بخش 3

50

ديدار از رايزني فرهنگي

ساعت 30/2 دقيقه بعد از ظهر به ساختمان رايزني فرهنگي جمهوري اسلامي در كنيا كه در يكي از محله هاي خوب نايروبي بود آمده و از نزديك با فعاليت هاي آن جا آشنا شديم .

آقاي علي مددي حدود سه سال و ده ماه است كه به عنوان رايزن جمهوري اسلامي ايران در اين كشور فعاليت دارند و از آن جا كه مأموريت ايشان خاتمه يافته ، تا حدود يك ماه ديگر به ايران بازخواهند گشت . ايشان فردي خوش صحبت و خونگرم و فعال در عرصه فرهنگي است . سفارت رژيم اشغالگر قدس نيز در نزديكي رايزني واقع شده است .

در بين راه از ايشان خواستم تا اطلاعاتي در زمينه اين كشور به ما ارائه كنند ، ايشان هم نكاتي را بيان داشتند كه به برخي از آنها اشاره مي كنم :

51

ـ بعضي ها معتقدند كنيا حدود ده ميليون مسلمان دارد ، ولي در آمارها آنها را سه ميليون نفر برمي شمرند و دليل آن هم اين است كه تعداد جمعيت مسلمانان را كم جلوه دهند .

ـ وهابي ها در كنيا فعاليت زيادي دارند ، ليكن اكثر اهل سنت ، با آنها مخالفند و اختلافات شديدي با وهابي ها دارند .

ـ 75% شهر مومباسا مسلمان اند . اين شهر مركز ترويج اسلام در قاره سياه بوده است .

ـ در گذشته ، تعدادي از شيرازي ها و عده اي از بلوچ هاي ايراني به كنيا آمده و در اين كشور حضور داشته اند كه هنوز هم تعدادي از آنها هستند . دو تاجر ايراني هم در اين جا سكونت دارند ، كلينيك هلال احمر نيز در اين جا وجود دارد .

ـ مردم كنيا يا فقير هستند و يا ثروتمند ؛ طبقه متوسط در اين جا كمتر وجود دارد .

ـ ما حدود 700 نفر شيعه از خوجه هاي هندوستان در نايروبي داريم . شيعيان اسماعيلي هم در اين جا فعال هستند كه به آنها بهره مي گويند .

ـ اغلب مردم كنيا مسيحي اند ؛ 36% پروتستان و 24% كاتوليك هستند . مسيحي ها فعاليت فراواني دارند و به دليل فقر حاكم در اين كشور متأسفانه برخي مسلمان ها را هم به سوي خود جذب كرده اند . آنان تعدادي از جوان هاي با استعداد را شناسايي و آنها را بورسيه كرده ، به خارج مي فرستند و با توجه به دوره هايي كه براي آنها درنظر گرفته اند پس از آن كه تحصيلات عالي پيدا كردند ، مسيحي شده به كشور برمي گردند و در خدمت مسيحيان قرار مي گيرند .

52

ـ رژيم اشغالگر قدس نيز از اين گونه فعاليت ها بي بهره نيست . حدود دو هزار نفر از جوانان كنيا را در سال به اسرائيل مي برد ، كارهاي فني را به آنان مي آموزد و پس از يافتن تخصص به كنيا بازگشته ، سمپاتي آنان را برعهده مي گيرند و عملاً براي اين رژيم كار مي كنند .

فقر و ناداري در كنيا بسيار زياد است . برخي كارمندان بومي و محلي سفارت ها 200 تا 300 دلار حقوق مي گيرند . پول رايج اين كشور شيلينگ است و هم اكنون هر 72 شيلينگ برابر با يك دلار است .

ـ بهترين مزارع مربوط به كشت زيتون و چاي و پرورش گل ، دست اسرائيلي ها است .

ـ در نايروبي ، شيعيان تنها دو مسجد دارند ، اما مسلمانان ديگر داراي 84 مسجداند .

حجة الاسلام والمسلمين آقاي مرتضي مرتضي نيز در بخشي از سخنان خود اظهار مي كردند :

ـ در بعضي از قبايل موجود در كنيا ، آن گاه كه مرد خانواده از دنيا مي رود ، همسرش به ارث به برادر متوفي مي رسد و فرزندانش از آن پس به پدر دوم منتسب مي شوند .

ـ در اين جا ازدواج هست ، ولي طلاق نيست . اگر بخواهند زن و مرد از يكديگر جدا شوند ، فراق ايجاد مي شود ، ليكن طلاق نمي دهند !

ـ مسلمانان از نظر فرهنگي بسيار فقيراند ، خيلي درخواست قرآن مي كنند ، اما متأسفانه بسيار كم است .

ـ مردم در اين جا به فكر فرداي خود نيستند ، كم تحرك و غير حساس اند . ناامني و فقر و بدبختي مشكل اساسي آنها است .

53

ـ نايروبي شهر گراني است . هفت دانشگاه دولتي و سه دانشگاه خصوصي دارد كه اين سه دانشگاه خصوصي متعلق به يك كليسا است .

ـ موزه اي در نايروبي وجود دارد كه اسكلت قديمي ترين انسان روي كره زمين در آن جا است .

ـ از آن جا كه كنيا در خط استوا واقع شده ، در تمامي فصول سال آب و هوايي معتدل دارد .

ديدار با رئيس و اعضاي شوراي مسلمانان كنيا

ساعت 30/3 دقيقه بعد از ظهر به يكي از محله هاي فقيرنشين نايروبي آمديم تا با آقاي پروفسور عبدالغفار بوسيدي از اساتيد دانشگاه و رئيس شوراي عالي مسلمانان كنيا ديدار داشته باشيم . پس از ورود ما به ساختمان معلوم شد پسرعموي چهل ساله ايشان در حادثه اي فوت شده و ايشان نمي توانند در جلسه حضور داشته باشند ، لذا سرپايي به نامبرده تسليت گفته شد و ايشان ضمن عذرخواهي خداحافظي كرد و رفت .

آقاي شريف حسين رئيس حج كنيا ، آقاي « حسن اُلنادو » رئيس شوراي جوانان و آقاي شريف حسين العمر الحامد نائب رئيس شوراي مسلمانان در اين ديدار حضور داشتند . آقاي محمد شريف مهدوي ضمن تشكر از حاضران ، به زبان انگليسي سوابق ديني ، علمي و سياسي آية الله ري شهري را برشمرد و ايشان را به حاضران معرفي كرد . سپس آقاي شريف حسين گزارشي از چگونگي شكل گيري اداره حج و زيارت اين كشور ارائه داد . وي در بخشي از گزارش خود گفت :

در سال 1996 ميلادي ، پس از نابساماني ايجادشده در امور

54

مربوط به حجاج كنيايي ، سفير وقت كنيا در عربستان ، نامه اي به وزارت امور خارجه كنيا نوشت و خواستار تأسيس سازمان يا مؤسسه اي براي رسيدگي به امور حجاج و ساماندهي امر حج در اين كشور شد .

وزارت امور خارجه به دنبال آن ، نامه اي به شوراي عالي مسلمانان كنيا نوشت و از آنها خواست تا سازمان يا مؤسسه اي در اين زمينه تأسيس كنند . شوراي عالي مسلمانان كنيا هم با حضور آژانس هاي مسافرتي ، خوجه ها و ديگر افراد مرتبط با امر حج ، مؤسسه اي به نام « مؤسسه حج كنيا » زير نظر شوراي عالي مسلمانان ايجاد كرد . هدف از تشكيل اين مؤسسه ، ايجاد هماهنگي هاي لازم براي اعزام حجاج ، رفع مشكلات آژانس هاي مسافرتي ، ايجاد ارتباط مستمر ميان سفير كنيا در عربستان با مسؤولان مربوطه در آن كشور ، اعزام چند نفر از اعضاي مؤسسه حداكثر تا يك هفته پيش از مراسم حج ، به منظور بررسي وضعيت هتل ها ، تأمين مواد غذايي براي حجاج و ديگر تداركات مورد نياز بود .

سهميه حج كنيا همه ساله 2000 نفر بود كه به دلايل مختلف از جمله فقر مالي مردم ، به طور ميانگين همه ساله حدود 1500 نفر به حج اعزام گرديده اند . و بيشترين آماري كه در رابطه با اعزام زائر به حج داشته ايم 1800 نفر بوده است .

از سه سال پيش ، دولت عربستان سالانه بين يكصد تا يكصد و پنجاه نفر را به حج دعوت كرده است كه در سال جاري اين برنامه منتفي شده است و از آن جا كه پس از حوادث يازده سپتامبر دولت عربستان ، اقامت حجاج در اماكن عمومي مكه و

55

مدينه را ممنوع كرده و از آنان خواسته است تا در هتل ها و منازل مستقر گردند ، لذا هزينه حج افزايش يافته و به همين دليل تعداد حجاج كاهش پيدا كرده است .

براي سهميه اختصاص يافته به كنيا ، تنها براي چهل نفر از عوامل ويزا صادر مي كنند و به همين دليل امكان خدمت رساني به حجاج در سطح مطلوب وجود ندارد .

هزينه حج هر زائر بدون غذا حدود 1500 دلار است . البته برخي آژانس ها هم حدود 2000 دلار از زائران دريافت مي كنند .

محل سكونت حجاج كنيايي در مكه ، منطقه « مسفله » و « جعفريه » است و خيمه هاي حجاج كنيايي در مني همه ساله نزديك خيمه هاي ايراني ها است يك سال هم مشكل داشتيم كه دولت عربستان ، چند خيمه از خيمه هاي ايراني ها را به ما واگذار كرد !

تلاش ما اين است تا كساني كه امكانات مالي كمتري دارند به حج مشرف شوند .

شيعيان اثني عشري ساكن در كنيا در گروه هاي 200 تا 300 نفري و با هزينه 2000 دلار به حج مي روند كه غذا و پزشك و مسكن نيز داخل در همين هزينه است .

آقاي شيخ محمد شيبانا يكي از شركت كنندگان در جلسه ، فارغ التحصيل ليبي بود ، ليكن بيشتر روحانيان كنيايي در سودان و مدينه منوّره تحصيل كرده اند .

آقاي اَدَن واچو دبير كل شوراي علماي كنيا هم كه در جلسه حضور داشت ، به بيان ساختار اين تشكّل پرداخت و گفت :

وهابي ها تلاش هاي زيادي در كنيا دارند و طلابي كه در

56

عربستان تحصيل كرده اند مشكلاتي جدي براي ما ايجاد كرده اند ، مثلاً در موسم حج به حاجيان كنيايي توصيه مي كنيم ظهر روز دوازدهم براي رمي نروند ، اما آنها مي گويند بايد بروند ، ما براي ولادت نبي اعظم اسلام جشن مي گيريم آنها مخالفت مي كنند و در حالي كه ائمه جمعه و جماعات ما ، ماهيانه حدود 50 دلار حقوق مي گيرند ، وهابي ها به روحانيون وابسته به خود حدود 500 دلار حقوق مي پردازند .

وي همچنين اشاره كرد كه براي برگزاري برخي همايش ها از بعضي NGOها و كشورهاي غربي كمك دريافت مي كنند . دو نفر از شيعيان و يك نفر از بُهره ها هم در تشكل ما حضور دارند كه به همين دليل مورد اعتراض وهابي ها و وابستگان به آنها نيز قرار گرفته ايم .

سپس آية الله ري شهري طي سخناني ضمن اظهار خرسندي از اين ديدار ، اظهار اميدواري كردند اين گونه ملاقات ها در نزديك كردن امت اسلامي به يكديگر موثر واقع شود .

ايشان فرمودند :

امروز دشمنان اسلام از تفرقه ملل اسلامي ، به شدت بهره مي گيرند اگر مسلمانان با هم بودند و وحدت كلمه داشتند ، چند ميليون صهيونيست تا اين اندازه به مسلمانان ظلم نمي كردند ، يكي از نكات مهمي كه هميشه حضرت امام خميني ( قدس سره ) و رهبر معظم انقلاب آية الله خامنه اي روي آن تأكيد داشته و دارند ، وحدت مسلمانان خصوصاً در حج است .

امام مي فرمودند : كليد حل مشكلات جهان اسلام وحدت امت اسلامي است كه بايد با تبليغ دامنه دار خصوصاً در موسم حج

57

تحقق يابد .

متأسفانه امروز عده اي از مسلمانان آگاهانه و يا ناآگاهانه در خدمت اهداف دشمنان اسلام قرار گرفته اند و با اقدامات تفرقه افكنانه خود نمي گذارند ، مسلمانان از اين اجتماع عظيم بهره بگيرند .

ايشان سپس اظهار اميدواري كردند تا در موسم حج سال بعد ، با علماي كنيايي حاضر در حج ديدار داشته ، با يكديگر تبادل نظر كنند .

سپس افزودند : بسيار مايل بودم تا از نزديك با آقاي پروفسور عبدالغفار بوسيدي گفتگو داشته باشم كه متأسفانه به دليل حادثه اي كه براي يكي از بستگان ايشان پيش آمد موفق نشديم ، لذا سلام گرم ما را به ايشان ابلاغ نماييد .

آية الله ري شهري در پايان ضمن معرفي مؤسسه علمي فرهنگي دارالحديث به حاضران ، از آقاي پروفسور و برخي از شخصيت هاي حاضر در جلسه دعوت كردند تا از اين مؤسسه ديدار و از نزديك با فعاليت هاي آن آشنا شوند .

آن گاه افزودند :

بهترين روش براي جذب پيروان ديگر اديان به اسلام ، تبليغ عملي است ، اگر مسلمانان به دستورات نوراني اسلام عمل كنند ، ديگران به طور طبيعي به اسلام گرايش پيدا مي كنند .

آقاي شريف حسين نيز بار ديگر از حضور آقاي ري شهري و هيأت همراه تشكر كرد و پس از خداحافظي اين ديدار خاتمه يافت .

نكته جالبي كه آقاي عبدالله معاون پروفسور ابراز مي داشت اين بود

58

كه مي گفت :

من از منطقه اي به نام « ريفت ولي » آمده ام كه منزل رئيس جمهور سابق كنيا هم در آن جا است . تمامي مردم آن منطقه مسيحي بودند و به واسطه حضور تعدادي از مبلغان عرب زبان ، جمع زيادي به اسلام گرايش پيدا كردند و اسلام را برگزيدند .

اين اظهارات به خوبي بيانگر آن است كه اگر افراد مسلّط به زبان و آگاه به مسائل ديني ، در اين كشور حضور يافته ، اسلام را به مردم عرضه كنند ، جمعيت زيادي اسلام اختيار خواهند كرد .

وي در پايان سخنانش گفت :

گرچه آمريكا و ديگر كشورهاي غربي در جنگ با شما هستند و نمي خواهند بگذارند ايران رشد كند ، ليكن ما براي شما و حزب الله لبنان دعا مي كنيم و از خداوند موفقيت و پيروزي شما را مسئلت داريم .

ديدار با شيعيان در مسجد پاكرود

پس از خداحافظي با اعضاي شوراي مسلمانان كنيا و مسؤولين حج اين كشور ، عازم مسجد پاكرود شديم تا با اعضاي كميته شيعيان بومي المهدي كنيا ديدار كنيم .

در گذشته اين مسجد اختصاص به خوجه ها داشته و چون آنها به جاي ديگري منتقل شده اند ، آن را به شوراي جوانان شيعه كه سياه پوست مي باشند داده اند و هم اكنون مورد استفاده آنها است .

در آغاز ورود به مسجد ، رئيس شوراي جوانان شيعه ، به آية الله ري شهري خير مقدم گفت و اظهار داشت :

59

از سوي مسؤولان اين جمعيت مفتخرم كه به شما ميهمانان از جمهوري اسلامي ايران خيرمقدم بگويم و متأسفانه ديدار شما در زماني واقع شده كه اين جا تعطيل است . آن گاه همكاران خود را معرفي كرد .

اين جمعيت حدود 70 خانواده و نزديك به 280 نفر عضو مستقيم دارد ، نام اين جمعيت انصارالمهدي است و يكي از طلاب درس خوانده در حوزه علميه قم نيز آن جا را اداره مي كند .

سپس افزود : اين مركز را ما به صورت موقت از خوجه ها گرفته ايم و نمي دانيم تا چه زمان در اختيار ما است . اين مجموعه داراي مسجد و حسينيه به صورت جدا از هم است و نزديك به 1500 متر وسعت دارد و گروه انصارالمهدي نيز در اين جا دفتر دارد .

آقاي علي مددي در حاشيه اين ديدار اظهار داشت :

چند سال پيش ، آقايان خوجه ها مي خواستند اين جا را بفروشند تعدادي از وهابي ها براي خريد پيش قدم شدند ، ليكن از محضر مراجع استفتا كردند و اجازه فروش داده نشد . در كنار اين مسجد 20 اطاق وجود دارد كه مي توان آنها را اجاره داد و از درآمد آن ، مسجد را اداره كرد .

هم اكنون سه طبقه ساختمان در بالا خالي است و تنها يكي از خانم ها كه فقه و مسائل شرعي به بانوان تعليم مي دهد در اين جا سكونت دارد .

ايشان اظهار مي داشتند كه متأسفانه خوجه ها ، شيعيان بومي را به مساجد خود به دلايل امنيتي راه نمي دهند و همين امر موجب فاصله گرفتن اين دو گروه از همديگر شده است . رئيس شوراي جوانان ، بار

60

ديگر خطاب به آقاي ري شهري گفت :

ما آثار شما را فراوان مطالعه كرده ايم و برخي از قسمت هاي آن را هم به زبان كنيايي ترجمه كرده ايم . شما در حج موفقيت هاي زيادي داشته ايد و اگر بتوانيد فرصت را براي بهره برداري جوانان شيعه ما از ظرفيت حج فراهم آوريد بسيار سپاسگزار خواهيم شد .

ما در اين جا صندوقي به نام امام صادق ( عليه السلام ) تأسيس كرده ايم و نياز به كمك و مساعدت داريم .

پس از خاتمه سخنان ايشان ، آقاي سيد رياض امام جماعت مسجد كه از روحانيون هندي و تحصيل كرده قم است دعوت كرد تا براي پذيرايي به منزل ايشان كه در جنب مسجد قرار داشت برويم . اطاقي كوچك اما با صفا ، سفره اي به رسم هندي ها انداخته بود و با چاي و ميوه و بعضي غذاهاي هندي از حاضران پذيرايي كرد .

سپس از مسجد و مجموعه بازديد كرده عازم ديدار از مجموعه متعلق به خوجه ها با نام « جعفري كلوپ » شديم .

ديدار از « جعفري كلوپ »

اين مجموعه متعلق به شيعيان خوجه است . حدود هفت هكتار زمين دارد . منطقه اي وسيع داراي يك زمين فوتبال ، مراكز تفريحي ، سالن بدن سازي ، رستوران ، پاويون ، مسجد و مدرسه است .

جعفري كلوپ را فردي به نام « نوشاد مهر علي » كه طبق اظهارات حاضران هيجدهمين ثروتمند جهان است ساخته است و جمعيت

61

خوجه ها نيز حدود هفتصد و پنجاه نفر است . البته تعداد اينها بيش از اين 1500 نفر بوده كه به دلايلي نيمي از آنها به كشورهاي ديگر مهاجرت كرده اند .

عجيب اين بود كه سالن بدن سازي به صورت مختلط اداره مي شد و منطق سازنده آن هم اين است كه از اين طريق مي توان افراد را به مذهب شيعه علاقمند كرد . اين منطق را از كجاي مذهب تشيع گرفته بود نفهميدم !

آقاي اصغر آقا كه خود از خوجه ها است مي گفت : در مراسمي كه اين جا برگزار مي گردد اگر شام باشد همه مي آيند ؛ معلوم مي شود اين سنت فراگير شده و به كنيا هم رسيده است !

مقداري كنار چمن اين مجموعه قدم زديم و نزديك مغرب به مسجد آمده و نماز را به امامت آية الله ري شهري اقامه كرديم . مسجد جعفري نايروبي بسيار تميز بود . در ابتداي ورود به مسجد حوضچه اي وجود داشت كه پاهاي خود را در آن قرار داده ، مي شستند و سپس وارد مسجد مي شدند .

پس از اقامه جماعت كه با رسوم خاصي هم همراه بود و بلافاصله پس از نماز آياتي از قرآن تلاوت مي شد و سپس دعا مي كردند ، از ما خواستند تا به حسينيه برويم . شب جمعه بود . حجة الاسلام والمسلمين آقاي مرتضي مرتضي از روحانيون فاضل لبناني مقيم كنيا هم در آن جا حضور يافتند . اول از اين جانب خواسته شد تا سوره يس را قرائت كنم . سپس دعاي كميل توسط آقاي مرتضي مرتضي خوانده شد و پس از آن آقاي محمد شريف مهدوي به زبان انگليسي سخنراني كرد و پس از آن نيز سفره انداخته و همگي شام خوردند و ما با حاضران خداحافظي كرده به

62

محل اقامت خود برگشتيم .

خوجه ها افرادي منظم ، دقيق و داراي موقعيت خوب و توان بالاي اقتصادي هستند و در كشورهاي آفريقايي از نفوذ خاصي برخوردارند .

حركت به سمت مومباسا

صبح روز جمعه 10/6/85 پس از آن كه نماز صبح را در رزيدانس سفارت اقامه كرديم و پس از صرف صبحانه آقاي علي مددي هم به جمع ما پيوستند و ساعت 30/6 دقيقه صبح به طرف فرودگاه حركت كرديم تا عازم مومباسا شويم . خوشبختانه مسير خلوت بود و هنوز مردم به خيابان ها نيامده بودند . نيم ساعت در راه بوديم . جلو سالن فرودگاه ، جمعيت زيادي در صف بودند و منتظر بازرسي و اذن ورود ! و گرچه به هيأت پيشنهاد دادند خارج نوبت داخل شوند ، ليكن آقاي ري شهري اظهار داشتند كه ضرورت ندارد ، ما هم در صف قرار مي گيريم .

بازرسي ها سخت و حساب شده بود ، دليل آن هم انفجارهايي بوده كه چند سال قبل در كنيا صورت گرفت و محل سفارت آمريكا در اين كشور ويران شد . به همين دليل و نيز دلايل امنيتي ديگر مراقبت هاي امنيتي شديدي در فرودگاه ها و ديگر مراكز دولتي اعمال مي شود .

پس از بازرسي و عبور از گيت وارد سالن فرودگاه شديم . كارت پرواز را دوستان قبلاً گرفته بودند و زمان سوار شدن به هواپيما فرا رسيد و ما را به بيرون سالن هدايت كردند . عجيب اين بود كه ماشين براي سوار شدن نبود و مسير سالن تا محل پارك هواپيما را پياده طي كرده ، سوار هواپيماي 747 كنيا شديم .

63

افراد زيادي كه بخش عظيمي از آنها توريست بودند ، پيش از ما داخل هواپيما آمده بودند و پس از جلوس سرنشينان ، ساعت 45/7 دقيقه به وقت محلي ، هواپيما به طرف مومباسا كه از شهرهاي مهم و مسلمان نشين كنيا مي باشد حركت كرد .

در آستانه سوار شدن به هواپيما خبر يافتيم كه آقاي شيخ سليم رئيس هيأت امناي مسجد « پوماني » قديمي ترين مسجد « مومباسا » از دار دنيا رفته است . وي از كساني بوده كه رسماً اعلام كرده تا زنده است ، نخواهد گذاشت وهابي ها به مساجد مسلمانان راه يابند . سعودي ها نيز براي خريد او ، بارها پول هاي قابل توجهي فرستاده بودند ، اما او هرگز قبول نكرد و همچنان ضد وهابي ماند و با افتخار مُرد .

مومباسا شهري بندري است و سواحل بسيار زيبايي دارد . توريست ها از گوشه و كنار دنيا براي بهره گيري از سواحل زيباي آن همه ساله به اين منطقه سفر مي كنند 90% آنها مسلمان اند و بيشترين جمعيت هاي اسلامي كنيا در اين شهر زندگي مي كنند و حدود يك ميليون نفر هم جمعيت دارد .

آقاي « طيب علي طيب » شهردار قبلي مومباسا از علاقمندان به حضرت امام خميني بوده و در دوران دانشجويي هميشه تصوير امام را در اطاق خود داشته ، تا مرتب آن را نگاه كند ، به ياد امام باشد و با ياد امام شب ها بخوابد .

پس از ورود به شهر مومباسا با اتومبيل به منزل آقاي « سهيل » يكي از شيعيان اين شهر آمده ، ايشان را سوار كرديم و سپس به مقصد « ماتوگا » و شهر « كواله » كه مدرسه علميه اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) در آن جا است حركت كرديم ، حدود دو ساعت رفت و برگشت آن طول كشيد .

64

آقاي سهيل پيش از اين از تجار اين شهر بوده ، امّا متأسفانه به دلائلي فعلا زندگي اش از رونق افتاده است ، ليكن علي رغم مشكلاتي كه پيدا كرده ، به امور ديني و توسعه حوزه علميه بسيار علاقمند است .

با اتومبيل كنار دريا رسيديم . كشتي بزرگي كنار ساحل در حال پهلوگرفتن بود تا مسافران را با اتومبيل به آن طرف ببرد . جمعيت زيادي هم بدون وسيله نقليه ايستاده و منتظر بودند . كشتي در كنار ساحل پهلو گرفت تا افراد قبلي را پياده كند ، جمعيت به حدي زياد بود كه حركت آنها به يك راهپيمايي بزرگ شبيه بود !

منطقه بسيار زيبا و توريستي است و اگر اين جاذبه ها را اروپايي ها در اختيار مي داشتند قطعاً استفاده هاي بهتري از آن مي كردند .

پس از انتقال به آن سوي ساحل ، به طرف مقصد حركت كرديم . حدود يك ساعت طي مسير شد تا به مدرسه اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) رسيديم .

اين حوزه علميه تعداد 110 نفر طلبه مرد و 45 طلبه دختر دارد . آقاي سهيل در توضيحات خود چنين گفت :

شهر مومباسا از نظر سياسي و تاريخي در منطقه شرق آفريقا موقعيت ويژه اي داشته است و اين چنين گفته مي شود كه در آن زمان كه ظلم اموي ها نسبت به اهل بيت ( عليهم السلام ) توسعه يافت ، جمعي از آنها به اين شهر آمده اند و اطلاعاتي كه در اختيار ما قرار دارد نشان مي دهد كه از نوادگان امام زين العابدين ( عليه السلام ) و امام رضا ( عليه السلام ) در اين منطقه حضور داشته اند ، ليكن متأسفانه فعلاً نشان و آثاري از آنها در دست نيست .

65

وي افزود :

ما سه نوع شيعه در اين جا داريم :

گروه اول خوجه ها هستند .

گروه دوم كساني هستند كه پس از تحقيق از تسنن به تشيع گرويده اند .

گروه سوم كساني كه تلاش مي شود با توجه به ريشه و اصل آنها ، به تشيع گرايش يابند .

آقاي سهيل افزود :

با توجه به نكات فوق ، من و آقاي « شيخ عبداللهي ناصر » مشورت و تبادل نظر كرديم و تصميم گرفتيم اين مدرسه ديني را ايجاد كنيم . نگرش آقاي عبداللهي ناصر اين است كه ما بايد براي هر منطقه و شهري قاضي مسلمان داشته باشيم .

طرح اوليه ايشان اين بود كه دانش آموزان ، پس از اخذ ديپلم به اين مدرسه بيايند ، درس بخوانند و پس از فارغ التحصيل شدن به قوه قضائيه كشور بپيوندند . اما متأسفانه افرادي با اين خصوصيات و شرايط كمتر پيدا مي كنيم .

هم اكنون برنامه ما اين است كه براي همه كساني كه علاقمند به تحصيل در اين مدرسه هستند ، يك دوره سه ماهه بگذاريم و پس از آن افرادي كه در گذراندن دوره موفق بوده اند ، گزينش شده ، به دوره دوساله بعدي هدايت شوند و پس از طي آن دوره ، افراد برتر به مدارس ديگر راه يافته و به جاي ديگر اعزام مي شوند .

براي دوازده نفر از كشيشان مسيحي كه علاقمندند اسلام را بشناسند نيز كلاس گذاشته ايم و بايد بگوييم اين جا زمينه براي اسلام بسيار فراهم است .

66

ما هم اكنون حدود سه هزار دلار در ماه در اين جا هزينه جاري داريم كه اگر بخواهيم اهداف خود را محقق سازيم اين رقم به ده هزار دلار خواهد رسيد .

غذا و آموزش توسط مدرسه صورت مي گيرد و براي اين كه افراد تحتِ آموزش ، نوعي تعهد داشته و بهتر درس بخوانند مبلغ 150 شيلينگ هم از آنها شهريه مي گيريم .

به دليل فقر مالي حاكم بر مردم ، اينها دو روز در هفته يعني روزهاي دوشنبه و پنج شنبه روزه مي گيرند و سحري و افطاري را ما مي دهيم .

روزهاي ميلاد پيامبر و ائمه ( عليهم السلام ) به تمامي اهالي اين دهكده غذا مي دهيم .

و در يك جمله عرض كنم كه اگر در چهل سال آينده حكومت اسلامي و ديني بخواهد تشكيل شود كه شيعيان در آن نقش داشته باشند ، قطعاً مديون اين مدرسه خواهد بود .

سپس آية الله ري شهري اظهار داشتند :

كار بسيار مهمي را انجام مي دهيد . سعي كنيد به جوان هاي با استعداد بيشتر بها بدهيد . اگر افراد با استعداد گزينش شوند و برنامه ريزي و اهداف شما نيز درست تحقق يابد ، مطمئن باشيد به موفقيت هاي بزرگي نائل خواهيد شد .

خداوند پدر شما را كه چنين ايده خوبي داشته ، رحمت كند و شما هم كه انگيزه بالايي در ادامه راه ايشان داريد در تحقق نيت خيرتان موفق بدارد .

آقاي ري شهري سپس تعدادي از كتاب هاي خودشان را به كتابخانه مدرسه و حوزه علميه اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) اهدا كردند .

67

آقاي سهيل گفت : ان شاء الله در آينده تلاش مي كنيم تا ميزان الحكمة را به زبان سواحلي ترجمه كنيم ، البته بخشي از آن نيز هم اكنون ترجمه شده است و ما آماده ايم تا كتاب هاي دارالحديث را ترجمه نموده و در اين منطقه توزيع كنيم .

آقاي ري شهري از اين پيشنهاد استقبال كرده و گفتند ما هزينه ترجمه را مي دهيم ، شما نيز هزينه نشر آن را برعهده بگيريد آقاي سهيل از اين پيشنهاد استقبال كرد و مقرر گرديد كتاب هاي بيشتري براي اين مدرسه ارسال و آنان نيز نسبت به ترجمه اقدام كنند .

سپس نزد طلاب پسر و دختر رفته آقاي ري شهري براي آنها كمي صحبت كردند و مبلغي در حدود يك هزار و پانصد دلار به آقاي سهيل دادند تا در بين طلاب پسر و دختر تقسيم كنند . نام اين جا را « مهدي تراست » گذاشته اند و مجموعه را وقف كرده اند .

بعضي جوانان نارگيل هاي تازه را كه از درخت جدا كرده بودند با شيوه خاصي آماده كرده براي نوشيدن شيره داخل آن هديه مي دادند و اين پذيرايي آنان از هيأت بود .

واقعاً شرايط زندگي در آن جا سخت و دشوار است . امكانات كم ، نبود بهداشت مناسب ، نداشتن امكانات لازم ، همه از مشكلاتي است كه بايد چاره انديشي شود تا بتوان در اين گونه مناطق مكتب اهل بيت ( عليهم السلام ) را رواج داد .

اهميت مسأله زماني روشن تر مي شود كه بدانيم شهر « مومباسا » با همه موقعيتي كه دارد به دليل مسلمان بودن شديداً محروم نگه داشته شده است .

68

پس از بازديد از مدرسه و خداحافظي با طلاب ، به سوي شهر مومباسا حركت كرديم . آن چه در بين راه و در اطراف مشاهده مي شد ، فقر و محروميت و سوء تغذيه و نبود امكانات رفاهي بود . با اين كه منطقه بسيار حاصلخيز است ، ولي استعمارگران بلايي به سر مردم آورده اند كه ديدن آن هر انساني را متأثر و غمگين مي كند .

آقاي علي مددي مي گفتند :

معمولاً غذاي اين مردم ظهرها كمي ذرت است . گاهي يك عدد ذرت رانصف كرده و دو نفر مي خورند و اگر كمي وضع آنها بهتر باشد از سيب زميني سرخ شده استفاده مي كنند .

پس از طي مسير ، بار ديگر كنار دريا رسيديم و همان برنامه صبح تكرار شد ؛ داخل كشتي چهار رديف اتومبيل كنار هم قرار مي گيرند و طبقه دوم كشتي هم مخصوص كساني است كه بدون اتومبيل سوار مي شوند .

جمعيت انبوهي از مردم سوار بر كشتي شده بودند . حدود بيست دقيقه طول كشيد تا به آن طرف ساحل رسيديم . جالب اين بود كه افراد بدون ماشين ، مجاني جابه جا مي شدند ، ليكن براي هر اتومبيل حدود يكصد شيلينگ دريافت مي كردند .

از كشتي پياده شده و براي شركت در نماز جمعه به مسجد شيعيان خوجه ها رفتيم . جمعيت خوبي آمده بود . يكي از روحانيون به نام حجة الاسلام آقاي شهيدي ، كه تحصيل كرده قم بود امامت جمعه آن جا را به عهده داشت ، ايشان پس از ورود هيأت ، در خطبه هاي خود از جمهوري اسلامي ايران تجليل كرد و به آقاي ري شهري و هيأت همراه

69

نيز خير مقدم گفت .

پس از پايان نماز ، مردم با علاقه زياد سراغ آقاي ري شهري و هيأت همراه آمده و با دست دادن علاقه خويش را ابراز مي كردند . فضايي بسيار صميمي و جالب توجه بود .

ديدار با قاضي القضاة و جمعيت علماي مومباسا

پس از شركت در نماز جمعه ، براساس برنامه قبلي براي ديدار با آقاي « چيف قاضي » قاضي القضاة كنيا و نيز ديگر علماي اهل سنت شهر به محل « جمعيت علماي مومباسا » آمديم . سفير كنيا در تهران نيز در جلسه حضور داشت . در ابتدا آقاي پروفسور عبدالقادر محمد ، رئيس بنياد خيريه و رئيس دانشكده اسلامي مومباسا با مزاح سخن خود را آغاز كرد و گفت :

بهترين راه براي خراب كردن اين مجلس اين است كه من اين جا صحبت كنم !

وي سپس اظهار داشت :

از فرصتي كه براي ما پيش آمده ، تا شما را در جمع خود ديدار كنيم و آقاي « چيف قاضي » قاضي القضاة كنيا نيز از سوي همه ما اين ميهماني را ترتيب داده اند خرسند و خوشحالم .

وي خطاب به آقاي ري شهري گفت :

كاري را كه شما در گسترش فرهنگ دين انجام مي دهيد كار بسيار ارزشمندي است . از خداوند مي خواهيم تا شما را در اين راه بيش از پيش موفق بدارد .

70

آقايان : علي عباس سفير كنيا در تهران ، آقاي قاضي احمد ، آقاي صالح شيخ حسن رئيس هيأت امنا ، آقاي عبدالقادر محمد رئيس دانشگاه و رئيس جمعيت اصلاحي در كنيا ، حسين احمد حسين از اداره اوقاف ، عبدالله خطيب علي محمد ، محمد خيبر پروفسور و استاد دانشگاه ، آقاي زبير حسين ، آقاي محمد احمد عبدالرحمان ، آقاي حسن علي مدرس مدارس ديني ، آقاي عبدالرحمان ندوي ، آقاي علي ديراني قاضي و مدرس ، آقاي خميس عبدالله ، و آقاي عبدالحميد عضو شوراي عالي مسلمانان و شهردار سابق مومباسا جمعي از حاضران در جلسه بودند .

71

72

73

آن گاه آقاي « چيف قاضي » قاضي القضاة به آقاي ري شهري و همراهان خير مقدم گفت و از حضور ايشان و هيأت همراه اظهار خرسندي كرد و نكاتي را در زمينه اسلام ، مسلمانان و لزوم همكاري متقابل با يكديگر بيان داشت . سپس آقاي ري شهري مطالبي را بدين شرح بيان داشتند :

بنده از اين كه توفيق يافتم در جمع علما ، قضات و اساتيد حضور پيدا كنم و با آقاي « چيف قاضي » ديدار داشته باشم ، خرسند و خوشحالم و اميدوارم اين ديدارها مقدمه تقويت هرچه بيشتر روابط سياسي و فرهنگي دو كشور باشد .

در حال حاضر جهان اسلام نياز فراواني به وحدت كلمه دارد و اگر امروز ملل مسلمان با يكديگر متحد باشند ، كارهاي بسيار بزرگي را مي توانند براي جهان اسلام انجام دهند .

دشمنان اسلام از ديرباز تلاش كرده اند تا ميان مسلمان ها تفرقه ايجاد كنند و از اين طريق منافع خود را تأمين كنند . متأسفانه عده اي هم ناآگاهانه و بعضي آگاهانه در خدمت اين هدف شوم قرار گرفته اند و آب به آسياب دشمن مي ريزند . اگر مسلمانان ، امروز وحدت داشتند ، مردم مظلوم فلسطين اين چنين تحت فشار ظلم اسرائيل قرار نمي گرفتند .

شما در روزهاي اخير مشاهده كرديد كه جمع كوچكي از مسلمانان به نام حزب الله لبنان چگونه در برابر قدرت شيطاني اسرائيل ايستادند و پيروز شدند و به اسلام و مسلمانان آبرو بخشيدند .

امام خميني ( قدس سره ) بارها فرمودند : كليد حل مشكلات جهان اسلام وحدت كلمه و وحدت امت اسلامي است و اگر اين مشكل حل

74

شود ، همه مشكلات فرهنگي ، اقتصادي و سياسي جهان اسلام قابل حل خواهد بود .

ايشان سپس گزارشي از چگونگي فعاليت هاي مؤسسه علمي فرهنگي دارالحديث به حاضران ارائه داده و از آقاي چيف قاضي و حاضران بار ديگر تشكر كردند .

پس از سخنان ايشان آقاي پروفسور اظهار داشت :

ما بايد ارتباط بين خودمان را حفظ كنيم و اين يك امر مهم و حياتي است ، آن چه شما درباره وحدت كلمه بيان كرديد من به عنوان رئيس دانشكده اسلامي مومباسا به خوبي درك مي كنم و اميدوارم ارتباطي قوي ميان اين دانشكده و مؤسسه علمي فرهنگي دارالحديث ايجاد شود و آقاي علي عباس سفير كنيا در تهران هم موضوع را پيگيري و دنبال كنند .

آن چه من در اين دانشكده دنبال مي كنم ، گزينش دانشجويان از ميان نيروهاي مستعد همه مذاهب اسلامي است تا با ارائه دروس مقارنه اي ، زمينه را براي ايجاد وحدت فراهم سازم .

ما مي دانيم كه غرب در تلاش است تا از اسلام انتقام بگيرد و به همين منظور كوشش مي كند تا يك چهره منفي از اسلام به جهان ارائه نمايد ، شما خوب مي دانيد آن زماني كه اروپا در توحش بود ما مدارس و دانشگاه هايي در اسپانيا و قرطبه داشتيم ، يهودي ها و مسيحي ها روزي بايد بفهمند كه تا چه حد به اسلام و مسلمانان بدهكارند و مديون آنها هستند . علم و دانش از اسلام شروع گرديد و سپس به خارج رفت .

وي سپس مزاح كرده و گفت : من مي توانم دو ساعت ديگر صحبت كنم ، اما چون ناهار آماده است ، شما را براي غذا دعوت مي كنم .

75

پس از پايان صحبت ايشان ، همگي ناهار را ميل نموده ، كتب اهدايي آقاي ري شهري به آقاي « چيف قاضي » تقديم گرديد و با آرزوي روابط خوب و بهتر و تشكر مجدد از حاضران ، خداحافظي كرده ، به منزل آقاي سهيل آمديم .

ديدار با شيخ عبداللهي ناصر

در منزل آقاي سهيل پذيرايي مختصري از حاضران به عمل آمد . سپس اقاي عبداللهي ناصر كه از خطبا و علماي مهم اهل سنت مومباسا بوده و در سال 1975 ميلادي شيعه شده است ، به ديدار آقاي ري شهري آمد . اين پيرمرد عالم ، در سال 1975 ميلادي شيعه شده ، لكن ناچار بوده تا سال 1977 ميلادي تشيع خود را پنهان كند . اما از آن به بعد رسماً تغيير مذهب خود را اعلام كرده است . وهابي ها و مراكز وابسته به آنها در عربستان فعاليت هاي زيادي بر ضدّ او انجام داده اند و از راه تطميع و تهديد تلاش كرده اند وي را برگردانند كه موفق به اين كار نشده اند .

ايشان در زمينه دليل گرايشش به تشيع گفت :

من با فضايل امير مؤمنان علي ( عليه السلام ) آشنا شدم و بعد آن را با ديگر صحابه مقايسه كردم و اين شبهه براي من ايجاد شد كه چرا با وجود اين همه امتياز از وجود علي بن ابي طالب ( عليه السلام ) براي رهبري امت اسلامي كمتر استفاده شد ؟ به تدريج احساس كردم علي بن ابي طالب ( عليه السلام ) اولين است ، نه چهارمين . از يك عالم سني مسأله را پرسيدم ، ولي پاسخ خود را نيافتم . مدتي بعد كتاب الغدير مرحوم علامه اميني به دستم رسيد . جلد اول آن را كه خواندم به حقانيت

76

شيعه پي بردم . سپس به مسجد شيعيان رفتم و پس از آن هم كتاب هاي زيادي خواندم و بالاخره شيعه شدم .

ايشان يك دوره هم نماينده مجلس و امام جمعه مسجد جامع مومباسا بوده است . مردي بسيار دوست داشتني بود و اين ديدار هم از خاطره انگيزترين ديدارهاي سفر . ملاقات پايان يافت و ما براي برنامه بعدي كه ديدار از باغ تمساح ها بود حركت كرديم .

ديدار از باغ تمساح ها

فضاي وسيعي را به صورت بركه بركه ايجاد كرده اند كه در هر قسمت تعدادي تمساح براساس سن آنها نگهداري مي شود . از تمساح هاي يك تا دوساله تا تمساحي كه گفته مي شد يكصد سال عمر دارد ! نام اين تمساح را « بيگ ددي » يعني پدربزرگ گذاشته بودند . كمي كه جلوتر رفتيم ، گفته شد الان زمان غذا دادن به تمساح ها است . مرد رنگين پوست قوي هيكلي بالاي سكويي كه روي يكي از اين بركه ها ساخته شده بود قرار گرفت و يك مرغ مرده اي را با قلاب سر يك نخ آويزان كرده ، آن را نزديك آب مي آورد . تمساح ها هم براي خوردن آن از آب بالا آمده ، حمله مي كردند و بالاخره يكي از آنها گوي سبقت را ربوده و آن مرغ را مي گرفت و مي خورد .

منظره اي زيبا ، ديدني و هيجان انگيز بود . از جمله اطلاعاتي كه درباره تمساح ها ارائه مي دادند يكي اين بود كه بزرگ ترين تمساح موجود در اين مجموعه يكصد سال عمر ، هشتصد كيلو وزن دارد و دو تمساح ماده به عنوان همسر او را همراهي مي كنند و او از خطرناكترين نوع

77

تمساح ها است .

معمولاً تمساح هاي نر عمر طولاني پيدا مي كنند ، اما تمساح هاي ماده بين 35 تا 40 سال بيشتر عمر نمي كنند . تمساح هاي ماده هر بار 36 تخم مي گذراند كه دوبرابر تخم مرغ معمولي است و جالب اين كه تمساح ها زبان ندارند !

نيم ساعتي را در اين باغ بوديم ، سپس به طرف فرودگاه حركت كرديم .

مغرب بودكه به فرودگاه رسيديم . همان جاكنارچمن ، حصيري پهن كرده ، نماز را به امامت آقاي ري شهري خوانديم و وارد سالن فرودگاه شديم .

در فرودگاه بازرسي ها شديد بود . بعضي از مردم پس از گذشتن از گيت بازرسي ، مجبور مي شدند كفش و كمربند خود را نيز درآورند و تفتيش بدني شوند .

پس از بازرسي از گيت اول ، براي ورود به سالن انتظار يك بار ديگر بازرسي صورت مي گرفت . از آن جا هم گذشتيم و پياده به سمت هواپيما حركت كرديم . با گذشتن از اين هفت خان ، ساعت 30/8 دقيقه به مقصد نايروبي حركت كرديم و يك ساعت بعد وارد فرودگاه اين شهر شديم .

از فرودگاه تا رزيدانس حدود نيم ساعت راه بود . نزديك ساعت 10 وارد رزيدانس شده و پس از خوردن كمي غذا به استراحت پرداختيم تا خداوند فردا را براي ما چگونه مقدر كرده باشد ؟

شنبه 11/6/85

ساعت 30/9 دقيقه صبح روز شنبه به طرف رايزني فرهنگي جمهوري اسلامي ايران حركت كرديم . رايزني در طبقه يازدهم ساختماني مرتفع

78

واقع شده و در زمينه هاي مختلف فرهنگي فعاليت دارد ، در نيم طبقه هم كف نيز كتابخانه خوبي ايجاد كرده اند كه افراد براي مطالعه مراجعه مي كنند . نمايشگاه مختصري هم از كتب آقاي ري شهري برگزار كرده بودند .

از طبقه يازدهم بسياري از مراكز اطراف از جمله دانشگاه نايروبي كاملاً پيدا بود .

رايزني فعاليت خوبي دارد ؛ مجله اي با نام « GUIDE » كه به معني راهنما است منتشر مي كند . آقاي علي مددي مأموريتشان پايان يافته و آقاي فرحناك به جاي ايشان آمده اند .

ساختمان اجاره اي است و همه ماهه حدود 2000 دلار اجاره مي دهند . نزديك به 1900 دلار هم هزينه هاي شارژ وغيره دارد . 20 بچه يتيم را هم تحت پوشش قرار داده اند كه ماهيانه هزار شلينگ به آنها مي دهند .

از آن جا به سفارت جمهوري اسلامي ايران رفتيم . ساختماني دوطبقه و نسبت به ساختمان ديگر سفارتخانه ها متوسط بود . حدود 4000 متر مساحت دارد . حجة الاسلام والمسلمين آقاي محمد شريف مهدوي كه چند سال در كنيا سفير بوده اند با ورود به ساختمان ، خاطرات گذشته خود را مرور كرده ، اطاق ها را نشان مي دادند كه در آن اطاق واحد كنسولي مستقر بود ، در اين سالن قرائت قرآن جمعي داشتيم و . . .

پس از آشنا شدن با كاركنان سفارت به سوي حوزه علميه رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) حركت كرديم .

79

حوزه علميه رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله )

اين حوزه به نام زيباي رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) نامگذاري شده و حجة الاسلام والمسلمين آقاي « مرتضي مرتضي » يكي از فضلاي لبناني و برادر مورخ بزرگ و نامي شيعه ، علامه جعفر مرتضي هستند . ايشان سال هاست كه در كنيا حضور دارند و اين حوزه را اداره مي كنند . قبلاً اين مجموعه حالت حوزوي داشته ، ليكن فعلاً حالت آكادميك پيدا كرده است . اين حوزه در منطقه اي به نام « لانگاتا » در حومه نايروبي واقع شده است . مساحت آن حدود 32000 متر مربع و 280 نفر طلبه دارد . بيش از 70% آنها علوم ديني را همراه با دروس ديگر فرامي گيرند . و پس از چهار سال تحصيل مي توانند در دانشگاه هاي ديگر و يا حوزه علميه قم ادامه تحصيل دهند .

اين مجتمع مجهز به آموزشگاه هاي بيولوژي و فيزيك است . كلاس ها تميز و مجهز است . خوابگاه خوبي دارد . همه دانش آموزان پسر هستند . خوابگاه ها به نام شيخ مفيد و امام خميني ( قدس سره ) نامگذاري شده و در هر اطاق شش نفر استراحت مي كنند . تخت هاي دونفره در اطاق ها گذاشته اند كه براي خواب از آنها استفاده مي شود .

هزينه مؤسسه در سال ، نزديك 5 ميليون شيلينگ يعني حدود 120 هزار دلار است كه 60% را از محصلين مي گيرند و 40% را خودشان تأمين مي كنند . اين بنا حدود 17 سال است ساخته شده و در طبقه فوقاني آن خوابگاه و كتابخانه قرار دارد . سالن سخنراني خوبي دارد . كتابخانه دارد ، اما غني نيست . فعلاً نزديك به 3500 جلد كتاب بيشتر ندارد كه بخشي از آنها هم كتب درسي است . در ابتداي كار نزديك به يك ميليون دلار هزينه احداث اين بنا شده كه بخش قابل توجهي از هزينه ها را ايرانيان

80

نيكوكار پرداخت كرده اند .

اين مجموعه با 32 نفر پرسنل اداره مي شود . مسجد خوب و تميزي هم با نام حضرت فاطمه ( عليها السلام ) در وسط مجتمع ساخته اند كه نماز جمعه توسط آقاي « مرتضي مرتضي » در همين مسجد روزهاي جمعه اقامه مي شود .

آقاي مرتضي مرتضي تصميم دارند در محل سابق خوجه ها كه به زودي به ايشان واگذار مي شود ، مدرسه اي هم براي دخترها ايجاد كنند و جالب اين كه شيعه و سني در اين مدرسه در كمال صميميت با يكديگر درس مي خوانند و زندگي مي كنند .

سال تحصيلي را در سه ترم سه ماهه برگزار مي كنند و سه ماه هم تعطيلي دارند . هزينه تحصيل در هر ترم حدود 25000 شيلينگ است كه شامل كتاب و دفتر و غذا و خوابگاه مي شود . كلنگ اين مدرسه را آية الله توسلي از اعضاي محترم دفتر حضرت امام خميني ( قدس سره ) زده اند و آقاي شريف مهدوي هم در كمك به آن نقش قابل توجهي داشته اند .

نزديك اذان ظهر يكي از مدرسان جوان مدرسه همراه با دخترخانمي كه لباس عروسي به تن داشت وارد مجتمع شدند . آقاي « مرتضي مرتضي » به وكالت از طرف داماد و آقاي ري شهري به وكالت از طرف عروس خانم صيغه عقد را جاري كردند . مبلغ مهريه حدود ده هزار شيلينگ بود . عروس خانم « زهوره بنت رجب » و داماد « سليمان چيتالا » نام داشتند و هركدام يكصد دلار يعني معادل كل مهريه از آية الله ري شهري هديه گرفتند و اين عروس و داماد خوش شانس كه عقدشان در مسجد خوانده شد به خانه بخت رفتند .

پس از اقامه نماز به باغي كه روبه روي حوزه قرار داشت آمديم و ناهار

81

را در فضايي زيبا و باصفا خورديم و به رزيدانس بازگشتيم . بعد از ظهر شنبه 11/6/85 طبق برنامه به منطقه معروف به چهارده آبشار كه در 50 كيلومتري نايروبي واقع شده رفتيم . ترافيك مسير بسيار سنگين بود ، اما اطراف آن همه جا سرسبز و زيبا و پر از درخت هاي گوناگون .

در طول مسير ، مناطقي با نام « كبيرا » به چشم مي خورد كه كپرنشين ها در شرايطي بسيار سخت و دردناك آن جا زندگي مي كردند . حلبي آبادها ، كلبه هاي محقر و كوچك وفاقد امكانات رفاهي .

در سمت راست جاده يك استاديوم ورزشي كه توسط چيني ها ساخته شده بود وجود داشت . اين استاديوم با بيگاري از زندانيان احداث گرديده و هم اكنون نيز چيني ها فعاليت هاي گسترده اقتصادي در كنيا دارند و رفته رفته بسياري از مراكز اقتصادي اين كشور را در اختيار گرفته اند . كمي جلوتر دانشگاه « كنياتا » قرار داشت كه در آن 24000 دانشجو مشغول به تحصيل اند . در ميانه راه آية الله ري شهري از آقاي رئيسي سفير محترم جمهوري اسلامي ايران در كنيا پرسيدند بهترين صفتي كه در مردم كنيا سراغ داريد چيست ؟ و ايشان پاسخ داد : بهترين صفت اين مردم قانع بودن آنها به آن چيزي است كه دارند .

در طول مسير ، مزارع زيباي آناناس و چاي فراوان به چشم مي خورد . آناناس هم برخلاف تصور مردم كه آن را ميوه درختي مي دانند ، به صورت بوته اي در زمين كاشته مي شود . شايان ذكر است كه اين مزارع بيشتر دست اروپايي ها است و مردم بومي منطقه از آن بي بهره اند .

در وسط راه منطقه اي بود كه چهار آبشار در كنار هم با ارتفاعي حدود ده متر قرار داشت و در محوطه چمن آن ، در چند چادر سفيدرنگ مراسم

82

عروسي برپا بود . آقايي هم به زبان سواحيلي براي حاضران جُك تعريف مي كرد تا شركت كنندگان در عروسي را شادمان كند .

سپس براي بازديد از 14 آبشار حركت كرديم . ليكن متأسفانه به دليل گم كردن راه و علي رغم جستجو و پرسش از رهگذران ، نتوانستيم آن را پيدا كنيم و به ناچار برگشتيم !

از خاطرات شيرين اين مسير اين بود كه دوستان همه از آقاي مهدوي مي پرسيدند پس اين 14 آبشار كه مي گفتيد كجاست ؟ آيا اصلاً چنين جايي وجود دارد ؟ واقعاً احتمال نمي دهيد 14 آبشار را درخواب ديده باشيد و . . .

به هرحال مزاح در سفر عاملي است كه هم سفران را از خستگي نجات داده ، سفر را شيرين مي كند . در ميانه راه از آقاي علي مددي خواستم تا برخي نكات مهم مربوط به كنيا را تعريف كنند . ايشان اظهار كردند :

در منطقه لامو كه مسلمان نشين است ، از طريق توريست ها مردم به اعتياد و فحشا كشيده شده اند . ايدز در آن جا بيداد مي كند . زمين هاي حاصلخيز منطقه را ارزان از مسلمانان خريداري مي كنند و منطقه اي كه حدود 90% مسلمان داشته ، هم اكنون به 60% تقليل پيدا كرده اند و . . .

يكشنبه ساعت 45/8 براي بازديد از باغوحش نايروبي حركت كرديم . خيابان منتهي به رزيدانس يكي از زيباترين مناظر را داراست . درجه حرارت نيز حدود 17 درجه سانتيگراد است .

با گذشت حدود نيم ساعت به باغ وحش رسيديم . 740 شيلينگ براي توريست ها و 300 شيلينگ براي افراد مقيم ورودي مي گيرند .

83

محوطه بسيار قشنگ و زيباست و در هر بخشي حيواني نگهداري مي شود . حيواناتي كه ما در اين باغ وحش ديديم به ترتيب عبارت بودند از :

اسب آبي ، شترمرغ ، گوزن ، گاو وحشي ، كفتار ، ميمون هاي كلمبيايي ( يك ميمون با دو زن ) ، گورخر ، كرگدن ، شير ، گوزني كه در نزاع شاخش شكسته شده بود ، پلنگ چيتا و تمساح .

اين باغوحش در نزديكي « نَشنال پارك » نايروبي واقع شده كه در جهان مشهور است ، ليكن متأسفانه به دليل كمي وقت ، هيأت امكان ديدار از آن را نيافت و اين كمبودي بود كه در سفر احساس كرديم كه به دليل نداشتن زمان ناچار به پذيرش آن شديم !

در بين راه مسجدي بود به نام مدينه سِنْتر نايروبي كه مربوط به بلوچ هاي ايران است . البته بسياري از اينها شايد زبان بومي خود را فراموش كرده باشند ، زيرا حدود 600 ، 700 سال قبل به اين كشور مهاجرت كرده اند .

آنها در ابتدا به مومباسا آمده اند ، ولي بعد در كشور پخش شده اند ، البته آداب و رسوم بلوچ هاي ايران را حفظ كرده اند . پيرمردها هنوز بلوچي مي دانند ، ولي جوان ها فقط انگليسي و سواحيلي بلد هستند . در مومباسا خياباني به نام بلوچي ها وجود دارد . رئيس اين ها آقاي مراد بلوچي است .

سپس به منطقه « كبيرا » ، منطقه فقيرنشين نايروبي كه اغلب مسلمان هستند رفتيم . منطقه اي بسيار غمبار است . شيعه هم دارند . ايدز و فساد نيز در اين جا بيداد مي كند . در وسط اين منطقه كليساهاي متعددي درست

84

كرده اند . عده اي از مبشرين مسيحي ميان اينها آمده و در بين آنها زندگي مي كنند و آنان را به مسيحيت دعوت مي كنند . اين منطقه بسيار ناامن است . معمولاً از بعد از ظهر كسي جرأت نمي كند در اين بخش حضور يابد . دولت نيز به ديپلمات ها توصيه مي كند در اين مناطق حضور پيدا نكنند . هر كليسا يك مدرسه ، يك مهدكودك و يك درمانگاه هم دارد .

درست در همسايگي « كبيرا » منطقه اعيان نشين شهر است و منطقه كاخ نشين و كوخ نشين دقيقاً همين جا تحقق پيدا كرده است . مناطق فقيرنشين در قلب شهر قرار دارد . پس از ديدار از اين منطقه براي خريد چاي به يكي از فروشگاه هاي شهر رفتيم . اجناس نسبت به ايران و برخي كشورهاي منطقه گران تر است و ما فقط قدري چاي خريداري كرده ، به سمت رزيدانس برگشتيم . نماز ظهر و عصر را خوانده ، ناهار را همراه با دوستان ميل كرده و كمي استراحت كرديم و براي حركت آماده شديم .

ساعت 40/3 دقيقه بعد از ظهر از رزيدانس به طرف فرودگاه حركت كرديم . ساعت نزديك چهار بعد از ظهر بود كه به فرودگاه رسيديم . قبل از آمدن ما آقايان علي مددي و مدينه نگاه زحمت كشيده ، ساك ها را تحويل داده و كارت هاي پرواز را گرفته بودند ، لذا وقتي رسيديم بدون معطلي همراه با آقاي رئيسي سفير محترم و برخي از دوستان سفارت وارد سالن بازرسي شده و تا ساعت پنج به گفتگو پرداختيم . آن گاه با آقايان خداحافظي كرده به سالن انتظار آمديم و ساعت 30/5 دقيقه وارد هواپيماي بوئينگ 767 « كنياايرويز » گرديده و با 15 دقيقه تأخير يعني ساعت 45/5 دقيقه به سمت سودان حركت كرديم .

هواپيماهاي كنيايي ، تميز و جديد و از امكانات خوبي برخوردار است

85

و در چند پروازي كه ما داشتيم تأخير قابل توجهي نداشتند .

به هرحال عمر چهار روزه سفر به پايان رسيد و با توكل بر خداوند سفري ديگر را به يك كشور آفريقايي ديگر آغاز خواهيم كرد .

جمع بندي سفر به كنيا

اين سفر در چهار روز و دو شب انجام شد و ما تقريباً سه روز فرصت داشتيم ، چون صبح روز اول تا ظهر استراحت كرديم و عصر روز چهارم هم در راه بازگشت بوديم .

نكات قابل توجه :

* در اين سفر هشت ديدار علمي و فرهنگي به شرح ذيل انجام شد :

1 ـ ديدار با شوراي مسلمانان نايروبي ؛

2 ـ ديدار با جمعي از جوانان شيعه انصارالمهدي ؛

3 ـ بازديد از مدرسه اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) در مومباسا و ديدار با طلاب پسر و دختر اين مدرسه ؛

4 ـ حضور در نماز جمعه مسجد شيعيان و خوجه ها در مومباسا ؛

5 ـ ديدار با آقاي عبداللهي ناصر ، عالم و خطيب معروف مومباسا كه قبلاً سني مذهب بوده و اكنون به مذهب اهل بيت ( عليهم السلام ) گرويده است ؛

6 ـ ديدار با قاضي القضات و جمعي از علما و فرهيختگان مومباسا ؛

7 ـ ديدار از مدرسه رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) و آقاي مرتضي مرتضي ؛

8 ـ بازديد از مجموعه فرهنگي مذهبي آموزشي خوجه ها در نايروبي .

* خواندن عقد ازدواج زُهُورا و سليمان در مدرسه رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) .

ملاحظه : شوراي مسلمانان نايروبي افراد روشن فكر و ضد وهابي و

86

علاقمند به جمهوري اسلامي ايران هستند .

* شيعيان خوجه نايروبي افراد نسبتاً ثروتمندي هستند . اگر عالم قوي و باتدبيري داشته باشند مي توانند تحول آفرين باشند .

* شيعيان غيرخوجه هم نياز زيادي به هدايت و رهبري دارند .

* اقدام متفكرانه اقتصادي در جهت ايجاد اشتغال براي شيعيان فقير و ديگر مسلمانان امري ضروري و لازم است

* برنامه ريزي فرهنگي توأم با تفكر و دقت خصوصاً اگر همراه با ايجاد اشتغال باشد مي تواند تحول فرهنگي عظيمي در اين منطقه در پي داشته باشد .

* تلاش براي تأسيس راديو اهل بيت ( عليهم السلام ) در نايروبي از اهم واجبات است كه صدا و سيما بايد براي آن اقدام كند .

* مدرسه رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) در نايروبي كه توسط آقاي سيد مرتضي مرتضي اداره مي شود يك اقدام زيربنايي و اساسي است كه بايد حتماً تقويت شود و در تمام كنيا شعبه داشته باشد .

* مدرسه علميه اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) از هر جهت نياز به تقويت دارد ، وضع نظافت و بهداشت اين مدرسه فوق العاده تأسف بار است . بعيد است طلاب اين مدرسه از استعداد قابل توجهي برخوردار باشند ، لذا در اين زمينه هم بايد فكري كرد .

* ديدار با آقاي عبداللهي ناصر بسيار مفيد بود . تحولي كه در ايشان دراثر مطالعه كتاب الغدير و ديگر كتب بهوجود آمده نشان مي دهد كه مسؤوليت ما در انتقال فرهنگ اهل بيت ( عليهم السلام ) بسيار سنگين است .

* قاضي القضات كنيا هم زمينه خوبي براي همكاري دارد .

87

* در مجموع زمينه براي گرايش به مذهب اهل بيت ( عليهم السلام ) در كنيا فراهم است نياز به برنامه ريزي و تدبير دارد .

* آقاي سهيل اعلام آمادگي كرد كه در زمينه فروش و توزيع كتب دارالحديث و نيز ترجمه آنها به زبان سواحيلي اقدام كند . به ايشان گفته شد هزينه ترجمه آن را مي دهيم ، مشروط بر اين كه چاپ كتب با خود آنها باشد .

* چند دوره از منشورات دارالحديث بايد براي كتابخانه هاي مدرسه رسول اكرم ( صلّي الله عليه وآله ) ، رايزني فرهنگي و مدرسه اميرالمؤمنين ( عليه السلام ) ارسال گردد .

* تعدادي كتاب مناسب و در خور توجه براي قاضي القضات ارسال شود .

* نايروبي و مومباسا مناظر زيبا و ديدني فراواني دارد . اگر به آنها رسيدگي شود ، كمتر از آفريقاي جنوبي نيست . گرچه هواي برخي مناطق آن از آفريقاي جنوبي بهتر است . البته اين قضاوت مربوط به آن چيزي بود كه در اين فصل سال ديديم .

* آزادي مذهبي فرصت خوبي براي فعاليت هاي سالم فرهنگي است . اگر از اين فرصت استفاده نكنيم بي ترديد در قيامت مؤاخذه خواهيم شد .

* بيشترين بهره را هنوز در اين كشور فقير ، مستكبران بي درد انگليسي و اروپايي مي برند و فحشا و مواد مخدر و عقب ماندگي فرهنگي را به اين منطقه ثروتمند بالقوه و فقير بالفعل صادر مي كنند .

* اقدام براي ترجمه آثار دارالحديث به زبان سواحيلي يك اقدام لازم و ضروري است .