بخش 14
سازمان صدا و سیما نقش رسانة ملی در تبیین سفر معنوی حج تولید نغمات مناسب حج فیلم‌های صدا و سیما در موسم حج برنامه‌های ویژة رسانه‌ملی برای هفتة حج عمل‌کرد تیم صدا در حج 87 وضعیت پزشکی در سال جاری ایجاد شبکة سلامت هیئت پزشکی در مشاعر سازمان هواپیمایی کشور اقدامات پیش از شروع پروازها آغاز پروازها مشکلات پروازهای حجاج سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی مصاحبه با دکتر مصطفوی
نقش رسانة ملي در تبيين سفر معنوي حج
سازمان صدا و سيما در موسم حج در زمينة اطلاع‌رساني و پوشش خبري حج نقش اصلي را ايفا ميكند. امسال گروه صدا و سيما توجه ويژه‌اي به برنامه‌هاي زنده و ارسال گزارش‌هاي مرتبط با حج داشت و تنوع ساختاري مناسبي در كار آن به چشم ميخورد.
پرويز فارسيجاني، دبير شوراي معارف سيما دربارة برنامه‌هاي سازمان صدا و سيما براي حج امسال گفت: «بحث «حج» يك بحث همگاني است و دستگاه‌هاي مختلف همه بايد كمك كنند تا «رسانه» بتواند از ظرفيت‌ها و توانايي‌هاي آن‌ها استفاده كند و خودش نيز در آن سهيم باشد. البته امسال توجه ويژه‌اي به برنامه‌هاي زنده و ارسال گزارش‌هاي مرتبط با حج شده و تنوع ساختار در اين ايام زياد خواهد بود.»
دبير شوراي معارف سيما اظهار كرد: «از هفتة حج، ويژه‌برنامه‌هاي خود را به اين مناسبت آغاز كرده‌ايم و در طول مدتي كه زائران عازم سفر خانة خدا هستند تا زماني كه از سفر حج بازمي‌گردند، برنامه‌ريزي ويژه‌اي داريم تا از اين فضاي معنوي بي‌بهره نمانيم.»
دبير شوراي معارف سيما ادامه داد: «برنامه‌هاي «تا نيايش»، «آفتاب شرقي» و «روضة رضوان» كه از شبكة دو پخش ميشوند، هر كدام ويژه‌برنامه‌هايي به مناسبت اين ايام دارند و در رابطه با موضوع حج، ميهمان دعوت نموده و گزارش‌هايي را تهيه كرده‌اند.
وي به مستندي از كمال تبريزي دربارة سفري كه سال گذشته به حج داشته و از شبكة سه سيما پخش شد، اشاره كرد و گفت: «كار كوتاهي به نام «فروع دين» از
396 |
ديگر ويژه‌هاي شبكة سه سيماست كه در فواصل برنامه‌ها پخش مي‌شود. شبكة يك سيما نيز در بخش‌هاي مختلف خود به شكل‌هاي خاصي اين امر را مورد توجه قرار داده و شبكة قرآن به شكل كاملاً خاص، با پخش سخنراني و ارائة گزارش، بحث حج را پوشش مي‌دهد.
البته در مناسبت‌هاي خاص مثل عيد سعيد غدير، عيد قربان و روز عرفه، مراسم ويژه مثل پخش دعاي عرفه از شبكه‌هاي مختلف سيما را خواهيم داشت.
دبير شوراي معارف سيما دربارة نقش رسانه در جامعه، عمل به سخنان مقام معظم رهبري درباره تبيين معنوي بودن سفر حج، جايگاه فرهنگي حج در وحدت مسلمانان و شناخت حجاج از جايگاه فردي و اجتماعي حج اظهار كرد: «نقش رسانه در تبيين اين سفر بزرگ و معنوي بسيار مهم و تأثيرگذار است و ضرورت دارد در اين زمينه جلسات كارشناسي، حتي در طول سال بين دستگاه‌هاي مختلف برگزار شود و ابعاد مختلف حج متناسب با وظايف رسانه‌ها تبيين شود.
بايد نقش مناسبي براي بحث حج در طول سال داشته باشيم كه اوج آن نيز در زمان اعزام حجاج به خانة خداست. ما بسيار مي‌توانيم كمك كنيم كه حجاج ره‌توشه‌هاي روشن و شفافي را دريافت كنند كه براي خودسازي فردي بركات متنوعي دارد و همچنين مي‌توانيم با پخش برنامه‌هاي ويژه براي كساني كه قبلاً به اين سفر معنوي مشرف شده‌اند، وظيفه‌اي راكه در پاس‌داشت اين سفر دارند، يادآوري كنيم.»
فارسيجاني تأكيد كرد: «در اين زمينه ما بايد يك همدلي و هماهنگي و برنامه‌ريزي مدون و مشخص داشته باشيم تا از پراكنده‌كاري و موازي‌كاري جلوگيري شده، اثر رسانه را در مخاطبان خودش كارآمد كند.»
وي دربارة ضرورت تهيه و توليد نمايش، موسيقي و نماهنگ‌هاي فاخر در اين زمينه گفت: «قطعاً رسانة صداوسيما مي‌تواند با كارهاي فاخر اين‌چنين تأثيرگذار
397 |
باشد و به عبارت ديگر در بخش القايي با توليد موسيقي و سرودهاي خوب و در بخش اغنايي با گزارش‌ها و حتي نمايش‌هاي پربار مي‌تواند تأثيرگذار باشد.»
توليد نغمات مناسب حج
مدير ادارة «نغمات راديو» از ارسال چند لوح فشرده حاوي ادعيه، زيارات و گزارش‌هايي حاوي فضاي حسي و عاطفي اين مراسم تا پيش از ماه ذي‌حجه به شبكه‌هاي رسانة ملي خبر داد.
مجيد حسيني از حج به عنوان يكي از مناسك مذهبي ـ كه محتوا و شكل آن را خود شرع تعيين ميكند ـ ياد كرد و افزود: «كار در حوزة مناسك مذهبي ويژگي خاص خود را دارد؛ بعضي از جنبه‌هاي دين، محتوا را تعيين ميكند و مي‌توان شكل را به تناسب تغيير داد، اما براي بعضي از جنبه‌هاي دين، علاوه برمحتوا، شكل هم مشخص شده كه از آن جمله مي‌توان به مناسك حج اشاره كرد.»
ايشان در پاسخ به پرسشي دربارة لزوم شناخت نغمات فاخر با موضوع حج در اين ايام خاطرنشان كرد: «كار در حوزة دين نيازمند معرفت و شناخت است؛ در حال حاضر دربارة وجوه دين حرف نويي گفته نمي‌شود. لذا شاهد توليد كارهايي كه داراي محتواي بسيار غني در اين زمينه باشند، نيستيم»!
آقاي حسيني با اشاره به سخنان مقام معظم رهبري در خصوص اهميت حج، موضوعي مانند حج را نيازمند تبيين و توليد معرفت نو دانست و افزود: «در حال حاضر براي ساخت برنامه‌هاي نو و فاخر نيازمند آن هستيم كه اساتيد حوزه و دانشگاه دربارة موضوعات مختلف معرفت، تعريف جديدي كنند.»
وي در پاسخ به اين پرسش كه «آيا سازمان صداوسيما نمي‌تواند از اساتيد حوزه و دانشگاه براي ورود به ورطه‌هاي جديد، دعوت به همكاري كند؟» گفت: «سازمان صداوسيما منتشر‌كنندة معرفت است، البته اين سازمان مي‌تواند سفارش‌دهندة معرفت
398 |
هم باشد؛ اما معرفتي كه سفارشي است، مشخص است چگونه از آب در مي‌آيد.»
حسيني به اين پرسش كه «آيا نداشتن تصوير در راديو توصيف حال‌وهواي مناسك حج را دشوار نمي‌كند؟» پاسخ منفي داد و گفت: «اين كه در راديو تصوير نداريم، پيش از آن كه تهديد باشد، فرصت است؛ چرا كه به تعداد آدم‌هايي كه شنونده برنامه‌هاي راديو هستند، مي‌توان تصوير ساخت. ضمن اين‌كه در بسياري از جنبه‌هاي معرفت ديني تصوير‌كردن باعث گرفتن محتوا مي‌شود.»
مدير ادارة نغمات راديو در پاسخ به پرسشي دربارة لزوم ارائة تصويري درست توسط گزارش‌گران راديو از مكان، آدم‌ها و حال‌وهواي مناسك حج، اظهار كرد: «گزارش‌گران مناسك حج، بايد واقعيت را توصيف كنند؛ اما درحال حاضر مي‌بينيم كه آن‌ها به جاي اين‌كار، حال‌وهواي اين مراسم را توصيف مي‌كنند. گزارش‌گر بايد زاوية درستي از اين مناسك به مخاطب ارائه دهد و به اين مسأله توجه داشته باشد كه قرار نيست ملكوت عالم را توصيف كند، بلكه قرار است ملك عالم را توصيف كند.»
فيلم‌هاي صدا و سيما در موسم حج
قرار است صدا و سيما به‌مناسبت ايام حج، اعياد قربان و غدير شش فيلم تلويزيوني از شبكة يك سيما پخش كند. «شاه كليد»، «زماني براي درنگ»، «چندم قدم نزديك‌تر»، «يك فنجان چاي گرم» «شايد زود؛ شايد هرگز» و «روز بعد از خوشبختي»، فيلم‌هايي هستند كه هم اكنون در مراحل مختلف توليد هستند و در فاصلة اين اعياد مبارك از شبكة يك سيما پخش خواهند شد.
«شاه كليد» به كارگرداني سامان مقدم، يكي از اين فيلم‌هايي است كه فيلم‌نامة آن را آرش قادري نگاشته و در آن بازيگراني چون: مجيد مظفري، بهاره رهنما، سيروس ابراهيم‌زاده، پروين قائم مقامي، كيانوش گرامي، امير حسين رستمي و محمد
399 |
ساربان به ايفاي نقش پرداخته‌اند.
داستان «شاه كليد» دربارة دزدي است كه پس از سال‌ها توبه ميكند و وارد خانواده مي‌شود و متوجه مي‌شود خواهرش با سروان نيروي انتظامي دارد ازدواج ميكند.
سيروس مقدم نيز براي اين ايام، دست به كار توليد «روز بعد از خوشبختي» شده است. اين فيلم تلويزيوني داستان فردي به نام يحيي را دنبال ميكند كه مي‌خواهد به حج برود؛ اما در راه اتفاقاتي براي او رخ مي‌دهد كه مسير زندگي او را تغيير مي‌دهد.
«شايد زود؛ شايد هرگز»، نيز عنوان فيلمي است كه به كارگرداني رضا بهشتي و تهيه‌كنندگي پريسا عشقي، به زودي جلوي دوربين ناصر محمود كلايه مي‌رود. اين فيلم كه بر اساس نوشته‌اي از پريسا عشقي و رضا بهشتي ساخته مي‌شود، دربارة يك استاد دانشگاه است كه در سفر به مكه با واقعيت‌هاي تازه‌اي از زندگي خود روبه‌رو مي شود. در اين فيلم ميكائيل شهرستاني، كاظم بلوچي و مهوش افشارپناه به ايفاي نقش خواهند پرداخت.
يكي ديگر از فيلم‌هاي تلويزيوني ايام حج شبكة يك سيما «زماني براي درنگ» نام دارد كه آن را سيد روح‌الله حجازي با تهيه كنندگي مشترك خودش و مسعود فيروزه كارگرداني ميكند. در اين فيلم بازيگراني چون: حسين ياري، آهو خردمند، مريم كاوياني، مهران احمدي، مرتضي ضرابي، سعيد دولتي و رضا ناجي به ايفاي نقش مي‌پردازند.
«زماني براي درنگ» داستان دو روايت است كه در انتها به هم متصل ميشوند؛ در روايت اول عزيز (رضا ناجي) بنا دارد تا در منطقه‌اي كارخانة بزرگي را احداث كند، اما در اين راه با موانعي روبه‌رو مي‌شود. در روايت دوم مصطفي (حسين ياري) كه داماد عزيز است، در راه بازگشت از اصفهان با آمبولانس برخورد ميكند. كه
400 |
دختري جوان و نوزادي در آن هستند او آن‌ها را تا روستايي همراهي ميكند.
در داستان «يك فنجان چاي گرم» كه آن را يلدا جبلي كارگرداني ميكند، قصه يك صبح تا شب از زندگي تعدادي از افراد شهرمان است. روز با رضا شروع مي‌شود كه رانندة تاكسي تلفني است و رضاست كه در طول روز به واسطة كارش به قصة افراد ديگر كشيده مي‌شود. در واقع مسافران مختلف در طول روز هستند كه موقعيت قصه را شكل داده، در پيش‌برد داستان و تم اصلي كه انتظار و تنهايي آدم‌هاست، كمك ميكند و بعد از پرداختن به قصه‌هاي افراد و مسافران مختلف كه هر كدام نمايندة قشري از ساكنان شهرمان هستند، در پايان روز سفر يك روزة رضا در خانة فرهاد كه جانبازي چهل ساله است به پايان مي‌رسد. فرهاد، خيلي چيزها در زندگي ندارد ولي با نگاه متفاوتش به زندگي به گونه‌اي واقعي زندگي ميكند و همين تفاوت نگاه او به زندگي، باعث جذب رضا به شخصيت فرهاد مي‌شود. تهيه كنندة اين فيلم، «رسول صدر عاملي» است.
«چندم قدم نزديك‌تر» ششمين فيلمي است كه توسط اكبر تحويليان تهيه مي‌شود و كارگرداني آن برعهدة «اصغر هاشمي» است. در اين فيلم سميرا خارج از كشور در رشتة دكتراي فلسفه مشغول تحصيل است و تنها برادرش سهيل، عازم عمرة دانشجويي است. سميرا به خاطر سهيل، جهت بدرقة او به ايران مي‌آيد. سميرا هنگام رساندن سهيل به فرودگاه تصادف ميكند. سهيل به كما مي‌رود و اين آغاز كشمكش بين خانواده است.
برنامه‌هاي ويژة رسانه‌ملي براي هفتة حج
برنامه‌هاي ويژة رسانة ملي از اول ماه ذي‌قعده، مصادف با دهم آبان ماه آغاز مي‌شود و رسانة ملي با اين روي‌كرد، برنامه‌هاي متنوع و گسترده‌اي براي اين ايام تدارك ديده است.
401 |
حسن گروسي، رئيس امور حج و زيارت صدا و سيما و مدير شبكة اينترنتي «لبيك»، با اعلام اين مطلب افزود: «بيش از پنجاه عنوان برنامة مستند، داستاني، نماهنگ و... كه قبلاً از سوي توليد حج و زيارت تهيه شده است، براي پخش از شبكه‌هاي مختلف، در اختيار حوزة سيما قرار گرفته است.
در ايام هفتة حج، «برنامة روضة رضوان»، به طور زنده و با ساختاري جديد، هر شب پس از اذان مغرب، از شبكة دوم سيما و برنامة «باران به روايتي ديگر» از شبكة سوم سيما و برنامة «طواف عشق»، هر روز از ساعت 30/15 الي 30/16 از راديو ايران پخش خواهد شد و نظر به حضور مسؤولان و متوليان فرهنگي و اجرايي حج در اين برنامه‌ها، به زائران حج تمتع توصيه مي‌شود اين برنامه‌ها را ملاحظه نمايند.»
گروسي اعلام كرد كه در سال جاري علاوه بر افزايش كمّي برنامه‌هاي حج و زيارت، ارتقاي سطح كيفي برنامه‌ها نيز مورد نظر ويژه قرار گرفته و به همين منظور، علاوه بر جذب نيروهاي كيفي و كارآمد، از انديشه‌هاي صاحب‌نظران در امر حج نيز بهره‌گيري شده است.
مدير حج و زيارت صدا و سيما گفت: «در سال نوآوري و شكوفايي، شاهد تحولات جديدي در توليدات حج و زيارت خواهيم بود و به همين منظور در حج تمتع سال جاري علاوه بر توليد مستند «غباري در كهكشان» ـ كه به مقولة لزوم يك‌پارچگي جامعة مسلمين مي‌پردازد ـ نسبت به توليد برنامه‌هاي «آداب زيارت»، «اسرار بقيع»، «حج ملل»، «آن سفر كرده» و... اقدام خواهد شد.»
به‌گفتة وي، نظر به لزوم توجه خاص به حج‌گزاري اقوام مختلف ايراني، در سال جاري مستندهاي «تبار طواف»، «همسفر نور»، «هودج پران عشق» و «از كوچ تا اوج» برنامه‌هايي هستند كه آيين حج‌گزاري مردم استان‌هاي يزد، هرمزگان، خراسان و فارس را به تصوير خواهند كشيد.
گروسي اعلام كرد كه امسال، نخستين جشنوارة بين‌المللي فيلم كوتاه دو دقيقه‌اي
402 |
با موضوعات حج و زيارت و با هدف گسترش فرهنگ حج ابراهيمي، با محورهاي حج و وحدت اسلامي، حج و انتظار، حج و ولايت، حج و نماز، اسرار و رموز حج، حج اقوام ايراني و حج ساير ملل مسلمان برگزار مي‌شود و به چهارده نفر از صاحبان آثار برتر، فيش تشرف به عمرة مفرده اهدا و برنامه‌هاي مورد نظر از شبكه‌هاي تلويزيوني ملي و شبكة لبيك پخش خواهد شد.
مدير حج و زيارت صدا و سيما با اشاره به لزوم استفاده از ظرفيت‌هاي عظيم حج و زيارت، توجه به رسانه‌هاي مجازي و خصوصاً اينترنت را اجتناب‌ناپذير دانست و افزود: «در هفتة حج، سايت اينترنتي لبيك به نشاني WWW.LABBAIK.IR كه در حال حاضر با زبان‌هاي فارسي، عربي و انگليسي مورد استفادة كاربران قرار دارد، هشت‌زبانه مي‌شود و به زبان‌هاي فرانسه، اسپانيولي، آلماني، اردو و تركي استانبولي ارتقا مي‌يابد.»
طبق اعلام مدير حج و زيارت صدا و سيما، در گروه هنرمندان حج تمتع امسال، افرادي نظير امين تارخ، دانيال حكيمي، مهران رجبي، حسين سهيلي‌زاده و مجيد قناد حضور دارند و سفرنامة مستند اين گروه با عنوان «سرشت نگاه» توسط توليد حج و زيارت تهيه و از شبكه‌ها پخش خواهد شد.
عمل‌كرد تيم صدا در حج 87
مدير راديو قرآن كه در موسم حج امسال حضور داشت، گفت: «گروه اعزامي صدا به سرزمين وحي از ابتداي هفته، برنامه‌هاي گزارشي و زنده را به اكثر شبكه‌هاي راديويي ارسال ميكند كه بخش عمده‌اي از آن متشكل از تلاوت‌هاي قاريان اعزامي به حج، سخنراني و اجراي تواشيح، همچنين پخش مستقيم تلاوت قرآن و اذان به صورت زنده، هنگام اذان به افق تهران است.»
403 |
وي افزود: «پخش برنامه از راديو قرآن به صورت گزارش و تلاوت قرآن در اولويت كاري ما قرار دارد كه فقط از راديو سراسري قرآن، روزانه به مدت 120 دقيقه برنامه روي آنتن ارسال مي‌شود و نيز از ديگر شبكه‌هاي راديويي، روزانه به مدت 60 دقيقه برنامه پخش مي‌شود.»
محمدزاده اظهار داشت: «پخش برنامة دعاي كميل و ندبه به صورت مستقيم از طريق راديو قرآن و ديگر شبكه‌هاي صدا نيز از ديگر برنامه‌هاي گروه چهار نفرة اعزامي صداي جمهوري اسلامي ايران به حج تمتع است كه دعاي كميل از راديو ايران و دعاي ندبه نيز صبح‌هاي جمعه به صورت يك‌هفته در‌ميان از شبكه راديو معارف و قرآن پخش مي‌شود.
پخش مستقيم برنامة «شبي با قرآن» كه با حضور اعضاي كاروان قرآني جمهوري اسلامي ايران در مدينة منوره در بعثة مقام معظم رهبري برگزار شد، نيز از ديگر فعاليتهاي گروه اعزامي راديو در حج تمتع امسال بوده است.»
وي با اشاره به اين مطلب كه امسال براي اولين‌بار گروه راديو قرآن براي پوشش برنامه‌هاي قرآني و ديني به حج تمتع اعزام شده است، يادآورشد: «در مكة مكرمه نيز اگر امكانات فراهم باشد و منع انتظامي نداشته باشيم، به صورت مستقيم برنامه‌هاي قرآني كاروان اعزامي از كشورمان را در راديو قرآن و ديگر شبكه‌هاي صدا ارسال خواهيم كرد.»
محمدزاده در پايان، برنامه‌هاي كاروان قرآني اعزامي از جمهوري اسلامي به حج را خوب ارزيابي‌كرد و گفت: «گروه اعزامي شامل قاريان، حافظان و گروه تواشيح به سرزمين وحي با تلاش فراوان، فضاي معنوي ويژه‌اي را در بين كاروان‌هاي ايراني فراهم كرده‌اند.»
404 |
وضعيت پزشكي در سال جاري
بررسي عمل‌كرد هيئت پزشكي در سال‌هاي قبلي اين خدمات نشان مي‌دهد كه خدمات پزشكي هر سال رو به رشد بوده است.
دكتر مقانلو معاون درمان بيمارستان هيئت پزشكي حج با اشاره به اين‌كه هيئت پزشكي داراي چهارده تخت سي‌سي‌يو و يك تخت آي‌سي‌يو است، افزود: «خدمات درماني و پزشكي درمانگاه‌هاي ايران در اسرع وقت به زائران ارائه مي‌شود؛ اما جراحي‌ها به خاطر ممانعت دولت عربستان بايد در بيمارستان‌هاي سعودي انجام شود.»
وي با اشاره به اين‌كه هم‌اكنون 250 متخصص ايراني در درمانگاه‌هاي ايران در مكة مكرمه مشغول به فعاليت هستند، افزود: «تشكيل كاروان وقوف اضطراري و كميسيون اعزام از اقدامات ديگر هيئت پزشكي بوده و در ايام تشريق، پانزده آمبولانس كار انتقال زائران بيمار را انجام خواهند داد.»
دكتر مقانلو با بيان اين‌كه پروندة كامل پزشكي براي تمام كساني كه به
حج مشرف ميشوند، تشكيل مي‌شود افزود: «هيچ زائري بدون تشكيل اين
پرونده وارد عربستان نمي‌شود و در موضوع اعزام، سلامت فرد مهم‌ترين عامل اعزام است.»
معاون درمان هيئت پزشكي حج ايران در مكة مكرمه از كاهش 30 تا 40 درصدي آمار مرگ و مير زائران ايران در حج تمتع سال جاري خبر داد. آمار مرگ و مير زائران در سال‌هاي گذشته به مراتب بيشتر از امسال بوده كه اين مسأله به خاطر توجه زائران به رعايت بهداشت و آگاهي خوب آن‌ها براي پيش‌گيري از بيماري‌ها بوده است.
405 |
دكتر مقانلو اعلام كرد: «حدود دوازده دستگاه اتوبوس مجهز به تجهيزات و تخت‌هاي بيمارستان به همراه دوازده دستگاه آمبولانس در اختيار زائران بيمار خواهد بود و پزشكان متخصص و كادر پزشكي آنان را تحت مراقبت خود قرار مي‌دهد و روحانيون هم بر صحت اعمال آنان نظارت خواهند كرد.»
وي همچنين از ايجاد صداي مشاوره براي بررسي بيماري‌هاي زنان خبر داد و گفت: «اين شبكه 24 ساعته تمام مشكلات درماني بانوان را بررسي ميكند.»
ايجاد شبكة سلامت
معاون درمان بيمارستان هيئت پزشكي حج در مكة مكرمه خبر از ايجاد شبكة سلامت در هيئت پزشكي ايران داد. دكتر اسماعيل مقانلو در جمع خبرنگاران با اعلام اين خبر افزود: «هدف از تشكيل اين شبكه، دسترسي بهتر زائران به پزشكان متخصص است و اين سامانه در همة ساعات شبانه‌روز پاسخ‌گوي مسائل بهداشتي و پزشكي زائران خواهد بود.»
وي از زائران ايراني خواست پيام‌هاي سلامت را كه از طريق پزشكان كاروان‌ها و نشرية زائر منتشر مي‌شود، جدي بگيرند و به آن جامة عمل بپوشانند. معاون درمان بيمارستان هيئت پزشكي اعلام كرد: «خوشبختانه با توجه زائران به توصيه‌هاي پزشكي، آمار مراجعة زائران به بيمارستان بسيار كمتر از سال‌هاي قبل است.»
هيئت پزشكي در مشاعر
با توجه به شرايط حاكم بر مشاعر، موضوع پزشكي در ايام تشريق از اهميت بالايي برخوردار است، از اين رو همواره نيازمند برنامه‌ريزي فوق‌العاده‌اي است.
با همكاري بعثة مقام معظم رهبري و سازمان حج، كميته‌اي متشكل از مدير كاروان، پزشك و روحاني كاروان تشكيل شده تا ضمن شناسايي افراد مسن و ضعيف و ناتوان و تهية شرح حالي از وضعيت اين دسته از زائران، با حضور
406 |
نمايندگان پزشك و مدير و روحاني كاروان اين افراد اتوبوس‌هاي مستقل و يا اتوبوس‌هاي خانم‌ها در اختيار اين افراد قرار مي‌گيرد تا بتوانند اعمال خود را راحت‌تر و بهتر انجام دهند.
امسال براي نخستين بار در مشاعر، بيماران از امكانات آزمايشگاهي بهره‌مند شدند. استقرار درمانگاه‌هاي تخصصي زائران ايراني در صحراي عرفات و منا قبل از ورود زائران ايراني به صحراي عرفات و منا تشكيل مي‌شود و در واقع پزشكان، همپاي زائران و بلكه جلوتر از آن‌ها در اين منطقه حضور مي‌يابند و به آن‌ها خدمات ارائه مي‌كنند.
پزشكان با لباس احرام، به صورت شبانه‌روزي در اين مناطق در دو بخش زنان و مردان به زائران خدمات بهداشتي و درماني ارائه مي‌كنند. در ايام تشريق پزشكان و كادر هيئت پزشكي، اقدام به ايجاد اورژانس و دو كلينيك مجزا براي خواهران و برادران در عرفات و منا كردند.
رييس هيئت پزشكي ايران در عربستان گفت: «مقدمات انجام وقوف اضطراري در مشاعر مقدسه براي بيماران مهيا شده است.» دكتر حُلي‌ساز گفت: «كاروان وقوف اضطراري به بيماراني كه از ناراحتي‌هاي قلبي، شكستگي و برخي بيماري‌هاي ديگر رنج مي‌برند، اختصاص دارد؛ زائراني كه امكان حضور آنان در كاروان‌ها نيست.»
دكتر حُلي‌ساز با اشاره به اين كه كاروان وقوف اضطراري را پزشكان متخصص، كادر پرستار و روحانيون به منظور نظارت بر اعمال بيماران همراهي مي‌كنند، گفت: «اين كاروان بر اساس نظر شرع مقدس، هنگام شب وارد عرفات مي‌شود و از مشعر و منا عبور نموده، پس از آن بيماران به بيمارستان‌هاي عربستان و گروه پزشكي حج در مكه بازگردانده ميشوند.»
407 |
سازمان هواپيمايي كشور
يكي از سازمانهايي كه در اجرايي‌كردن عمليات حج نقش مهمي دارد، هواپيمايي كشور است كه در انتقال و بازگشت حجاج نقش مهمي ايفا ميكند؛ از اين رو به عنوان يكي از سازمان‌هاي همكار، گوشهاي از همكاريها و فعاليتهاي اين سازمان در عمليات حج 87 را مرور ميكنيم.»
اقدامات پيش از شروع پروازها
هر سال براي انتقال حجاج به عربستان و بازگشت آنان، پيش از آغاز پروازها برنامه‌ريزي مي‌شود. ( 1 ) شركت‌هاي هواپيمايي ايراني و سعودي كه كار انتقال حجاج را برعهده دارند، گفته‌اند كه برنامه‌ريزي كرده‌اند تا عمليات انتقال حجاج با مشكلات كمتري صورت گيرد و تا جايي كه امكان دارد، پروازها نيز بدون تأخير انجام شود.
تأخير در عمليات پروازي از مشكلات هميشگي زائران است و مسؤلان شركت‌هاي هواپيمايي مي‌گويند كه در اين ميان عوامل متعددي مانند قديمي‌بودن هواپيما، هماهنگي ارگان‌ها و شرايط جوي نقش دارند.
نخستين جلسه هماهنگي پروازهاي حج تمتع به رياست «كاپيتان خانلري»
معاون وزير و رييس سازمان هواپيمايي كشوري در سالن كنفرانس اين سازمان تشكيل شد. در اين جلسه كه جمعي از معاونان و مديران كل سازمان هواپيمايي كشوري، مدير عامل و رييس هيئت مديرة شركت فرودگاه‌هاي كشور، مدير كل فرودگاه‌هاي استان تهران، مديران عامل شركت‌هاي هواپيمايي، نيروهاي امنيتي و
1. ر.ك: در آستانة حج، همايش شكوه پرواز.
408 |
انتظامي، گمرك و نمايندگان سازمان حج و زيارت حضور داشتند، رييس سازمان هواپيمايي كشوري بر اجراي پروازهاي ايمن و سلامت براي اين سفر معنوي تأكيد كرد.
جعفرزاده، سخن‌گوي سازمان هواپيمايي كشوري گفت: «رعايت دقيق ايمني در سطح فرودگاه‌هاي كشور و شركت‌هاي هواپيمايي، ايجاد انسجام در بخش‌هاي فني و عملياتي، لزوم ايجاد هماهنگي قبلي براي خدمت رساني مناسب به زائران، روان‌سازي واحدهاي هندلينگ براي كوتاه كردن زمان ايستايي مسافران، سرعت بخشيدن قسمت‌هاي بازرسي و حمل سريع بار زائران از مهم‌ترين موضوع‌هاي مورد بحث و بررسي اين جلسه بود.
سخن‌گوي سازمان هواپيمايي كشور يادآور شد: «در اين جلسه همچنين
اعضاي جلسه با كالبد‌شكافي عمليات‌هاي گذشته، پاره‌اي از مشكلات و موارد حادث شده را طرح و براي رفع مشكلات و موانع احتمالي راه‌كارهاي لازم را ارائه كردند.»
مدير روابط عمومي سازمان هواپيمايي كشور همچنين گفت: «پروازهاي حج تمتع امسال از هفده فرودگاه از جمله: مهرآباد تهران، مشهد، ساري، گرگان، اصفهان، شيراز، اردبيل، كرمان، اهواز، يزد، زاهدان، رشت، كرمانشاه، اروميه، بندرعباس، بوشهر و تبريز انجام خواهد شد. رفت پروازهاي حج تمتع امسال از 22/8/87 تا 12/9/87 و برگشت از 23/9/87 تا 11/10/87 خواهد بود.»
وي افزود: «كالاي همراه زائران در سال 85 حدود 72 كيلو گرم بود كه سال گذشته به 65 كيلوگرم كاهش يافت.»
امسال بيش از 104 هزار نفر زائر ايراني خانة خدا با ناوگان دو شركت هما و سعودي‌اير عازم عربستان ميشوند. چهل هزار زائر از فرودگاه مهرآباد و بقيه از 16 فرودگاه ديگر شهرها به سرزمين وحي آمدند.
409 |
آغاز پروازها
فرودگاه مهرآباد تهران براي پذيرايي از زائران و بدرقة آن‌ها آماده شده است. در ديداري از ترمينال حجاج در بامداد سه‌شنبه، ترمينال كاملاً آماده به نظر مي‌رسيد و به علاوه كاركنان فرودگاه در بخش‌هاي مختلف آن آماده بودند تا از زائران استقبال و آن‌ها را بدرقه نمايند.
براي آمدن زائران و بدرقه‌كنندگان آن‌ها، مقررات ترافيكي ويژه‌اي در اطراف سالن حجاج فرودگاه اعمال مي‌شود و پليس انتظار دارد كه همگان به آن توجه نمايند.
با اولين پرواز حجاج بيت‌الله الحرام به سوي سرزمين وحي كه قرار است در آخرين دقايق سه‌شنبه شب صورت گيرد، كار انتقال بيش از 100هزار زائر ايراني بيت‌الله الحرام به عربستان سعودي آغاز مي‌شود. جعفر زاده گفت: «اعزام 50? اين زائران با شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي و بقيه با هواپيمايي سعودي است.»
سخن‌گوي سازمان هواپيمايي كشور نيز گفت: «اين گروه از زائران كه تعداد آنان 460 نفر بود، با پرواز شماره 1017 هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران (هما) به مقصد مدينه پرواز كردند.» رضا جعفرزاده افزود: «دومين گروه زائران نيز در ساعت 30 دقيقه بامداد چهارشنبه به مدينة منوره اعزام شدند.»
مشكلات پروازهاي حجاج
در سال جاري توسط 34 پرواز رفت و 38 پرواز برگشت،14092 نفر از فرودگاه شهيد هاشمي‌نژاد مشهد به سرزمين وحي و بالعكس جا‌به‌جا شدند.
وي با اشاره به اين‌كه افزايش پروازهاي برگشت به دليل تغيير در نوع هواپيما بوده است، بيان كرد: «عمده تأخيرهاي پرواز حجاج در سال جاري مربوط به پروازهاي برگشت بوده است.
410 |
در پروازهاي برگشت حجاج، 22 پرواز بين يك تا سه ساعت، 6 پرواز بين پنج تا شش ساعت و يك پرواز هم بيش از شش ساعت تأخير داشتيم، كه عمدة اين تأخيرها از ناحية شركت‌هاي هواپيمايي سعودي بوده است.»
مدير‌كل فرودگاه‌هاي خراسان‌رضوي گفت: «تأخير در پروازهاي حجاج در سال جاري نسبت به سال گذشته به دليل شرايط مناسب جوي به طور چشم‌گيري كاهش داشته است.»
اسماعيلي تصريح كرد: «براي رفاه حال استقبال‌كنندگان از حجاج در سال جاري بيست هزار مترمربع پاركينگ اختصاص داده شد.»
وي همچنين از احداث انباري براي بارهاي بجاماندة حجاج در فرودگاه شهيد هاشمي‌نژاد مشهد خبر داد و يادآور شد: «با انجام اين كار، بارهاي بجا‌مانده به حجاج تحويل داده شد.»
وي با اظهار اميدواري نسبت به بهره‌برداري اين سالن و استفادة حجاج از آن در سال آينده، يادآور شد: «تاكنون حدود سه ميليارد تومان اعتبار براي احداث سالن حجاج فرودگاه بين‌المللي شهيد هاشمي‌نژاد هزينه شده و براي تكميل آن به يك ميليارد تومان اعتبار ديگر نياز است.»
411 |
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
يكي ديگر از سازمانهايي كه در حج كشورمان ايفاي نقش ميكند، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي است كه جايگاه آن را در حج امسال در گفت‌گو با دكتر مصطفوي رييس سازمان ارتباطات اسلامي و مشاور رييس جمهور جويا ميشويم.
مصاحبه با دكتر مصطفوي
خدمت جناب آقاي مصطفوي، رييس سازمان ارتباطات اسلامي و مشاور رييس جمهور رسيديم تا ضمن گفت‌وگو با ايشان، نحوة تعامل اين سازمان را با بعثة مقام معظم رهبري جويا شويم:
* لطفاً دربارة سازمان ارتباطات و مأموريتهاي آن توضيح بفرماييد.
طبق اساس‌نامة سازمان فرهنگ و ارتباطات ـ كه به تأييد مقام معظم رهبري هم رسيده ـ وظيفة اصلي سازمان، ايجاد هماهنگي لازم بين دستگاه‌هاي فرهنگي كشور براي انجام فعاليتهاي فرهنگي در خارج كشور است. در واقع وظيفة اصلي، اعمال مديريت امور فرهنگي خارجي است و به همين دليل هم اعضاي شوراي عالي اين سازمان، رؤساي دستگاه‌هاي فرهنگي كشورند؛ مثل: وزير خارجه، وزير ارشاد، مسؤولان مجمع جهاني اهل‌بيت، مجمع تقريب مذاهب، جامعة‌المصطفي، صدا و سيما و... .
* نقش سازمان ارتباطات و فرهنگ اسلامي در جهان اسلام چيست؟
تلاش ما در سازمان اين است كه تمامي ظرفيت‌هاي فرهنگي كشور را شناسايي و از سوي ديگر، از طريق نمايندگان ما ـ كه در بيش از شصت كشور مستقرند و
412 |
سفارتخانه‌هايمان كه در 130 كشور حضور دارند ـ رايزني‌هاي فرهنگي كنيم و تحولات و رخدادهاي فرهنگي كشورهاي ديگر را رصد كرده و مورد مطالعه قرار دهيم.
بنابراين سعي ميكنيم در يك تعامل نزديك، از ظرفيت‌ها، محصولات و توليدات فرهنگي كشور، اعم از بخش خصوصي يا دولتي، مراكز فرهنگي، يا شخصيت‌هاي فرهنگي براي ارائه در كشورهاي ديگر و مخاطبان خارجي از آن‌ها استفاده كنيم.
مي‌دانيم كه حج، يكي از مهم‌ترين زمينه‌هاي حضور فرهنگي جمهوري اسلامي در خارج از كشور است. موضوع حج آن قدر فضاي متنوع فرهنگي براي كشور فراهم ميكند كه علاوه بر موسم حج ـ كه حج‌گزاران در عربستان حضور دارند و زمينة مساعدي براي ارتباط با آن‌ها فراهم مي‌شود ـ در خارج از زمان موسم حج نيز ما در كشورهاي مختلف از موضوع حج استفاده ميكنيم و در زمينه‌هاي مختلف فرهنگي مثل آموزش، پژوهش و تحقيقات ابعاد مختلف فعاليتهاي فرهنگي همچون: برگزاري نمايشگاه‌هاي عكس، صنايع دستي، نقاشي، كتاب، شب‌هاي شعر، نمايش فيلم و امثال اين‌ها بهره مي‌گيريم.
* دربارة فعاليتهاي سازمان فرهنگ در موسم حج توضيح دهيد.
دربارة موسم حج، ما در يك هماهنگي نزديك با بعثة مقام معظم رهبري، هم‌سويي‌هايي را در قالب يك موافقت‌نامة مشترك بين سازمان و بعثه انجام داده‌ايم. بر اساس اين موافقت‌نامه، در طول سال، سازمان تمهيدات لازم را فراهم ميكند كه محصولات فرهنگي توليد شده، مثل كتب و جزوات دربارة حج را از طريق رايزني‌هاي فرهنگي به مخاطبان خارجي منتقل كند و زمينه‌هاي ارتباط بعثة مقام معظم رهبري با ساير بعثه‌هاي كشورها را فراهم نمايد. برگزاري سمينارهاي مشترك با كشورها دربارة موضوع حج و برگزاري نمايشگاه‌هاي مربوط، از تصميمات
413 |
مشترك سازمان و بعثه است.
تلاش ما بر اين است كه در زمان حج، در يك ارتباط نزديك با حجاج ايراني مقيم خارج از كشور، بتوانيم مشكلاتشان؛ مخصوصاً معضلات فرهنگي و اجتماعي آنان را كه در قالب كاروان‌هاي ايرانيان مقيم خارج از كشور به عربستان مي‌آيند، حل و فصل كنيم. فرصت بسيار مناسبي است كه ادارة كل امور ايرانيان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در چارچوب بعثة مقام معظم رهبري، ارتباط مداوم با ايرانيان مقيم خارج از كشور برقرار كند. به همين منظور ديدار از كاروان‌هاي ايرانيان مقيم خارج از كشور و برگزاري يك همايش اختصاصي در مكة معظمه براي اين دسته از حجاج، در دستوركار سازمان قرار دارد.
سازمان به همراه بعثه ديدارهايي را با مسؤولان بعثه‌هاي كشورهاي اسلامي تنظيم مي‌نمايد تا زمينة خوبي براي انتقال و دريافت تجربيات متقابل فراهم شود. و ديدار از بعضي كاروان‌هاي مسلمانان كشورهاي ديگر، به منظور شناخت متقابل و ايجاد ارتباط، از برنامه‌هاي ديگر سازمان است.
البته تمامي تلاش‌هاي اين سازمان، در موسم حج در چارچوب مديريتي بعثة مقام معظم رهبري انجام مي‌گيرد و با توجه به مسؤوليت فرهنگي بين‌المللي سازمان، تعدادي از مديران سازمان در بخش‌هاي مختلف بعثه افتخار خدمت‌گزاري دارند تا بتوانند فعاليتهاي فرهنگي حج را پس از موسم حج نيز ادامه دهند. تبعاً در رابطه با حج عمره نيز، سازمان تلاش مي‌نمايد كه خدمت‌گزار باشد.
* با توجه به اين‌كه بخشي از كارهايتان در خصوص انتقال فرهنگ ناب اسلامي به ديگر كشورهاي اسلامي است، آيا در راستاي اين هدف با درخواست‌هاي متقابل هم روبه‌رو هستيد؟
در ارتباط با بعثه‌هاي كشورهاي اسلامي، با توجه به جوّ تبليغاتي شايع عليه جمهوري اسلامي ايران، بعضاً موانعي براي ايجاد ارتباط وجود دارد كه همكاران اين
414 |
سازمان تلاش مي‌كنند در ارتباطات خود، زمينة تماس بين بعثه‌ها را فراهم كنند. البته بسياري از بعثه‌ها هم خودشان علاقه‌مند به تماس و تبادل‌نظر و انتقال تجارب هستند؛ مانند: يمن، سوريه، تركيه، پاكستان، افغانستان، آذربايجان، مصر و...
همچنين برخي از شخصيت‌هاي علمي و ديني از كشورهاي مختلف نيز علاقه‌مندند با علماي ايراني تبادل‌نظر داشته باشند كه از فرصت حج براي اين منظور نيز استفاده مي‌شود.
* همان‌طور كه مستحضريد، در اجراي مطلوب كنگرة عظيم حج، برنامه‌هايي در پايان موسم حج، براي سال بعد طراحي مي‌شود. دربارة تعامل بيشتر و مستمر با بعثة مقام معظم رهبري چه اقداماتي در سازمان ارتباطات انجام گرفته است؟
براي اِعمال ديپلماسي ديني و استفاده از ظرفيت بالاي حج براي انتقال معارف و ارزش‌هاي ديني به مخاطبان خارجي و تأمين منافع حداكثري نظام مقدس اسلامي، تلاش شد در سازمان، بخشي با عنوان «حج» داير شود. همكاراني نيز از سازمان متمركز بر اين موضوع نسبت به سياست‌گذاري و اجراي فعاليتهاي حج در طول سال تعيين شده‌اند. اين بخش با بعثة مقام معظم رهبري در ارتباط نزديك است و تلاش ميكند تا ظرفيت فرهنگي دستگاه‌هاي مختلف مربوط را هماهنگ نموده، مورد بهره‌برداري قرار دهد.
* براي حج چه برنامه‌هايي را مدنظر داريد؟
حج براي سازمان ما بسيار حائز اهميت است؛ چرا كه زمينة حضور و فعاليت فرهنگي كشورمان را در بسياري از كشورها، حتي كشورهاي غيراسلامي كه مسلمانان در آن جا حضور دارند، فراهم ميكند؛ مثلاً مي‌توانيم كارهاي پژوهشي يا نمايشگاهي با موضوع حج داشته باشيم. حج فرصتي فراهم مي‌آورد تا با مخاطبين‌مان در خارج از كشور همكاري و تبادل چند جانبة ارزشي و ديني داشته باشيم، آن هم به صورت متنوع.
415 |
* با توجه به اين مهم، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي چه تمهيداتي انديشيده است؟
همان‌طور كه گذشت، از سال گذشته بخش «حج در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي» را تشكيل داديم. در اين بخش چند نفر از كارشناسان خبره و آشنا به موضوع حج حضور دارند و تلاش مي‌كنند تا به صورت متمركز ظرفيت‌هاي مختلف كشور را در رابطه با حج؛ با برنامه‌ريزي متناسب با نيازمندي‌ها و شرايط محيطي كشورها و مخاطبين مهيا كنند. بنابراين لازم بود كه در اين باره بعثة مقام معظم رهبري هم مرتبط باشيم. در اين ارتباط نشست‌هاي مشترك خوبي داشته‌ايم و موافقت‌نامه‌اي تهيه شده تا نوع تعامل و فعاليت‌ها مشخص شود. انديشة ما اين است كه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي با توجه به امكاناتي كه در داخل و به‌ويژه در خارج كشور دارد، مي‌تواند در خدمت بعثة مقام معظم رهبري باشد؛ بالاخص در موسم حج و عمره.
* آيا اين ارتباط مي‌تواند باعث ارتقا و افزايش تعامل فرهنگي ما با ساير كشورها و ايرانيان خارج از كشور شود؟
بله، اصلاً يكي از بخش‌هاي مهم كار فرهنگي ما در خارج كشور، ديپلماسي فرهنگي است؛ به خاطر نگاهي كه به فعاليتهاي فرهنگي داريم. ما معتقديم نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران نظام قدرت‌مندي در محورهاي گوناگون از جمله سياست، اقتصاد، امنيت و... است، اما فرهنگ در زمرة مزيت‌هاي جمهوري اسلامي ايران است. در دنيايي كه اينك گرفتار فقر اخلاق و معنويت است، ما حرف‌هاي زيادي براي گفتن داريم و تمام جهان از اين بابت در تنگناست. ما، هم فرهنگ اصيل اسلامي را داريم و هم غناي فرهنگي و تمدن را.
از اين‌رو مي‌توانيم از فرهنگ به عنوان ابزار قدرت براي تعامل استفاده كنيم، اين يعني ديپلماسي فرهنگي همراه با ديپلماسي ديني!
* نتيجه مي‌گيريم فرهنگ، علاوه بر اين كه زيربناي ساير فعاليت‌هاست، راه‌گشا
416 |
هم هست؟ آن هم در بستري ديني مثل حج.
بله. ما با يك حركت فرهنگي مي‌توانيم اهداف ارزش‌مند نظام مقدس‌مان را در خارج كشور تحقق بخشيم، به‌ويژه با توجه به ديپلماسي ديني. البته مي‌دانيد كه ديپلماسي ديني جمهوري اسلامي ايران در حال ارائه به جهان اسلام است، ما با صاحبان اديان الهي گفت‌وگو داريم و مشتركاتي را براي خداپرستان و كساني كه به ارزش‌هاي معنوي و اخلاقي و الهي پايبند هستند دنبال ميكنيم، اين وقتي اهميت خودش را نشان مي‌دهد كه ما بتوانيم با فقر اخلاق و معنويت در دنيا مقابله كنيم.
* و حج مناسب‌ترين فرصت است براي اين همدلي؟
ـ بله، در موضوع حج، ما، هم مي‌توانيم از طريق بعثه‌ها ارتباطي رسمي با دولت‌ها داشته باشيم كه همين امسال هم با اكثرشان مذاكراتي داشته‌ايم و هم مي‌توانيم با سازمانهايي كه امور حج را دنبال مي‌كنند مرتبط شويم. اين جزو وظايف ماست كه در قالب همكاري و هماهنگي با بعثة مقام معظم رهبري ارتباط مفيدي با دولت‌ها و ملت‌ها در موضوع حج داشته باشيم. ما به صورت شفاف مسائل مربوط به حج را با دولت‌ها به عنوان موضوعي فرهنگي دنبال ميكنيم.
* پس راهي بس طولاني و بلند را در پيش‌رو داريد؟
همين‌طور است، كاري كه در حال انجام است، هنوز با اهداف و خواسته‌هاي ما فاصله‌اي طولاني دارد؛ اما تلاش ميكنيم تا اين راه بلند را از طريق مشاركت با ساير دستگاه‌هاي دولتي و غيردولتي كه ظرفيت متناسب با موضوع را دارند، به سرعت و با دقت طي كنيم. اين مهم از طريق مديريت فرهنگي ممكن مي‌شود.
در زمينة حج، ديپلماسي مردمي هم يكي از محورهاي مهم كار ماست. تلاش ميكنيم تا موضوع حج را در «پيوست فرهنگي» فعاليت‌هاي‌مان قرار بدهيم. ما فعاليتهاي بسياري را در حال اجرا داريم كه موضوع حج به راحتي مي‌تواند در آن‌ها ديده شود.
417 |
* به نظر مي‌رسد اگر موضوع حج در پيوست فرهنگي قرار بگيرد چشم‌انداز خوبي را در پيش‌رو داشته باشيد.
ـ بله، البته ما قرآن و نماز را هم مي‌توانيم در اين زمينه مثل حج وارد كنيم؛ چون زمينه‌هاي ارزشمندي براي اين موضوعات در بستر كار فرهنگي در خارج كشور وجود دارد. تلاش ميكنيم براي پروژه‌هاي بزرگي كه در خارج كشور داريم، حتي پروژه‌هاي اقتصادي، «پيوست فرهنگي» را تدارك ببينيم.
* ايرانيان مقيم خارج چگونه مي‌توانند از اين پيوست‌هاي فرهنگي بهره‌مند شوند؟
اصلاً يكي از مخاطبان مهم ما در خارج كشور همين عزيزاني هستند كه ايراني‌اند؛ اما در خارج سكونت دارند و مشغول كار يا تحصيل هستند. خوشبختانه اكثر اين عزيزان، انسان‌هايي فرهيخته، متدين و علاقه‌مند به نظام هستند و ارزش‌مندند، بنابراين ضرورت دارد ما با تمام ايرانيان ساكن در خارج، بالاخص با اين عزيزان ارتباطي نزديك داشته باشيم. اين عزيزان در كشوري كه مقيم شده‌اند، تشكيل زندگي داده‌اند و صاحب فرزند شده‌اند. اين تمايل و علاقه در ما و ايشان هست كه فرزندان‌شان با فرهنگ ايران اسلامي؛ يعني با ميهن و موطن خويش آشنا باشند، از اين‌رو بحث آموزش زبان فارسي و معارف ديني و ارزش‌ها را براي ايشان تدارك ديده‌ايم، موسم حج هم فرصت ارزشمندي است كه ما با ايرانيان متدين و علاقه‌مند مرتبط شويم.
* مي‌بينيم كه براي اين مهم تمهيدات خوبي هم انديشيده‌ايد.
بله، خوشبختانه بعثة مقام معظم رهبري و سازمان حج، امكانات خوبي را براي ايرانيان مقيم خارج فراهم كرده‌اند تا اين عزيزان در موسم حج و در كشور عربستان بتوانند بهرة كافي را ببرند. اين امكانات شامل مواردي است؛ از جمله اختصاص كاروان‌هاي ويژه‌اي كه در خدمت ايشان است و نيز اماكن اقامتي مناسب. ما هم در
418 |
ملاقات‌هايي كه در محل استقرارشان داريم و از نزديك خدمت‌شان مي‌رسيم، تلاش ميكنيم تا از نزديك با خواسته‌ها و مشكلاتشان و حتي پيشنهادهايي كه دارند آشنا شويم.
* اهم برنامه‌هايي كه براي آن‌ها تدارك ديده‌ايد چيست؟
تلاش كرده‌ايم تا برنامه‌اي متنوع داشته باشيم؛ از جمله اين كه زمينة آشنايي‌شان را با آخرين تحولات مورد علاقه‌شان فراهم كنيم و زمينة مناسبي را براي طرح مشكلات و پيشنهادهاي آنان تدارك ديده‌ايم.
تشكيلات مرتبط با اين عزيزان از جمله وزارت امور خارجه، سازمان حج و زيارت و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در اين همايش حضور دارند و اميدواريم بتوانيم در قالب يك كار متقابل و مشترك، زمينه‌هاي خدمت‌رساني بيشتر به ايرانيان مقيم خارج را فراهم كنيم. سعي كرده‌ايم در زمينة اين خدمت‌رساني تمامي دستگاه‌هاي مرتبط را با هم هماهنگ كنيم.
* عمده‌ترين مشكلي كه در موسم حج براي ايرانيان مقيم خارج رخ مي‌دهد چيست؟ براي حل آن در سال نوآوري و شكوفايي چه اقداماتي صورت گرفته است؟
اين عزيزان بسيار تمايل دارند كه در كنار موسم حج، سفري هم به سرزمين و وطن خود داشته باشند كه محدوديت‌هايي هم هست، مثل موضوع ويزا يا انتقال از فرودگاه امام خميني1 به مهرآباد و يا عزيزاني كه با گذرنامه‌هاي ساير كشورها مي‌آيند.
البته سال گذشته به گونه‌اي اين مشكل حل شد؛ اما امسال تلاش كرده‌ايم تا با هماهنگي‌هاي صورت‌گرفته، موضوع ورود و خروج اين عزيزان و اقامت‌شان را حتي براي آن‌هايي كه از نظر كشورمان مشمول به حساب مي‌آيند فراهم كنيم كه اين، بشارتي است براي عزيزان‌مان كه خارج كشور هستند و امسال به حج تمتع
419 |
مشرف شده‌اند.
* براي ثبت و ضبط خاطرات و يادداشت‌هايي كه اين عزيزان از سفر حج خواهند داشت، فكري شده است؟
بله، چون تجارب مفيدي نصيب‌شان خواهد شد كه مي‌تواند براي نسل‌هاي بعد از ايشان مفيد باشد و نيز هموطنان ما مي‌توانند حج را از نگاه يك ايراني ساكن در خارج كشور ببينند، تمهيداتي انديشيده شده تا سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در ثبت و ضبط خاطرات ايشان حمايتي انجام بدهد. البته رسانه‌ها و ساير عوامل هنري مثل مستندسازان هم از اين فرصت خوب در جهت ارتباط دوسويه اين عزيزان اقداماتي انجام خواهند داد.
420 |