|
براي همه ي كساني كه در سال هاي اخير به حج و
يا عمره مشرف شده اند و سري به بعثه مقام معظم رهبري زده اند ، حجت الاسلام
و المسلمين " سيد مهدي قريشي " را از نزديك ديده اند.
وي متولد 1311 و اولين سفر حج خود را در سال
1347 هجري شمسي انجام داده است .او از آن سال تاكنون در كسوت روحاني كاروان
و يا مسئوليت هايي در بعثه مقام معظم رهبري بارها و بارها توفيق حج وعمره
گزاري پيدا كرده است.
پاي صحبت حاج آقا قريشي كه بنشيني گفته هاي
بسياري از حج هايي دارد كه آن سالها با دشواريهاي بسيار صورت مي گرفت و
الان به بركت فن آوري ها در ساعتي مي توان همه ي راه را طي كرد و بي آنكه
زحمت فيزيكي خاصي متحمل شد ، به زيارت نايل گرديد.
حجت الاسلام قريشي در بيان خاطراتش از حج هايي كه آن سالها رفته ، مي
گويد و من خبرنگار مشاهدات امروزم را داخل پرانتزي مي آورم ، تا مقايسه دو
موقعيت باشد : در آن زمان مديرها مجري مطلق بودند (الان اين مسئوليت ميان
سازمان حج و زيارت و كاروانها توزيع شده است ) .
تعداد زائران محدود نبود ( الان هر كشور براي
خود سهميه اي دارد) ،مثلا همان سال 1348 دويست وچهل زائر دركاروان ما حضور
داشتند و من به عنوان يك روحاني كاروان ، بايد به تنهايي همه ي كارهارا
انجام مي دادم . ابتدا به دمشق رفتيم و در شام چند روزي مانديم ، سپس با
هواپيما از شام به مدينه منتقل شديم و پس از به جاي آوردن اعمال حج ، مجددا
به شام برگشتيم . ( اينك علاوه بر پروازهاي برنامه اي ، در موسم عمره وحج
هواپيماهاي دو كشور پروازهاي بسياري ميان ايران وعربستان و بالعكس انجام مي
دهند.)
اوضاع بين الحرمين به اين صورت نبود ، زيرا
هنوز كوچه هاي بي هاشم و خيابان اباذر وجود داشت و رديف جلوي اين خيابان
اباذر ، يعني رو به روي بقيع مغازه بود(كه همه ي آنها اينك تخريب شده است )
.
بيشتر زائران در بقيع تجمع مي كردندو زن و
مرد در مسجد النبي ( صلَّي اللّه عليه و آله وسلَّم ) مخلوط بودند و فقط موقع نماز جدا مي شدند.( وهابيون
از ابتدا نيز مخالف حضور خانم ها در قبرستان ها از جمله در بقيع بودند و
اما اينك در حرم بخش هايي خاص خانم ها وجوددارد .)
آن سالها درهاي حرم فقط روزها باز بود و شب
ها تا ساعت 9 يا 10 مي شد زيارت رفت ( درهاي حرم اينك عموما به صورت شبانه
روزي باز است ). ولي كاروان ها مي توانستند هر جايي ازمحوطه پيرامون حرم
بنشينند و روحانيون راهنمايي و ارشاد كنند. آنچه بود حالت ميهمان خانه بود
.هتل چنداني وجود نداشت ( اينك صدها هتل در مدينه وجود دارد ) .
وضعيت اقتصادي ايراني ها آن موقع خيلي خوب نبود ولي افراد متدين با
كمترين درآمدي كه داشتند مستطيع شده و به حج مشرف مي شدند . برنامه تشرف
به عمره خيلي كم بود گاهي شايد 5تا 10 كاروان در يك سال براي به جاي آوردن
عمره مشرف مي شدند .( درسال جاري 800 ايراني عمره انجام دادند .)
اگر چه آن زمان وضعيت حجاب در ايران مناسب
نبود ، ولي زائران حجاب شان كامل و عالي بود و براي مدينه به گونه اي حرمت
و عظمت قائل بودند . يادم نمي آيد درباره حجاب تذكري داده باشم يا ناراحت
باشم . سطح بهداشت ميهمانسراهايي كه اجاره مي شد بسيار پايين بود .
متاسفانه بيرون مسجد النبي ( صلَّي اللّه عليه و آله وسلَّم ) حالت زشتي داشت و مردم در آن منطقه و در
فضاهايي كه وجود داشت ، رفع حاجت مي كردند .( اين محوطه كاملا بازسازي شده
است .)
خود مردم مكه و زائران كشورهاي ديگر هم
بهداشت را رعايت نمي كردند . يادم مي ايد در ضلع شمال غربي بقيع يك در
بزرگي بود كه واقعا كثافت خانه بود . مرحوم آقاي بطحايي نزد امير مدينه رفت
و گفت :" يك نفر را بفرستيد ببيند كنار در بقيع چه وضعيت رسوايي دارد !!"
سريع همان روز آمدند و به اوضاع آنجا رسيدگي كردند .
مكه هم خانه هايش همان خانه هاي قديمي و راه
ها دور بود ، ولي نسبتا چون ازدحام نبود ، زائر چه در اعمال مناسك و چه در
رفت و آمدها تقريبا راحت بود ، يعني به مجرد اين كه از حرم بيرون مي آمد مي
ديد كه معاون كاروان ماشين اجاره كرده و آماده حركت به هتل است .( در دوره
عمره و تمتع ايران داراي خطوط 24ساعته اتوبوسراني مخصوص زائران خود در مكه
مكرمه است .) در مسجد الحرام هم مشكلي براي تجمع نبود . دعاي كميل مقابل
ناودان طلا و طبقه دوم خوانده مي شد و كاروان ها گاهي همان جا دعاها و
مناجات هاي اميرالمومنين ( عليه السلام ) يا دعاهاي امام سجاد ( عليه السلام ) را مي خواندند .(امري
كه الان عملا ممكن نيست ومامورين وهابي با اين نوع تجمعات برخورد مي كنند.)
مامورين امر به معروف سعودي فقط به مساله
حجاب كار داشتند . آن زمان مامورين از مردان بسيار پير بودند كه كم حوصله
هم بودند . ( اينك مامورين زن نيز كه اغلب فارسي را هم در حداقل مورد نياز
مي دادند ، در حرم فعال هستند .) شرايط آن روز و امروز عرفات و مشعر و مني
چندان تغييري نكرده ، جز چادر هاي مني كه خيلي عالي شده است .آن زمان
تقريبا درعرفات و مني همين چادرهاي معمولي بود اما جاي استقرار حجاج وسيع
تر بود و گاهي حوادثي چون آتش سوزي هم رخ مي داد كه متاسفانه تلفات و
ضايعات بسياري را نيز بدنبال داشت.
كار پخت و پز براي زائران نيز آن سالها در
كاروانها صورت مي گرفت و هر كاروان براي خودش آشپز و كمك آشپز داشت و
وسايلي را هم همراه خود مي بردند .( تهيه غذا براي زائران ايراني را امروز
آشپزخانه هاي متمركز و مجهز متعلق به كارگزاران سازمان حج انجام مي دهند.
اين آشپزخانه ها در موسم حج تمتع با سهميه كنوني زائران – كمي بيشتر از 100
هزار نفر - روزانه حداقل سيصد و پنجاه هزار پرس غذاي گرم تهيه و عرضه مي
كنند .)
|