بخش 16
اسکان اسکان حجاج ایرانی در مشاعر سرانة مسکن حجاج ایرانی در مکه وضعیت اسکان در سال آینده خدمات اطلاع‌رسانی و رایانه‌ای گفتگو با مدیر امور حج و زیارت سازمان صدا و سیما دیدار خبرنگاران با نمایندة ولی فقیه در امور حج خدمات رایانه‌ای مخابرات اینترنت رایگان در مشاعر هیأت پزشکی حج بهترین نسخة درمانی برای زائران: پیش‌گیری و صبر
آشناسازي زائر با حقوق و پيگيري شكايات نيز در دستور كار گروه نظارت و ارزشيابي است.
به گفتة مسئولان اين معاونت «يكي از تفاوت‌هاي امسال با سال‌هاي گذشته اين است كه شماري از نيروهاي بازرسي به جمع فعالان بخش طرح و برنامه پيوسته‌اند؛ در حالي كه حجم كار بازرسان نسبت به سال‌هاي گذشته، نه تنها كمتر نشده، بلكه به دليل افزايش تعداد زائران، فعاليت بيشتري در اين زمينه بايد انجام شود. بدين رو ما از همكاران خود خواسته‌ايم كه با افزايش ساعت كار خود، نظارت و بازرسي را به دقت انجام دهند تا خلأ نيروي انساني به اين حوزه آسيب نرساند.»
بازرسان و ناظران ويژه با برگزاري جلسات متعدد به كشف موارد تخلف مي‌پردازند، اما براساس آنچه از آن‌ها به دفتر بازرسي و نظارت ويژه انعكاس مي‌يابد، موردي از شكايت زائران از كاروان‌ها يا غذا، اسكان، حمل و نقل و ساير بخش‌ها گزارش نشده است.
مسئول نظارت ويژه و بازرسي بعثه مقام معظم رهبري در اين باره ميگويد: «خوشبختانه با اسكان مناسب بيش از 99 درصد زائران در محدودة مركزي مدينه و اطراف حرم نبوي، مشكلي در اين زمينه به چشم نمي‌خورد و گزارش همكاران ما نشان مي‌دهد كه زائران از عملكرد سازمان و مديران كاروان‌هاي خود رضايت كامل دارند. تنها يك مسئله مورد بررسي قرار گرفته كه آن هم كوچك بودن سلف‌سرويس يكي از هتل‌ها و شلوغي آن به دليل جمعيت زياد كاروان بوده است. اين مورد را هم دوستان ستادي با تمهيداتي برطرف كرده‌اند. مشكلات محدود در توزيع برخي اقلام غذايي هم با تدابير همكاران برطرف شده است.»
گروه ناظران ويژه و بازرسان بعثه مقام معظم رهبري، عملكرد شركت‌هاي مرتبط با حمل و نقل هوايي و زميني را نيز زير نظر دارند. يكي از موارد به وجود آمده در اين حوزه، كوچك بودن يكي از ترمينال‌هاي خروجي مسافران در فرودگاه مدينه و معطلي بيش از حد زائران ايراني در اين ترمينال بوده است. نتيجه بررسي‌ها منتهي به تصميمي در اين زمينه شده و زائران، پس از فرود هواپيما، بلافاصله با اتوبوس به هتل‌هاي محل
استقرار خود عزيمت ميكنند و چمدان‌ها و ساك‌هاي آنان با اندكي تأخير به وسيله وانت‌بارها به هتل‌ها منتقل مي‌شود تا زائران در فرودگاه معطل نشوند.
كيفيت غذا، يكي از مسائلي است كه علاوه بر بررسي بهداشتي، نوع مواد و شيوة طبخ آن بايد مورد نظارت قرار گيرد. امسال بعضي از زائران نسبت به يكنواخت بودن برنامة غذايي اعتراض كردند كه در جلسه بازرسان بررسي و تصميم‌گيري شد؛ اما آقاي كريمي خضراء، از مسئولان مربوط ميگويد: «شما در يك خانوادة 5 نفري هم ناگزيريد ذائقه‌‌هاي مختلف را در نظر بگيريد. ما در دو آشپزخانه حدود 30 هزار پرس غذا براي هر وعده آماده مي‌كنيم كه به نظر من بيشترين زحمات را همكاران آشپز ما متحمّل مي‌شوند. علاوه بر اين، گزارش بازرسان ما نشان مي‌دهد كه بهترين مواد غذايي براي آشپزخانه‌ها خريداري مي‌شود. بهداشت اين محيط‌ها هم اطمينان‌بخش است و بهداشت در آن‌ها حتي از خانه‌هاي ما بيشتر رعايت مي‌شود. از طرفي، به كاروان‌ها اعلام شده كه اگر بيماراني در جمعشان هستند كه نياز مداوم به غذاي رژيمي دارند، اين موارد را به ما اعلام كنند. با اين اوصاف، به نظر مي‌رسد كه اظهار نظر دربارة غذا تا حدودي سليقه‌اي است و نمي‌شود تمام سلايق را در اين مدت پوشش داد.»
حوزة نظارت ويژه و بازرسي بعثة مقام معظم رهبري با درج شماره‌هاي تماس بازرسان و ناظران ويژة هر منطقه در نشريه زائر و چاپ تراكت‌هاي آموزشي و نصب در هتل‌هاي محل اقامت زائران ايراني، شنوندة پيام‌هاي آنان است؛ هرچند تاكنون گزارشي از شكايات زائران واصل نشده است. البته، هموطنان ما در روزهاي نخست ورود به توقيف كتاب‌هايشان در فرودگاه مدينه اعتراض داشتند كه با همكاري مسئولان دولت عربستان، تمام كتاب‌هاي ضبط شده به صورت يك‌جا دريافت و به بعثه منتقل شد. نحوة بازگرداندن اين كتاب‌ها به زائران هم اين‌گونه بود كه اگر مشخصاتي در كتاب‌ها و بسته‌ها از كاروان زائر موجود بود به آن كاروان انتقال مي‌يافت و در غير اين صورت، زائران بايد براي شناسايي كتاب‌هاي خود به محل نگهداري كتاب‌ها مراجعه كنند.
اسكان
با تمهيدات انجام شده اكثريت قريب به اتفاق؛ يعني بيش از 22هزار نفر كه بيش از 95% زائران ايراني در هتل‌ها و ساختمان‌هاي مناسب در مركز اين شهر اسكان داده شده‌اند. براي تعداد اندكي از زائران كه در ساختمان‌هاي دورتر اسكان يافته‌اند نيز همة امكانات رفاهي و حمل و نقل فراهم است. وضعيت خدمات‌رساني به‌گونه‌اي است كه زوار مي‌توانند بدون هيچ‌گونه دغدغه‌اي از بركات اين سفر روحاني و معنوي بهره‌مند شوند.
همچنين به منظور تأمين آسايش و رفاه زائران، نظارت و سركشي مستمر و شبانه روزي بر كلية فعاليت‌هاي مرتبط با آسايش و رفاه زائران از آشپزخانه گرفته تا امور پزشكي انجام مي‌گيرد.
اسكان حجاج ايراني در مشاعر
مسئولان مؤسسه مطوّفين حجاج ايراني با اعضاي بعثة حج جمهوري اسلامي ايران ديدار و در مورد نحوة ساماندهي امور حجاج ايراني در مشاعر مقدسه هماهنگي كردند. به نوشته روزنامة الجزيره چاپ عربستان، در اين ديدار رييس و مسئولان موسسة طواف‌دهندگان حجاج ايراني و مسئول امور مشاعر مقدسة بعثه حضور داشتند. دراين نشست شيوة اسكان زائران ايراني در مشاعر مقدس و ارائه خدمات و تسهيلات به حجاج ايراني مورد بحث وبررسي قرار گرفت. اين منبع افزود: مؤسسه طواف‌دهندگان
ايراني هرگونه تجهيزات متعلق به چادرها و امكانات اسكان حجاج ايراني در مشاعر مقدس را آماده كرده است.
طبق اعلام منابع سعودي، هفته گذشته نيز در نشست مشترك رييس ادارة طواف دهندگان حجاج ايراني، تعدادي از مسوولان امنيتي و فرماندهان نيروهاي راهنمايي و رانندگي عربستان و مسؤولان بعثة ايران، راه‌هاي خدمات‌دهي به بيش از يك‌صدهزار زائر ايراني خانة خدا در عرفات، مشعر و منا و برنامه‌ريزي و زمانبندي خروج اتوبوس‌هاي حجاج و چگونگي كاهش ترافيك و ازدحام جمعيت مورد بحث وبررسي قرار گرفت.
سرانة مسكن حجاج ايراني در مكه
مسئول مسكن زائران ايراني در مكة مكرمه ميگويد:
در سال‌هاي اخير همزمان با افزايش قيمت اجاره‌ها و تعداد رقبا، تلاش‌هاي سازمان حج و زيارت در تأمين ساختمان‌هاي محل اسكان حجاج كشورمان افزايش چشمگيري داشته است. در حال حاضر اين تلاش‌ها منجر به اين شده كه سرانه فضاي اختصاص يافته به زائران ايراني در مكة مكرمه، بيش از ديگر كشورها باشد و در حالي كه وزارت حج عربستان براي هر نفر 5/3 متر فضا در نظر گرفته، سرانه هر زائر كشورمان چهارمتر است. اين ميزان سرانه، بالاترين سرانة مسكن در ميان زائران كشورهاي ديگر است.
يكي از مواردي كه همواره مسئولان وزارت حج عربستان در مورد آن به ايران اعتراض ميكنند، اين است كه فضاهاي بيشتري را به خود اختصاص مي‌دهد. ايران هميشه بيش از ظرفيت تعداد زائران خود، ساختمان اجاره مي‌كند تا رفاه و آسايش زائران بيشتر تأمين شود. ساختمان‌هاي در اختيار زائران ايران براي 138 هزار نفر ظرفيت اسكان دارد، ولي تعداد زائران ايران 102 هزار نفر است ومقداري از اين سرانه هم به اسكان عوامل اجرايي و خدماتي اختصاص پيدا مي‌كند.
در حال حاضر، 231 ساختمان در اجاره سازمان حج و زيارت ايران است كه از
همه ظرفيت‌هاي آن به نحو مطلوب و طبق برنامه‌ريزي‌هاي قبلي، استفادة بهينه مي‌شود. ساختمان‌هاي مورد اجاره داراي استانداردهاي بين‌المللي است و مقامات عربستان نيز آن‌ها را تأييد كرده‌اند.
طبق مصوبات هيأت سياستگذاران وزارت حج عربستان، اين استانداردها شامل ضريب امنيتي بالاي ساختمان، مقاوم‌سازي، تجهيزات اطفاي حريق و پله‌هاي اضطراري است. هر سال تعدادي از ساختمان‌هاي مكه به دليل نداشتن امكانات و استانداردهاي لازم از فهرست اجاره خارج مي‌شوند. سازمان حج و زيارت ايران هم هميشه در تلاش براي اجاره بهترين ساختمان‌ها با كامل‌ترين تجهيزات است. خوشبختانه نظارت دقيق و مستمري در انتخاب و اجاره ساختمان‌هاي مورد اجاره ايران صورت مي‌گيرد.
231 ساختمان در مكه براي اسكان زائران 604 كاروان كشورمان اجاره شده است كه از اين تعداد، 30 مورد جديدالاحداث است. بقيه ساختمان‌ها هم استاندارد هستند و نواقص احتمالي آن‌ها نيز برطرف شده و مورد تأييد قرار گرفته‌اند. ساختمان‌هاي مورد اجاره در عربستان تابع نظام شُقه‌اي است؛ يعني شكل آپارتماني دارد و امكانات و تجهيزات لازم آن‌ها براي زندگي جمعي آماده شده است. همه ساختمان‌هايي كه ايران در مكه به اجاره گرفته، از سوي هيات سياستگذاران وزارت حج عربستان، تأييد ساخت و ساز و پايان كار دارند. اگرچه امسال در روند اجاره ساختمان‌هاي مورد نياز مشكلاتي پديد آمد، ولي خوشبختانه با به كارگيري راه‌كارهاي مناسب، همة مشكلات برطرف شد.
به‌طور كلي در چند سال اخير وضعيت ساختمان‌هاي اجاره‌اي در مكه با چالش‌هايي همراه بوده است: اول اين‌كه به دليل فرسوده بودن يا رعايت نشدن استانداردها هر ساله تعدادي ساختمان از فهرست موارد اجاره كنار گذاشته مي‌شود تا حوادث ناگوار، زائران را به درد سر نيندازد. دو سال قبل 200 ساختمان از فهرست خارج شدند. سال گذشته هم شاهد چنين مواردي بوديم. دوم اين‌كه تخريب ساختمان‌هاي پيرامون مسجدالحرام بر گراني و كمبود ساختمان‌ها افزوده است.در مناطقي مانند جبل‌العمر، جبل‌الكعبه به خاطر اجراي برخي طرح‌هاي توسعه‌اي،
ساختمان‌هايي را خراب كردند تا طرح‌هاي عمراني انجام شود. به اين ترتيب امكان اسكان زائران همة كشورها در اطراف حرم به شكلي تحت تأثير اين مشكلات قرار گرفته است. در حال حاضر بيشتر زائران ايراني در منطقه خوب و مناسب عزيزيه و حوالي آن ساكن هستند كه زائران ديگر كشورها نيز از اين الگو، پيروي كرده‌اند و الآن در اين منطقه ساكن‌اند. سومين موضوع، افزايش تعداد رقبا در اجارة ساختمان است كه هر سال اين رقابت شدت مي‌گيرد. با وجود اين، مقامات سازمان حج و زيارت ايران در جلسه‌هاي برنامه‌ريزي و هماهنگي براي تأمين رفاه زائران تأكيد دارند و رمز موفقيت ايران اقدام به موقع در اجارة ساختمان‌ها است.
در چند سال اخير، روند رشد قيمت اجاره‌ها و هزينه‌ها و تورم ادامه داشته است. افزايش قيمت مصالح ساختماني و هزينه‌هاي جاري آب و برق و مواردي ديگر هر سال رو به افزايش است. قيمت زمين در مكه نيز بالا رفته است و مالكان ساختمان‌ها نيز چون هزينه‌هاي بيشتري پرداخت ميكنند، طبعاً اجاره ساختمان‌هاي خود را افزايش مي‌دهند.
بر اساس همه اين دلايل، در آينده تورم بيشتري خواهيم داشت. اجراي طرح‌هاي جديد عمراني، طرح توسعه فضاي مسعي، طرح‌هاي توسعة منا و از طرف ديگر پيش‌بيني مالكان در افزايش تعداد زائران موسم حج و نيز وجود تقاضاي زياد، همگي در افزايش قيمت اجاره‌ها تأثير مستقيم دارد.
سرانة اجاره براي هر ايراني از 1050 ريال تا 2300 ريال متغير است. اين تغيير در قيمت‌ها و سرانه متناسب با گروه‌بندي اسكان زائران بر اساس ميزان مبلغ پرداختي در هنگام ثبت نام است. دفتر نمايندگي سازمان حج و زيارت در طول سال، پي‌گيري‌هاي مستمري براي تأمين ساختمان‌هاي محل اسكان انجام مي‌دهد و در اين راه از هيچ تلاشي دريغ نمي‌كند.
وضعيت اسكان در سال آينده
مديركل روابط عمومي سازمان حج و زيارت(عبدالله نصيري) در گفتگو با خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا) گفت: محل اسكان حجاج تمتع در مكه در سال آينده به
خانه خدا نزديك‌تر مي‌شود.
وي در اين‌باره افزود: با وجود گراني هتل‌هاي نزديك به حرم، حجاجي كه علاقه‌مند به اسكان در هتل‌هاي نزديك به حرم باشند، مي‌توانند اين اماكن را انتخاب كنند. بنابراين، زائران ايراني نيز در مكة مكرمه مي‌توانند در هتل‌هاي نزديك به حرم اسكان يابند.
وي با اشاره به افزايش قيمت حج تمتع در سال آينده اظهار كرد: در حال حاضر قيمت‌ها در كمترين حالت 1 ميليون و 650 و در بيشترين قيمت به 2 ميليون و 200 هزار تومان است كه بر اساس اين تصميم‌گيري سير صعودي بيشتري پيدا خواهد كرد.
مديركل روابط‌عمومي سازمان حج و زيارت در پاسخ به پرسش خبرنگار ايكنا مبني بر اين‌كه آيا اين افزايش قيمت‌ها به افرادي كه در سال‌هاي گذشته ثبت‌نام كرده‌اند مربوط مي‌شود يا خير، گفت: به دليل اين‌كه هر ساله چگونگي اسكان و تغذيه حجاج در ايام قبل از اعزام توسط خود آن‌ها انتخاب مي‌شود، اين افزايش قيمت به‌طور مستقيم بر قيمت اعزام حجاجي كه در سال‌هاي گذشته نيز ثبت‌نام كرده‌اند، تأثير مي‌گذارد.
خدمات اطلاع‌رساني و رايانه‌اي
گفتگو با مدير امور حج و زيارت سازمان صدا و سيما
حسن گروسي، در گفتگو با «پايگاه اطلاع رساني حج»، همراهي و هماهنگي بعثة مقام معظم رهبري با امور حج و زيارت صدا و سيما را يكي از تكيه‌گاه‌هاي مهم جهت حمايت و پشتيباني از گروه‌هاي اعزامي صدا و سيما دانست و گفت: خوشبختانه توانسته‌ايم با حمايت‌ها و همراهي‌هاي سرپرست محترم حجاج ايراني، آيت‌الله ري‌شهري و همكاران ايشان به امور برنامه‌سازي بپردازيم و از زمان استقرار گروه‌هاي مختلف، كار برنامه‌سازي و پخش از شبكه‌هاي مختلف صدا و سيما آغاز شده است.
وي با تأكيد بر اين‌كه بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته، صدا و سيما در تمام طول سال، نسبت به توليد و پخش برنامه‌هاي مختلف با موضوع حج و زيارت توجه دارد، افزود: قبل از اعزام گروه‌ها به مدينة منوره، فعاليت ويژه‌اي را آغاز كرديم و ضمن دعوت از مسئولان مختلف دستگاه‌هاي اجرايي حج و زيارت و نيز مقامات سازمان‌هاي مرتبط با اين امر، همچون گمرك، هواپيمايي و... نسبت به اطلاع‌رساني مداوم و پوشش خبري كامل امور حج توجه خاصي صورت گرفت. در همين حال توانستيم توجه بسياري از مخاطبان و زائران را به مسائل مختلف اين سفر روحاني جلب
كنيم كه بر اساس نتايج نظرسنجي‌هاي انجام شده، بازتاب اين برنامه‌ها كه از شبكه‌هاي مختلف سراسري صدا و سيما پخش شده، مطلوب بوده است.
گروسي همچنين به فعاليت شبانه‌روزي سايت لبيك و شبكه تلويزيوني اينترنتي حج كه از سال 84 كار خود را آغاز كرده، اشاره كرد و گفت: علاوه بر اين دو بخش، توليدات گروه‌هاي اعزامي صدا و سيما در برنامه‌هاي روضة رضوان، رد پاي باران، طواف عشق و... در حال پخش است و گروه‌هاي برنامه‌ساز شامل كارگردانان، تهيه‌كنندگان، مجريان و ديگر عوامل اين برنامه‌ها از مدينة منوره به توليد برنامه‌هاي روتين و ويژه خود اقدام كرده‌اند.
وي در مورد پوشش كامل اخبار و گزارش‌هاي ارسالي خبرنگاران صدا و سيما گفت: بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي مفصل صورت گرفته، اخبار و گزارش‌هاي توليد شده در مدينة منوره به‌طور كامل و در بخش‌هاي مهم خبري شبكه يك تلويزيون و شبكه خبر و نيز بخش‌هاي پر مخاطب و شنوندة راديو سراسري ايران و ديگر شبكه‌ها پخش شده و مورد استقبال قرار گرفته است.
وي، حضور برنامه‌سازان، فيلمبرداران، عوامل اجرايي و مجريان زبده و نيز خبرنگاران و گزارشگران پر تلاش و متبحر صدا و سيما را از نقاط قوت برنامه‌سازي در ايام حج و ارسال توليدات از مدينة منوره و مكه دانست و گفت: در برنامه‌هاي امسال گروه حج و زيارت صدا و سيما، تمهيدات ويژه‌اي انديشيده شده است تا برنامه‌هاي بيشتري از شبكه‌هاي مختلف سراسري و استاني صدا و سيما پخش شود. به اين ترتيب علاوه بر شبكه‌هاي سراسري، شبكه‌هاي استاني نيز در بخش‌هاي مختلفي، زمان‌هايي را براي پخش توليدات گروه‌هاي اعزامي به حج، در نظر گرفته‌اند.
روضه رضوان، رد پاي باران و طواف عشق از جمله برنامه‌هاي روتين شبكه‌هاي مختلف تلويزيون است كه فعاليت خود را قبل از موسم حج شروع كرده‌اند و به موضوع معارف اسلامي مي‌پردازند. امسال برنامه‌اي جديد با نام «از قاف تا قبله» از
شبكه اول تلويزيون در پربيننده‌ترين ساعت اين شبكه (بعد از خبر ساعت 21 و قبل از سريال) پخش مي‌شود.
به گفتة مدير گروه حج و زيارت صدا و سيما، تعداد زيادي از هنرمندان و كارگردانان كشورمان همچون نادر طالب‌زاده، حميد جليلوند، كمال تبريزي، همايون اسعديان، محمدحسين لطيفي و نيز مجريان خبره‌اي همچون اميرحسين مدرس‌زاده، احمد اكبرنژاد، عليخاني و... در ميان گروه‌هاي مستندساز و ساخت برنامه‌هاي تلويزيوني حضور دارند.
وي ساخت و توليد گزارش‌هاي تصويري را يكي ديگر از كارهاي گروه‌هاي اعزامي صدا و سيما دانست و در مورد برنامه‌هاي راديويي گفت: هر روز در بخش‌هاي مختلف برنامه‌هاي راديويي، در ارتباطات زنده و مستقيم خبرنگاران حاضر در مدينه و سپس مكه گزارش‌هايي خواهيم داشت.
وي پخش مستقيم دعاي كميل از مدينه و مكه را يكي از برنامه‌هاي پوششي صدا و سيما دانست وگفت: بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته دو مراسم دعاي كميل در مدينه به‌طور زنده پخش شده است و همه تلاش گروه‌هاي برنامه‌ساز و عوامل اجرايي سازمان بر اين است تا با تدارك تجهيزات و به ياري خداوند، دو مراسم ديگر دعاي كميل را در سفر مدينة بعد زائران، تهيه و به‌طور زنده و مستقيم پخش كنند كه هموطنان‌مان در ايران مي‌توانند اين دو مراسم (دعاي كميل مدينه بعد) را از شبكه يك و دو تلويزيون و نيز شبكه تلويزيون اينترنتي مشاهده كنند. اين برنامه‌ها از شبكه‌هاي راديو قرآن و معارف نيز پخش مي‌شود.
پخش مراسم دعاي عرفات از تلويزيون اينترنتي، راديو ايران و شبكه يك سيما و نيز مراسم برائت از مشركين از ديگر برنامه‌هاي مديريت حج و زيارت سازمان صدا و سيما است.
وي در همين حال به پخش برنامه‌هاي ويژه موسم حج و مجموعه اخبار و
گزارش‌هاي گروه‌هاي برنامه‌ساز از شبكه‌هاي العالم، كوثر، پرس و ديگر شبكه‌هاي تلويزيوني كه مناطقي از جهان را پوشش مي‌دهند، اشاره كرد و گفت: با حضور مستند‌سازان و كارگردانان مطرح كشورمان، قرار است فيلم‌هاي مستندي با موضوع خانوادة شهدا و جانبازان، سفرنامة حج شهيد آويني، طرح زندگي دوباره (كاري از محمدحسين لطيفي) و سوغات در حج و مستند‌هاي ديگر ساخته شود.
گروسي همچنين با تصريح به اين‌كه وجود برخي محدوديت‌ها در حرم حضرت رسول9 و ديگر اماكن متبركه، روند ساخت برنامه در مدينه و مكه را با اختلال مواجه مي‌كند، افزود: يكي از آرزوهاي من، ساخت شهرك سينمايي حج است كه مي‌تواند به بسياري از كمبودهاي برنامه‌سازي پايان دهد. در صورت تحقق اين امر، مطمئن هستم كه كارگردانان كشورمان مي‌توانند هفته‌اي دست‌كم دو، سه فيلم با موضوع حج بسازند.
ديدار خبرنگاران با نمايندة ولي فقيه در امور حج
آيت الله ري‌شهري در ديدار گروه اعزامي صدا و سيما به حج با ايشان، از خبرنگاران و برنامه‌سازان خواست كه امسال به وحدت و انسجام اسلامي بيش از سال‌هاي گذشته اهميت بدهند. همچنين نمايندة ولي فقيه در حج و زيارت با اشاره به نزديكي انتخابات، از گروه اعزامي صدا و سيما خواست با انتقال فضاي معنوي حج به داخل كشور زمينه را براي برگزاري هرچه باشكوه‌تر انتخاباتِ پيش رو فراهم كنند. وي نزديك كردن مسلمانان جهان را به يكديگر و نيز كمك به تقريب مذاهب را در راستاي انسجام اسلامي دانست و افزود: تمام برنامه‌ها و تلاش‌ها در موسم حج مي‌بايست اين منظور و هدف را محقق سازد.
وي ضمن تبيين نقش حج در سازندگي انسان، از تلاش‌هاي صدا و سيما در انتقال گزارش‌هاي مربوط به حج سال جاري تقدير و تشكر كرد و گفت: هر قدر با
فرهنگ‌سازي و انتقال فضاي معنوي و معطر حج به داخل و خارج از كشور هنر به خرج داده، صحنه‌هاي پرجاذبه و سازندة اين موسم را هنرمندانه ارائه كنيد، براي جامعه و خودتان آثار و بركات زيادي به همراه خواهد داشت.
وي لزوم توجه بيشتر به حضرت ولي عصر (عجّل الله تعالي فرجه الشريف) به‌ويژه در روز عرفه و سرزمين عرفات، تشريح نقش انقلاب اسلامي در جهان و اخذ ديدگاه‌هاي شخصيت‌هاي فرهنگي مسلمان را از ديگر محورهاي توليدي مورد انتظار از گروه اعزامي صدا و سيما برشمرد.
آيت الله ري شهري با استناد به روايتي از اميرالمومنين (عليه السلام) خطاب به حاضران در اين نشست گفت: چنانچه كار و وظايف محوله براي خدا و به ياد او انجام گيرد، افزون بر اين‌كه شاهد موفقيت در نتيجه تلاش‌هاي خودتان خواهيد بود، از امدادهاي الهي نيز بهره‌مند مي‌شويد. مضافاً اين‌كه كار كردن براي خدا موجب نورانيت دل و آسايش باطني انسان نيز مي‌شود.
خدمات رايانه‌اي
مهندس علي‌رضا يمقاني، مدير بخش رايانه سازمان و مسئول آمار و انفورماتيك ستاد مكه مكرمه:
زائران مي‌توانند با دسترسي به سيستم يكپارچه رايانه‌اي در لابي هتل «دار هادي»، دوستان و آشنايان خود را در برنامة نرم‌افزاري بخش آمار و انفورماتيك سازمان حج و زيارت جست‌وجو كنند. در لابي هتل دار هادي(محل استقرار بعثة ايران و چندين كاروان ايراني) اتاق مجهزي به اين امر اختصاص يافته است. زائران مي‌توانند تمام آمارهاي ورودي به مكة مكرمه از جمهوري اسلامي ايران يا مدينة منوره، نوع و ظرفيت پروازهاي هواپيمايي كشورمان يا هواپيمايي سعودي، منطقه‌بندي و اسكان زائران، اطلاعات مربوط به مديران و عوامل كاروان‌ها، آمار طبخ غذا، اطلاعات هزينه‌ها و مانند
آن‌ها را از رايانه‌هاي اين اتاق شيشه‌اي بگيرند.
برنامه‌هاي نرم‌افزاري بخش آمار و انفورماتيك ستاد مكة مكرمه به گونه‌اي طراحي شده است كه مي‌تواند تمام اطلاعات زائران ايراني را در اختيار همة افراد مسئول قرار دهد. اين اطلاعات به صورت دسته‌بندي شده در جداول مخصوصي نگهداري مي‌شود تا علاوه بر يكسان‌سازي آمارها و پرهيز از اختلاف در خروجي هريك از واحدها، اطلاع‌رساني بر مبناي اين داده‌ها نيز آسان شود؛ به گونه‌اي كه امروز مي‌توانيم آمار ورود زائران به مكه مكرمه را روزها جلوتر دريافت كنيم.
يمقاني دربارة تهيه نرم‌افزارهاي مختلف براي تسهيل در طبقه‌بندي داده‌هاي رايانه‌اي گفت: «كار ما در سه بخش قبل از انجام عمليات حج، هنگام موسم و پس از عمليات حج تقسيم مي‌شود كه توليد نرم‌افزارهاي هر بخش از وظايف ما به شمار مي‌رود.»
نگارش 6 نسخه جديد و كامل نرم‌افزاري براي ساماندهي امور حج از مهم‌ترين اقدامات بخش رايانة سازمان حج و زيارت طي سال گذشته است. نوشتن برنامه از يك سو و قرار دادن اين برنامه‌ها روي اينترنت، حجم رفت و آمد مديران كاروان‌ها و زائران به سازمان حج و زيارت و نمايندگي‌ها و ادارات كل در شهرستان‌ها را تا حد چشمگيري كاهش داد. به‌گونه‌اي كه زائران در سال جاري توانستند با استفاده از امكانات اينترنتي، كاروان مورد نظر خود را انتخاب كنند و به سازمان حج و زيارت نيايند.
6 نرم‌افزار ويژه كه امسال براي اولين بار نوشته و تهيه شده و يا نسخة تكميليِ نرم‌افزارهاي سال‌هاي گذشته است، به بخش ويزا و رواديد، ثبت‌نام زائران، عمليات مالي در مركز، نظارت بر عملكرد مالي شهرستان‌ها و استان‌ها، مجوز صدور بليت و صورت‌جلسات پروازي اختصاص دارد. با توجه به اين‌كه رياست سازمان حج و زيارت بر استفاده از هر دو سيستم رايانه‌اي و سنتي براي ثبت‌نام زائران و فعاليت مديران
كاروان‌ها تأكيد كرده بود، نسخه نرم‌افزاري به خوبي توانست آزمايش خود را در اين بخش پس دهد و كامل و بي‌نقص باشد.
وي افزود: «قبلاً سيستم ثبت‌نام استاني و عمليات مالي به اتمام مي‌رسيد و نسخه‌اي از آن به صورت اطلاعات مندرج روي سي‌دي تحويل سازمان حج و زيارت مي‌شد. در حالي كه امسال با تهيه نرم‌افزار تحت وب، علاوه بر اين‌كه كار ثبت‌نام و عمليات مالي شهرستان‌ها را آسان كرده‌ايم، مي‌توانيم بر تمام مراحل عمليات مالي، قبل از ارسال به مركز، نظارت داشته باشيم.»
سومين نرم‌افزاري كه بخش رايانة سازمان طراحي و اجرا كرده، نرم‌افزار مالي و حسابداري است كه اين كار با نظارت امور مالي سازمان حج و زيارت انجام شده است.
اما مهم‌ترين نرم‌افزاري كه براي امسال طراحي شد، مورد استفاده مشترك دو كشور جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي قرار گرفت. دولت ميزبان در حج سال جاري بر تهيه گذرنامه عادي و ارائه اطلاعات رواديد به صورت نسخه اينترنتي تأكيد كرده بود. به اين معني كه ديگر نبايد اطلاعات حجاج ايراني روي سي‌دي يا ديسكت به بخش رواديد ارائه مي‌شد. اگر ما دير اقدام مي‌كرديم، همين اصرار مقامات سعودي مي‌توانست براي ما بحران‌زا باشد.
يكي ديگر از نرم‌افزارهاي طراحي شده از سوي بخش رايانه سازمان حج و زيارت، برنامه صدور مجوز براي ارائه بليت و رزرواسيون هواپيمايي و نرم‌افزار ديگر، تهيه صورت جلسات پروازي است كه امكان ورود اطلاعات از تمام فرودگاه‌ها را آسان مي‌كند.
اقدام ديگري كه اين بخش به عنوان وظايف خود لحاظ كرده، اين است كه با هماهنگي ادارة گذرنامه و ادارة كل امور اتباع خارجي از پرواز افراد ايراني به وسيلة هواپيماهاي فعال در سفر زائران اعزامي از سازمان حج و زيارت جلوگيري مي‌كند.
يمقاني دربارة آمادگي بخش متبوع خود براي به‌كارگيري اين نرم‌افزارها
ميگويد: «بايد حج را به لحاظ آماري و انفورماتيك بدون تنش و نگراني آغاز مي‌كرديم. براي همين، كارشناسان ما از ارديبهشت‌ماه سال جاري، كارشان را همزمان با خدمات رساني به زائران عمره آغاز كردند و امروز، تمام اين نرم‌افزارها امتحان خود را به خوبي پس داده و در اختيار همه مديران مكه و مدينه است؛ مثلاً امروز اگر زائري در منطقة 8 مكة مكرمه هتل خود را گم كند، نيازي به مراجعه به ستاد گمشدگان ندارد، بلكه مدير يك منطقة ديگر مي‌تواند با جست‌وجوي نام او در نرم‌افزارهاي موجود، كاروان، هتل و نشاني محل اقامت آن زائر را پيدا كند. به عبارت ساده‌تر، توزيع اطلاعات به گونه‌اي است كه همه بتوانند به سادگي از آن استفاده كنند.»
مدير بخش رايانه سازمان حج و زيارت و مسئول آمار و انفورماتيك ستاد مكة مكرمه، دربارة نرم‌افزار آشپزخانه‌هاي متمركز در اين شهر و مدينة منوره گفت: «يكي از آرزوهاي ديرينة مسئولان سازمان، طبخ غذا در اين آشپزخانه‌ها و برنامه‌ريزي پخت غذا به وسيلة نرم‌افزارهاي ويژه بود. بنابراين، با استفاده از اين برنامه‌ها، طعم و مزة غذاها هم يكسان مي‌شود كه البته بايد بخش‌هايي از نرم‌افزار آشپزخانه تصحيح شود.» حتي توزيع خيمه‌ها و اختصاص اتوبوس در مشاعر نيز به وسيله رايانه صورت مي‌گيرد. بنابراين، بيشترين استفاده از ظرفيت‌هاي موجود در ايام موسم از نرم‌افزارها مي‌شود.
مخابرات
به گفتة مسئولان مخابرات بعثة جمهوري اسلامي ايران:
تمامي تداركات لازم براي سهولت زائران بيت‌الله الحرام در برقراري ارتباطات تلفني با خانواده‌هايشان تجهيز و اين دفتر از روز دهم آذرماه در مكه مكرمه مستقر و فعال شده است. شركت مخابرات ايران در دو بخش ارتباطات تلفني زميني و نيز ارتباطات تلفن همراه، خدمات خود را در مكه مكرمه و مدينه منوره به زائران ارائه مي‌كند.
از نخستين روز استقرار دفتر نمايندگي شركت پُست و مخابرات تا روز سيزدهم، 23 مورد تعويض سيم كارت و 17 مورد مفقودي سيم‌كارت بوده است و بر اساس آمارها، سه موضوع سرقت، مفقودي و تعويض سيم‌كارت تلفن همراه، باعث بيشترين مراجعه به دفتر مذكور شده است.
با برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته در ستاد امور مخابراتي ويژه حج و زيارت در تهران قبل از اعزام كاروان‌ها و نيز فعاليت ستادي و اجرايي پس از استقرار و ورود نخستين كاروان‌ها، خدمات ويژه‌اي به زائران در مدينه و مكه ارائه شده است. اموري چون تعويض سيم‌كارت كه در ايران از سوي دفاتر خدمات امور مشتركين طي 24 ساعت انجام مي‌شود، براي زائران ايراني حاضر در مدينه به كمتر از 30 دقيقه كاهش يافت. در نتيجه، هر يك از زائران ايراني كه به هر دليلي، سيم‌كارت خود را از دست داده‌اند(مفقودي يا سرقت)، با مراجعه به دفتر نمايندگي شركت پُست و مخابرات در مدينه، كمتر از 30 دقيقه موفق به دريافت سيم‌كارت جديد شده‌اند.
رسيدگي به محدوديت سرويس بر اساس تقاضاي زائران، بررسي كدهاي عبور (Pin-Puk) و استعلام آن‌ها از شركت مخابرات ايران و نيز راه‌اندازي و نصب نرم‌افزارهاي تلفن همراه از ديگر خدماتي است كه نمايندگي شركت پُست و مخابرات به زائران ارائه كرده است. نيز حل و فصل موقت بدهي مشتركان و تلاش براي برقراري دوباره خط ارتباط تلفن همراه زائران از ديگر خدمات اين دفتر است.
هزينه تمامي خدمات ارائه شده (صدور و تعويض سيم‌كارت) به زائران مراجعه كننده، بر اساس تعرفه‌هاي شركت مخابرات، در ايران محاسبه و دريافت مي‌شود. اين خدمات بر اساس تعرفه هزينه‌ها در ايران است.
دفتر نمايندگي شركت پُست و مخابرات، علاوه بر خدمات ارتباطات تلفني، خدمات ارسال نمابر را نيز به زائران ارائه مي‌كند. به اين ترتيب كه در صورت درخواست زائران در مدينه و مكه، اين عزيزان مي‌توانند متن نمابر خود را به صورت
مستقيم از طريق اين دفتر ارسال كنند. شكل ديگر ارائه اين خدمت چنين است كه متن نمابر را به ايران ارسال و شركت پُست، پس از دريافت متن، از طريق همكاران توزيع مرسولات به مقصد موردنظر زائران در ايران تحويل مي‌دهد.
قبول و ارسال مرسولات پُستي نيز يكي ديگر از خدمات شركت پُست و مخابرات در مدينه و مكه است. در اين نوع خدمت، تنها ارسال محموله مطبوعات شامل كارت پستال و مطبوعه ممكن است و به دليل محدوديت‌هاي گمركي نمي‌توان محموله‌هاي ديگري را به ايران ارسال كرد. بنابراين نمي‌توان انتظار داشت كه هر محموله‌اي قابل ارسال به ايران باشد.
بر اساس هماهنگي‌هاي صورت گرفته، مديران كاروان‌ها از طريق برگه‌هاي طراحي شده، با قيد ساعت درخواست تماس تلفني دارند كه بايد در آن، زمان و ساعت مورد نظر زائران درج شود تا با هماهنگي دفتر پست و مخابرات، اپراتوري 126 از تهران، در ساعت خواسته شده با زائران مستقر در هتل‌هاي مدينه تماس گرفته و به اين ترتيب زائران ايراني مي‌توانند با خانواده‌هاي خود صحبت كنند.
مسئول دفتر پست و مخابرات ستاد حج مكه مكرمه اعلام كرد: براي افزايش كميت و كيفيت ارتباط خطوط تلفني بين ايران و عربستان 300 كانال ارتباطي به مسيرهاي ارتباطي دو كشور افزوده شده است. مهدي مقوم در گفت‌وگو با «زائر» با اشاره به اين‌كه هزينه‌هاي برقراري ارتباط از ايران به عربستان بسيار كمتر از عربستان به ايران است از زائران خواست براي كاهش هزينه‌هاي خود به توصيه‌هاي دفتر پست و مخابرات توجه كنند. وي از برقراري امكان ارتباطي 140 كاروان با ايران خبر داد و گفت: زائراني كه از طريق خط ارتباطي كاروان هاي خود با ايران تماس بگيرند، هزينة تلفن آن‌ها 167 تومان در هر دقيقه محاسبه مي‌شود.
مقدم با بيان اين‌كه از تاريخ سوم آذر تا بيست و سوم آذر بيش از دو ميليون و سيصد هزار تماس تلفني بين ايران و عربستان صورت گرفته است، گفت: مجموعه
مكالمات صورت گرفته در اين مدت پنج ميليون و چهارصد هزار دقيقه است كه سهم ارتباط از ايران با زائران بيش از چهار ميليون و يك‌صد هزار دقيقه و سهم ارتباطي از عربستان با ايران بيش از يك ميليون و دويست و هفتاد هزار دقيقه بوده است.
وي گفت: با بررسي‌هاي انجام شده تا تاريخ 20 آذرماه بيش از 45 هزار مشترك تلفن همراه ايران در عربستان فعال شده و از سرويس رومينگ استفاده كرده‌اند كه حدود بيست و پنج هزار مشترك تحت پوشش شبكه الجوال و حدود بيست هزار مشترك نيز تحت شبكه الاتحاد (موبايلي- KSA03 و الاتصالات) قرار گرفته‌اند.
مسئول دفتر پست ومخابرات ستاد مكه مكرمه همچنين قطع به موقع تلفن‌هاي همراه سرقتي و مفقودي را از ديگر خدمات اين دفتر عنوان كرد و گفت: اين اقدام حتي با تماس تلفني زائران و مديران كاروان‌ها انجام مي‌شود. پس از اين مرحله زائران مي‌توانند با حضور در دفتر پست و مخابرات و ارائه كارت شناسايي در كمتر از 10 دقيقه سيم كارت جديد خود را دريافت كنند. تاكنون 120 سيم كارت مفقودي و سرقتي قطع شده و 82 سيم كارت جديد نيز صادر گرديده است.
وي در پايان، توصيه‌هاي ذيل را موجب كاهش هزينه‌هاي ارتباطات تلفني دانست:
1. با توجه به بالا بردن هزينه تماس از عربستان به ايران توصيه مي‌شود، بيشتر تماس‌هاي تلفني از ايران باشد.
2. مفقود شدن يا سرقت سيم‌كارت را بلافاصله به ستاد پست و مخابرات اعلام نماييد.
3. بعد از پايان مكالمات خود حتماً از قطع شدن تماس اطمينان حاصل كنيد.
اينترنت رايگان در مشاعر
شركت مخابرات عربستان سعودي اعلام كرد اين شركت امسال براي اولين بار سرويس رايگان خدمات اينترنت بي‌سيمي را براي زائران خانه خدا در مشاعر مقدسه ارائه كرد. حجاج مي‌توانند از پنجم تا 21 ذي‌الحجه به صورت رايگان از اين خدمات استفاده كنند. بر اساس اين گزارش جهت پوشش‌دهي آسان اينترنتي به زائران خانة خدا در منا و مسجد الحرام 14 مركز مخابراتي ويژه ايجاد شده است.
هيأت پزشكي حج
بهترين نسخة درماني براي زائران: پيش‌گيري و صبر
رييس بيمارستان هيأت پزشكي ايران از آمادگي كامل كادر درماني ايران براي پذيرش و معالجه زائران كشورمان خبر داد و گفت: «خوشبختانه با رعايت توصيه‌هاي بهداشتي و نظارت مستمر پزشكان و بازرسان بهداشت مواد غذايي، زائران ايراني با مشكل خاصي در امور بهداشتي و پزشكي مواجه نشدند. دكتر حسن توكلي رييس هيأت پزشكي ايران در مدينة منوره افزود: اين بيمارستان به بخش‌هاي تخصصي بستري، سي سي يو، آي سي يو، اورژانس، راديولوژي و آزمايشگاه و نيز درمانگاه‌هاي تخصصي داخلي، قلب، جراحي عمومي، ارتوپدي، گوش و حلق و بيني، دندان‌پزشكي، چشم‌پزشكي و روان‌پزشكي مجهز است و در تمام ساعات شبانه‌روز، در صورت ارجاع زائران بيمار از سوي پزشكان كاروان‌ها، مراحل بستري و درمان به‌سرعت انجام و خدمات پزشكي لازم به صورت تخصصي ارائه مي‌شود. همچنين علاوه بر اين بيمارستان، به دليل تراكم زائران ايراني در مناطق يك، دو و سه شهر مدينه، سه درمانگاه ويژه خواهران در هتل‌هاي انصار الجديد(منطقه يك)، دارالرحمه(منطقه دو) و صافي(منطقه سه) مستقر هستند كه خدمات لازم را ارائه ميكنند.
وي با اشاره به اين‌كه در هر كاروان يك پزشك براي معاينه زائران و ارائه
توصيه‌هاي بهداشتي و پزشكي به آنان حضور دارد، افزود: اين پزشكان عصر هر روز در جلسة توجيهي و آموزشي هيأت پزشكي ايران در مدينه حضور يافته، گزارش‌هاي روزانة هر كاروان را ارائه ميكنند.
وي نظارت بر خريد مواد غذايي و طبخ غذاي زائران ايراني را از ديگر وظايف كادر پزشكي و ناظران بهداشت هيأت پزشكي ايران در مدينه برشمرد و گفت: خوشبختانه در اين بخش، تمام مسايل بهداشتي در خريد و طبخ مواد غذايي از سوي پزشكان عمومي و ناظران بهداشت مورد توجه قرار مي‌گيرد و كوچك‌ترين مسئله‌اي در بهداشت مواد غذايي، رسيدگي خواهد شد.
وي گفت: ميزان اين نظارت‌ها و دقت‌ها چنان است كه در آشپزخانه‌هاي مركزي، پزشك مسئول مستقر است و بر روند تهيه، آماده‌سازي و طبخ غذا تا مرحله سرو غذا نظارت ميكنند. از اين بابت نيز به همه زائران ايراني اطمينان مي‌دهيم كه هيچ‌گونه مشكلي در خريد و طبخ مواد غذايي وجود ندارد و غذايي كه در هتل‌ها، سرو مي‌شود، كاملاً بهداشتي است.
دكتر توكلي در همين حال از همه زائران ايراني در مدينه خواست تا ضمن توجه به بهداشت فردي و مصرف فراوان ميوه و سبزي در رستوران هتل‌ها، در مصرف غذا تعادل را رعايت كنند و با پيروي از يك الگوي غذايي، پياده‌روي را فراموش نكرده، مراقب سلامت خود باشند. به اين ترتيب ميزان ابتلا به مشكلات گوارشي كاهش مي‌يابد.
وي همچنين توصيه كرد تا زائران به‌خاطر حفظ سلامت و بهداشت فردي، از خريداري مواد غذايي از دست‌فروشان خودداري كنند و در صورت تمايل تنها از فروشگاه‌ها و رستوران‌هاي استاندارد، خريد كنند.
دكتر توكلي، عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران همچنين به موضوع استفاده زائران ايراني از ماسك‌هاي بهداشتي اشاره كرد و گفت: بر اساس
هماهنگي‌هاي صورت گرفته، همة اعضاي كاروان‌ها، ماسك بهداشتي دريافت كرده‌اند و بهتر است در هنگام تردد در خيابان‌هاي اطراف مسجدالنبي و نيز زمان مراجعه به محوطه اين مسجد، از ماسك‌هاي صورت استفاده كنند تا از ابتلا به بيماري‌هاي مختلف جلوگيري شود.
وي، سرماخوردگي را شايع‌ترين بيماري در طول اقامت در مدينه دانست و گفت: به دليل ازدحام جمعيت از كشورهاي مختلف و عدم رعايت اصول بهداشتي از سوي همة آنان، استفاده از ماسك صورت توصيه مي‌شود.
بيمارستان هيأت پزشكي ايران در مدينه منوره به يازده دستگاه آمبولانس مجهز است كه در صورت نياز، به انتقال بيماران و ارائه خدمات اوليه پزشكي و درماني اقدام ميكنند.
همچنين بر اساس هماهنگي‌هاي انجام شده، چهار پزشك رابط عرب‌زبان براي انتقال بيماران حاد به بيمارستان‌هاي عربستان حضور دارند. رييس بيمارستان هيأت پزشكي ايران در مدينة منوره همچنين از زائران ايراني خواست با رعايت اصول بهداشتي و عمل به توصيه‌هاي پزشكي كاروان‌ها، ضمن حفظ سلامت خود و ديگر زائران، در نهايت صحت و سلامت خود را براي حضور در مكة مكرمه و اعمال موسم حج آماده كنند.
مراقبت از بهداشت و سلامت بيش از يك‌صد هزار زائر در طول دست كم چهل‌وپنج روز، كار بسيار دشوار و حساسي است كه حضور سالمندان، اين مأموريت را سخت‌تر مي‌كند. اين در حالي است كه به گفته دكتر توكلي، رييس هيأت پزشكي حج، مستقر در مدينة منوره، بيش از نيمي از زائران امسال را افراد بالاي شصت سال تشكيل مي‌دهند و مراقبت از آن‌ها، كاري خطير به شمار مي‌رود.
با آغاز ابتلا به ناراحتي‌هاي معمول ايام حج و شيوع بيماري‌هايي نظير سرماخوردگي و عفونت مجاري تنفسي، حجاج در مسير بازگشت به كشور، نگران
تداوم و ماندگاري بيماري‌هايشان هستند و با وجود برودت شديد هوا و بارش‌هاي مداوم زمستاني در ايران، مزمن شدن اين ناراحتي‌ها آزارشان مي‌دهد. حجم مراجعه به پزشكان كاروان‌ها و مركز پزشكي حج، وابسته به هلال احمر جمهوري اسلامي ايران، مستقر در مدينة منوره نشان مي‌دهد كه بايد حجاج ايراني را با آخرين توصيه‌هاي پزشكي ـ بهداشتي به سلامت كامل نزديك كرد. هرچند كه توكلي عقيده دارد، محل بهبود كامل بيماري‌ها اينجا نيست و حاجيان بايد با صبر و حوصله، مراحل درمان خود را بگذرانند.
اغلب زائران بر اثر گرماي هوا و فشار اعمال، دچار ضعف بدني و سپس بيماري‌هاي متعدد مي‌شوند. امسال، موسم حج تمتع با فصل سرما مقارن شده است. ما در ايام مدينه بعد، شاهد برودت شديد هوا در مدينه هستيم و حتي برخي از زائران به دنبال تأمين بخاري هستند. فاصلة دماي روز و شب هم اين مسئله را تشديد مي‌كند. از طرف ديگر، سنگيني اعمال و خستگي فيزيكي، استرس و فشارهاي رواني كه ناشي از تراكم جمعيت حجاج در اعمال مي‌شود، شيوع بيماري را آسان مي‌كند. چرا كه ضعف و خستگي، سيستم ايمني بدن را مستعد پذيرايي از ويروس‌ها مي‌كند. برخي رفتارهاي غيربهداشتي و نابه‌هنجار اجتماعي از سوي حجاج ساير كشورها در عرفات، مشعر، منا و شهر مكه هم موجب شيوع فزايندة انواع مختلف گرفتاري‌هاي تنفسي، نظير سرماخوردگي ساده (فارنژيت‌هاي ويروسي)، ايجاد يا عود سينوزيت‌ها يا برونشيت‌هاي قبلي (سينوبرونشيت) عفونت‌هاي آدنوويروسي همراه با گرفتاري چشمي (كونژونكتيويت)، شبه آنفلوآنزا و آنفلوآنزا، سوار شدن عفونت بر آسم يا COPDقبلي، ذات‌الريه و بعضاً عوارض ناشي از اين بيماري‌ها در بين زائران كليه كشورها مي‌شود.
دست كم يك هزار زائر بالاي هشتاد و چهار سال، بيشتر از برنامه پيش‌بيني شده داريم. علاوه بر اين، بيش از نيمي از زائران ايراني، فراتر از شصت و چهار سال دارند كه مراقبت از اين‌ها كار بسيار دشواري است. در حالي كه از نظر علم پزشكي، افراد
بالاي شصت سال، زمينه بسيار فراواني براي ابتلا به بيماري دارند. طبق بررسي‌هاي به عمل آمده در سال‌هاي اخير، شايع‌ترين عامل مولد اين گرفتاري‌ها عفونت‌ها بوده‌اند و از ميان عفونت‌ها شايع‌ترين عامل عفوني ويروس‌ها و از ميان ويروس‌ها، آدنو ويروس‌ها با شيوع سي‌وشش درصد و آنفلوآنزاي تيپ B با شيوع نوزده درصد شايع‌ترين عوامل بوده‌اند. در سير اين عفونت‌ها، ممكن است، در زمينه سينوزيت‌هاي قبلي، برونشيت‌هاي قبلي، آسم و COPD، اختلالات ايمني، درمان‌هاي ناقص نابجا و غيرمنطقي و نظاير آن عفونت‌هاي باكتريايي نيز به گرفتاري تنفسي سوار شده و فرآيند را پيچيده و سير بيماري را طولاني كند.
اين بيماري، تا زمان بازگشت درماني ندارد كه بشود با دارو به آن دست يافت. عفونتي ايجاد شده و اين عفونت، مخاط تنفسي را دچار التهاب مي‌كند. اين التهاب با مراجعه زائران به مسجدالنبي يا سطح شهر مدينه دوباره شدت مي‌گيرد؛ چرا كه آن‌ها مجدداً در معرض اين عفونت قرار مي‌گيرند. از طرفي مواد ضدعفوني‌كننده فراواني در اماكن زيارتي مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه مي‌تواند حتي مخاط تنفسي افراد سالم را نيز تحريك كند. اين حساسيت مي‌تواند به شكل سرفه ظاهر شود كه لزوماً نشان دهنده چرك و عفونت در بيمار نيست.
معمولاً با عواملي كه در اينجا هست، بيماري تظاهر خودش را تا آخر حفظ مي‌كند. زائران بايد از اين محيط دور شوند تا بيماري‌شان را كنترل كنند. همه كساني كه سال‌هاي قبل به حج مشرف شده‌اند، مي‌دانند كه اين بيماري در ايران به زودي برطرف مي‌شود. البته بايد اين نكته را هم در نظر داشت كه ورود حجاج به كشور با زمستاني سرد و هواي آلوده در شهرهاي بزرگ همراه است. بنابراين سير سرفه كردن كمي طولاني‌تر مي‌شود. از طرفي، اگر فردي سيگاري باشد، دوره درمان او طولاني‌تر خواهد شد. در مجموع، بايد مخاط مسير تنفسي زائران ترميم شود تا اين عارضه از بين برود.
زائران در فضايي متفاوت از محيط زندگي هميشگي‌شان حضور دارند. وقتي يك نفر سرفه مي‌كند، ديگران معذب مي‌شوند و اين قضيه، فرد بيمار را وادار به مراجعه مكرر مي‌كند. در حالي كه ما نسخه‌اي جز صبر براي آنان نمي‌پيچيم. چرا كه فقط كافي است پاي زائر به ايران برسد. فشارهاي روحي و رواني ناشي از طول سفر يا تغييرات آب و هوايي از بين مي‌رود و با تنفس هواي سالم، بيماري‌شان به سرعت بهبود مي‌يابد. تا وقتي هم كه اينجا هستند، توصيه مي‌كنيم كه از مصرف فراوان مايعات غافل نشوند؛ به قدري كه از حجم آلودگي در گردش خون آنان كاسته شود. البته منظور ما از مايعات، آب، چاي و شير گرم است، اما ميوه‌ها هم مي‌توانند به كاهش تظاهرات بيماري كمك كنند. البته ميوه‌هايي مثل موز و كيوي كمي حساسيت‌زا هستند. سيب و پرتقال براي اين منظور مناسب‌ترند. خوردن ميوه، در سير بيماري افراد تأثيري ندارند، اما علائم را بيشتر مي‌كند؛ مثلاً كسي كه سرما خورده است، آب‌ريزش بيني‌اش زياد مي‌شود. خوردن غذاهاي تند و ادويه‌دار هم موجب تشديد علائم مي‌شوند و در طول و شدت بيماري تأثيرگذار نيستند.
ما موارد بهداشتي را به صورت روزانه پيگيري مي‌كنيم و شب‌ها در جلسات، اين موارد را به همكاران انتقال مي‌دهيم. اما معتقديم كه همه مسئله در غذا نيست. ممكن است خيلي غذاها و ميوه‌ها را در سفر در اختيار ما بگذارند، اما دليلي ندارد همه آن‌ها را ميل كنيم. يك نمونه‌اش نوشابه است. اين نوشابه‌ها سرشار از قند است و زائري كه سن بالا و گاهي ديابت دارد، نبايد نوشابه بخورد. سازمان حج وظيفه دارد به بهترين وجه از زائر پذيرايي كند. انتخاب غذا يا خوراك مورد نياز زائر به عهدة خود او است.
يكي از درخواست‌هاي ما از زائران ايراني اين است كه داروهايشان را تا آخر و طبق زمانبندي مصرف كنند. براي پزشكان ما، تجويز پني‌سيلين، كار سختي نيست، اما اگر آنان تشخيص مي‌دهند كه نبايد اين دارو به زائر تزريق شود، بايد به تشخيص آن‌ها احترام گذاشت. چون پني‌سيلين‌ها فقط مقاومت بدن را در برابر ميكروب‌ها زيادتر