بخش 13

301

خبرها و خواندني‌هاي حج 86

اشاره

در خبرهاي پراكنده و خواندني حج 86 ، كوشيده‌ايم پاره‌اي از مهم‌ترين اخبار حج اين سال را كه بيشتر مربوط به ساير كشورهاي اسلامي و كشور ميزبان است گردآوريم و در معرض ديد و آگاهي خوانندگان بگذاريم.

دستگيري بيش از 100 كيف قاپ در ميان زائران خانة خدا

رسانه‌هاي عربستان سعودي امروز اعلام كردند: نيروهاي پليس اين كشور در لباس زائران خانة خدا، حدود 100 كيف قاپ را كه در تلاش براي ربودن پول‌هاي زائران بودند، دستگير كردند. روزنامه عكاظ عربستان گزارش داد: نيروهاي پليس عربستان حدود 100 كيف قاپ را كه لباس احرام به تن داشتند، در منطقه جبل الرحمه (كوه عرفات) دستگير كردند. اين گزارش مي افزايد: بيش از 1000 نيروي پليس عربستان با بر تن كردن لباس احرام توانسته‌اند اين كيف‌قاپ ها را دستگير كنند.

اجازة زيارت‌هاي شبانه در مدينه به زنان زائر

امسال درهاي حرم پيامبر (صلّي الله عليه وآله) شب‌ها نيز باز بود. اين برنامه باعث تسهيل رفت و آمد زنان به داخل حرم بعد از نماز عشا شد. دكتر علي بن سليمان العبيد نمايندة رييس كل امور مسجد پيامبر (صلّي الله عليه وآله) گفت: تمامي مسئولان در نمايندگي سرپرستي امور مساجد

302

پيامبر ترتيبات لازم را براي حمايت از اين زمان كاري مبذول داشته‌اند تا همة افراد از قبيل كارمندان و اعضاي هيأت و مراقبين و محافظين به اضافه خدمات آبرساني، نظافت فرش و حمل و نقل به شكل جمعي در اين تلاش سهيم شوند. به گفتة وي، كميته‌هاي فني و گروه‌هاي خدماتي بسيج شده‌اند تا تمامي زوار بتوانند در اين ساعات از شب به‌خوبي و با آرامش كامل به عبادت بپردازند.

گفتني است در سال‌هاي پيش مراقبان و نگهبانان مسجد پيامبر (صلّي الله عليه وآله) در طول شب با نصب نوارهاي قرمز از ورود زوار زن به محوطة روبروي باب‌الرحمه جلوگيري مي‌كردند. به دليل علاقه زياد زنان ايراني براي حضور در اين محوطه، گاهي بخش مراقبت حرم با ورود خودروهاي انتظامي در ميان زوار نوعي احساس ترس و خطر را در اين مكان ايجاد مي‌كردند.

سال ها بود كه درهاي بارگاه منور نبوي در ساعات پاياني شب بسته مي‌شد و ساعتي مانده به اذان صبح درها را مي‌گشودند. بنابراين، زائران و دوستداران پيامبر (صلّي الله عليه وآله) كه روزها به دليل گرماي شديد هوا و احتمال بروز بيماري، شب‌ها را براي حضور در حرم نوراني آن حضرت ترجيح مي‌دادند، مجبور بودند با حسرت آنجا را ترك كنند و به محل اقامت خود بازگردند. اين در حالي است كه بيشتر زائران ايراني شب‌ها را براي حضور در زيارتگاه‌ها انتخاب مي‌كنند كه تمايل به شب زنده‌داري، توجه و تمركز بيشتر، از دلايل عمدة اين انتخاب است.

اما با تصميم جديد دولت عربستان، زائران امسال اين توفيق را دارند كه شب‌ها نيز در حرم زيباي پيامبر خدا به راز و نياز، نماز و قرائت قرآن بپردازند كه به نظر مي‌رسد يكي از مهم‌ترين اتفاقات و تصميمات سال‌هاي اخير در جريان سفر حجاج به مدينه همين باشد.

بنابراين، آنچه براي زائران ارزشمند و قابل توجه است، اين است كه امسال براي نخستين بار طي سال هاي اخير حرم شريف نبوي در ساعات شبانه هم پذيراي خيل مشتاقان آن حضرت است.

امسال با تغييرات ايجاد شده در برنامه‌هاي مسجد النبي نوبت زيارت بانوان نيز از

303

دو نوبت در شبانه روز به سه نوبت افزايش يافت. در سا‌ل‌هاي گذشته بخشي از حرم نبوي در مسجد پيامبر در دو نوبت بعد از نمازهاي صبح و ظهر براي زائران زن اختصاص مي‌يافت. اما بر اساس برنامة جديد از ساعت 21 تا 23 هم حرم نبوي براي زيارت و عبادت بانوان زائر در نظر گرفته شده است.

مسجد النبي در قلب شهر مدينه قرار دارد و علاوه بر مسجد پيامبر كه بيانگر بخش‌هاي مهمي از تاريخ اسلام است مرقد مطهر پيامبر اعظم 9 و خانه آن بزرگوار و نيز خانة منسوب به حضرت فاطمه (عليها السلام) در ضلع جنوب شرقي آن قرار دارد.

مسجد پيامبر كه در زمان نبي مكرم اسلام به نقلي در ابعاد‌‌60 در‌‌70 ذراع (حدود 1021 مترمربع) احداث شده بود، در دوره‌هاي مختلف تاريخي، از دورة خلفاي دوم و سوم و بعد از آن در دوره‌هاي امويان و عباسيان به مرور توسعه يافت.

مسجد النبي در دورهاي بعد نيز بارها تعمير و بازسازي شد و گنبد و مئذنه‌هايي بر آن اضافه شد و در سال‌ 1223 قمري گنبد آن را رنگ سبز زدند كه به «قبّة الخضراء» يا گنبد سبز موسوم شد.

در دو دهة اخير طرح‌هاي توسعة مسجدالنبي از سوي دولت عربستان سعودي در اطراف مسجد اصلي اجرا شده است. با انجام اين طرح‌هاي توسعه كه همچنان ادامه دارد، مساحت مسجد تاكنون به حدود‌‌70 هزار متر مربع و گنجايش آن به افزون بر 250000 نمازگزار افزايش يافته است.

افزايش گنجايش مسجدالحرام پس از بازسازي تا ميزان 500 هزار نفر

شهردار مكه اعلام كرد كه پس از بازسازي حرم كعبه، اين مسجد گنجايش بيش از 500 هزار نمازگزار را خواهد داشت. عثمان البار، شهردار مكه با اعلام اين خبر افزود: اين طرح يكي از بزرگ‌ترين پروژه هاي حرم است و چهره مكه را تغيير خواهد داد. اين توسعه امكان حضور نمازگزاران بيشتري را در قسمت‌هاي شمالي و شمال غربي صحن فراهم مي‌كند. پادشاه عربستان با ابلاغ اين دستور به شهردار مكه خواستار توجه ويژه به اين طرح شد.

304

اين پروژه علاوه بر توسعة صحن، شامل تونل‌هاي زيرزميني و ايستگاه‌هاي خدماتي نيز مي‌شود. با اين طرح 3 هزار متر مربع بر محدوده صحن افزوده خواهد شد. براي توسعة صحن و پروژة حرم بيش از 6 ميليون ريال سعودي هزينه مي‌شود.

همچنين متعب بن عبد العزيز وزير امور شهرداري‌ها و روستاها و رييس هيأت توسعة مكه مكرمه و مدينة منوره و اماكن مقدسه به خبرگزاري عربستان گفته است: بخش‌هاي شمالي مسجد الحرام تقريباً380 متر توسعه خواهد يافت و براي تردد افراد، تونل‌هايي احداث خواهد شد.

هزينه‌ها و مخارج سفر اغلب حجاج كشورهاي ديگر از ايران بيشتر است

اغلب حجاج كشورهاي اسلامي كه به حج مشرف مي‌شوند، ميانگين مخارج سفرشان از حجاج ايراني بسيار بيشتر است؛ مثلاً حجاج الجزايري تنها براي اسكان و هزينه‌هاي پرواز 16 ميليون دينار الجزايري پرداخت مي‌كنند. حجاج تركيه نيز معمولا به دو شكل به حج مشرف مي‌شوند؛ برخي به صورت گروهي و شخصي سفر مي‌كنند و برخي نيز از طريق دولت و كاروان‌هاي شركتي به حج مي‌آيند كه هريك سه‌هزار يورو مي‌پردازند. فلسطيني‌ها نيز دو هزار دلار فقط براي اسكان و پرواز از كشورهاي اروپايي به عربستان مي‌پردازند. حجاج برونئي كه از طريق دولت به حج مي‌آيند، هزينه‌هاي سفرشان به 9000 هزار وينگت برونئي معادل25000 هزار ريال سعودي بالغ مي‌شود. همچنين مصري‌ها‌يي كه از طريق دولت به حج مي‌آيند بايد بيست هزار جنية مصري هزينه كنند.

اغلب حجاج غير ايراني براي تهية غذا بايد خود اقدام كنند. گفتني است حجاج برخي كشورها به صورت نوبتي در هتل استراحت مي‌كنند؛ يعني هنگامي كه گروهي از آن‌ها در حرم هستند، گروه ديگر در هتل استراحت مي‌كنند و سپس جاي خود را با يكديگر عوض مي‌كنند.

305

سوء ‌قصد به آيت‌الله سيد محمد تقي مدرسي

آيت‌الله سيد محمدتقي‌ مدرسي توسط فرد مجهولي در مكه مكرمه مورد سوء قصد قرار گرفت، ولي صدمه‌اي به ايشان وارد نشد. در اين حادثه، شخصي به قصد ضربه زدن به آيت‌الله مدرسي به وي حمله كرد، ولي پس از عدم اصابت ضربه، موفق به فرار شد و تلاش مأموران امنيتي عربستان براي دستگيري وي به نتيجه نرسيد.

اتخاذ تدابير شديد امنيتي

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج به نقل از روزنامه «عكاظ» چاپ عربستان سعودي، سرلشكر سعيد بن عبدالله القحطاني با اشاره به تدابير امنيتي شديد براي حفظ امنيت زائران خانه خدا گفت: با هر كسي كه در اين امر اخلال وارد كند با شدت تمام مقابله خواهد شد. وي با اشاره به فراخواني‌‌10 هزار نيروي امنيتي جهت برقراري امنيت در مناطق و ميدان‌هاي اطراف پل «جمرات» ،«جبل الرحمه» و دو مسجد «نمره» و «خَيف» افزود: 9 هزار تن از دانشجويان دوره‌هاي امنيتي نيز در برقراري امنيت زائران خانة خدا مشاركت مي‌كنند. به گفتة اين مقام امنيتي سعودي، طرح بسيار دقيقي براي جلوگيري از انتقال بار ازدحام جمعيت حجاج در اطراف حرم شريف در مكه مكرمه در دست تهيه است.

وي افزود: نيروهاي امنيتي از اطراق كردن افراد و نصب چادرهاي پلاستيكي در محل تردد زائران و عبور خودروهاي بدون مجوز، جلوگيري كرده، با كنترل گذرگاه‌هاي زميني مكة مكرمه مانع ورود زائران بدون مجوز خواهند شد.

طبق اعلام منابع عربستان سعودي امسال حدود يك و نيم ميليون زائر خارجي براي انجام مناسك حج وارد مكة مكرمه خواهند شد. علاوه بر اين تعداد، معمولاً حدود 500 هزار نفر از اتباع عربستان سعودي نيز همه ساله در مناسك حج شركت مي‌كنند. تعداد زائران ايراني شركت‌كننده در مناسك حج امسال حدود 102 هزار نفر است.

306

حج از ديروز تا امروز

حجت الاسلام و المسلمين فيض قمي، امسال براي چهل‌وپنجمين‌بار به حج مشرف شده است. نخستين سفر وي همراه پدرش، بعد از سال ابوطالب يزدي بوده است; يعني سالي كه ابوطالب يزدي را (1322 ش.) به اتهام نجس كردن مسجد الحرام در شهر مكه گردن زدند و تا سه ـ چهار سال حج تعطيل گرديد.

وي از وضعيت مكه و مدينه، مسير سفر و راه‌هاي سخت و طولاني و نيز وضعيت بقيع و مسجدالنبي و كوچه بني هاشم، خاطرات شيريني دارد:

«آن سال‌ها شركت‌هاي مسافربري ترانسپورت و جهان‌سير و غيره، با اتوبوس و از طريق مسير زميني، زائران را به مكه مي‌آوردند. مديران اين شركتها به پدر من اصرار مي‌‌كردند كه همراه آنان به سفر حج بيايد. اما پدرم امتناع مي كرد; زيرا نمي‌خواستند با سهم امام به حج بروند. لذا آنان با اصرار از ايشان خواستند تا با هزينه آنان، راهي اين سفر شود. پدرم پذيرفت به شرط اين‌كه من نيز همراه ايشان بروم و اين‌گونه شد كه من براي نخستين بار عازم حج شدم. ابتدا از مرز غرب وارد عراق شديم، عتبات عاليات را زيارت كرديم و سپس به كويت رفتيم. آنجا براي ما ويزاي عربستان صادر كردند و از هر نفر هزار تومان گرفتند. از كويت هم به سمت رياض عازم شديم.

پس از رفع خستگي در رياض، راهي مكه شديم و در ميانة راه، در وادي عقيق مُحرم شديم و از آنجا به مكه آمديم. سفر ما دوازده روز طول كشيد. حدود مكه، آن روزها، از مسجدالحرام تا حجون بود، بالاتر از حجون قبرستان و چند خانه پراكنده بود. ماشين هاي زائران ايراني در كنار همين قبرستان توقف مي‌كردند. براي اجاره مكان زندگي، هتل به معناي امروزي آن نبود.

حمله‌دار يا مدير كاروان خانه‌هاي بسيار قديمي و فرسوده، با پله‌هاي قديمي اجاره مي‌‌كرد و زوار به صورت گروهي در اين خانه ها زندگي مي‌‌كردند. كفِ اتاقِ اين خانه‌ها يا ميهمان‌خانه ها هم با حصير فرش شده بود. ما براي اين‌كه كمي راحت تر باشيم، با خودمان پتو مي‌‌برديم.

307

معمولاً جلو در مسجد پر از فضولات حيوان و انسان بود و هنگام ورود بايد با احتياط حركت مي‌كرديم كه لباسمان نجس نشود! آب در تمام شهر و محدوده مسجد، به سختي پيدا مي شد. آب خوردن را بايد از سقّاهاي دوره‌گرد مي‌خريديم. چاه زمزم در محيطي خاكي بود و مردم براي كشيدن آب از چاه از سطل استفاده مي كردند. مساحت اطراف چاه هم بسيار كم بود و به همين علت حضور در كنار چاه، با وجود جمعيت فراوان، بسيار مشكل بود.

كفِ حياط مسجدالحرام مثل امروز يكدست و صاف نبود، بلكه از شبستان كه به سمت كعبه حركت مي‌‌كرديم، در فواصل مختلف، پله‌هايي بود كه شيب اين حياط را تنظيم كرده بود. فقط اطراف خانه كعبه به شعاع حدود 15 متر پله وجود نداشت كه زائران بتوانند به راحتي طواف كنند، اما وقتي تعداد زائران بيشتر مي شد، طواف به محدوده پله‌ها كشيده مي شد و زائران با مشكل مواجه مي‌‌شدند. چندسال بعد، پله‌هاي مكرّر را كم كردند تا اين‌كه امروز پله‌ها همه به مرز شبستان و صحن محدود شده است.

ما با همان اتوبوس ها به مدينه مي‌‌رفتيم و حدود دو شبانه روز در راه بوديم; زيرا هوا بسيار گرم بود و ما ناچار بوديم فقط شب‌ها حركت كنيم. مدينه آن روز بسيار كوچك بود. پايان قبرستان بقيع، پايان مدينه بود و بعد از آن، فقط چند خانه پراكنده به چشم مي خورد. آن روزها درهاي قبرستان باز بود و زائران تا دو متري قبور ائمه بقيع مي‌‌رفتند. فقط هنگام ظهر، كه هوا بسيار گرم بود، درها را مي‌بستند.

فضاي اطراف ضريح رسول الله (صلّي الله عليه وآله) به همين شكل بود، اما شبستان‌هاي اطراف، موجود نبود; يعني هنگام خروج از مسجد مغازه‌ها به چشم مي‌خوردند، به‌تدريج مغازه‌ها را خريدند و شبستان درست كردند تا مسجدالنبDي به شكل فعلي درآمد.

در مسجدالنبي، ضريح كاملا ديده مي‌شد، پرده‌هاي بزرگ و قفسه‌هاي قرآن

308

وجود نداشت، منبر رسول الله (صلّي الله عليه وآله) به اين بلندي نبود، چند پله بر آن افزودند و آن را نسبت به سابق بيشتر تزيين كردند. در فاصله ميان حرم و بقيع، مغازه‌ها و خانه هاي قديمي بود. از بقيع كه بيرون مي‌آمديم، از يك خيابان به عرض 16 متر و مغازه‌ها و خانه‌ها مي‌گذشتيم تا به در جبرئيل مي‌رسيديم. تمام خانه‌ها و مغازه‌ها را به تدريج خراب كردند و به صورت امروزي درآوردند. (منبع: پايگاه اطلاع رساني حج)

حاجيان تازه‌مسلمان

حج سال 86 پذيراي 110 ميهمان تازه‌مسلمان از سراسر جهان بود كه براي همدلي با دوميليون هم‌كيش خود از سراسر جهان به سرزمين وحي آمدند. دبير كل اتحاديه بين‌‌المللي تازه‌مسلمانان كه دفتر آن در جده است، اعلام كرد: 110 تازه‌مسلمان از اروپا، آمريكاي لاتين و روسيه در مراسم سال جاري حج شركت مي‌كنند. اين گروه از حاجيان از كشورهاي اسپانيا، ايتاليا، سوئيس، بلژيك، فرانسه، هلند، انگليس، نروژ، سوئد، برزيل و بلاروس به اين مراسم اعزام شده‌اند. آنان در اولين حج به‌طور رسمي تشرف خود را به دين مبين اسلام اعلام و آن را جشن مي‌گيرند. اتحاديه بين‌المللي تازه‌ مسلمانان كه كميته‌اي را براي استقبال از اين افراد تشكيل داده، هزينه‌هاي حج ميهمانان را شامل بليت هواپيما، اسكان در مكه و مدينه و مكان‌هاي مقدس منا و عرفات، تقبل كرده، آنان را در هتل‌هايي در نزديكي حرم اسكان داد. ديدار از مسجدالنبي، كارخانه پرده‌بافي كعبه ، كتابخانه و دو مسجد بزرگ در «ام الجود» از برنامه‌هاي تدارك ديده شده براي اين ميهمانان است. (خبرگزاري مهر)

395 هزار رأس دام در حج امسال ذبح شد

منابع رسمي عربستان از ذبح شدن بيش از 395 هزار دام در مراسم قرباني حج امسال خبر دادند.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، منابع آماري عربستان اعلام كردند كه در مراسم حج امسال 395 هزار دام(299 رأس گوسفند و796‌2 رأس شتر و گاو) ذبح

309

شرعي شدند. در مراسم قرباني معمولاً يك گاو و يا شتر به نمايندگي از چند زائر ذبح مي‌شود، اما اين موضوع در خصوص گوسفند براي هر زائر يك رأس است.

همچنين پيشتر اعلام شده بود كه در سال جاري تعداد 102 هزار گوسفند (به تعداد زائران ايراني) از ايران به سوي عربستان بارگيري مي‌شود كه اين اقدام براي اولين بار صورت مي گيرد. در سال‌هاي گذشته معمولاً دام‌ها عمدتاً از كشور چين وارد مي‌شده است. ايران هر ساله دام‌هاي ذبح شدة خود را به كشور باز مي‌گرداند.

همچنين سرپرست طرح توزيع گوشت‌هاي قرباني حج در بانك اسلامي گفت: اين بانك تلاش مي‌كند گوشت‌هاي قرباني حج سال جاري را در 26 كشور جهان توزيع كند. احمد عارف اظهار داشت:

بانك اسلامي در ذبح 760 هزار راس گوسفند و 7 هزار گاو و شتر طي روزهاي تشريق مشاركت داشته است. بانك اسلامي سعي خواهد كرد گوشت دام‌هاي قرباني امسال طي ماه‌هاي آتي با هماهنگي250 مؤسسه خيريه داخل عربستان به مؤسسات خيريه بين‌المللي ارسال شود. وي گفت: هماهنگي‌هاي لازم جهت رساندن گوشت‌هاي قرباني با دولت‌هاي 26 كشور مورد نظر صورت گرفته و طي شش ماه آتي اين گوشت‌ها توسط كشتي و هواپيما ارسال خواهند شد. گوشت‌هاي قرباني تا زمان ارسال در سردخانه‌هاي بزرگ جده نگهداري مي‌شوند.

كهنسال‌ترين حاجي

رسانه‌هاي عربستان مسن‌ترين زائر مناسك حج سال جاري را 124 ساله اعلام كردند كه 95 بار به زيارت خانه خدا آمده است. مهداش الراشدي، اهل كشور سعودي در مراسم حج امسال براي نود و پنجمين‌بار حاجي شد و ركوردي جديد را از خود برجاي گذاشت.

وضع‌عمومي‌وي هم اكنون خوب است و خود او مي گويد كه هر گاه مراسم حج را به‌عنوان پنجمين‌ركن‌از‌فروع‌دين به‌جاي مي‌آورد، احساس‌آرامش وسلامتي مي‌كند.

مهداش الراشدي كه قرار است نام خود را در كتاب ركوردهاي «گينس» ثبت

310

كند به مقايسه حج در گذشته و مناسك حج در دنياي مدرن امروز پرداخته و گفته است: تعداد زائران در گذشته از چند هزار فراتر نمي‌رفت، اما هم اكنون ما بيش از دو ميليون زائر داريم.

همايش بين‌المللي «حج، شعائر و ارزش‌ها» در عربستان

همايش بين‌المللي «حج، شعائر و ارزش‌ها» روز چهارشنبه 21 آذرماه جاري به همت وزارت حج عربستان در هتل «InterContinental» منطقه «ام‌الجود» مكه مكرمه آغاز‌به‌كاركرد. به گزارش روزنامه «الوطن» چاپ عربستان، در اين همايش چهار روزه، شماري از علما و انديشمندان مسلمان كشورهاي اسلامي مفهوم حج، به‌ويژه حجة‌‌الوداع و انعكاس اين مفهوم را در احاديث بررسي كردند. همچنين بررسي ارزش‌هاي تربيتي و فرهنگي حجة‌‌الوداع و چگونگي به‌جا‌آوردن اين فريضه اسلامي با توجه به حجة ‌الوداع پيامبر (صلّي الله عليه وآله) و رفتار ايشان با صحابه در ايام حج به‌عنوان الگوي بارز مسلمانان، از محورهاي اصلي اين همايش بود.

بررسي بُعد انساني و اجتماعي حج با توجه به خطبة پيامبر (صلّي الله عليه وآله) در حجة ‌الوداع، تأكيد بر اهداف مختلف دين مبين اسلام در به‌جا‌آوردن فريضة حج همچون تسامح اسلامي و نقش فرهنگي حج در بيان عظمت تعاليم اسلامي از ديگر مباحث مورد بررسي در اين همايش بود.

تشديد اقدامات امنيتي در محور مدينه ـ مكه

مديريت امور گذرنامه عربستان از تشديد اقدامات امنيتي در جاده‌هاي اين كشور به‌خصوص در اتوبان «الهجره» (محور مدينه - مكه) جهت جلوگيري از ورود زائران غير مجاز به مكه مكرمه خبر داد. به نوشته روزنامه‌هاي عربستان نيروهاي امنيتي با ايجاد پست‌هاي متعدد در جاده‌هاي منتهي به مكه از ورود زائران غيرقانوني و بدون مجوز به مكة مكرمه جلوگيري مي‌كنند.

311

هيأت‌هاي امر به معروف و نهي از منكر وهابي

هيأت امر به معروف و نهي از منكر در مدينة منوره 125 مترجم داراي مدارك تحصيلي بالا را جهت آنچه تعامل با زائران عنوان شده به كار گرفته است. بنا به نوشتة روزنامه‌هاي عربستان، مترجماني كه طي حج سال جاري جذب هيأت امر به معروف و نهي از منكر شده‌اند، در مكان‌هاي پر تردد زائران از جمله قبرستان‌هاي بقيع و الشهداء و منطقه‌الخندق(مساجد هفتگانه) به كار گرفته مي‌شوند.

افزايش قيمت‌ها در عربستان

روزنامه الرياض عربستان روز يكشنبه از افزايش 70 درصدي قيمت دام در اين كشور خبر داد. اين روزنامه نوشت: قيمت دام در بازار دام رياض با نزديك شدن به حلول عيد سعيد قربان 70 درصد افزايش يافته است.

حج زنان و اذن همسران در سنگاپور

بر اساس تصميم جديد شوراي اسلامي سنگاپور، از سال آينده زنان اجازه ثبت‌نام براي شركت در مراسم حج بدون حضور يكي از خويشاوندان مرد خود را نخواهند داشت. يكي از مقامات شوراي اسلامي سنگاپور با اعلام اين مطلب افزود: از سال آينده زنان زير 45 سال در سنگاپور نمي‌توانند بدون داشتن يك همراه محرم به حج بروند و بايد براي اعزام به حج، يكي از خويشاوندان محرم مرد همراه آنان ‌باشد. يادآوري‌مي‌شود 14 درصد از جمعيت سنگاپور را مسلمانان تشكيل‌مي‌دهند.

خدمات مخابراتي عربستان در ايام حج

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، شركت مخابرات عربستان سعودي به منظور افزايش خدمات‌دهي به زائران خانة خدا در ايام حج امسال، با بيش از 360 اپراتور بين‌المللي تلفن همراه قرارداد همكاري بسته است.

به نوشته روزنامه‌هاي دوشنبه عربستان اين شركت آمادگي‌هاي فني و خدماتي

312

خود را در مكه مكرمه و مدينه منوره و مشاعر مقدس و گذرگاه‌هاي دريايي و زميني و راه‌هاي منتهي به اماكن مقدس افزايش داده تا امور مخابراتي حجاج بيت الله‌الحرام در سال جاري به بهترين وجه صورت گيرد.

براساس اين گزارش ظرفيت شبكه تلفن همراه مكه مكرمه در موسم حج امسال به 899806 مشترك ، مشاعر مقدس به 000/442/5 مشترك و مدينه منوره به 655000 هزار مشترك افزايش يافته است.

شركت مخابرات عربستان همچنين با نصب دكل‌هاي بيشتري به افزايش پوشش خطوط تلفن همراه در تونل‌هاي شهر مكه و نيز در مدينة منوره و مناطق اطراف حرم نبوي اقدام كرده‌است. اين گزارش حاكي است، همچنين با نصب تلفن‌هاي امداد در همة اتوبان‌ها امكان برقراري تماس ميان زائران ، دستگاه‌هاي امنيتي و خدماتي عربستان ميسر شده ‌است. امسال يك و نيم ميليون نفر زائر خارجي و حدود 500 هزار نفر از اتباع عربستان سعودي در مناسك حج شركت كرده‌اند.

شمار بالاي حجاج اندونزيايي

طبق آمارهاي غيررسمي، كشور اندونزي كه با 240 هزار نفر زائر، بيشترين تعداد حجاج خارجي را دارد، با حدود 300 نفر متوفي، بيشترين آمار مرگ‌ومير نيز در سال جاري به همين كشور اختصاص يافته است.

توزيع آب زمزم ميان زائران بيت‌الله‌الحرام با نظارت كارشناسان

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، به نقل از روزنامه «الوطن» چاپ عربستان، اختصاص 8 هزار تانكر ويژه حمل آب زمزم، استقرار 22 مخزن آب سرد در بخش‌هاي مختلف مسجد نبوي و توزيع آب زمزم در بطري‌هاي يك‌بار مصرف، از تسهيلات ويژه سعودي‌ها در اين زمينه است. همچنين به‌منظور اطمينان از رعايت اصول بهداشتي كامل آب‌هاي توزيع‌شده ميان زائران، گروه‌هاي ويژه‌اي از كارشناسان براي نظارت بر بهداشت بطري‌ها و مخزن‌هاي حمل آب در نظر‌گرفته‌شده‌اند.

313

از سوي ديگر، شبكه‌هاي آب‌رساني نيز با استفاده از روش‌هاي علمي پيشرفته، به‌طوركامل نظارت خواهند ‌شد و گروهي از كارشناسان، نمونه‌اي از آب‌ زمزم را به ‌منظور اطمينان از سلامت كامل در تمامي مراحل توزيع مورد آزمايش قرار مي‌دهند.

مسئولان ايستگاه‌هاي ويژه توزيع آب زمزم نيز در دو نوبت صبح و عصر از ساعت 9 تا 11 صبح و پس از اقامه نماز عصر تا نه شب براي خدمت‌رساني به زائران بيت‌الله‌الحرام تلاش‌ مي‌كنند.

دستگيري دو دندان‌پزشك دروغين در مكه مكرمه

دو مهاجر غير مجاز كه خود را دندان‌پزشك معرفي كرده بودند در مكه مكرمه دستگير شدند. به گزارش خبرنگار اعزامي مهر به مكه مكرمه، پليس مكه در بازار فرعي اين شهر دو مهاجر غيرقانوني را كه به عنوان دندان‌پزشك مشغول فعاليت بودند، دستگير كرد. از اين دو مهاجر غير‌قانوني مبالغي ريال سعودي و تجهيزات دندان‌پزشكي كشف شد.

گفتني است كه دو شهر مكه و مدينه به علت بافت و موقعيت جغرافيايي و زيارتي آن بيشترين مهاجران غير قانوني را در خود جاي مي‌دهند و هر ساله بسياري از شهروندان كشورهاي ديگر با ويزاي حج عمره وارد اين دو شهر مي‌شوند و در طول سال به ويژه ايام تمتع به كارهاي غير قانوني اشتغال مي ورزند.

قرآن به خط بريل

براي اولين بار دولت عربستان قرآن‌هايي به خط بريل براي استفادة زائران نابينا در مسجد الحرام مهيا كرده است. هم اكنون تعداد قرآن‌هاي موجود در مسجد الحرام به بالاي دو ميليون و 200 هزار جلد مي‌رسد كه زائران مختلف مي‌توانند از آن‌ها استفاده كنند.

حضور بيش از سي‌هزار مسلمان فرانسوي در حج 86

314

حدود سي تا سي و پنج‌هزار مسلمان از كشور فرانسه، امسال براي شركت در مراسم حج ‌تمتع راهي عربستان سعودي شدند. همچنين در ميان زائران خانة خدا كه بيشتر آنان را جوانان يا تازه‌مسلمانان تشكيل‌مي‌دهند و به طبقه متوسط و يا مرفه جامعة فرانسه تعلق‌دارند، عده ديگري از نسل اول مهاجر اين كشور كه افرادي سنتي و مسن هستند به‌چشم‌مي‌خورند. اين در حالي است كه در كشور فرانسه هيچ‌ محدوديتي براي تعداد زائران وجود ندارد و قانون عربستان براي تعداد زائران كشورهاي اسلامي(براي هر صدهزار جمعيت فقط1000ويزا) شامل فرانسه نمي‌شود.

فوت 40 نفر از حاجيان تركيه

سازمان امور ديانت تركيه شمار زائران تركيه‌اي را كه در طول برگزاري مراسم حج امسال فوت كرده‌اند،‌40 تن اعلام كرد. از 671 هزار تركيه‌اي متقاضي سفر حج در سال جاري، بيش از 95 هزار تن توفيق زيارت خانة خدا را يافتند. براساس اعلام رييس سازمان امور ديانت تركيه 60 درصد زائران خانة خدا را سازمان امور ديانت و بقيه را شركت‌هاي خصوصي گردشگري به عربستان انتقال داده‌اند. زائران تركيه‌اي متشكل از 500 كاروان بودند و دو هزار مسئول امور ديني و 650 مامور بهداري نيز به زائران تركيه‌اي خدمات ارائه كرده‌اند.

خنثي‌سازي عمليات تروريستي در ايام حج

مقامات سعودي خبر از دستگيري گروهي دادند كه به گفته آنان قصد «اقدام تروريستي» در اين كشور را داشته‌اند. به گزارش شبكه العربيه، اين گروه با شبكه القاعده در ارتباط بودند. اين شبكه به نقل از يك منبع امنيتي سعودي مي‌افزايد: اعضاي اين گروه سه روز پيش از آغاز ايام حج دستگير شده‌اند. گويا هدف اين گروه اختلال در امنيت مراسم حج امسال بوده است. شبكه العربيه به نقل از اين مقام امنيتي سعودي خبر داد كه اعضاي اين گروه در چند شهر اين كشور دستگير شده‌اند.

315

افتتاح سالن جديد صفا و مروه

حجاج سراسر جهان اسلام هر ساله در هنگام انجام فريضة حج بعد از انجام طواف با مشكلات فراواني در سعي صفا و مروه مواجه مي‌شوند. به همين دليل، سالن ديگري در كنار سالن قديم صفا و مروه با شيوة جديد طراحي و ساخته شده است. سالن جديد براي رفت حجاج از صفا به مروه و تمامي سالن قديم براي بازگشت از مروه به صفا مورد استفاده قرار مي گيرد.

سالن جديد پس از بررسي‌هاي فراوان و گودبرداري تا رسيدن به ريشة كوه صفا از يك طرف و از طرف ديگر با گودبرداري و رسيدن به ريشه‌هاي كوه مروه ساخته شده است. سالن جديد، از مساحت مسجد‌الحرام كم نكرده است؛ بلكه در ساخت آن از فضاي بيروني مسجد؛ يعني از صحن اطراف بيت الله الحرام استفاده شده است.

طبقه زيرين سالن جديد به‌طور كلي براي افرادي است كه از چرخ دستي (ويلچر) استفاده مي‌كنند. به گفته صلاح الحصين رييس شئون حرمين شريفين، هنوز 15 متر از ريشه‌هاي كوه براي ساخت سالن سوم در آينده باقي است.

ريشه كوه پس از خاكبرداري 35 متر در بيرون سالن صفا و مروه قديم بوده است كه سالن جديد فقط 20 متر آن را در برگرفته است و 15 متر ديگر در آينده مي‌تواند سالن ديگري را شامل شود و يا كساني مي توانند در خارج از سالن جديد بين دو كوه صفا و مروه (بين الجبلين) عمل صفا و مروه را در كنار سالن جديد انجام دهند.

فوت 555 زائر

در موسم حج امسال، 555 زائر از تمامي كشورهاي جهان، به دلايل مختلف(از جمله بيماري و تصادف) فوت شدند. به گزارش‌ منابع عربستاني، حدود 778 حادثة رانندگي رخ داده و در كل 11 هزار و 700 نفر به دليل حوادث مختلف و بيماري‌هاي گوناگون به بيمارستان‌ها اعزام شدند كه از اين ميان 10 هزار و 900 نفر ترخيص شده و 822 نفر همچنان هنوز در بيمارستان‌ها بستري هستند.

316

تكميل فاز سه پل جمرات

يك مقام عربستان سعودي اعلام كرد كه با تكميل فاز سه پل جمرات انجام مراسم مربوط به اين بخش از مناسك حج آسان‌تر و ايمن‌تر شده است.

معاون وزير امور شهري و روستايي عربستان در اين رابطه گفت: با تكميل اين مرحله از پروژه در منا، با استفاده از فناوري برتر، مراسم رمي جمرات را براي تقريباً سه ميليون حاجي كه قرار است اين مراسم را صورت دهند، آسان‌تر و ايمن‌تر كرده است. با تكميل بخش ديگري از پل پنج طبقة جمرات، امسال در هر يك ساعت 360 هزار حاجي مي‌توانند مراسم رمي جمرات را انجام دهند. فاز سوم پروژه نيز تكميل شده و اكنون آمادة بهره‌برداري است.

سال گذشته تنها فاز اول اين پروژه تكميل شده بود كه در هر ساعت قابليت پذيرش 250 هزار نفر را داشت.

تدابير جديد عربستان براي زائران

رييس اتحاديه ترابري عربستان اعلام كرد امسال نيم‌ ميليون نفر از حجاج كشورهاي آسياي جنوب‌ شرقي و تركيه از مسير ويژه به عرفات و مشعر و منا منتقل مي‌شوند كه در صورت استفاده از اين مسيرها براي انتقال حجاج، مسير عرفات تا منا كه همه ساله تا هفده ساعت نيز به طول مي‌انجاميد، در كمتر از يك ساعت طي خواهد شد.

حمد زكريا جوهرچي افزود: امسال با رايانه‌اي كردن سيستم شركت‌هاي طواف‌ دهنده در عربستان و تدارك مسير ويژه براي رفت ‌و ‌برگشت سريع بدون نياز به كنترل درمقرهاي‌بازرسي، كارانتقال‌حجاج‌دركمترين‌زمان‌ممكن وبا سرعت‌صورت‌مي‌پذيرد.

وي همچنين گفت امسال هفتصد وهجده اتوبوس جديد با هزينه‌اي بيش از سيصد ميليون ريال سعودي به ناوگان حمل ونقل حجاج افزوده مي‌شود.

يك‌هزار ميهمان ويژه

317

مقام‌هاي عربستاني اعلام كردند كه در مناسك سال جاري، اين كشور ميزبان يك هزار شخصيت عالي رتبه بود. صالح الشيخ، وزير امور اسلامي و اوقاف عربستان همچنين اعلام كرد كه اين تعداد شخصيت از 25 كشور مختلف به عربستان آمده بودند تا در مراسم حج مهمان توليت حرمين شريفين و پادشاه عربستان باشند.

وي هرگونه ملاحظة سياسي را در انتخاب اين شخصيت‌ها ردكرد و گفت: ما هر ساله اين ميهمانان زائر را از قاره‌هاي ويژه‌اي انتخاب مي‌كنيم تا به تعداد زيادي از مسلمانان قسمت‌هاي مختلف دنيا براي انجام مناسك حج كمك كنيم. وي افزود: برخي مهمانان پادشاه در سال جاري از كشورهاي شرق آسيا مانند ژاپن، فيليپين، اندونزي و چين بودند.

دكترعبدالله علي الدين مدير اجرايي برنامه مهمانان پادشاه عربستان نيز در اين رابطه گفت: ملك عبدالله در صدد است تا هر ساله بيش از يك هزار ميهمان را از كشورهاي مختلف داشته باشد تا اتحاد اسلامي و تقويت دين اسلام عملي شود. وي گفت: در سال جاري در بين مهمانان پادشاه 155 زن بودند كه در بين آن‌ها يك روزنامه‌نگار استراليايي، يك فرمانده پليس از اندونزي و يك فعال حقوق بشر از ژاپن و يك قاضي از هنگ‌كنگ حضور داشتند.

محمود احمدي نژاد رييس جمهوي اسلامي ايران نيز درحج امسال در بين ميهمانان ويژه پادشاه عربستان حضور داشت.

مكه مكرمه، از گران‌ترين مكان‌هاي دنيا براي سرمايه‌گذاري تجاري

بر اساس يك گزارش اقتصادي، حجم سرمايه‌گذاري در مكه مكرمه به تنهايي حدود 750 ميليارد ريال عربستان است؛ درحالي كه حجم كل سرمايه‌گذاري در اين كشور به حدود 200 ميليارد دلار مي‌رسد. اين گزارش مي‌افزايد: قيمت يك متر مربع زمين در اين منطقه 300 هزار ريال، معادل 80 هزار دلار است. در اين گزارش آمده است: حجم سرمايه‌گذاري تجاري در بازار عربستان نزديك به 8/1 تريليون و 490 ميليارد دلار است و اين بزرگ‌ترين سرمايه‌گذاري تجاري در منطقه عربي است.

318

بنا به گزارش پايگاه اطلاع رساني محيط: بازار عربستان طي سال‌هاي آينده پناهگاه امني براي حمايت از شركت‌هاي تجاري منطقه و جهاني در فراز و نشيب‌هاي بازار تجاري جهان خواهد بود.

گفتني است بانك هاي عربستان با استفاده از سود اين سرمايه‌گذاري‌ها، وام‌هاي 25 سالة بدون بهره به متقاضيان مي‌دهند.

حجاج ميانماري و فعاليت‌ سياسي

خبرگزاري مهر: دولت نظامي ميانمار، حجاج اين كشور را از شركت در فعاليت‌هاي سياسي نهي كرد.

رژيم نظامي ميانمار به 325 زائر اعزامي اين كشور به مناسك حج دستور داده است تا از هرگونه حركت و اقدام سياسي طي اين دور ه خود داري كنند.

استقبال علماي الأزهر از آموزش مناسك حج از طريق اينترنت

پايگاه اطلاع‌رساني محيط: علما و انديشمندان الأزهر مصر اعلام‌كردند: طرح آموزش مناسك حج از طريق اينترنت، تأثير زيادي در آگاهي و ارشاد حجاج نسبت به تعاليم و مناسك حج دارد و آن‌ها را از ارتكاب اشتباه در انجام اعمال حج بازمي‌دارد. «شيخ محمد احمد اسماعيل» ازعلماي دانشگاه الأزهر مصر و مسئول صفحات شرعي پايگاه اطلاع‌رساني «اسلام آنلاين» ضمن دفاع از تأسيس پايگاه‌هاي اطلاع‌رساني آموزش مناسك حج به شيوة عملي تصريح‌كرد: به تصويركشيدن خانه خدا و بقيه اماكن مقدس مكه‌ مكرمه و مدينه منوره با هدف آموزش اعمال حج با تعاليم دين اسلام منافاتي‌ندارد و مسلمانان بايد از فن‌آوري‌هاي معاصر براي آموزش امور و مسائل ديني خود استفاده‌كنند.

وي افزود: امروزه استفاده از تجهيزات و وسايل آموزشي پيشرفته، مهم‌ترين عنصر در كارايي شيوه‌هاي آموزشي به شمارمي‌آيد و باعث صرفه‌جويي در وقت و افزايش

319

يادگيري مي‌شود.

«محمد ابوليله»، استاد پژوهش‌هاي اسلامي زبان انگليسي دانشگاه الأزهر نيز در اين‌باره گفت: به‌كارگيري فن‌آوري‌هاي معاصر در تبليغات اسلامي به‌ويژه در زمينة آموزش مسلمانان با امور ديني از جمله مناسك حج، از اموري است كه با مبادي و اصول دين اسلام تعارض‌نداشته و باعث افزايش معلومات و اطلاعات مسلمانان درباره مسائل ديني‌ مي‌شود.

از سوي ديگر، «محمد دسوقي»، استاد الهيات اسلامي دانشكده دارالعلوم دانشگاه الأزهر نيز در اين‌باره گفت: اسلام دين علم است و در آموزه‌هاي دين اسلام نمي‌توان موردي يافت كه در آن مسلمانان را از پيشرفت و استفاده از فن‌آوري‌هاي جديد در زمينه تبليغات اسلامي منع‌كرده‌باشد.

گردهمايي علمي ـ ادبي غدير

گردهمايي علمي ـ ادبي غدير با موضوع بررسي معاني و مفاهيم حديث غدير و اسناد و روايات متواتر و موثق در اين زمينه، پنجم آذرماه در مركز اهل‌بيت (عليهم السلام) در شهر «القديح» استان قطيف عربستان برگزار شد. به گزارش خبرگزاري قرآني ايران‌(ايكنا) به نقل از شبكه خبري «الراصد» عربستان، در اين گردهمايي، «شيخ عبدالجليل الزاكي» و «الشيخ علي الفرج» از علماي شيعه استان قطيف درباره احاديث و روايات متواتر غدير سخنراني‌كردند. همچنين «عبدالخالق الجنبي»، «محمد الماجد» و «حبيب المعاتيق» از شاعران و مديحه‌سرايان برجسته استان قطيف عربستان حضور داشته، اشعاري با موضوع غدير و در مدح مناقب حضرت‌ علي (عليه السلام) قرائت كردند.

مصرف آب و تلفن در مشاعر مقدسه

طبق اعلام منابع عربستان سعودي، حجاج خانة خدا همزمان با عيد قربان در عربستان در منطقه منا 220 هزار متر مكعب آب مصرف كردند. در اين روز تمامي حجاج كه جمعيت آنان افزون بر سه ميليون نفر اعلام شده است، در منا حضور داشتند.

320

همچنين بر اساس اعلام مخابرات عربستان سعودي در روز عرفه60 ميليون ارتباط تلفن همراه و ثابت از سوي زائران كشورهاي مختلف انجام گرفته است كه اين ميزان نسبت به سال گذشته شش درصد افزايش دارد.

نماز استسقا

«عبدالله‌بن‌عبدالعزيز»، پادشاه عربستان در بيانيه‌اي، اقامة نماز استسقا را در روز پنج‌شنبه 22 آذرماه در سراسر اين كشور خواستار‌شد.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج به نقل از روزنامه «الوطن» چاپ عربستان، بر اساس اين بيانيه، شهروندان سعودي در بخش‌هاي مختلف عربستان با اقامه نماز استسقا براي نزول باران، به درگاه خداوند متعال به راز و نياز خواهند ‌پرداخت.

در اين بيانيه آمده‌است: مسلمانان عربستان به‌دنبال خشكسالي‌هاي اخير در اين كشور و تأخير در نزول رحمت الهي روز پنج‌شنبه اين سنت نبوي را به‌جا خواهند‌آورد.

نماز استسقا از سنت‌هاي حسنه حضرت رسول (صلّي الله عليه وآله) به‌شمار‌مي‌رود و هنگام اقامه اين نماز، مسلمانان ضمن توبه و استغفار، صدقه ‌مي‌دهند و با احسان و نيكوكاري، فرستادن صلوات و خواندن دعا، نزول باران را خواستار مي‌شوند.

321

معاونت‌ها و واحدها

323

معاونت آموزش و پژوهش

طرح جامع برنامه‌هاي فرهنگي حج تمتع 1386

معاونت آموزش و پژوهش بعثة مقام معظم رهبري، كليات برنامة فرهنگي حج تمتع سال 86 را به اين شرح اعلام كرد:

با عنايت به ظرفيت بسيار بالاي موسم حج و ايام زيارت براي خودسازي، تهذيب، ارتقا و تعميق ارزش‌هاي الهي و توسعة باورداشت ديني در سطح حج‌گزاران و به تبع آن در سطح جامعه، و از سوي ديگر نياز گسترده حجّاج در جهت راهنمايي براي بهره‌گيري از فرصت‌هاي حج براي رشد و تعالي معنوي و شناخت عميق نسبت به مواقيت و مواقع حج و اماكن مقدس سرزمين وحي، بعثة مقام معظم رهبري، همه ساله برنامه‌هاي متنوع فرهنگي را با بهره‌گيري از انگيزه‌هاي حجاج و كارگزاران حج تعريف و به اجرا مي‌گذارد.

طرح حاضر، كليات برنامة فرهنگي حج تمتع سال 86 است كه به منظور نظام‌مندي و با رويكرد فرهنگ‌سازي، پايداري اثر و نهادينه‌سازي فعاليت‌ها و اهداف، تعريف شده و به عنوان پايه‌ براي طراحي نظام جامع فرهنگي ـ معنوي حج و زيارت پيشنهاد و ارائه شده است.

الف: اهداف

1. كمك به حجاج در بهره‌گيري از همة ظرفيت حج در جهت ارتقاي معرفتي ومعنوي.

324

2. تلاش در عمق بخشيدن به مناسك حج به مثابة الگوي حج متعالي.

3. فرهنگ‌سازي حول محور ارزش‌هاي معنوي در جامعه و حركت به سمت جامعة ايده‌آل اسلامي.

4. كمك به همگرايي ملّي‌ و گسترش انسجام اسلامي.

ب: سياست‌ها و اصول

1. رعايت انسجام، وحدت هدف و هم‌افزايي در تعريف برنامه‌ها و فعاليت‌ها.

2. بهره‌گيري از انگيزه‌هاي مثبت و خالصانه حجاج و كارگزاران حج در تعريف و اجراي برنامه‌ها.

3. تلفيق و تأليف عاطفه (احساس) و برهان (عقل و نقل) در تعريف و ارائة برنامه‌ها.

4. رعايت حجم محدود و بهينه فعاليت‌ها و عدم استغراق فرصت حجاج.

5. بهره‌گيري از روش‌هاي تأثيرگذار غير مستقيم و اولويت آن‌ها نسبت به روش‌هاي مستقيم.

6. اولويت دادن روش‌هاي غير حضوري به روش‌هاي حضوري.

7. توجه به اثر بخشي فعاليت‌ها و ماندگاري اثرات معنوي ـ تربيتي آن‌ها.

8. رعايت محوريت روحاني كاروان در اجراي فعاليت‌ها با هدايت بعثه مقام معظم رهبري.

9. پيش‌بيني وقت فراغت برنامه‌ريزي شده براي تأمل، تفكر وتدبر حجاج.

10. رعايت وحدت و انسجام اسلامي و پرهيز از هرگونه رفتار تفرقه‌افكنانه.

ج: رويكردها

1. جهت‌گيري به سمت فرهنگ‌سازي و ماندگاري اثر و انتقال آثار معنوي ـ تربيتي به داخل جامعه و گسترش آن در سطح خانواده‌ها.

از اين رو لازم است تمهيداتي در جهت استمرار ارتباط با حجاج پس از پايان