبل از آنكه مايه دلگرمي دست اندكاران

98

نشريه زائر باشد ـ كه هست ـ از شور برخاته از شعور زائران ايراني بيت الله الحرام مايه مي گيرد ، چرا كه آنان به مراسم سياسي عبادي حج از دريچه اي مي نگرند كه امام راحل ما ـ رضوان الله تعالي عليه ـ مي نگريست و بديهي است كه نگاه از اين زاويه با حضور در حاشيه همخوان نيست و اين اصلي ترين نقطه اي است كه در آن ضرورت انتشار نشريه زائر با نياز زائران پيوند مي خورد . نشريه زائر ، مي كوشد تا با امكانات ـ هرچند محدودي ـ كه در اختيار دارد ، از يكسو پوشش خبري و تحليلي مناسبي براي زائران ايراني بيت الله الحرام و مدينه النبي ( صلّي الله عليه وآله ) فراهم آورد و از سوي ديگر پيوند آنان را با يكديگر و نيز با مسؤولان برگزاري حج تأمين نمايد و . . . باشد تا از اين سفر روحاني كه با پاي دل پيمودني است بهره اي شايسته برند و رضاي خداوند تبارك و تعالي را بدست آورند . . .

انشاء الله . . .