|
در منابع تاريخي درباره ساخت اين مسجد و
تاريخ آن از جمله آمده است :
هنگامي كه رسول خدا ( صلَّي اللّه عليه و آله وسلَّم ) از مكه به سوي مدينه هجرت مي‌فرمود، پيش از وارد شدن به مدينه، مدت
كوتاهي در قبا منتظر علي بن ابيطالب عليه السلام ماند. ميزبان رسول خدا در
قبا مربدي (1) در كنار خانه خود داشت.
رسول خدا ( صلَّي اللّه عليه و آله وسلَّم ) آن زمين را از او گرفت و در مدت
اقامت خود در قبا، در آن مسجدي بنا كرد كه به مسجد قبا معروف شد. خود
پيامبر نيز در كار ساختن آن مسجد شركت مي‌فرمود و سنگ و مصالح مي‌آورد.
هنگامي كه قبله مسلمانان از مسجد الاقصي به كعبه تغيير يافت، رسول خدا خود
محراب جديد آن را به سوي كعبه ساخت.
پيامبر پس از سكونت در مدينه نيز گاه سواره و
گاه پياده به آنجا مي‌رفت و در آن نماز مي‌خواند. او همواره بر فضيلت و
شرافت اين مسجد تأكيد مي‌كرد و مي‌فرمود:«به جا آوردن دو ركعت نماز در مسجد
قبا پاداش يك عمره را دارد.»
بسياري از مفسران گفته اند كه آيه 108 و 109
سوره توبه اشاره به مسجد قبا دارد:
«لمسجد اسس علي التقوي
من اول يوم احق ان تقوم فيه، فيه رجال يحبون ان يتطهروا و الله يحب
المطهرين. افمن اسس بنيانه علي تقوي من الله و رضوان خير ام من اسس بنيانه
علي شفا جرف هار فانهار به في نار جهنم و الله لا يهدي القوم الظالمين.»
«مسجدي كه از روز نخست بر پايه تقوا بنيان
نهاده شده، سزاوارتر است كه در آن (به نماز) بايستي. در آن (مسجد) مرداني
هستند كه دوست دارند پاكيزه باشند؛ و خداوند پاكيزگان را دوست دارد. آيا
كسي كه شالوده آن را بر پرهيز از خدا و خشنودي او بنا كرده بهتر است، يا
كسي كه پايه‌اش را بر كنار پرتگاهي سست قرار داده كه (به زودي) در آتش جهنم
فرو مي ريزد؟! و خداوند گروه ستمگران را هدايت نمي كند.»
مسجد قبا نخستين بار در زمان عثمان بن عفان
مرمت شد و گسترش يافت، در زمان عمر بن عبدالعزيز كاملا بازسازي شد و پس از
آن نيز بارها تعمير يا بازسازي شد يا بر مساحتش افزوده گشت. مساحت و شكل
امروزي اين مسجد، حاصل بازسازي حكومت سعودي است كه در سال 1388 ق انجام
گرفت.
مربد به حياط خلوت يا زميني خارج از محوطه
مسكوني خانه گفته مي‌شود كه به كار نگهداري شتر يا خرمن‌كوبي يا خشك كردن
خرما مي‌آيد.
منابع:
مدينه شناسي، ج 1، ص 13 تا 19؛
لغت نامه دهخدا؛
تاريخ طبري؛
سيره ابن هشام، ج 2، ص 13 - 20؛
تفسير نمونه، ج 8، ص 140.
|