بخش 19

 وقتي اداره ارتباطات بعثه مقام معظم رهبري از من دعوت كرد تا براي كمك به فعاليت هاي آن در دوره عمره يك ماه توفيق تشرف داشته باشم ، من اين دعوت را اول به ديده منت و سپس با اين خواهش پذيرفتم كه ميانه تابستان و در ماههاي شعبان و رمضان باشد . به چند دليل اول اينكه در مورد عمره گذاري در اين دو ماه بسيار تاكيد شده است و دوم اينكه مشغله كاري من كمتر است و دانشگاههاي نيز تعطيل هستند. از شانس خوش من آنفولانزايي كه ماههاست صحبت آن است ، ظاهرا آن چنان اذهان را متوجه خود كرده است كه در اقدامي پيش دستانه مسئولين تصميم گرفته اند تا براي حفظ بهداشت عمومي عمره ماه رمضان را لغو كنند كه دراين صورت دوره سفر من بسيار كوتاه تر از يك ماهي خواهد شد كه از ابتدا گفته شده بود و من براي آن برنامه ريزي كرده بودم . آرزوي من و شايد هزاران هزار نفر مشتاق ديگر اين است كه مسئولين به تصميم گيري در اين باره نرسند و تدبير ديگري را جايگزين كنند كه هم سلامت زائران تامين شود و هم بهداشت عمومي حفظ و ارتقا پيدا كند و هم اينكه عمره رمضانيه داشته باشيم  .

آنطور كه شنيده ام مساله ظاهرا فقط عمره نيست و حج تمتع را نيز شامل مي شود. شنيده مي شود كه بناست محدوديت هايي در اعزام به تمتع اعمال شود كه در اين صورت عده زائران شديدا كاهش يافته و شايد به نصف هر سال برسد كه اولين اثر منفي آن طولاني تر شدن صف منتظران تشرف است.

خبر ديگر اينكه ، اعزام ، ‌چگونگي و تعداد حجاج بيت الله الحرام براي انجام مناسك حج تمتع امسال ، در جلسات اخير به رياست رييس جمهوري ، مورد بحث قرار گرفته است . آنچه موحب شده تا موضوع اعزام حجاج و كم و كيف آن ، امسال تا به اين حد مورد دقت قرار گيرد و نسبت به آن حساسيت هايي ابراز شود ،‌ دل نگراني ها از آنفولانزاي نوع جديد است كه اگر چه كم رنگ شده ، ‌ولي هنوز به عنوان يك مساله بهداشتي مطرح است.

بنا بر اخبار رييس جمهوري در اين جلسات با دقت و حساسيت خاص از وزيران  بهداشت و فرهنگ و ارشاد اسلامي و رييس سازمان حج و زيارت خواسته است دل نگراني ها از اين بيماري و به جا بودن و يا نبودن آنرا از همه ي ابعاد بررسي و به جلسه آتي ارايه كنند كه نشانه توجه و دقت ويژه و خاص دولت و شخص رييس جمهوري به موضوع سلامت عمومي است .

نسخه اي كه سازمان بهداشت جهاني WHO به كشورهاي مسلمان عضو  براي مناسبت حج پيشنهاد كرده ، اين مي باشد ؛ زائراني را به حج اعزام كنيد كه توانايي هاي فيزيكي بيشتري داشته باشد و  به زائران مسن نوجوانان و افراد بيمار و با مستعد بيماري و در معرض خطر امكان بدهيد كه در سالهاي آتي به حج مشرف شوند . به اين ترتيب نه سازمان بهداشت جهاني كه كارگزار بهداشتي ملل متحد است و نه هيچ ارگان مسئول و تخصصي ديگر از توقف حج سخن نگفته و به علاوه ، اين امر موضوعي است كه فقط در صورت جمع بودن همه ي شرايط و ضرورت هاي عقلايي مي تواند مورد بحث قرار گيرد.

حج وجوب خاص خود را دارد، فردي كه شرعا استطاعت حج يافته است بايد كه حج بگذارد و او را نمي توان از انجام اين واجب محروم كرد . بخصوص كه راههاي بيشتر و ممكن براي پاسخ گويي به نگراني ها و غلبه علمي بر آن وجود دارد.

حاصل مطالعه  همه جانبه ، ‌دقيق و توام با تدبر ظريف يك تيم كارشناسي از متخصصان پزشكي و  كارگزاران اجرايي حج و عمره كه در اختيار پايگاه اطلاع رساني حج نيز قرار گرفته ، تاكيد بر تلاش براي واقعي كردن ابعاد مساله و سنجش آن قبل از هر اقدام و تصميم گيري و حتي بحث دارد. به باور اين تيم مطالعاتي ،"  مساله اي كه به نگراني از اعزام حجاج انجاميده درابعاد كنوني آن بيشتر از آنكه واقعي و منطبق بر يافته هاي علمي باشد به باور اغلب متخصصان ، رسانه اي است ." براي شناخت واقعي مساله ، تاكيد روي اعمال نظرات تخصصي سازمان بهداشت جهاني است كه اساس آن مورد اشاره قرار گرفت و آن " محدوديت براي اقشار خاص "  مي باشد.

آنفولانزاي نوع مورد بحث مانند هر بيماري قابل سرايت ديگر و بخصوص بيماريهاي ويروسي  مجاري تنفسي ، مساله اي بهداشتي است كه با آموزش و تدابيري كه قبلا هم بارها و بارها براي مسايل مشابه ديگر تجربه و عملياتي شده  ،‌ مي توان با آن مقابله كرد . اين بيماري گر چه يك مساله با عنوان جديد است ، ‌ولي در مناسبتي مانند حج ،‌ مساله بهداشتي بي سابقه اي نيست . تقليل سطح بهداشت عمومي در گردهم آيي بزرگي چون حج بواسطه جمع آمدن زائران از كشورهاي با سطح بهداشت و آموزش بهداشتي متفاوت ،‌ امري طبيعي است و راه چاره كار نيز همان اقداماتي مي باشد كه سالها صورت گرفته و نتيجه داده است و امسال بواسطه شرايط جديد لازم مي آيد تشديد شود.

عمده راه انتقال ويروس آنفولانزاي نوع جديد ، تماس هاي فردي و عدم رعايت بهداشت عمومي است. به جاي  نگران بودن و نگران كردن ديگران ، آموزش و اتخاذ تدابير عملياتي مناسب ، مي تواند به ما اين امكان را بدهد كه با خسارت كمتر و ضريب خطر پذيري قابل قبول ، هم به اندازه سهميه ، زائرانمان را به حج ببريم و هم اينكه شانس تشرف را از افراد مستطيع و داراي شرايط جسماني لازم و در ليست طولاني انتظار اعزام  ، ‌نگيريم .

  براي تحقق اين مهم من توصيه مي كنم :

الف : با افزودن بر سطح خدمات مانند استقرار پزشك در تمامي كاروانها بخصوص از آن عده از پزشكان و متخصصان حرفه هاي پزشكي كه خوشبختانه عده آنها در ليست انتظار تشرف زياد است ،‌ خدمات در دسترس تر پزشكي به همه ي زائران بدهيم .

ب : آن تعداد زائراني كه بواسطه ملاحظات بهداشتي و پزشكي از سهميه كاسته مي شوند را با كادرهاي  پزشكي و صاحبان حرف پزشكي ، دارندگان تحصيلات بالا و جوانان و افراد كمتر در معرص خطر پر كنيم .

 اين عمل چند حسن دارد : اول اينكه قدمي بزرگ و اساسي به سمت جوان سازي حج و حج گزاران  مي باشد . دوم ، با حضور اين افراد سطح آموزش عمومي و آگاهي زائران خود به خود بالا خواهد رفت . سوم ، اين افراد ضمن اينكه بهداشت عمومي را در ميان زائران در سطح بالا نگاه مي دارند ، به ديگر زائران نيز براي رعايت آن كمك و آموزش مي دهند. و چهارم ، اين جايگزيني فشار را از روي ليست پرتعداد زائران كه بعضا بايد ساليان بسيار در انتظار تشرف باشند ، مي كاهد و سهميه مقرر نيز به طور كامل مورد استفاده قرار مي گيرد .

ج : به طور معمول در ايام حج تمتع از اتاق هاي بزرگ با ظرفيت اقامت حتي 6 تا 7 زائر استفاده مي شود . مي توان ترتيبي داد كه از عده زائران در اتاق ها كم شود و به اين ترتيب از احتمال بيمار شدن زائران كاست. قطع يقين كسي كه براي تشرف به حج استطاعت مالي دارد ، حاضراست هزينه اضافه شده را در قبال دريافت خدمات بيشتر با طيب خاطر بپردازد.

د  :  با رعايت ملاحظات شرعي ، زمانهاي نقل و انتقال ، زيارت ها ،‌ بيتوته زائران و نيز وقوف در ايام تشريق را به شكلي برنامه ريزي و زمان بندي كرد كه زائران كمتر در معرض تماس هاي عمومي و يا حضور در فضاهايي قرار گيرند كه امكان ابتلا شدن به بيماري از جمله آنفولانزاي نوع جديد وجود دارد.

ه : برنامه اعزام و بازگشت زائران را طوري طراحي كرد كه آنها مدت زمان كمتري را در عربستان سعودي بسر برده  و بالطبع مدت سفر كوتاه گردد.

مساله اي كه در هر مطالعه و تصميم گيري در اين خصوص حائز اهميت و توجه است ، زائراني مي باشند كه از مجاري غير رسمي همه ساله براي انجام مناسك حج به عربستان سعودي مي روند و بين عده آنها و محدوديت ها يك رابطه مستقيم وجود دارد . به اين معني كه هر وقت محدوديت ها بيشتر شده ، عده آنها نيز فزوني گرفته است.  اين دسته از زائران بدون هيچ امكاني معمولا راهي زيارت مي شوند، در محل هاي اقامتي نامناسب استقرار مي يابند و دسترسي آنها به خدمات پزشكي در خوشبينانه ترين شرايط ،‌ناكافي است. اين عده در دوره اقامت خود در عربستان مي توانند دردسرسي بهداشتي براي اين كشور باشند و در بازگشت به كشور خود نيز يك منبع آلوده ساز تلقي شوند .