بخش 7

143

برائت 72 فريادي در سكوت

ابراهيم ـ ع ـ بنيادگذار خانه توحيد و بزرگ فريادگر آن در رواق تاريخ و قهرمان نستوه و ستيزنده عليه شرك ، با درهم شكستن بتكده مشركان ، سنت قويم شرك ستيزي را استوار ساخت و با تيغ بي دريغ « لا » انديشه هاي شرك آلود را گردن زد ، و با نقش جمله شكوهمند « لا اله الا الله » براي اوّلين بار در آوردگاه حق و باطل بر پرچم توحيديان ، برائت از مشركان را ، چونان مشعلي بر معبر تاريخ برافراشت . ^{( 1 )} خداوند ـ تبارك و تعالي ـ پيامبر بزرگ الهي ابراهيم را در موضع آشتي ناپذير و شرك ستيزانه ، اسوه و سمبل معرّفي كرده ، فرمود :

« قد كانت لكم اسوة حسنة في ابراهيم و الذين معه اذ قالوا لقَوْمِهمْ انّا برآءُ مِنْكم و ممّا تعبدون من دون الله » . ^{( 2 )}

بدين سان ابراهيم بنيادگذار آيين حج و فريادگر توحيد ، بزرگترين معلم برائت از مشركان و اسوه ستيز با جريان شرك و سمبل مقاومت در مقابل شرك انديشي است . اين سنّت قويم با فريادهاي رعدآساي آخرين حلقه سلسله توحيديان ؛ پيامبر بزرگ اسلام حضرت محمّد ـ ص ـ استوارتر گشت ، و با گسيل داشتن قهرمان تعبّد و رزم آور

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ عن جعفربن محمد ، عن أبيه ـ ع ـ قال : اوّل من قاتل ابراهيم ـ ع ـ . . . و اوّل من اتخذّالرايات ابراهيم ـ ع ـ عليها « لااله الاّالله » . التهذيب ، ج 6 ، ص 170 ـ وسائل الشيعه ، ج 15 ، ص 144 ـ مؤسسة آل البيت ـ ع ـ لإحياءالتراث .

2 ـ الممتحنه : 4 .

144

آوردگاههاي توحيد ، علي بن ابي طالب در سال نهم هجرت كه آيتِ بت سرنگون كنِ :

« ان الله برئٌ من المشركين و رسوله »

را بر مردم فروخواند و خانه توحيد را از زشتيها و پلشتي هاي بتان بپيراست ، چونان سنتي عظيم در حج و سرزمين مكه ، بر رواق تاريخ نقش بست .

حضرت امام خميني ـ رضوان الله عليه ـ بزرگترين احياگر دين در قرن معاصر و فريادگر بي بديل مظلوميت انسان كه محتواي عظيم و سازنده كنگره بزرگ حج را به آن بازگرداند و چهره اصيلش را بازسازي كرد ، در جهت احياي سنت ابراهيمي و محمّدي نيز گامي بلند برگرفت و فرياد برآورد كه : « حج بي برائت حج نيست » .

او در جايگاه مفسّر بزرگ و راستين قرآن و مبيّن احكام دين ، مفهوم برائت را بگسترد و در پيامهاي سپيده گشا و رعدآسايش ابعاد گسترده آن را تبيين كرد و از جمله فرمود :

« فرياد برائت ما فرياد مردم مسلمان آفريقاست ، فرياد برادران و خواهران ديني ما كه به جرم سياه بودن ، تازيانه ستمِ سيه روزان بي فرهنگِ نژادپرست را مي خورند .

فرياد برائت ما ، فرياد برائت مردم لبنان و فلسطين و همه ملت ها و كشورهاي ديگري است كه ابرقدرت هاي شرق و غرب ، خصوصاً آمريكا و اسرائيل به آنان چشم طمع دوخته اند و سرمايه آنان را به غارت برده اند و نوكران و سرسپردگان خود را به آنان تحميل نموده اند و از فواصل هزاران كيلومتر راه به سرزمين هاي آنان چنگ انداخته و مرزهاي آبي و خاكي كشورشان را اشغال كرده اند .

فرياد برائت ما ، فرياد برائت همه مردماني است كه ديگر تحمل تفرعن آمريكا و حضور سلطه طلبانه آن را از دست داده اند و نمي خواهند صداي خشم و نفرتشان براي ابد در گلوهاي شان خاموش و افسرده بماند و اراده كرده اند كه آزاد زندگي كنند و آزاد بميرند و فريادگر نسل ها باشند .

فرياد برائت ما ، فرياد دفاع از مكتب و حيثيات و نواميس ، فرياد دفاع ازمنابع و ثروتها و سرمايه ها ، فرياد دردمندانه ملّتهايي است كه خنجر كفر و نفاق قلب آنان را دريده است .

145

فرياد برائت ما ، فرياد فقر و تهيدستي گرسنگان و محرومان و پابرهنه هايي است كه حاصل عرق جبين و زحمات شبانه روزي آنان را ، زراندوزان و دزدان بين المللي به يغما برده اند و حريصانه از خون دل ملّتهاي فقير و كشاورزان و كارگران و زحمتكشان ، به اسم سرمايه داري و سوسياليزم و كمونيزم مكيده و شريان حيات اقتصاد جهان را به خود پيوند داده اند و مردم جهان را از رسيدن به كمترين حقوق حقه خود محروم نموده اند » . ^{( 1 )}

خلف صالح آن بزرگوار حضرت آية الله خامنه اي ـ مدّظله العالي ـ نيز برجايگاه بلند برائت تأكيد ورزيده و فرمودند :

« برائت حقيقتاً از اركان حج بلكه بالاتر از اركان حج است ، برائت روح ، معنا ، هدف و جهت حج است » .

و در تفسير ابعاد گسترده برائت در ضمن بياناتي بيدارگر فرمود :

« فرياد برائت كه امروز مسلمان در حج سر مي دهد ، فرياد برائت از استكبار و ايادي آن است كه مع الأسف در كشورهاي اسلامي قدرتمندانه اعمال نفوذ مي كنند و با تحميل فرهنگ و سياست و نظام زندگي شرك آلود بر جوامع اسلامي ، پايه هاي توحيد عملي را در زندگي مسلمانان منهدم ساخته و آنان را دچار عبادت غيرخدا كرده اند . و توحيد آنان فقط لقلقه زبان و نام توحيد است و از معناي توحيد در زندگي آنان اثري باقي نمانده است » .

آنچه از آموزه هاي قرآن ، پيشوايان دين و مفسّران راستين مكتب ، توان يافت اين است و نه جز اين . حج مظهر توحيد و كعبه ـ اين خانه ديرپاي و آزاد ـ خانه توحيد است . محور تمام حركتها و نشاطها و عملها در حج ، خدا ، ياد خدا و نام خداست . طواف ، سعي ، رمي ، وقوف و ديگر شعائرالله . تمامت اينها هر يك بگونه اي نمايش عشق به خداوند و انجذاب به « الله » و طرد و نفي شرك و ستيز با مشركان و برائت از « اندادالله » است و اين است سنت « ملت حنيف ابراهيم ـ ع ـ » آن بزرگ منادي توحيد بر فراز قلّه

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ صحيفه نور ، ج 19 ، ص 201 .

146

تاريخ و سنت محمد ـ ص ـ ، آن برترين فريادگر توحيد و ستيز با شرك بر معبر تاريخ .

و بدين سان توان يافت كه چرا و با چه انگيزه از انجام اين مراسم جلو مي گيرند و هر سال در اجراي آن مشكل ايجاد مي كنند ، راستي چرا ؟ !

وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در بيانيه اي كه پس از جلوگيري از مراسم برائت صادر كرد ، نقش آمريكا را در اين مورد باز گفت ، وزارت امور خارجه عكس العمل سعودي را تحت فشار آمريكا دانسته يادآوري كرد كه :

« مراسم برائت از مشركين حالت افشاگري عله توطئه هاي استكبار جهاني در كشتار مردم بي دفاع بوسني و هرزگوين ، فلسطين ، منطقه و . . . داشت به همين جهت تحت فشار آمريكا و استكبار جهاني از آن ممانعت به عمل آمد » .

آنچه در بيانيه وزارت امورخارجه آمده است ، تفرّسي است صائب ، اين حقيقت از لابلاي اظهارات وزير حج عربستان بروشني پيداست . بخشهايي از ديدگاههاي وي را از مصاحبه حجة الاسلام والمسلمين محمدي ري شهري ، نماينده مقام معظم رهبري و سرپرست حجاج ايراني مي آوريم :

« آنچه در سالهاي گذشته اتفاق افتاده ( برپايي مراسم برائت از مشركان ) با توافق وزراي امورخارجه دو كشور بوده ، امّا امسال عربستان آمادگي برگزاري اين مراسم را ندارد ! . . . »

كشور عربستان با راهپيمايي حجاج ، دادن شعار ( عليه آمريكا ) و حمل پلاكارد توسط آنها مخالف است . وزير حج عربستان در ديدار با حجة الاسلام والمسلمين ري شهري نامه اي ارائه مي كند كه در ضمن آن مخالفت عربستان با برپايي مراسم برائت از مشركين تصريح شده بود . آقاي فهد در ديدار با وزير حج عربستان گفته بود كه :

« به سرپرست حجاج ايراني متذكر شود كه امسال عربستان با يك سلسله مشكلات داخلي و خارجي روبرو است به همين دليل نبايد مراسم برائت از مشركان برپا شود » . ^{( 1 )}

بهر حال روزها يكي پس از ديگري سپري مي شد ، و زمان برگزاري مراسم شكوهمند برائت از مشركان فرا مي رسيد . نيروهاي فعّال و هوشمندي كه بايد امكانات را

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ هفته نامه ري ( پيش شماره دوّم ) مصاحبه حجة الاسلام والمسلمين محمدي ري شهري .

147

برگزار مي كردند ، با تمام توان تلاش مي كردند تا مراسم هر چه پرشكوهتر و چشمگيرتر شكل گيرد ، در ساعتهاي آغازين روز پنجم ذي حجّه ( روز قبل از مراسم ) يكباره ميدان معابده و مقابل بعثه مقام معظم رهبري از نيروهاي امنيّتي ، نظامي و ماشين هاي جنگي و رزمي آكنده شد . رژه گروهي از مأموران سعودي كلاه بر سر و باتوم به دست ، كه گويا براي ايجاد رعب و وحشت انجام مي گرفت ، مكّه را متشنج مي ساخت . و بالاخره روز پنجم با استقرار نيروها و گاه با كاستيها و فزونيها پايان يافت بدون منع تردّد .

روز ميعـاد :

آفتاب از پس كوههاي مكه ، كه برآمد و زواياي فرازها و فروديهاي آن ديار را روشن ساخت ، نيروهاي سعودي نيز خوش خوشك آفتابي شدند و ابتدا ميدان معابده و سپس اطراف آن ، كوهها ، كوچه ها و كوي ها و برزنها را انباشتند . گويي در آوردگاهي سترگ با نيرويي بس بزرگ به نبرد آمده بودند ، لحظه به لحظه بر تعداد نيروهاي نظامي و انتظامي ، دستگاههاي اتوبوس نظامي ، نفربر زرهي ، زره پوش و . . . افزوده مي شد .

كوچه منتهي به بعثه بگونه اي دلپذير ، تكان دهنده و تنبه آفرين آراسته شده است . عكسهاي دلخراش از حوادث خوانين بوسني و هرزگوين ، تصويرهايي كه اوج شقاوت ، درندگي و دژم خويي استكبار را نشان مي دهد . چهره هاي مصمّمي كه آهنگ دفاع از كرامت خويش و تماميت ارضي كشورشان را دارند ، از يكسوي ترابه فريادگري عليه آنهمه ستم و زشتخويي فرا مي خواند و برائت از مجريان اين جريانها را در جانت فرو مي ريزد و از سوي ديگر ستايش و سپاس را بر رادان و استوار مرداني كه دشمن تادندان مسلح را به مسخره گرفته اند بر مي انگيزد .

شعارهاي نقش بسته بر سينه ديوارها و راهروها و پلاكاردها كه بايد در مراسم به اهتزاز درآيد نيز شكوهمند است :

مرگ بر آمريكا ، مرگ بر صربها ، مرگ بر صربها جنايتكاران ددمنش تاريخ

سلام بر فلسطين سرزمين مقدس و ديار استقامت

148

سلام بر بوسني و هرزگوين

حج بي برائت ، حج نيست

الله اكــبر

و . . .

حضور نيروهاي نظامي

حدود ساعت 11 ( قبل از ظهر ) تمام راههاي منتهي به ميدان معابده را بستند و عبور و مرور را بكلّي ممنوع ساختند . براساس گزارشهاي رسيده ، راههاي منتهي به ميدان معابده از مسافتهاي بسيار دور به شدّت در حال كنترل است ، مأموران حتي حركت دو نفر را در كنار هم نيز برنمي تابيدند ، در اين مسافتهاي طولاني نيروهاي گارد در فاصله هاي بسيار كوتاهي گشت مي زدند . چكمه پوشان مسلّح و باتوم بدستان مجهزّ حركتها را به شدت زير نظر داشتند ، خوشبختانه اكنون تمام زائران و حتي بوميان مي دانند اين همه رعد و برق براي چيست !

ديشب در جمع دوستان با ماشيني كه راننده اش از سوريّه بود به مسجدالحرام رفتيم ، در مسير راه گستردگي نيروهاي انتظامي كاملاً مشهود بود . با نگاهي معنادار گفت : تجمع و گستردگي اين نيروها براي چيست ؟ ! يكي از دوستان گفت نمي دانيم ! او گفت امّا من مي دانم ، گفتيم چرا ؟

گفت : بخاطر راهپيمايي فرداي شماست .

گفتيم : ما راهپيمايي نداريم ، تجمّعي است براي اعلام برائت از مشركان و مستكبران و جنايتكاران و اعلام پشتيباني از مظلومان امت اسلامي كه در زير چكمه هاي جلادان و مستكبران جان مي دهند .

گفت : مي دانم ، من خودم شركت مي كنم ، من در جمعه خونين نيز اينجا بودم ( در اين حال ماشين به محلّ فاجعه رسيد ) با دست اشاره كرد و گفت : « هنا مضجع شهدائكم » .

گفتيم : نظر تو چيست ؟

149

گفت : والله ، اگر انسان مسلمان و به تعاليم قرآن معتقد باشد كه اين مراسم را بد نمي داند . مگر در اين مراسم چه گفته مي شود : مرگ بر آمريكا ، مرگ بر اسرائيل ، اظهار تنفّر از ستم و ستمگري ، اعلام حمايت از برادران مظلوم مسلمان ، فرياد برائت از مشركان ، مگر اينها با تعاليم اسلام منافات دارد و . . . ماشين به كندي حركت مي كرد و نيروهاي انتظامي انبوه شده بودند . او از سخن گفتن باز ايستاد و ما پياده شديم و خداحافظي كرديم .

ساعت 5/12 است ، هيچ نشانه اي از اينكه اينان اجازه برگزاري مراسم برائت را خواهند داد وجود ندارد . ماشينها ، تانكها ، آب پاشها و نيروهاي مسلّح كه گستره ميدان را يكسر گرفته اند ، همه و همه نمايشگر سختگيري است و آمادگي براي ممانعت گسترده .

اين حركت البته چنانكه اشاره كرديم از ديروز آغاز شده بود و سختگيري جدّي از امروز صبح . برخي از روحانيان ساعت 10 صبح آهنگ خروج از بعثه را داشتند مانع شدند و ساعت 5/11 كه تني چند از عالمان پا به ميدان معابده گذاشته بودند از ادامه مسير جلو گرفتند و بازگشتشان به بعثه نيز به سختي انجام شد .

مساجد اطراف نيز بسته شده است ، كساني از بعثه بيرون رفتند تا در مسجد نماز گزارند ، شرطه ها جلو گرفتند و با جمله « صلوة مافي ؟ ! » با قهر و خشم بازگرداندند .

سايبان كنار مسجد گوشه ميدان معابده اينك مقرّ نيروهاي نظامي سعودي است . و گستره ميدان محلّ رژه آنان . مأموران سعودي ابتدا در فراز كوهها نيز مستقر بودند ، كم كمك بر روي بامهاي مشرف به ميدان معابده نيز رفتند هلي كوپترها در ارتفاعي بسيار پايين مرتب در گشت و گذار بودند و برچگونگي اوضاع نظارت مي كردند برخي از ساكنان اطراف ميدان معابده چون از راههاي طبيعي توان وارد شدن به خانه ها را نداشتند از روي كوههاي اطراف و راههاي صعب العبور به خانه هايشان مي رفتند . نيروهاي نظامي مرتب آرايش نظامي را تغيير مي دادند ؛ رژه مي رفتند و جابه جا مي شدند .

هنگام نماز عصر فرا رسيد مسجد گوشه ميدان معابده باز شد و مناره نداي اذان سرداد ، مأموران با چكمه و آلات نظامي به نماز ايستادند . حتماً نماز خوف مي خواندند !

150

برخي از ساكنان خانه ها با دلهره از درها و پنجره ها نگاههاي ملتهبانه اي به خيابان مي افكندند ، و سريع به درون خانه مي رفتند . جوّ تاريك و خفقان آميزي بود .

ماشينهاي آتش نشاني از مركز معابده بيرون آمدند و در ميدان مستقر شدند ، وقت اعلام شده مراسم ساعت 5/4 روز ششم ذيحجه بود ، در اين ساعت آرايش نظامي بسيار گسترده بود و سخت گيري در رفت و آمدها به اوج خود رسيده بود .

از پل حجون به سوي ميدان معابده نيز كاملاً مسدود است ، گزارشهاي رسيده حاكي از آن است كه در اين مسافت هر 20 متر گروهي از نيروهاي سعودي عرض خيابان را گرفته و آن را مسدود كرده اند موعد مقرّر مراسم برائت سپري شد و نيروهاي سعودي همچنان بر شدّت حفاظت از منطقه اي كه به اصطلاح اشغال كرده بودند مي افزودند . گزارش ذيل ترسيم دقيقي است از ابعاد گسترده حضور نظامي سعوديان :

« ما همراه با كاروانمان ساعت 2 بعدازظهر براي حضور در مراسم برائت از منزل خارج شديم ، در خيابان عزيزيه و شيشه نزديكي مركز عطاءالله سوار ماشين شديم و در تمام طول خيابان شاهد بوديم كه تمام مدارس و مراكز دولتي به صورت پادگان درآمده بود و به هر جا كه نگاه مي كرديم ، پر از سرباز گارد و خودروهاي نظامي بود . ما تا پل روضه آمديم . تقريباً ساعت 20/2 بود كه در زير پل روضه شاهد حضور تعداد زيادي ايراني بودم كه به علت بسته بودن راه و ايجاد موانع بر سر راه زائرين در همان جا در سايه پل استراحت مي كردند .

موانع در حدّي بود كه نمي شد به راحتي و بدون درگيري از آن عبور كرد . سربازان در صفي متصل و در كنار هم ايستاده بودند .

البته در بعضي از نقاط صف ها شش رديف شده بود كه پشت سر هم ديواري قطور درست كرده بودند . اكثر سربازان با لباس و كلاه و سپر ضد شورش در محل هاي خود مستقر بودند .

چون راه بسته شده بود از طريق تونلي كه منتهي به مسجدالحرام مي شد ، خودم را به حرم رساندم و از طريق حرم تا نزديكي هاي چهارراه منتهي به خيابانهاي ستين و تنعيم

151

آمدم . بعد از چهارراه حضور گسترده نظاميان در نزديكي مسجد جن ، مجدداً توجهم را جلب كرد . آنها مانع تردد زائرين بودند ، ولي لحظاتي بعد به زائرين تركيه اي اجازه عبور دادند و من هم لابه لاي آنها از مانع عبور كردم . در زير پل حجون به مانع دوم برخورد كرديم . نيروهاي نظامي با آرايش ضدشورش گارد گرفته بودند ، از بلندگوي اتومبيل آنها پيامي كه توسط يك افغاني روي نوار ضبط شده بود مرتب تكرار مي شد ، مضمون پيام اين بود : « هرگونه تظاهرات و راهپيمائي و شعار از طرف دولت سعودي ممنوع است و لذا خواهشمنديم از آقايان توقف نفرمايند و ايجاد مزاحمت نكنند ، اگر حادثه اي اتفاق بيفتد مسؤوليتش با خود تظاهركنندگان است » .

گـزارش ذيـل نيـز مـي تـوانـد گستـردگـي نيروهاي سعودي و ابعاد عمليات آنان را نشان دهـد :

« از چند مانع رد شدم . در نزديكي ميدان معابده حضور نيروهاي نظامي واقعاً مثل ميدان جنگ به نظر مي رسيد . كوچه هاي دومتري را نيز با دو مأمور بسته بودند و من ناچار شدم ، از كوچه اي كه شيب تندي دارد بالا بروم . از بالاي كوه ديدم كه انبوه نيروهاي نظامي و امنيتي سطح خيابان را پوشانده بود . به شوخي به يكي از ايرانيان گفتم : الحمدلله اينها خودشان در برائت از مشركين شركت كرده اند !

در اطراف ميدان معابده از بالاي پشت بامها ، دوربين هاي متعددي ميدان و بعثه را زيرپوشش فيلمبرداري گرفته بودند . چندين عكاس نظامي هم از صحنه هاي مختلف عكس مي گرفتند .

كماندوهايي كه من در خيابانها و مراكزي مثل خيابان عزيزيه ، ميدان معابده و خيابانها و كوچه هاي فرعي آن ديدم بيش از 10 هزار نفر بود . همچنين تعداد زيادي نيروهاي اطلاعاتي با چپيه قرمز در لابلاي نيروهاي نظامي بودند كه آنها هم بيش از دو هزار نفر برآورد مي شد » .

گزارش ديگري تعداد عظيم نيروها را بدين سان تخمين زده است :

« تعداد نيروهاي نظامي ، انتظامي و امنيتي عربستان به استعداد بيش از 10 هزار نفر

152

( حدود يك لشكر ) تخمين زده مي شود . بطوري كه اين نيروها تقريباً در تمامي مناطق اسكان ايرانيان در سراسر عزيزيه تا منطقه ميدان « معابده » كه بعثه مقام معظم رهبري در آن قرار دارد ، با ايجاد دهها « حلقه امنيتي » مانع از عبور و مرور به سمت بعثه شدند » .

مسؤول يكي از كاروانها مي گويد :

« من تاكنون ده سفر به عربستان آمده ام . البته آنها هر ساله براي روز تظاهرات برائت از مشركين ، نيروهاي خود را به خيابانها مي آوردند لكن آرايش نظامي امسال هرگز سابقه نداشته است . وي افزود : ما و افراد كاروان سعي كرديم حتي به صورت پياده از هر طريق ممكن ، خود را به بعثه برسانيم ولي از يك كيلومتري مسير ، با موانع امنيتي مواجه شديم و راه را بر خودمان بسته ديديم » .

همچنين زائري اصفهاني گزارش مي دهد كه :

« حضور انبور نفربرهاي زرهي ، ماشين هاي ويژه عمليات ضدشورش ( مشابه آنچه كه اسرائيل عليه فلسطيني ها استفاده مي كند ) بسيار چشمگير بود . وي افزود : تعداد فراوان آمبولانسها نشان مي دهد كه سعوديها خود را براي درگيري آماده كرده بودند .

وي گفت : من شخصاً 70 اتوبوس ، 20 آمبولانس و بيش از 20 نفربر زرهي و 2 زره پوش مجهز به مسلسل هاي سنگين را مشاهده و شمارش كردم » .

آن سـوي سـكّه :

زائران بيشتر از رسيدن موعد براي بوجود آوردن تجمعي عظيم آماده بودند ، آنان با تعاليم قرآن و آموزه هاي رهبران الهي و هدايتهاي پيشواي بيدار و بزرگشان حضرت امام خميني ـ رضوان الله عليه ـ برائت را محتواي حج مي دانستند و فريادگري در اين روز و در سرزمين مكه عليه شرك و استكبار را ، استواري بر سنت قويم محمّدي .

آنان خوب مي دانند كه برائت از مشركان روحي است بركالبد حج ابراهيمي و فريادي كه سره موّحدانِ دل به خدا داده را از ناسره مرعوبان مستكبران و جبّاران جدا مي سازد .

153

« فرياد برائت » بركشيدن تيغ بي دريغ « لا » و دريدن پرده سازش و تزوير و سكوتي است كه سايه شوم و سياهش را بر جهان افكنده است .

نگاهي بدين سان هوشمندانه است كه سيل زائران را در درون اطاقهاي سرد اقامتگاهها بيرون كشانده و به خيابان آورده است كه در زير برق آفتاب و ريزش بي دريغ حرارت آن « اداي تكليف » كند . گفتگوهايي كه مي آوريم نشانگر اين تلقّي و آمادگي براي حضور شكوهمند در مراسم برائت است :

« شركت در مراسم برائت ازمشركان از واجبات حج است و من كه چند سال است توفيق زيارت خانه خدا نصيبم شده ، همه ساله در اين مراسم باشكوه شركت كرده ام و با توجه به بيانات حضرت امام و مقام معظم رهبري پيرامون برائت از مشركين حتماً در مراسم امروز حضور خواهم يافت ، بقيه زائران كاروان ما نيز همين آمادگي را دارند » .

زائر كهنسال از خطّه قهرمان خيز كرمانشاه كه به سختي سخن مي گويد اظهار مي دارد :

« من با وجود كهولت سن و پيري ، در مراسم برائت از مشركين شركت مي كنم تا به جهانيان نشان دهم كه مسلمانان با يكديگر وحدت دارند و به فكر هم هستند و در يك صف با دشمنان خدا مبارزه مي كنند » .

عالمي فرزانه در پاسخ سؤال گزارشگر در باره مراسم برائت مي گويد :

« طبق فرموده امام راحل « حج بي برائت حج نيست » . از ويژه گيهاي مراسم حج ، جمع شدن مسلمانها از نقاط مختلف عالم است كه بايد از چنين فرصتي استفاده كرد ، مسلمانها بايد ضمن پرس و جو از احوال يكديگر و طرح مشكلات و معضلات خود از دشمنان مشترك نيز اعلام بيزاري كنند » .

خواهري انديشور كه از تهران به مكه مشرف شده است مي گويد :

« طبق دستور خداوند متعال در سوره توبه مسلمانان بايد در مراسم حج ، از مشركان اعلام برائت و بيزاري كنند ، بعد سياسي حج كه در زمان رسول گرامي اسلام از ابعاد مهم و مؤكد حج بود ، متأسفانه به تدريج با توطئه هاي دشمنان اسلام و غفلت مسلمانان از اين فريضه مهم حذف شد . من و همسرم كه به زبان انگليسي مسلّط هستيم ، در

154

صحبتهايي كه با ديگر مسلمانان در اين ايّام داشته ايم توانسته ايم گوشه هايي از فلسفه سياسي حج را به آنها ارائه دهيم كه در بسياري از موارد با استقبال و پذيرش آنها مواجه شديم اگر مسلمانان به تعاليم اسلام آشنا بشوند حركت عظيمي در جهان اسلام صورت مي گيرد و مراسم برائت در اين جهت نقش بسيار بزرگي دارد » .

خواهري ديگر به نمايندگي از جمعي از خواهران سخن مي گويد او اظهار مي دارد :

« من و ديگر خواهراني كه در كاروانمان هستيم ، بطور يكپارچه در مراسم برائت از مشركان شركت خواهيم كرد . ما با شركت خود در مراسم برائت به دشمنان اسلام اعلام مي كنيم كه از آنها بيزاريم ، ما همچنين در اين مراسم با ملتهاي مظلوم فلسطين ، بوسني و هرزگوين ، كشمير ، لبنان و . . . كه در مقابل سكوت مرگبار سازمانهاي به اصطلاح حقوق بشر قتل عام مي شوند ، ابراز همدردي مي نماييم » .

زائران با اين ديدگاهها و با اين تلقّي از مراسم برائت ، طبيعي بود كه در روز موعود با شكوه تمام بپاخيزند و نمايش بزرگ برائت را با حركتي آهنگين و هوشمندانه به اجرا درآورند .

گفتيم زمان مراسم ساعت 5/4 اعلام شده بود كه بايد در ميدان معابده و در مقابل بعثه مقام معظم رهبري اجرا مي شد ، زائران از ساعتها پيش از كاروانها بيرون مي آيند و چون موانع را مي نگرند پياده راه را ادامه مي دهند و در پشت مانع هاي نهايي تجمع مي كنند ، آن روز سعوديان گو اينكه تجمع يكجاي زائران را برنتابيدند و بدين سان از اجراي مراسم اصلي جلو گرفتند امّا تجمع هاي كوچك در اينجا و آنجاي شهر مكّه جلوه اي عظيم داشت كه نمايش شعور و حضور و استقامت دلدادگان بحقِّ ديار « ام القري » را در « ام القري » به گونه اي خيره كننده در پيشديدها مي نهاد ، گزارشهاي ذيل مي تواند اندكي از آن حال و هوا را ترسيم كند :

« هر لحظه حضور ايراني ها در بالاي پل [ پل حجون ] افزايش پيدا مي كرد و مأموران سعي مي كردند آنها را به سوي قبرستان ابوطالب برگردانند . مأموران روي پل حجون را از اوّل قبرستان ابوطالب بستند ، و كاروانهايي كه از آن طرف مي آمدند اجباراً متوقف

155

شدند ، پس از بسته شدن راه ، حال و هواي جالبي بر زائرن حاكم بود .

پرچم هاي جمهوري اسلامي كه در دست زائرين بود به همراه تابلوهاي معرفي كاروانها ، شكل و شمايل يك تظاهرات و راهپيمايي را تداعي مي كرد .

نكته جالب اينكه در اين مكان زائرين كشورهاي تركيه ، بحرين ، قطر ، عمان و لبنان هم متوجه حركت زائرين ايراني شدند .

در اين مانع نيز چند دقيقه راه براي زائرين تركيه اي باز شد كه من از فرصت استفاده كرده و از مانع عبور كردم . زائرين تركيه اي هر كدام براي ديگري شرايط ايجاد شده توسط مأمورين را تحليل مي كردند . ولي عمدتاً معتقد بودند ايراني ها مي خواهند عليه آمريكا و اسرائيل تظاهرات كنند ، ولي مأمورين سعودي مانع شده اند .

به ميدان جميزه كه رسيدم شاهد حضور انبوهي از مردم مكه و زائرين در هتلها و منازل اطراف ميدان و حتي بر فراز كوه كنار ساختمانها بودم ، مردمي كه آمده بودند ببينند چه خواهد شد » .

يكي ديگر از حاضران در صحنه پرشكوه حركت زائران به ميعاد پرشكوه برائت ، حضور و برخورد زائران با سعوديان را بدينگونه گزارش كرده است :

« وقتي كه بنا شد با كاروان به طرف بعثه حركت كنيم مطلع شديم بعثه از صبح در محاصره است .

بعضي از خانمها ـ كه تعدادي از همسران شهدا نيز در ميان آنها بودند ـ غسل شهادت كردند و روحاني و مدير كاروان موضوع سختگيريهاي احتمالي و بسته بودن راه را براي همه زائرين بيان كردند و از خانمهاي مسن و پيرمردان خواستند در منزل بمانند چرا كه از صبح براي تهيه اتوبوس هرچه تلاش كرده بودند به نتيجه نرسيده بودند .

ولي شور و اشتياق پيرمردان و پيرزنان كاروان دست كمي از خواهران و برادران جوانتر نداشت . آنها حاضر نشدند در خانه بمانند . بعضي مي گفتند كه ما به عشق شركت در مراسم برائت لحظه شماري كرده ايم ، چگونه مي توانيم در خانه بمانيم .

به هر شكل بود پياده راه افتاديم . در راه برخي از ايرانيان را كه در حال بازگشت از

156

راهپيمايي بودند مي ديديم . برخي خبر از بسته بودن راهها مي دادند و برخي از تلاشهاي چند ساعته براي رساندن خود به ميدان معابده صحبت مي كردند و جمع زيادي معتقد بودند كه حضور در پشت ديوار حفاظتي ايجاد شده ، تكليف است و حداقل تا آنجا بايد برويم . هر چه مي رفتيم ، راه به پايان نمي رسيد . بالاخره خواهران در يك اقدام جدي اتوبوسي را اجاره كردند و راننده اتوبوس هم كه اتوبوسش وابسته به شركت واحد عربستان بود ، همكاري خوبي كرد .

تا نزديكي پل حجون آمديم و از آنجا به علت راه بندان ، راه را پياده پيموديم و مقابل صف ايجاد شده توسط گارد امنيتي و نظامي عربستان ، متوقف شديم .

در اينجا يكي از خواهران كه به زبان عربي مسلط بود با مأمورين به بحث پرداخت . يكي از افسران بلندپايه حاضر در مقابل مردم با شرمندگي مي گفت : « ما مأموريم و معذور ، ما در اختيار خودمان نيستيم و راهي جز اجراي دستورات نداريم . گفته اند مانع شويد ، ما هم مانع مي شويم . بگويند نشويد ، نمي شويم » .

خواهري كه به خوبي از عهده صحبت با افسر ارتش عربستان در حضور دهها نظامي ديگر برمي آمد ، ادامه داد : مگر ما مي خواهيم چه كنيم كه اين همه لشگر و زره پوش راه انداخته ايد ؟ مگر ما چه چيزي در دست داريم كه در مقابل ما اينگونه تجهيز شده ايد و ماشينهاي ضد شورش در مقابلمان راه انداخته ايد و با ما اينگونه برخورد مي كنيد ؟ »

مأمور سعودي كه حرفي براي گفتن نداشت ، سكوت اختيار كرد .

يكي ديگر از برادراني كه همراه هيأت پزشكي حج جمهوري اسلامي ايران بود ، با تني چند از پزشكان براي حضور در مراسم برائت راهي ميدان معابده و در ادامه راه با گارد عربستان رويارو مي شوند . وي در چگونگي موانع و تجمع مردم مي گويد :

« از ساعت 11 صبح ما بايد با 5 آمبولانس و پزشك و امكانات در ميدان معابده مستقر مي شديم . وقتي ما آمديم ، در مقابل پل ستاد جلوي ما را گرفتند . همراه با 3 پزشك و 3 پرستار تا ميدان معابده پياده آمديم در حالي كه پنج كارتن وسائل دارويي و دو جعبه وسائل ديگر مثل دستگاه شوك و . . . حمل مي كرديم .

157

چون مأمورين سعودي نگذاشتند به حركتمان ادامه دهيم ، رفتيم درمانگاه شماره 7 و در همانجا آماده باش بوديم .

از ساعت 4 عصر آمديم به سمت بعثه ، جمعيت زيادي در خيابانهاي پايين بعثه جمع شده بودند .

كاروانهاي زيادي مي آمدند . پليس آنها را به سمت خيابان باريك پشت بعثه ( سمت كوه ) هدايت مي كرد .

بچه ها در سايه اي اجتماع كردند ، چند روحاني هم با ما بودند . مأمورين هر چه كردند ما نرفتيم ، تا فرمانده نظاميان آمد و به ما گفت : بنشينيد .

تعدادي لبناني هم با ما بودند كه با شور حرارت زيادي آمده بودند . جمعيت ما تقريباً 2000 نفر بود و از مليتهاي ديگر هم آمده بودند كه بيشتر افغاني ، پاكستاني و لبناني بودند . چند تن از روحانيون مي گفتند ما به تكليف خودمان عمل كرده ايم » .

اين حركت دلپذير و شكوهمند در تمام راههاي منتهي به ميدان معابده به چشم مي خورد . سعوديان و ديگر مردمان به روشني مي ديدند كه زائران نستوه خانه خدا ، حراست از حكم خداوند و عمل به آئين او را از جان سپر ساخته اند . و اين همه براي آنان خيره كننده بود ، برادري ديگر حركت زائران از سويي ديگر را بدين سان گزارش كرده است :

« همراه با زائران كاروان حدود ساعت 5/3 بعدازظهر به پل شيشه رسيديم . به علت راه بندان شديد از اتوبوسها پياده شديم . جمعيت قابل توجهي در سايه زير پل شيشه نشسته بودند و كماندوها جلوي جمعيت را سد كرده بودند . دائماً پيامي ضبط شده به زبان فارسي دست و پا شكسته از بلندگو پخش مي شد با اين مضمون : « متفرق شويد ، باعث ايجاد تشويش نشويد » .

زائرين ، همديگر را دعوت به آرامش مي كردند و از هرگونه شعار و يا عمل خاصي پرهيز مي كردند . روحاني يكي از كاروانها كه در جلوي جمعيت ايستاده بود مدام با نيروهاي نظامي بحث مي كرد . بعد از حدود 45 دقيقه ، يكي از مأموران امنيتي اعلام كرد كه اگر تا

158

پنج دقيقه ديگر منطقه را تخليه نكنيد ، با شما مقابله خواهد شد ( و اشاره به ماشينهاي آب جوش مي كرد ) . مردم به حرف آن نظامي گوش نكردند تا بعد از 20 دقيقه از بعثه خبر آوردند كه كلّ جمعيت بايد آرام متفرق شوند و به كاروانها برگردند . هنگام نماز عصر جمعيت ايراني با شنيدن صداي اذان به نماز جماعت ايستادند ، دوربينهاي مختلفي دائم فيلمبرداري مي كردند . يك نفر بومي هم فيلمبرداري مي كرد كه مأمورين سعودي دستگاه فيلمبرداري او را ضبط كردند » .

نماز در زير تابش آفتاب

جلوگيري از حركت زائران و تجمع آنان در پَـسِ موانع ، مقارن بود بانماز عصر در مساجد . يكي از نمايش هاي زيباي اين همايش ها فرياد تكبير و اذان در خيابانهاي مكه و آنگاه نماز جماعت بود . آنان در مقابل گارد امنيتي عربستان در صفوفي متشكل و زيبا در خيابان و در زير تابش آفتاب به نماز ايستادند و دلدادگي به حق را در مقابل ديده هاي خيره آنان ، به نمايش نهادند . زائري يكي از اين صحنه ها را چنين گزارش كرده است :

« ساعت سه بعدازظهر ، انبوه زائران ايراني از كاروانهاي مختلف در نزديكي پل عزيزيه تجمع كردند . نيروهاي مسلح سعودي تدابير شديد امنيتي ايجاد كرده بودند و مانع از حركت زائران به سوي بعثه مقام معظم رهبري شدند . مردم بدون توجه به مأمورين امنيتي سعي مي كردند كه راه خود را به سوي بعثه بازنمايند . حاجيان بدون ترس از اقدامات شديد امنيتي به سردادن شعارهايي پرداخته و افرادي از مليتهاي مختلف مانند عراقي ، يمني و فيليپيني و مالزي نيز ميان زائران ايراني مشاهده مي شدند . با اين حال زنجيره امنيتي كه توسط سربازان مسلح سعودي ايجاد گرديده بود ، مانع از حركت زائران به سوي بعثه شد . در همين حال زائران ايراني همراه با حاجيان كشورهاي ديگر به اقامه نماز عصر در وسط خيابان پرداخته و پس از پايان نماز ، شعار تكبير سردادند » .

حضور ، حركت ، استواري و شكوه از همه سوي گزارش مي شود ، و نماز در

159

برخي از تجمعها بر زيبايي اين مانور شرك ستيز جلوه اي زيبا مي دهد ، گزارش زيباي يكي از فاضلان را نيز بياوريم كه خواندني و جالب است :

« ساعت 5/2 با كاروان راه افتاديم ، مسؤولان انتظامي كاروان تا زير پل « روضه » جمعيت را هدايت كردند . زير پل تجمّع ديگر زائران نشان از ممانعت پيشروي داشت ، جمعيت لحظه به لحظه زيادتر مي شد در مدت كوتاهي جمعيت انبوهي فراهم آمد ، هنگام نماز عصر فرارسيد ، عده اي از جمعيت اذان گفتند ، آقاي طباطبايي به نماز ايستاد ، جمعيت با شكوه شگرفي به ايشان اقتدا كردند ، شكوه خيره كننده نماز باعث شد كه فرمانده نيروها نيز به آقاي طباطبايي اقتدا كند ، جمعيت به حدّي زياد بود كه 10 نفر تكبير نماز را فرياد مي كردند ، زير پل كه سايه بود جمعيت را برنمي تابيد ، بسياري از زائران بر آسفالتهاي داغ و زير حرارت طاقت فرساي آفتاب با صلابت و شكوه به نماز ايستادند . پس از نماز جمعيت يك آهنگ حركت كرد ، حركت بسيار پرشكوه بود رنگ از رخسار مأموران پريده بود . فرمانده نيروها عدم امكان حركت و لزوم تفرّق را اعلام كرد . آقاي طباطبايي با تمام صلابت با وي سخن گفت و يادآور شد ما توصيه به آرامش شده ايم مي ايستيم ولي برنمي گرديم تا دستور بعثه فرابرسد ، اگر دستور بازگشت بود بازمي گرديم وگرنه صفوف شما را مي شكافيم و پيش مي رويم ، هر چه پيش آيد ، بيايد .

ترس به گونه روشني بر چهره فرمانده نشسته بود ، گاهي تهديد و گاه التماس مي كرد ، گاه پيشاني آقاي طباطبايي را مي بوسيد ، امّا وي آنچه را گفته بود تكرار مي كرد .

يكي از سربازان ماشين آب پاش را در مقابل جمعيت قرار داد و لوله آب را به سوي مردم گرفت ، امّا مردم بدون هيچ توجّهي بدان ، همچنان استوار ايستاده بودند . فرمانده گفت پنج دقيقه فرصت داريد متفرق شويد ، پنج دقيقه گذشت امّا مردم همچنان پرشكوه ايستاده بودند و مي گفتند : « ما منتظر فرمان بعثه هستيم » .

درميان جمعيت ، عرب زباناني بودند كه گاه با مأموران سخن مي گفتند ، بالاخره از بعثه خبر آرودندكه بايد زائران آرام و بدون تظاهرات متفرق شوند ، ابتدا اين پيام به جدّ گرفته نشد .

يكي از روحانيان مأمور شد خبري دقيق كسب كند پس از اطمينان از صحّت خبر زائران

160

متفرق شدند » .

بدين سان مانور برائت به محدوده ميدان معابده محدود نگشت ، ميدان حركت شرك ستيز و گستره فريادهاي برائت به گستردگي مكه گسترش يافت . شهري كه در آن مانور نيروهاي نظامي عربستان انجام مي شد ، ميدان فعاليت زائران بود و ميدان مانور بسي گسترده تر از ميدان معابده در پيشديدها قرار گرفته بود .

چنين شد كه با به ميدان كشيدن هزاران نيرو و ادوات جنگي گسترده و منع عبور و مرور در ميدان معابده و محاصره نظامي گسترده بعثه مقام معظم رهبري ، سعوديان جلوي انجام مراسم برائت از مشركان را گرفتند و به پندار خود از اين كه فرياد رعدآساي مسلمانان در فضاي مكه بپيچد مانع شدند و كوشيدند شب پرستي و تاريكي نگري را به اوج رسانند و از گسترش شعار نور و سپيده گشايي فريادهاي حق جلوگيرند ، امّا . . .

« يريدون ليطفئوا نوراللّه بأفواههم واللّه متّم نوره و لوكره الكافرون » .

بدين سان روز ششم ذيحجه 1413 ، ميعادگاه ابراهيميان ، فريادگران عليه شرك و استكبار ، گو اينكه ظاهراً خاموش بود ، و تنها و تنها شاهد برق نيزه ها بود و حضور تانكها و تجمع گارد سعوديان ؛ ولي اين سكوت فريادهايي بلند در خود داشت ، فرياد بلندي كه تمامي ملت هاي مسلمان به روشني آن را مي شنيدند و پژواكش را در جان خود احساس مي كردند .

آن روز يكبار ديگر مظلوميت حق باوران رقم خورد ، حق مداران آرام به محلّ استقرارشان برگشتند ، حتي خشونت برخي از مأموران را نيز به جان خريدند و دم برنياوردند ، كه آنان جاي « سكوت » را مي شناسند چنانكه جاي « فرياد » را .

آنان از اين كه در سرزمين وحي و در خانه خدا و در جوار كعبه مقصود نيز نمي توانند عليه دشمن فرياد برآورند ، اشك بر چشمانشان مي دويد ، امّا شكيبايي و پاداش صبر ، همچنان جانشان را لبريز از شوق داشت كه مي دانستند :

« ان اللـه مـع الصـابـرين » .

161

استقامت نستوهانه

آنچه زائران آن روز انجام دادند همه و همه شكوهمند بود كرامند . ارجمند بود و ارزشمند ، حركت يكپارچه استقامت نستوهانه ، صبر و شكيبايي انقلابي ، تجمع هاي عظيم و شكوه زار ؛ همه و همه ستودني بود و ارج ياب ، پس از آنكه نيروهاي سعودي برخلاف توافقهاي به عمل آمده و در جهت آب ريختن به آسياب استكبار ، از انجام مراسم برائت جلو گرفتند ، نماينده وليّ فقيه و سرپرست حجاج ايراني در پيامي كوتاه ، چگونگيِ آن را به محضر حضرت آية الله خامنه اي بدين سان گزارش كردند و حركت عظيم امت را ستودند :

محضر مبارك رهبرمعظم انقلاب اسلامي حضرت آية الله خامنه اي

ـ مدظله العالي ـ

« سلام عليكم ـ بعدازظهر امروز ششم ذيحجة الحرام 1413 بعثه مقام معظم رهبري براساس رهنمودهاي حضرت عالي آماده برگزاري مراسم برائت از مشركين بود . بيش از يكصد هزار زائر ايراني و غيرايراني بيت الله الحرام به عنوان يك وظيفه ديني و جزئي غيرقابل تفكيك از حج ابراهيمي و محمدي ـ ص ـ با شور و اشتياق و در پي مدتها انتظار ، خود را براي حضور در اجتماع برائت آماده كرده بودند تا پيام رهبر معظم انقلاب اسلامي به زائران خانه خدا را استماع كنندو با سردادن فريادهاي مرگ بر آمريكا و مرگ بر اسرائيل ، انزجار خود و تمامي مسلمانان متعهد جهان را از سردمداران شرك و استكبار و مظاهر جديد آن به نمايش گذاشته و همبستگي خود را با ملتهاي تحت ستم بويژه مسلمانان مظلوم بوسني و هرزگوين اعلام نمايند .

متأسفانه مقامات عربستان سعودي علي رغم توافق نامه سال 1370 با استفاده گسترده از نفربرها و خودروهاي جنگي و استقرار انبوهي از نيروهاي نظامي تمام راههاي منتهي به محل تجمع را مسدود و از حضور سفيران اسلام ناب محمدي ـ ص ـ در ميعادگاه برائت از كفر و شرك و الحاد جلوگيري كردند .

162

اينجانب كه از نزديك شاهد شور انقلابي زائران وظيفه شناس و غيور براي حضور فعال در اين مراسم بودم به عنوان نماينده آن عزيز ، شهادت مي دهم كه آنان در راه انجام تكليف الهي و وفاداري به پيمان خويش با امام راحل (ره) و خلف شايسته او ، همه تلاش خود را براي رسيدن به محل مراسم به كار گرفتند و تنها پس از شنيدن توصيه اينجانب به خويشتن داري و صبر انقلابي ، خيابانها را به سوي منازل و مساجد ترك كردند .

در خاتمه با ابراز تأسف از اقدام غيرقابل توجيه مقامات سعودي آمادگي خود و كليه حجاج ايراني را جهت اجراي اوامر آن رهبر معظم اعلام مي دارم .

محمد محمدي ري شهري

نماينده مقام معظم رهبري

و سرپرست حجاج ايرانـي

سپاس از زائران

در پيامي ديگر نماينده وليّ فقيه خطاب به زائران ضمن تأكيد بر اهميت مراسم برائت از مشركان ، حركت عظيم مردم را ستودند و آنان را به صبر انقلابي وخويشتن داري مؤمنانه توصيه كردند :

خدمت عموم زائران و حجاج ايراني بيت الله الحرام ـ ايدهم الله تعالي ـ

مكه سرزمين وحي و ديار جاودانه رسول الله ، كه يادآور خاطره رادمرديهاي مبشّران نستوه آزادي و ياران راست قامت پيامبر ـ ص ـ است ، همه ساله در چنين روزي ( روز ششم ذيحجه ) شاهد حضور يكپارچه دهها هزار زائر بيدار دلي بود كه با صداي رساي خود نداي برائت از مشركان را فرياد مي كردند . ميدان معابده كه روزي شاهد بازگشت پيروزمندانه محمد رسول الله ـ ص ـ پيامبر توحيد و منادي آزادي و مبشر حق ، و اسوه خشم و ستيز عليه شرك بود ، همه ساله تجديد عهد امتش با آن قهرمان بي بديل توحيد را گواهي مي داد و سيل خروشان انسانهاي آگاهي كه تيغ بي دريغ « لا » را بر هرآنچه غيرخدا بود كشيده بودند ، حراست از مكتب و حفاظت از هويت اصيل اسلامي را از جان سپر ساخته بودند ، نظاره مي كرد .

163

حج ابراهيمي همه ساله در چنين روزي چهره راستين خود را مي نمود و فريادهاي بت افكن و طاغوت شكن ابراهيمي ـ اين بنيادگذار حج ـ در رواق تاريخ ، تجديد مي گشت ، و جهان يكبار ديگر ستيزندگي ابراهيميان را عليه جباران و مستكبران و مشركان و نمروديان ، پيش روي خود مي نگريست ، با فرياد قهرمانانه شما مردم ، به گفته احياگر سنت ابراهيم و محمّد ـ ص ـ ، حضرت امام خميني ـ رضوان الله تعالي عليه ـ حج به كمال مي نشست و مؤمنان سرمست از انجام ابراهيمي فريضه حج ، در كنار خانه خدا ، كعبه مقصود عاشقان را در آغوش مي گرفتند و بر توفيق انجام طاعت او سپاس مي گفتند .

اكنون كه مراسم پرشكوه و بت افكن برائت از مشركان با جلوگيري نيروهاي نظامي عربستان انجام نگرفت ، و . . .

از اعلام آمادگي هوشمندانه شما عزيزان ( حجاج بيت الله الحرام ) در جهت اعلان برائت و حضور يكپارچه براي تحقق بخشيدن به سنت قويم رسول الله ـ ص ـ سپاسگزاري مي كنم و همت والاي روحانيان را درهدايت و ارشاد زائران مي ستايم و از اقدام ارجمند مديران و بازرسان تشكر مي كنم .

اميدوارم صبر انقلابي و خويشتن داري مؤمنانه شما عزيزان پي آمدهاي ناهنجار آينده را سد كند و ما را در رسيدن به اهدافمان تحت رهبريهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي حضرت آية الله خامنه اي ، ياري رساند و دشمن در چنگ انداختن به توطئه هايش ناكام گردد .

نـماينده ولـي فقيـه و سـرپـرست حـجـاج ايـرانـي

محمد محمدي ري شهري ـ 6 ذيحجة الحرام 1413

پاسخ رهبر معظم رهبري

رهبر انقلاب اسلامي حضرت آية الله خامنه اي در پاسخ نماينده وليّ فقيه و سرپرست حجاج ايراني عمل سعوديان را حركتي تلخ ، غيرمسؤولانه و غيرمنطقي خواندند . و اين تلاش را در جهت منافع مستكبران و آمريكا و صهيونيستها تلقي كرده ،

164

مراسم برائت را حق ملت ايران دانستند . متن پيام چنين است :

بسم الله الرحمن الرحيم

حجة الاسلام والمسلمين آقاي محمدي ري شهري

سرپرست محترم حجّاج ايراني ، دام بقائه با سلام و تحيت

حركت تلخ و غيرمسؤولانه و غيرمنطقي دولت سعودي در جلوگيري از آيين برائت حجاج محترم در مكه مكرمه ـ زادهاالله شرفاً ـ مايه تعجّب و تأسف شد . براي اين جانب قابل قبول نيست كه دولتي كه خدمت به زائران بيت الله را متعهد شده است از انجام مراسمي كه مايه اتحاد مسلمين و موجب عزّت ملتهاي اسلامي و گوياي نفرت از مستكبرين و دشمنان جهان اسلام است ، جوگيري كند . اين كار به سود چه كسي و چه جناحي در صف بنديهاي كنوني دنيا است ؟ آيا حمايت از ملتهاي مظلوم مسلمان مانند ملت فلسطين ، مظلومان بوسني و هرزگوين و مردم كشمير و عراق و تاجيكستان جرم است ؟ آيا افشاگري نقشه هاي آمريكا و ديگر مستكبران بر ضد اسلام و مسلمين عملي برخلاف وظيفه است ؟

آيا دعوت مسلمانان به اتحاد و ابراز نفرت از عوامل تفرقه افكن دستور صريح قرآن نيست ؟

آنكه از تعطيل چنين وظائف مهمي سود مي برد آمريكا و صهيونيسم است . چرا بايد دولت سعودي كاري را كه آمريكا و صهيونيسم از آن سود مي برند عهده دار شود ؟ و شعائري اسلامي را كه به صلاح اسلام و مسلمين و برطبق احكام الهي است تعطيل كند ؟ آيا حكام سعودي نمي دانند كه خداي متعال فرموده است : « والمسجد الحرام الذي جعلناه لِلنّاس سواء العاكف فيه والبّاد » يعني : خانه خدا متعلق به همه مردم است و ساكنان آن سرزمين ، با كساني كه از نقاط ديگر گيتي به آنجا مي آيند ، به يك اندازه در آن حق دارند ؟ چرا بايد ملت مؤمن و بزرگوار ايران و ديگر ملتهايي كه برائت از شرك و مشركين را از آئين هاي اساسي در سفر حج مي شمارند ، از اين حق خود ممنوع شوند ؟ جاي تأسّف است كه مسؤولين اين واقعه احساسات ملتهاي مسلمان را ناديده انگاشته و

165

توجه نكنند كه اينگونه اعمال نه تنها در قضاوت ساير ملل بلكه در قضاوت خود ملت عربستان نيز به زيان دولت سعودي تمام مي شود .

اين جانب ضمن استنكار شديد اين حركت غيراسلامي ، اعلام مي دارم كه حق ملت ايران در اقامه مراسم برائت در حج ، محفوظ است و كسي حقّ جلوگيري از آن را ندارد . همچنين لازم مي دانم از حسن تدبير جناب عالي در اتخاذ تصميم مناسب و نيز از مسؤوليت شناسي آگاهانه حجاج عزيز ايراني در آمادگي كامل براي برائت و نيز اطاعت از جناب عالي تشكر كنم ، و از خداوند متعال حج مقبول و عمل خالص و مرضي پروردگار را در ظل عنايات حضرت ولي اللّه الأعظم ارواحنا فداه براي جناب عالي و همه حجاج عزيز مسألت مي نمايم . والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته

سـيـد عـلي خامنه اي

7 ذي الحجة الحرام 1413

خرداد ماه هفتاد و دو

167

بازتابها و عكس العمل ها

مراسم انجام نشد ، زائران آرام امّا پرشكوه به محلهاي استقرار برگشتند ، اين همه با دو روز حكومت نظامي در شعاع وسيعي از شهر مكه انجام گرفت و عملاً انعكاس بسيار گسترده اي يافت . مطبوعات سعودي در اين مرحله سكوت محض را پيشه ساختند . دولت عربستان كوشيد تا غيرمستقيم عامل ايجاد اختلال در امر تردّد وسائط نقليه عمومي در سطح شهر مكه بويژه مسيرهاي منتهي به بيت الله الحرام را زائران ايراني معرفي كند و بدين سان چهره نامطلوبي از زائران ايراني و دولت جمهوري اسلامي ايران ارائه دهد ، اما او نمي دانست كه دم خروس از ميان تجمع گسترده نيروهاي نظامي كه در دو روز پنجشنبه و جمعه سيستم حمل و نقل را فلج كرده بود پيدا بود و نمي شد كاري كرد .

بهر حال اگر اين مراسم انجام مي شد ، جمعي در ميدان معابده حاضر مي شدند و فرياد برمي آوردند ، گروهي از زائران غيرايراني نيز شركت مي جستند و تمام مي شد . عمل غير مسؤولانه سعودي علامت سؤال بزرگ در پيشديد همه نهاد كه چرا ؟ ! با اين حركت همه زائران در جريان قرار گرفتند و به جستجو از چرائي ماجرا پرداختند ، پاسخ شنيدند و بسياري با حقايق آشنا شدند . اخبار حادثه مرزها را درنورديد و بر امواج نشست و در دنيا پخش شد و آمريكا كه در اين ميان گويا خود را باز هم متضرّر مي ديد اعلام كرد كه : برائت جزء حج نيست !

168

بسياري از خبرگزاريهاي دنيا چگونگي آنچه را كه بوجود آمده بود ، گزارش كردند ، و بدين سان مسلماناني كه در حج نبودند نيز از حقيقت آگاه شدند .

وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در بيانيه اي عمل غير مسؤولانه سعودي را نكوهش كرد و با فراخواندن سفير دولت سعودي بر اين حركت اعتراض نمود .

امام جمعه موقت تهران حضرت آية الله جنتي به موضع سعوديان اعتراض كرد و از جلوگيري آنان از مراسم برائت ابراز تأسف كرد .

راديو رياض نيز ساعت 30/14 ـ 8/3/72 ، در مقابل محكوميت عملكرد عربستان از سوي دولت ايران واكنش رسمي نشان داد و تصريح كرد :

« دولت سعودي مايل است مجدداً بر مخالفت قاطع خود با انجام هرگونه راهپيمايي اجتماعات و تظاهرات و سردادن شعار و حمل عكس و پرچم بويژه در مراسم حج تأكيد كند » .

خبرگزاري عربستان ضمن نقل اين مطلب از قول يك مقام به اصطلاح مسؤول افزود :

« در مراسم حج ، هزاران تن از مسلمانان به اين سرزمين مقدس ، براي انجام حج در فضايي پر از خشوع و آرامش و طمأنينه و امنيت وارد مي شوند تا بتوانند مناسك خود را انجام دهند و در مكه مكرّمه و مشاعر مقدسّه و مدينه منورّه عبادات خود را بر طبق دستور خدا و سنت پيامبر بجا آورند » .

اين منبع افزود :

« دولت عربستان به عنوان امانت دار تقدس حرمين شريفين ! و خدمتگزار اين دو حرم و تلاشگر براي خدمت حجاج بيت الله الحرام به هيچ گروه و طرفي هرگز اجازه نخواهد داد در اين سرزمين و در دين آنچه را كه با عقيده اسلامي منافات دارد ! ايجاد يا اضافه كند و هر عملي را كه موجب اختلافي در كشور مي شود انجام دهد و به هيچ وجه در اين خصوص سستي نخواهد كرد » .

169

دولت سعودي نمي گويد فرياد عليه شرك ، استكبار ، و حمايت از مظلومان و فراز آوردن پيام ابراهيم و گستراندن سنت محمّدي چگونه با « عقيده اسلامي » منافات دارد ؟ ! گويا اكنون مدتها است كه طشت رسوايي اينگونه پندارها از بام زمان فرو افتاده و شهره عام گرديده است .

امام جماعت مسجد معابده كه خود وهابي است ، به آنان كه در انديشه وارد ساختن مفاهيم سياسي به فرهنگ حج هستند به شدّت حمله كرد و افزود :

« حج جاي تظاهرات سياسي و به راه انداختن جار و جنجال و از بين بردن آسايش و آرامش حجاج نيست بلكه جاي عبادت و تقوا است » .

خطيب مسجد معابده بدون توجه به مسائل جهان اسلام و بدون اشاره به آنچه بر مظلومان فلسطين و بوسني و هرزگوين روا مي شود تأكيد كرد كه :

« حجاج صرفاً به مسائل عبادت حج بپردازند و از سردادن شعارهاي سياسي و تحريك آميز بپرهيزند » .

او توضيح نداد كه شعارهاي سياسي چيست ؟ شعارهاي تحريك آميز كدام است ؟ ! شعار سياسي چه جهت گيري دارد و اگر تحريك مي كند ، چه كساني را بر عليه چه جريانها و سياستهايي تحريك مي كند .

گويا اين حنجره هاي سياست آمريكايي از يك چيز مي ترسند ، بيدار شدن امّت و هوشياري نسل جوان و به فرياد آمدن نسلي كه اكنون پا به صحنه سياسي و اجتماعي مي گذارد . به بخشي از خطبه يكي ديگر از اينان توجه كنيد :

« عدّه اي اجنبي به مكه آمده اند تا ايجاد مزاحمت كنند و راه را بر مردم ببندند . اينها هدفشان واقعي نيست بلكه فتنه گري است ! اي جوانان مكه از اينها متابعت نكنيد .

اين آقا در جايگاه امامت جمعه بر چه اساسي توحيديان و فريادگران جبهه حق و خيزندگان عليه شرك را اجنبي مي خواند و از كجا كشف كرده است كه هدف اينها واقعي نيست ، كلام خداوند وصف حال اينهاست كه : « كَبُرت كلمة تخرج من افواههم ان

170

يقولون الاّ كذباً » . ^{( 1 )}

اينان كه زشتي عمل خود را درك مي كردند ، مي كوشيدند ، بهر گونه اي براي موضع خود توجيهي بتراشند ، از جمله مي گفتند : اين مراسم مورد تأييد ساير حجاج نيست ، و عالمان ديگر نيز بر اين باور نيستند : نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني در مصاحبه ، با اشاره به اين جوّ سازي گفتند :

« اوّلاً حضور فعال بعثه هاي عالمان بزرگ شيعه در مراسم نشان دهنده خلاف واقع بودن اين گونه تبليغات است . ثانياً حضور فعّال بسياري از زائران در مراسم علي رغم اين همه ممانعت و تبليغات سوء ، حكايت از باطل بودن اينگونه تبليغات دارد .

من به مسؤولان سعودي پيشنهاد مي كنم تنها براي يك سال اجازه بدهند مراسم برائت از مشركين بدون ايجاد مانع براي شركت ساير مسلمانان برگزار شود تا در عمل ببينيم كه آيا اين مراسم ديني مورد قبول ديگران هست يا خير ؟ »

حقيقت چنين است ، آنان كه دل به حق داده اند ، و از كليشه اي انديشيدن فراتر رفته اند ، و استوار و هوشمندانه موضع مي گيرند ، عمق ماجرا را دريافته اند و چرايي موضع سعوديان را به روشني ترسيم كرده اند . عالم بزرگ خطّه لبنان ، شيخ سعيد شعبان رهبر جنبش توحيد اسلامي ، پس از اقدام سعودي ، در خطبه هاي نماز جمعه ، دولت عربستان را بخاطر كارشكني در امر تظاهرات برائت از مشركين و جلوگيري از اجراي آن ، محكوم كرد . او تأكيد كرد :

« برائت از مشركين » فرياد امروز اسلام عليه كفر و استكبار جهاني است و اين اقدام عربستان نوعي خوش خدمتي به آمريكا به شمار مي رود .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ كهف : 5 .

171

فرياد برائت ، در سرزمين عشق و برائت ؛ مني

زائران خانه خدا ، پروانه هاي شمع كعبه ، اندوه رفتار سعوديان را بر سينه نهادند و با شكيبايي روز هشتم آهنگ عرفات كردند و پس از آن به مني آمدند تا دل را صفا دهند و در سرزمين آرزوها با سلاحي كه در وادي مشعر برگرفته اند بر دشمن بتازند . « مني » جلوه عشق به الله و خشم به اهريمن است . مني تبلور عيني توحيد است !

« لا اله الا الله »

و شگفتا كه امسال « مني » به گونه اي بس دلپذير و هيجانبار حقيقت خود را فراتر از آنچه سالهاي ديگر مي گذشت نمود ، و در شبي از شبهاي بياد ماندنيش فرياد تكبير و برائت سينه آسمانش را شكافت .

زائران غم آنچه را بر آنها در مكه روا شده بود گويا با خداي خود زمزمه كرده بودند . و اينك ياد و نام « روح الله » اين برترين فريادگر توحيد در دوران معاصر و بزرگترين ستيزنده عليه شرك و والاترين قلّه سان عرفان و شناخت به مدد آمده بود تا پيروان باوفا و بيدارش غم از دل بزدايند و در مراسمي كه به ياد او و براي جاودان ساختن نام او بايد تشكيل مي شد فريادش را برآورند : فرياد برائت ، در مني ؛ سرزمين عشق به خدا نبرد با اهريمن .

پيشتر اعلام شده بود كه زائران در شب دوازدهم ذيحجه در محل استقرار بعثه مقام معظم رهبري گرد مي آيند تا ياد قافله سالار بزرگ عشق و عرفان حضرت امام

172

خميني ـ رضوان الله عليه ـ را بزرگ دارند . اكنون مسؤولان هوشمندانه آهنگ آن دارند كه اين مراسم را در جهت عينيت بخشيدن به آرمانهاي آن بزرگ تبديل به مراسم « برائت از مشركان » كنند .

روحانيان پس از نماز مغرب و عشا زائران را به سوي خيمه بزرگ بعثه راهنمايي كردند ، نماز برگزار شد و در مدتي كوتاه چادرهاي متعدّد هم جوار با چادر بعثه مقام معظم رهبري به هم پيوست و براي پذيرش هزاران زائر دلداده به حق ، آغوش گشود .

پلاكاردها فراز آمد ، پارچه هايي كه شعارهاي كوبنده : الموت لامريكا ، الموت لاسرائيل ، و ديگر شعارهاي انقلابي بر آنها نقش بسته بود ، در زواياي مراسم در پيشديد نهاده شد و جلوه زيبايي به مراسم داد . قاري قرآن با صداي روحنواز آغاز كرد :

« برائة من الله . . . »

نگاهها به تريبون دوخته شد ، برخي هنوز هم خبر ندارند و بر قرائت اين آيات در آغاز مراسم علامت سؤال دارند :

چه تناسبي دارد اين آيات با اين مراسم ؟

قرائت قرآن پايان مي پذيرد ، شعارها فراز مي آيد :

الله اكبر ، الله اكبر ، الله اكبر .

لا اله الا الله .

الموت لآمريكا ، الموت لإسرائيل .

يا ايها المسلمون اتحدو ، اتحدو . . . و . . .

فريادهاي رعدآسايي كه از جمعيت فراز مي آمد و در فضا گره مي خورد و سينه آسمان مِني را مي شكافت غوغايي بوجود آورده بود . زائران سر از پا نمي شناختند و بر اين توفيق ، خداي را سپاس مي گفتند . برق شادي را به روشني در چشمانشان مي ديدي ، آنان با تمام توان فرياد برمي آوردند :

الموت لآمريكا .

حضور عالمان بزرگ ، نمايندگان بعثه هاي آيات عظام ، چهره هاي برجسته علمي ،

فكري و سياسي جهان اسلام كه در صفوف آغازين نشسته بودند به مراسم شكوه ويژه اي بخشيده بود . ( تصوير شماره 6 )

حضرت آية الله مصباح يزدي پيام مقام رهبري حضرت آية الله خامنه اي را قرائت كردند ، پيامي پرشكوه ، ارجمند ، بيدارگر و جهت بخش . متن كامل پيام بدين شرح آمده است : ( تصوير شماره 7 )