بخش 18

433

واحد اهل سنت

اين واحد كه يكي از واحدهاي بعثه مقام معظم رهبري است بنابر آنچه راقم اين سطور خود شاهد بوده است موفقيت خوبي در وظايف محوّله به آن داشته كه مرهون تلاش و كوشش خالصانه مسؤول آن حجة الاسلام والمسلمين جناب آقاي زماني مي باشد . به منظور تبيين فعاليت هاي ارزنده اين واحد مصاحبه اي با ايشان به عمل آمد كه گزيده آن در ذيل مي آيد . هم چنين خلاصه اي از سخنراني هاي برگزيده دو همايش از سه همايش اين واحد كه در برگيرنده نكات ارزشمندي است ، جهت اطلاع خوانندگان گرامي در پي خواهد آمد .

واحد اهل سنت در تعريف حجت الاسلام دكتر زماني

مسئوليتي كه واحد اهل سنّت به عهده دارد توليت امور مربوط به زائران اهل سنت ايراني است . البته در شرايطي كه بعثه و سازمان حج ايران به دليل نياز ، سرويس دهي به زائران كشورهاي مجاور كند ، در آن صورت مسئوليت شؤون مذهبي اهل سنت آنها را هم اين واحد به عهده دارد . مثل كاروان هاي اكراد عراقي كه در طول چند سال اخير توسط ايران مشرف مي شدند ؛ و نيز تعدادي كاروان هاي افغاني كه از طرف سازمان حج ايران مشرف مي شدند . انتخاب و انتصاب روحاني براي كاروان هاي آن كشور هم ،

434

توسط معاونت امور روحانيون بعثه و با هماهنگي اين واحد انجام مي گرفت كه عمدتاً از روحانيون خودمان با آزمون و گزينش و انتصاب بوده اند .

واحد اهل سنت داراي پنج بخش اصلي است كه عبارتند از :

بخش اول : مديريت فرهنگي و ديني كل كاروان هاي اهل سنت ايراني و انتخاب روحاني براي آنها است . انتخاب روحاني كاروان هاي اهل سنت طي چند مرحله انجام مي گيرد كه عبارت است از :

1ـ شناسايي روحانيون شايسته متقاضي اشتغال در كاروان ها

2ـ برگزاري آزمون عمومي متمركز در تهران يا غير متمركز در استان هاي مرزي

3ـ برگزاري دوره هاي آموزشي براي پذيرفته شدگان در آزمون تخمين

4ـ مصاحبه شفاهي براي ارزيابي توانمندي هاي علمي و كاري

5ـ معرفي به معاونت امور روحانيون جهت صدور حكم

6ـ توجيه روحانيون منصوب شده براي انجام وظايف

7ـ ارزيابي نقاط ضعف و قوت روحانيون

نكاتي كه در اين گزينش ها قابل ملاحظه هست تناسب روحاني با كاروان از نظر مذهبي ، زباني ، قومي و فرهنگي است ، زيرا اهل سنت ايران داراي تنوع مذهبي و قومي و زباني و فرهنگي هستند . ما در ايران بيشتر پيروان دو مذهب از مذاهب اهل سنت را داريم ، پيروان مذهب شافعي در استان هاي كردستان ، آذربايجان غربي ، كرمانشاه ، هرمزگان و شهرستان هايي چون لار و تالش در فارس و گيلان حضور دارند ؛ و حنفي ها در استان هاي سيستان و بلوچستان ، گلستان و خراسان مالكي در ايران نداريم ، حنبلي به اندازه شايد يكي دو هزار نفر فقط در يك روستا از هرمزگان در مرز مقابل كشورهاي حاشيه خليج فارس زندگي مي كنند كه در واقع متأثر از آن سوي خليج فارس بوده اند .

امسال ما ميزبان بيش از پنج هزار زائر اهل سنت ايراني هستيم كه بالاترين جمعيت زائر در پانزده ساله اخير است كه در قالب سي كاروان تشكل پيدا كرده اند كه پانزده كاروان مدينه قبل و پانزده كاروان مدينه بعد مي شوند . شصت و چهار روحاني نيز در اين

435

كاروان ها مشغول خدمت هستند .

بخش مديريت فرهنگي كار دومي نيز بر عهده دارد و آن برگزاري سخنراني هاي تلفيقي از سخنرانان شيعه و سني درون كاروان هاي اهل سنت است . در مدينه و مكه يك دور براي كليه كاروان ها سخنراني مشترك مي گذارند و در مني هم يك دور بازديد و ارشادات مشترك دارند . انگيزه برگزاري اين سخنراني ها توسط بعثه كه مشابه آن در كاروان هاي شيعه وجود ندارد ، عبارت است از ارتقاء سطح فرهنگي زائران اهل سنت و نيز ترويج فرهنگ وحدت و تقريب است .

بخش دوم : بخش همايش هاست ؛ سالانه اين واحد سه همايش ويژه زائران كاروان هاي اهل سنت ايراني در مدينه قبل ، مكه مكرمه و مدينه بعد برگزار مي كند . امسال نيز همايش مدينه قبل ما در روز شنبه هفته جاري مورخ 3/10/84 با عنوان « قرآن و سنت دو مشعل هدايت » در محل بعثه مقام معظم رهبري برگزار شد . در اين همايش علاوه بر شركت پانصد نفر از زائران اهل سنت و جمعي از علماء و مسئولين بعثه مقام معظم رهبري و نماينده محترم ولي فقيه ، جمعي از علماي بعثه هاي مراجع معظم تقليد شيعه نيز شركت باشكوهي داشتند . امسال شاهد بيشترين حضور بعثه هاي مراجع در همايش اهل سنت بوديم .

در اين همايش سخنرانان سني و شيعه و مداحان سني و شيعه به اجراي برنامه پرداختند . محورهاي سخنراني ها و مداحي ها اهميت و جايگاه قرآن كريم ، بهره گيري از احاديث نبوي و توجه بيشتر به عترت پيامبر اكرم و ائمه اهل بيت عليهم السلام بود .

همايش دوم در مكه مكرمه سوم ذي الحجه در محل بعثه مقام معظم رهبري برگزار خواهد شد ، و همايش سوم در مدينه بعد روز هفده ذي الحجه انشاء الله برگزار مي شود .

بخش سوم : بخش انتشارات است . واحد اهل سنت با هدف تأمين نيازهاي فقهي زائران اهل سنت و ارتقاء دانش ديني آنها تاكنون اقدام به تدوين و چاپ و نشر چند كتاب و جزوه كرده است .

بخش چهارم : شوراي افتا است . واحد اهل سنت با هدف اجراي عدالت و تأمين

436

نيازهاي ديني زائران اقدام به تأسيس شوراي افتاي اهل سنت كرده است . هر ساله دو مفتي حنفي و شافعي در موسم حج در محل بعثه مقام معظم رهبري مستقر مي شوند و دفتر ويژه شوراي افتاي اهل سنت پاسخگوي سؤالات زائران سني ايراني و غير ايراني است . امسال نيز مفتي حنفي آقاي مولوي محمد اسحاق مدني ، و مفتي شافعي آقاي ماموستا عبدالمجيد موحد نادري هستند . اعضاء شورا عوض مي شوند ولي رئيس شورا هر ساله ثابت است . رياست شوراي افتا را هر ساله آقاي مولوي مدني به عهده دارد .

بخش پنجم : بخش مهمانان بعثه است . اين واحد هر ساله حدود پانزده نفر از شخصيت هاي برجسته و خدوم اهل سنت كشور را ، ترجيحاً آنها كه توفيق تشرف به حج نيافته اند ، به عنوان مهمانان بعثه مقام معظم رهبري دعوت مي كند . امسال نيز چهارده نفر از اين شخصيت ها در محل بعثه رهبري مستقرند كه در ميان آنها عضو مجلس خبرگان ، رئيس دانشگاه ، شاعر ، نويسنده ، استاددانشگاه ، امام جمعه واستادحوزه علميه وجود دارد .

گزيده سخنراني هاي همايش مدينه قبل « قرآن و سنت دو مشعل هدايت »

عنوان همايش « قرآن و سنت دو مشعل هدايت » بود كه در پنج موضوع زير در مورخه 3/10/84 اجراء گرديد :

1 . قرآن منشور هدايت و سعادت انسانها

2 . پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) تبيين كننده مقاصد قرآن

3 . سنت نبوي و راههاي وصول به آن

4 . سنت و عترت دو نماد از يك حقيقت

5 . عترت راويان ـ امين سنت

سخنراني حجّة الاسلام والمسلمين زماني ـ مسئول واحد اهل سنت بعثه

قال رسول الله ( صلّي الله عليه وآله ) : ادّبوا اولادكم علي ثلاث خصال ؛ حبّ نبيكم و حبّ اهل بيته و قرائة القرآن

437

اين حديث در كنزل العمال اهل سنت از خاتم الانبياء حضرت محمد ( صلّي الله عليه وآله ) آمده كه فرمودند : فرزندان خود را به سه خصلت تربيت كنيد ؛

1ـ محبت پيامبرتان در قلبشان عميق و ريشه دار باشد .

2ـ محبت اهل بيت پيامبر را در قلبشان عمق ببخشيد .

3ـ قرائت و تلاوت قرآن را به آنها آموزش دهيد تا عادت كنند و از قرآن بهره ببرند .

اين سه موضوع را كه خاتم الانبياء فرمودند ، ما به عنوان سه موضوعي اصلي اين همايش قرار داديم .

پيامبر گرامي اسلام وقتي خواستند از دنيا رحلت نمايند ، فرمودند : اني تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتي ؛ من من دو چيز گرانبها را در ميان شما مي گذارم يكي كتاب خدا و ديگري عترت و سنت من است .

پيرامون اين سه موضوع سه نكته عرض مي كنم :

اول راجع به قرآن : حق قرآن آنچنان كه بايد ، در جامعه اسلامي ادا نشده است . جامع ترين كتاب هستي ، قرآن كريم است . قرآن ، كتاب زندگي جامعه بشري است . آنچنان در تاريخ درخشيده كه حتي دانشمندان غير مسلمان گاه به عظمت قرآن اعتراف كردند ، اما ما بهره كمتري از آن گرفته ايم .

اخيراً كتابي در غرب توسط يك نويسنده مسيحي بنام مايكل هارت نوشته شده كه در آن ، حدود 100 شخصيت برجسته و تاريخ آفرين جامعه بشري معرفي شده است . او يك دانشمند مسيحي است كه حضرت موسي ( عليه السلام ) را بعنوان شانزدهمين نفر و حضرت عيسي ( عليه السلام ) را بعنوان سومين نفر معرفي كرده است . در اين كتاب از فردي كه سرنوشت تاريخ را عوض كرده با نام مبارك پيامبر اسلام ( صلّي الله عليه وآله ) بعنوان اولين نفر ياد شده است . مسيحيان به اين كار اعتراض كردند كه چرا پسر خدا را سومين نفر و پيامبر مسلمانان را اولين نفر معرفي كرده است ؟ وي در پاسخ گفت : « بخاطر اينكه كتابي كه از اين پيامبر باقي مانده جامع ترين كتابي است كه سرنوشت تاريخ بشر را عوض كرده است . اگر عيسي

438

مسيح ( عليه السلام ) و انجيل مسائل معنوي را مطرح كرده اند ، قرآن اين پيامبر ، هم مسائل معنوي و اخلاقي را مطرح كرده و هم رفتار زندگي و قوانين اجتماعي جامعه بشري را مطرح نموده است » .

اين اعترافي است كه دنيا به آن رسيده است ، اما تاكنون ما هنوز بهره برداري لازم را نكرده ايم . انتظار روزي را مي كشيم كه تمام مسلمانان ، قرآن را با معاني و تفسير قرآن مطالعه كنند و تمام دولتها در كشورهاي اسلامي قرآن را بعنوان قانون اساسي خودشان قرار بدهند ؛ چنانكه جمهوري اسلامي ايران در استفاده از قرآن پيش قدم شد و آن را بعنوان منبع قانون اساسي اعلام كرد .

اما سنت ؛ واژه سنت كه گفته مي شود ، بيشتر اهل سنت بنظر مي رسند . اهل سنت كساني هستند كه تبعيت از سنت پيامبر را برخورد لازم مي دانند . بعد از قرآن ما بايد از سنت بهره ببريم ، اما سنت بمعناي تبعيت و پيروي از راه و روش پيامبر است . اين سنت بين همه مسلمين مشترك است ؛ چنانكه شيعيان هم اهل سنت هستند . پس به اين معني و در اين جهت اختلافي بين مسلمين وجود ندارد . بسياري از چيزها كه به ظاهر اختلاف شمرده مي شود واقعاً اختلاف نيستند و اختلافات بسيار اندك است . اگر شيعه بودن بمعناي پيروي از علي بن ابيطالب ( عليه السلام ) و رهنمودهاي ائمه معصومين است ، بنده بعنوان مطلع از عقايد اهل سنت عرض مي كنم كه اهل سنت هم معتقدند بايد تمام رهنمودهاي علي بن ابيطالب ( عليه السلام ) و ائمه معصومين را رعايت كنند . البته در عمل ممكن است قدري تفاوت وجود داشته باشد .

چون برخي از احاديث از طريق صحابه منتقل شده و بعضي از احاديث از قول ائمه معصومين عليهم السلام بدست ما رسيده است ، علماء اهل تشيع از احاديث صحيح السند اهل سنت استفاده مي كنند ، چون احاديث نبوي است ؛ و اهل سنت هم از احاديث ائمه معصومين در كتابهايشان استفاده مي كنند و آنها را موثق تر و امين تر از محدثان غير اهل بيت مي دانند . لذا از اين طريق مي توان به وحدت نزديكتر شد .

پيشنهاد من در بهره گيري از سنت اين است كه از كتب حديث اهل سنت بيشتر

439

مي توان بهره برداري كرد و به علماء اهل سنت هم پيشنهاد مي كنم كه احاديث ائمه اهل بيت ( عليه السلام ) را چون تعاليم نبوي است ، در فقه و عقائدشان استفاده كنند .

گرچه حديث شريف ثقلين گاهي نقل شده كتاب الله و سنتي و گاهي نقل شده كتاب الله و عترتي ، ولي به نظر من اين دو با هم تضاد ندارند ؛ چون به تعبير ما سنت و عترت دو نماد از يك حقيقت هستند و هر دو تعاليم نبوي را نقل كرده اند .

سخن آخر اين كه اهل سنت ، بيش از آنچه ما فكر مي كنيم ، نسبت به ائمه اهل بيت و عترت پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) ارادت دارند . آنچه من در بين اهل سنت ديده ام عشق بيش از حد آنها نسبت به ائمه اهلبيت است . اشكها و توسلها و زيارتهاي بسياري را شاهد بودم كه نسبت به مظلوميت امام حسين ( عليه السلام ) داشته اند . صحنه هائي را ديده ام كه خانمهاي كرد شافعي مذهب وقتي مريضي دارند لباس مريضشان را روز عاشورا زير پاي عزاداران امام حسين ( عليه السلام ) پهن مي كنند كه عزاداران امام حسين ( عليه السلام ) از روي آن رد شوند تا موجب شفاي مريضشان گردد . اينها عشق اهل سنت نسبت به اهلبيت است . و يا در زيارت ثامن الحجج ( عليه السلام ) بسيار شاهد توسلات عزيزان اهل سنت بوده ايم و چه بسيار از فرزندان اهل سنت كه اسامي ائمه اهلبيت را دارند . اين عشقي است كه در وجود اهل سنت ايراني عزيز نسبت به ائمه اهل البيت وجود دارد .

سخنراني ماموستا سيد عثمان حسيني ـ از علماء شافعي كردستان

واعتصموا بحبل الله جميعاً و لا تفرقوا . خداوند توسط جبرئيل امين هدايت ، راهنمائي ، تعليم و تعلّم و اخلاق را به حضرت رسول الله ياد داد و ايشان رسالت و نبوتش را به بدون هيچگونه نقصي به اتمام رسانيد .

وي در بخش ديگري از سخنان خود گفت : اختلاف شيعه و سني براي يهوديت و مسيحيت و اروپائيان و آمريكائيان بهانه و دستاويزي شده است و جهان اسلام را مورد حمله فرهنگي و نژادي و مذهبي قرار داده اند .

شما اگر استعلام نمائيد ما اهل سنت مفتخريم كه در بين اسامي ما حداقل 5 ميليون

440

نامهاي حسن و حسين و فاطمه و صادق و جعفر و رضا و رقيه و ام كلثوم وجود دارد . ما ادله اربعه در مورد قرآن و سنت دو مشعل هدايت داريم كه براي استنباط احكام استفاده مي شود . بنابه فرمايش پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) اني تاركم فيكم الثقلين كتاب الله و سنتي و يا كتاب الله و عترتي هيچ فرقي با هم ندارند . قرآن راهكار ارائه مي دهد و سنت آنرا تشريح مي كند ، تا جائي كه قرآن مي گويد : « ما ينطق عن الهوي ان هو الاوحي يوحي » لذا قرآن و سنت لازم و ملزوم يكديگرند .

وي سپس افزود : اهدافي كه حج دنبال مي كند :

الف ) خودسازي و تسليم افراد در برابر خداوند .

ب ) شناخت اماكن و زيارت آنها علي الخصوص كعبه .

ج ) شناخت ملل مسلمان و مشكلات آنها و تجديد اخوت اسلامي .

اين همايش نشان از علاقه اهل شيعه به اهل تسنن است و اين يك وحدت و اتحاد است كه برقرار مي شود و ما اميدواريم اين اتفاق و وحدت در همه ابعاد باشد نه اين كه تنها در هنگام نيازمندي به يكديگر ، به هم احترام كنيم و فرصت را پشت سر بگذاريم . ما مرزنشينان و اهل سنت كردستان هميشه سپر و مدافع خاك ايران از قبل از انقلاب بوده ايم و هميشه شهيد اول ، ما بوده ايم . هميشه متضرر اول ما بوده ايم و هميشه خوب و بد ، اول براي ما بوده است و بعد خطرات و يا امكانات به تهران رسيده است . ما اميدواريم اين اتحاد و انسجام تقويت شود . وي سپس ادامه داد : بيني و بين الله انسان بايد براي مملكت ، نظام ، قانون ، رهبر و براي دين و مذهب و مكتب و فرهنگش هميشه خدمت كند .

يكي از راهها براي نيل به قرآن و سنت ايجاد اخوت در ظاهر و باطن مي باشد ، زيرا در طول تاريخ كساني پيروز شده اند كه همانا وحدت داشته اند ، لذا مقام معظم رهبري توجه ويژه اي به امر وحدت دارند كه تعيين سهميه حج و يا ايجاد واحد اهل سنت در بعثه نشانه اين اهتمام مي باشد و ما توفيق و سلامت ايشان را از خداوند خواهانيم . اقوام كرد در اقصي نقاط عالم دچار مشكلات بسيار هستند ، ولي در ايران الحمدالله از امكانات خوبي برخوردار هستيم كه اين از نقاط قوت نظام جمهوري اسلامي ايران مي باشد و اين قابل

441

قياس با ديگر كشورهاي منطقه نيست .

من بعنوان يك سني شهادت مي دهم كه اُشهدبالله ايران از تمام كشورهاي اسلامي بهتر است . ما در مساجد درباره زندگي خلفاء ، ازواج و بنات رسول الله ( صلّي الله عليه وآله ) بحث مي كنيم و كسي مانع نمي شود . ما بايد دشمنان خود را كه جهت نابودي قرآن و سنت وارد مي شوند ، بشناسيم . دشمن اگر قدرت داشته باشد جنگ راه مي اندازد و الا با شبيخون فرهنگي به كشورهاي اسلامي ضربه مي زند .

سخنراني حجة الاسلام والمسلمين آقاي قاضي عسكر معاون آموزش و تحقيقات بعثه

در بينش توحيدي مسلمانان يك مسئله بعنوان مسئله حتمي و قطعي مورد توجه است و آن اين كه خداوند ، موجودات عالم و از جمله انسان را هدفمند آفريده است و از آفرينش موجودات هدفي را در نظر داشته است و اين در آيات قرآن صريحاً آمده است . خداوند در بين همه موجودات ، انسان را امتياز ويژه داده است كه داراي عقل ، اختيار و تفكر است . اما چون انسان نمي تواند سرنوشت خود را با تدوين قوانين مشخص كند لازمست كه خداوند براي زندگي او قانوني بفرستد . بشر اين توان را ندارد تا بتواند قانوني را تصويب و تنظيم كند كه جامع بوده و زندگي او را اداره كند . چون بشر شناختي نسبت به خود ندارد ، نيمي از وجود ما را روح تشكيل مي دهد . هنوز روح براي بشر ناشناخته است . اين را قرآن كريم بيان كرده است و هيچكس هم تاكنون نتوانسته از ماهيت آن شناختي حاصل نمايد . لذا نيمي از وجود انسان ناشناخته است . نيم دوم هم كه جسم ما را تشكيل مي دهد بطور كامل براي انسانها شناخته نشده است . امّا خداوند از آفريدگان خود اطلاع دارد و مي داند به چه چيزهائي احتياج دارند تا زندگي آنان ادامه يابد وقتي قرار شد خداوند براي بشر قانون وضع كند و زندگي او را اداره كند ، براي انسانها دو محور را مشخص كرده است :

محور اول : محور قانون است ؛ انبياء سلف كتاب داشته اند كه محور عمل براي

442

مردم بود . ( لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَأَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَالْمِيزانَ ) به انبياء كتاب و ميزان داديم و براي مردم فرستاديم تا بشير و نذير باشند و زمينه قسط و عدالت در جامعه فراهم شود . آنچه به ما مربوط مي شود قرآن كريم است . بيش از 14 قرن از نزول قرآن مي گذرد و هنوز قرآن زنده است . كسي نمي تواند بگويد قرآن نمي تواند بشر را هدايت كند . ( قُرْآناً عَرَبِيّاً غَيْرَ ذِي عِوَج ) قرآن كجي و اعوجاج ندارد و هدايت گر بشر است : هديً للعالمين .

اين قرآن نوراني در تمام زمينه هاي اعتقادي ، اجتماعي و سياسي براي بشر يك مشعل هدايت است و ارتباط بين جامعه اسلامي را تشريح مي كند .

امام باقر ( عليه السلام ) مي فرمايند : ان الله لم يدع شيئاً تحتاج اليه الأمة الي يوم القيامة الا انزله في كتابه و نبيه لرسوله .

رئوس مطالب و آنچه بشر نياز به ان دارد در قرآن آمده است . انسان انتخاب مي كند و براساس آن زندگي مي كند . در كنار اين قانون ، رسول گرامي ( صلّي الله عليه وآله ) براي تبيين و مجري امين اين قانون به عنوان محور دوم مشخص شده است . ما انسانها فرصت آزمون و خطا نداريم و عُمر محدود به ما داده اند و تا حدودي ما عمر خود را در دوران نوجواني و بخشي را در خواب مي گذرانيم .

واقعاً عمر مفيد بشر چقدر است . اگر بعد از چهل سال به ما بگويند اين مسير را اشتباه رفتي چه بايد كرد ؟ . خداوند چقدر به بشر لطف داشته است . پيامبري را فرستاد كه يك ويژگي داشت و آن عصمت است ، يعني نه در فكرش و نه در گفته اش ( وما ينطق عن الهوي ) خطا وجود ندارد . او مردم را براساس خواسته خداوند هدايت و رهبري مي كند . و انّ هذا صراطي مستقيماً فاتبعواه كسي كه دنبال پيامبر حركت كند قطعاً دچار خطا و اشتباه نمي شود و در مسير صحيح حركت كرده است . آن كه منحرف مي شود كسي است كه از مسير پيامبر جدا مي شود . لقد كان لكم في رسول الله اسوة حسنة اگر نيازمند سعادت هستيد اين پيامبر الگوي شما است . چهره و رفتار پيامبر فعل و تقرير پيامبر طبق نظر شيعه و سني براي ما حجت است و بايد به آن عمل كنيم . تا اينجا مي بينيم

443

قانون ما قوي و محكم ، و از طرفي تبيين قرآن توسط فردي معصوم كه عملش را هم از خدا گرفته است براي بشر فراهم گرديده است .

نكته پاياني اين كه قرآن به ما ياد داده و ما يعلم تأويله الاالله و الراسخون في العلم . در جاي ديگر مي گويد فأسئلوا اهل الذكر ان كنتم لا يعلمون . در عمل به قرآن بايد همين اعتماد را به پيامبر داشته باشيم و اين حديث متواتر بين شيعه و سني است . اين عمل تضمين كننده ادامه يك زندگي صحيح اسلامي براي انسانها است .

حديث ثقلين دو گونه نقل شده كه من آنچه را از اهل سنت نقل شده براي شما مي گويم : « اني تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتي . . . و عترتي اهل بيتي و . . . اخبرني انهما لن يفترقا حتي يردا علي الحوض . » اين روايت را ابن حنبل در مسند ( ج4 ص37 ) نقل كرده و در المستدرك ( ج3 ص118 ) هم آمده و نيز 33 نفر از صحابه آن را نقل كرده اند كه در صحيح مسلم و سنن ترمذي ، مسند احمد حنبل و خصائص نسائي نيز آمده است . از 19 تابعي هم نقل شده و خلاصه بيش از 300 نفر از علماء و مشاهير اين حديث را نقل كرده اند تا آينده بشريت را تضمين كنند .

جمع بندي بحث اين است كه ما مسلمانان اگر بخواهيم در زندگي دچار اشتباه نشويم بايد از قرآن ، سنت و عترت كه همه با هم هستند ، براي هدايت خودمان بهره بگيريم تا يك زندگي سالم داشته باشيم .

سخنراني شيخ اميني ـ امام جمعه و روحاني كاروان از هرمزگان

إِنَّما يُرِيدُ اللهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً

اهلبيت از ديدگاه اهل سنت : در قرآن خداوند اهلبيت را پاكيزه معرفي كرده است . همه مي دانيم نمازي را كه ما در پنج وقت اقامه مي نمائيم يكي از اركان اسلام است و نماز مرزي است بين اسلام و قرآن . نماز داراي شرايط و اركاني است كه اگر يكي از آن انجام نشود ، نماز صحيح نيست . يكي از آن موارد درود بر پيامبر و آل پيامبر است كه اگر در نماز نباشد نماز ما صحيح نيست و كسي كه اين نقص در نمازش باشد از مرز اسلام

444

خارج شده است . نام پيامبر در قرآن آمده و همه مسلمانان به آن ايمان دارند وقرآن كه كلام خداست اهلبيت را در قرآن پاكيزه معرفي كرده است . ما اهل سنت همه بر اين عقيده ايم كه محبت بر رسول الله و آل رسول الله جزء ايمان ما است و با غير از اين ، ايمان ما تكميل نمي شود . لذا يكي از موارد تكميل شدن ايمان ، ايمان به قرآن و پيامبران است . حب اهلبيت رسول الله را خداوند در قرآن فرض فرموده و كسي كه حب رسول الله و آل او را نداشته باشد مسلمان نيست . و يا در نماز درود بر پيامبر را نداشته باشد نمازش درست نيست . بنابراين از مرز اسلام خارج شده است . اهل سنت محبت اهلبيت را در دل دارند . در تاريخ است كه پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) فرمودند : فردا پرچم را بدست كسي مي سپارم كه خدا و رسول او را دوست مي دارند و همچنين او خدا و رسولش را دوست مي دارد و پيامبر از مهاجرين و انصار اعلام رضايت فرموند و در قرآن كريم بيان شد : لقد رضي عنهم و رضوا عنهم ، و ما طبق آيه قرآن محبت اهلبيت را قلباً در دل داريم .

در توسل داريم حضرت آدم تقاضاي مغفرت كرد كه خدايا بحق محمد مرا بيامرز . خدا فرمود از كجا محمد را شناختي ؟ او گفت لحظه اي كه روح در من دميده شد ، چشم باز كردم ديدم در عرش نوشته اند لااله الا الله ، محمّد رسول الله مي توانيم بجرأت بيان كنيم امروز جمهوري اسلامي ايران اين سنت را اجرا مي كند و تنها كشور اسلامي است كه در مقابل تهاجم كشورهاي كفر به كشورهاي اسلامي مي ايستد . مثل افغانستان كه مورد تهاجم قرار گرفت و هيچ كشوري حرفي نزد و تنها رهبر معظم انقلاب بود كه اين عمل را محكوم كرد . در حقيقت غمخوار همه ملتهاي مسلمان و مستضعف جمهوري اسلامي است : مثل فلسطين كه امام روز قدس را براي حمايت از آنها اعلام دارد . ملت ايران بايد تشكر و سپاسگزاري نمايد .

خلاصه اي از سخنرانيهاي برگزيده همايش مكه مكرمه مورخ 13/10/84

اين همايش با عنوان « كعبه ، مهد نبوت و عترت » با موضوعات زير برگزار شد :

1ـ نقش حضرت ابراهيم ( عليه السلام ) و حضرت محمد ( صلّي الله عليه وآله ) در احياي كعبه

445

2ـ ارتباط اسماعيل ( عليه السلام ) و علي ( عليه السلام ) با كعبه

3ـ اهداف تشريع حج از نگاه قرآن و سنت

4ـ نقش بايسته حج در ترويج فرهنگ قرآن و سنت

5ـ كعبه ، پايگاه دعوت قرآني آخرين ستاره عترت

6ـ قرآن ، كتاب وحدت و اخوّت

7ـ قرآن ، كتاب عدل و احسان

سخنراني حجّة الاسلام والمسلمين آقاي زماني ـ مسئول واحد اهل سنت بعثه مقام معظم رهبري

موضوع همايش در مكه مكرمه كعبه مهد عترت و نبوت است . اين سه واژه نمادي است از يك حقيقت و هر سه از يك نور هستند . ان اول بيت وضع للناس . . . كعبه بود . دو ويژگي در اين آيه ذكر شده كه ما در انبياء مي بينيم ، يكي مبارك بودن براي بشريت است و همين را پيامبران بيان دارند چنانچه حضرت عيسي ( عليه السلام ) مي فرمايند . ويژگي دوم ، وهديً للعالمين است . يعني مايه هدايت تمام بشريت انبياء الهي و عترت مي باشند .

آيه شريفه مي فرمايد قل لا اسئلكم عليه اجراً الا من شاء ان يتخذ الي ربّه سبيلا ، اينها راهنمايان بسوي خدا هستند . در حقيقت ما دو هادي داريم . هادي صامت و هادي ناطق . كعبه صامت است و انبياء ناطق . اگر انبياء كنار كعبه قرار گيرند و حجاج از آنها رهنمود بگيرند نقش هدايتگرايانه كعبه تضمين شده است . پس اگر انبياء و عترت در كناري قرار گيرند و كعبه تنها بماند ، نقش كعبه تضمين نمي شود . تا قرن چهارم ميلادي اسماعيليان نقش هدايتگرايانه را داشتند . پس از آن بت پرستان دور كعبه را گرفتند و بتها را آويختند و باعث شد كه كعبه نقش خود را نتواند ايفا كند . پس انبياء و عترت بايد در كنار كعبه قرار گيرند . پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) آمد و در كنار آن حضرت ، علي ( عليه السلام ) جهت از بين بردن بتها مأموريت پيدا كردند . قبل از هجرت هم پيامبر همين كار را كرده بودند .

ولادت علي ( عليه السلام ) سرّي است . اين همان تعبير مودّت ذي القربي است . كما اينكه در

446

مستدرك آمده است . حديثي در كتب اهل سنت آمده و در مناقب ابن مغازلي شافعي و در تاريخ دمشق بگونه اي ديگر آمده ؛ قال النبي ( صلّي الله عليه وآله ) مثل علي في هذه الامة كمثل الكعبة المستورة . وجه شباهت اين دو چيست ؟ اول : « النظر اليه عباده » . نگاه به علي نيز عبادت است . وجه دوم : « والحج اليه فريضه . » حج كردن بسوي كعبه فريضه است ، نگاه به علي نيز چنين است . در قرآن نيز به آن اشاره شده : واذّن في الناس بالحج يأتوك . . . مردم به حج بيائيد اما نزد تو ( ابراهيم ) بيايند .

سخنراني آية الله ري شهري ـ نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايران

يكي از محورهاي جلسه ، تبيين و تشريح حج از نگاه اهل بيت ( عليه السلام ) است . از نگاه قرآن كريم ، اجمالا و كلي به اهداف و فلسفه حج اشاره شده است . اما در سخنان پيامبر و ائمه موضوع بيشتر باز شده و توضيح بيشتري داده شده است . در قرآن به پنج نكته بطور كلي در تبيين و فلسفه حج اشاره شده :

1ـ قيام

2ـ بركت

3ـ منفعت

4ـ ذكر

5ـ هدايت .

توضيح و حكمت اين خطوط كلي در فرمايشات پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) و اهل بيت آمده است و هر يك از پنج مورد در كعبه به دو گونه است . كعبه دوگونه قيام و دو گونه بركات دارد ؛ فردي و جمعي . اين نكات در سخنان رسول خدا ( صلّي الله عليه وآله ) و اهلبيت ( عليه السلام ) آمده است . اين جامعيت عترت و كتاب خدا بهم پيوند خورده است و سخنان پيامبر كه فرمودند : كتاب الله و اهل بيتي . . . يكي از مصاديق آن است .

در مورد منافع فردي حج ، رسول خدا ( صلّي الله عليه وآله ) مي فرمايند : « حجّوا و انّ الحج يغسل الذنوب . . . » .

447

در روايت ديگري امام باقر ( عليه السلام ) مي فرمايند : « من اهمّ هذا البيت حاجاً و معتمراً و موزعاً من الكبير » . حج جان انسان را شستشو مي دهد .

حج منافع مختلفي دارد نه تنها فردي بلكه جمعي . قياماً للناس ـ هديً للعالمين ـ چه كنيم مسلمانان از منافع جمعي حج استفاده كنند ؟ چرا مسلمانان فلسطين و جهان بايد اين چنين تحت فشار باشند ، علتش چيست ؟ يك علت تفرق مسلمين است . پنج ميليون صهيونيست و آمريكا ، به علت تفرقه مسلمين ، مسلمانان را تحت فشار و جنگ و . . . قرار مي دهند . امام راحل ( ره ) فرمودند : اتحاد مسلمين و وحدت كلمه مسلمين كليد پيروزي و حل مشكلات مسلمانان است .

امام رضا ( عليه السلام ) در تبيين حج فرمايشي دارند كه منافع حج را منحصر در منافع فردي نمي دانند : « انّ علة الحج الوفادة الي الله و طلب الزيادة . » يكي از بركات اين حضور افزون شدن منافع معنوي و مادي است . منفعت حج از ديدگاه اهل بيت ( عليه السلام ) تنها قرب الي الله نيست . منحصر به طلب الزيادة نيست . تمام آنهائي كه در كره زمين زندگي مي كنند بايد از منافع حج استفاده كنند .

سخنراني مولوي محمد اسحق مدني ـ مشاور رئيس جمهور در امور اهل سنت

احياي كعبه توسط حضرت ابراهيم ( عليه السلام ) و اسماعيل ( عليه السلام ) : ابراهيم ( عليه السلام ) كه به ابوالانبياء معروف است ، داراي دو فرزند است . اسماعيل و اسحق كه حضرت اسماعيل ( عليه السلام ) با حضرت ابراهيم ( عليه السلام ) يكي از بانيان بناي كعبه است .

احياء كعبه دو معني دارد . 1ـ بناي فيزيكي كعبه 2ـ اهداف بيت الله .

كعبه دو بار بنا گرديده است ؛ 1ـ اول بيت وضعِ للناس ؛ مي گويند فرشتگان قبل از حضرت آدم آن را بوجود آوردند . 2ـ تاريخ معيني ندارد .

تعداد بنا از 7 مرتبه تا 10 مرتبه در تاريخ هست ولي مستندتر 7 بار است . بعضي قائلند به اين كه بعد از حضرت ابراهيم ( عليه السلام ) ، قبيله اي از يمن بنام جرهم كعبه را بنا كردند . روايات ديگر وجود دارد كه همه را بعنوان بنا نمي توان گفت ، بلكه تجديد بنا است .

448

بنابراين احياء دو مرتبه صورت گرفت : يكبار در زمان حضرت ابراهيم ( عليه السلام ) و يكبار در زمان رسول الله ( صلّي الله عليه وآله ) .

بصورت واقعي خانه خدا خودش « هديً للناس » است . « نافع لكم » يعني بنا شده و منافعي براي مسلمانان دارد . بنابراين پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) با تعداد زيادي از صحابه خطبه حجة الوداع را خوانده و قوانين و برنامه هاي حج براساس آن ثبت گرديد و تاكنون نيز ادامه دارد . حضرت رسول ( صلّي الله عليه وآله ) در آن خطبه همه موارد اعم از جنگ ، دعوا ، ستيز ، آدم كشي و . . . را نفي كردند و عظمت و بزرگي انسان و فضائل و احكام حج و . . . را قولا و عملا تبيين و تثبيت نمودند . قرآن و حديث منفعت را مشخص و تعيين كرده اند ؛ بنابراين وحدت هم مي تواند از منافع حج باشد و از ديگر منافع آن سودهاي معنوي و اخروي نيز مي باشد .

سروده « يافاطمه »

در اين همايش آقاي قادربخش آبسالان شاعر اهل تسنن ، سروده زيباي خود را با عنوان « يا فاطمه » تقديم ساحت مقدس صديقه كبري سلام الله عليها كرد كه عيناً در اينجا آورده مي شود :

بانوان را سرور باغ جنان يا فاطمه * * * نور عين خاتم پيغمبران يا فاطمه

نور پاك تو بود سرچشمه اش انوار حق * * * عترت پاك رسول اندر جهان يا فاطمه

اصطفيك برنساء العالمين پروردگار * * * گفت پيغمبر كراراً اين بيان يا فاطمه

آل ياسين كنيه ات ام ابيها گفت چون * * * اين تويي ام الائمه همزمان يا فاطمه

درس تقوي خوانده اي در مكتب وحي خدا * * * اسوه ي عصمت تويي بر بانوان يا فاطمه

دامن پر مهر مامي پرورش دادت كه بود * * * در مصائب مظهر صبر و توان يا فاطمه

بود ننگ جامعه زن بي وجود اقدست * * * زنده از ميلاد تو نام زنان يا فاطمه

هل اتي و سوره كوثر ، در قرآن توئي * * * تحفه رحمان براي انس و جان يا فاطمه

نور شمع پر فروغ مكتب پيغمبري * * * در شبستان اميرالمؤمنان يا فاطمه

449

طاهره ، صديقه و زهرا ، بتول و راضيه * * * مرضيه ، زهرا تو را نام و نشان يا فاطمه

صاحب عز و كرم اندر حريم كبريا * * * كن دعائي بهرمان يوم الامان يا فاطمه

عاشقان با وفاي مكتب باب تو ما * * * گرد شمع محفلت پروانگان يا فاطمه

قادرِ اميدوار از بركت ميلاد تو * * * عفو فرمايد گناهش مهربان يا فاطمه